Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Aleksandra Łaskarzewska po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2010 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi J. K. na bezczynność Dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w P. w przedmiocie dostępu do informacji publicznej postanawia 1. umorzyć postępowanie, 2. zasądzić od Dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w P. na rzecz skarżącego J. K. kwotę [...] zł (...) tytułem zwrotu kosztów postępowania /-/A. Łaskarzewska

Pismem sporządzonym [...]2009 r. J. K. zwrócił się do Dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w P. (dalej – Dyrektor OKE) z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej (k.9). Powołując się na art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 06.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm. – dalej udip) wnioskodawca zażądał udostępnienia informacji o wynikach sprawdzianów szkół podstawowych powiatu w. w sesji wiosennej 2009 r. z wyszczególnieniem poszczególnych obszarów umiejętności. We wniosku zastrzeżono, iż udostępnienie żądanych informacji ma nastąpić na adres skarżącego w formie pisemnej lub elektronicznej w formacie Excel.

W odpowiedzi na wniosek skarżącego Dyrektor OKE wskazał, iż po opracowaniu danych dla szkół zostaną one zamieszczone na stronie internetowej OKE, przy czym planowany termin zakończenia prac związanych publikacją tych danych upłynie w sierpniu 2009 r. (k.10).

Wobec powyższego, pismem sporządzonym [...].2009 r. (k.2) skarżący wniósł do sądu administracyjnego skargę na bezczynność Dyrektora OKE podnosząc, że odmówiono mu dostępu do informacji publicznej w ustawowym terminie, tymczasem objęte wnioskiem informacje zostały już wysłane do poszczególnych szkół, tak więc udzielenie ich nie wymaga dodatkowego opracowania. Skarżący wniósł o zobowiązanie Dyrektora OKE do niezwłocznego udzielenia żądanych informacji.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor OKE wniósł o odrzucenie skargi, wobec jej niedopuszczalności spowodowanej brakiem wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa; ewentualnie o oddalenie skargi. Dyrektor OKE wyjaśnił, że nie jest prawdą jakoby skarżącemu odmówiono udostępnienia informacji. Wnioskodawca został jedynie poinformowany, że udostępnienie wskazanych we wniosku informacji nastąpi po ich opracowaniu. W dacie złożenia wniosku nie były jeszcze znane wszystkie wyniki sprawdzianu szóstoklasistów, a jedynie wyniki uczniów, którzy przystąpili do niego w pierwszym terminie. Wyniki uczniów przystępujących do sprawdzianu w pierwszym terminie nie są przesyłane do szkół lecz zostają udostępnione na stronach internetowych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w P. (dalej – OKE) w wersji elektronicznej, a dostęp do tych danych uzyskuje się po podaniu numeru PIN, który zna dyrektor danej szkoły. Tak więc w dacie złożenia przedmiotowego wniosku znana była jedynie część wyników, natomiast wyniki dla poszczególnych uczniów znane były dopiero [...].2009 r. Dopiero po przekazaniu wyników sprawdzianu uczniom OKE może rozpocząć realizację obowiązku wynikającego z zapisów udip oraz przedwcześnie złożonego przez skarżącego wniosku. Przetwarzanie danych udostępnionych uczniom zakończy się w miesiącu sierpniu i wtedy zostaną one podane do wiadomości publicznej, a więc również skarżącego.

W dniu [...].2009 r. J. K. złożył w Biurze Podawczym Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. pismo procesowe nawiązujące do przekazanej przez OKE odpowiedzi na skargę (k.17). Skarżący zakwestionował stanowisko OKE co do zasadności odrzucenia złożonej przez niego skargi , wskazując, że dla tego rodzaju spraw ustawodawca celowo przewidział odrębną, "szybszą" ścieżkę skargową, a uzyskanie informacji niejednokrotnie ma sens tylko wtedy jeżeli nastąpi szybko. W dalszej kolejności skarżący wywodził, że Dyrektor OKE w dacie złożenia spornego wniosku znał wyniki sprawdzianu, a o te dane skarżący wnioskował. J. K. wyjaśnił, że żądane informacje były publikowane na stronie internetowej OKE w maju 2008 r., na potwierdzenie czego przedłożył wydruk z pliku (k.18). W dalszej kolejności wskazano, że opublikowane [...].2009 r. przez OKE "Wstępne wyniki sprawdzianu w klasie szóstej w roku szkolnym 2009" na stronie 8 tego dokumentu zawierają wyniki uzyskane w poszczególnych województwach i okręgu, a to oznacza, że OKE znała szczegółowe wyniki w momencie złożenia spornego wniosku. Na potwierdzenie swojego stanowiska skarżący przedłożył "zał. 2" (k.19). Dodatkowo skarżący podniósł, że "przez krótką chwilę ze strony internetowej OKE można było ściągnąć plik w formacie Excel (zarejestrowany w komputerze skarżącego [...].2009 r. o godz. [...]) w którym przedstawiono tendencje rozwojowe poszczególnych szkół w 2009 r. Na potwierdzenie swych twierdzeń zainteresowany przedłożył wydruk komputerowy (k. 20). Jednakże, jak wyjaśnił skarżący, tuż po złożeniu przez niego wniosku dane te zostały usunięte ze strony OKE. Skarżący podkreślił, że nie ma obowiązku uzasadniania wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

W odpowiedzi na pismo skarżącego z [...].2009 r. z załącznikami (k.37)., OKE wyjaśniła, że jest jedyną Komisją w Polsce, która takie dane opracowuje z własnej inicjatywy i ogłasza je wraz z punktami standaryzowanymi i tendencją rozwojową szkoły. Opracowanie takie jest sporządzane i ogłaszane zawsze później niż przesłanie indywidualnych wyników do szkół, o czym skarżącego wielokrotnie informowano (k. 40).

W związku z treścią pisma OKE, Sąd ponownie zwrócił się do Dyrektora OKE o dostarczenie pisma-wydruku ze strony internetowej, zawierającego dane, których udostępnienia domaga się skarżący (k.44). W odpowiedzi na wezwanie Sądu przesłany został wydruk ze strony internetowej OKE, wraz z zaznaczeniem, że znajdują się na nim żądane przez zainteresowanego informacje (k.46-67).Przekazane na wezwanie Sądu wydruki, przekazane zostały skarżącemu wraz ze zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich w terminie 3 dni (k.72). W odpowiedzi na pismo Sądu, skarżący wyjaśnił, że przekazane przez OKE informacje będące wydrukami ze strony internetowej nie są informacjami publicznymi w rozumieniu art. 8 ust. 6 udip ponieważ na stronie internetowej brak obowiązkowych danych o czasie i osobach sporządzających te informacje (k.74). Skarżący podniósł także, iż w istocie nie udostępniono wyników sprawdzianów poszczególnych szkół.

Ponadto podkreślił, iż jak wynika z uzyskanych przez niego informacji na podstawie współczynnika łatwości można uzyskać przybliżone dane o wynikach szkół, jednak te obliczenia wymagają umiejętności rachunkowych i ze względu na małą precyzyjność będą obarczone istotnymi błędami. W ocenie skarżącego bardzo ważnym elementem oceny wyników sprawdzianu jest przyporządkowanie ucznia, szkoły do skali skaninowej Ostatecznie J. K. zażądał udostępnienia informacji o wynikach sprawdzianów w formie nie przetworzonej jak w sprawozdaniu CKE- załącznik nr 1 do pisma. Zażądał zwrotu kosztów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sądu w niniejszej sprawie, w pierwszej kolejności należało odnieść się do podnoszonej przez pełnomocnika organu kwestii dopuszczalności złożonej skargi.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjęty został podgląd, iż wniesienie do sądu administracyjnego skargi w przedmiocie bezczynności organu w zakresie udostępnienia informacji publicznej nie jest uzależnione od wcześniejszego wezwania właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa. Podkreśla się, bowiem że postępowanie w sprawie udzielenia informacji publicznej zostało uregulowane w ustawie z dnia 06.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm., dalej udip). Ustawa ta w stosunku do bezczynności w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej nie przewiduje żadnych środków prawnych na drodze administracyjnej. Wymóg taki nie wynika również z innych przepisów prawa. W takiej sytuacji brak podstaw do przyjęcia, aby skarga na bezczynność organu w przedmiocie informacji publicznej musiała zostać poprzedzona jakimkolwiek środkiem zaskarżenia na drodze administracji, a więc również – jak wywodzono w odpowiedzi na skargę - wezwaniem organu do usunięcia naruszenia prawa (por. wyrok NSA z 24.05.2006 r. sygn. I OSK 601/05, postanowienie NSA z 03.10.2007 r. sygn. I OSK 1382/07). Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela powyższy pogląd, dlatego skargę J. K. wniesioną do Sądu, bez uprzedniego wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa uznał za dopuszczalną.

Podkreślić w tym miejscu należy również, że regulacja ustawy o dostępie do informacji publicznej nie nakazuje zachowania szczególnej formy wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Za odpowiadające wymogom uznać należało przesłanie wniosku faksem. Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego nie mają zastosowania w tym względzie, odesłanie do nich ustawa przewiduje jedynie w odniesieniu do decyzji(art. 16ust.2 udip).

Przechodząc do istoty żądania skarżącego wyjaśnić należy, że złożona przez J. K. skarga na bezczynność stanowi środek dyscyplinujący organ administracji publicznej, służący przeciwdziałaniu przewlekłości postępowania. Zaznaczyć należy, że skarga na bezczynność wniesiona być może do sądu administracyjnego tylko w razie niepodejmowania przez organy nakazanych prawem aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej. Formę działania organu administracji w konkretnej sprawie administracyjnej określają przepisy prawa materialnego lub w szczególnych przypadkach przepisy proceduralne.

W dacie złożenia skargi, OKE pozostawało w bezczynności w przedmiocie dostępu do informacji publicznej, objętej żądaniem wniosku J. K. z dnia [...].2009 r.

Zasady postępowania w razie złożenia wniosku w sprawie dostępu do informacji publicznej określone zostały przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ustawodawca określił przy tym sposoby uzyskiwania dostępu do informacji publicznej, jako źródło informacji wskazując Biuletyn Informacji Publicznej (art. 7 ust. 1 pkt 1 udip), udostępnienie informacji w drodze jej wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych lub przez zainstalowanie urządzenia umożliwiającego zapoznanie się z informacją (art. 11 udip), prawo wstępu na posiedzenia organów, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3, i udostępnienie materiałów (art. 7 ust. 1 pkt 3 udip) oraz udostępnienie informacji na wniosek (art. 10 udip). W ustawie zawarto jednak zastrzeżenie, iż tryb wnioskowy jest przewidziany dla informacji, których nie zamieszczono w BIP. Oznacza to, iż adresat wniosku zwolniony jest z obowiązku udostępnienia informacji, jeżeli została już ona ujawniona w BIP.

W dacie złożenia skargi, wniosek skarżącego obejmował żądanie udzielenia informacji, które wówczas nie były ujawnione w BIP. W tych okolicznościach, po stronie adresata wniosku powstał obowiązek jego rozpatrzenia z uwzględnieniem ustawowych wytycznych. W myśl art. 13 ust. 1 udip udostępnienie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Jeżeli jednak informacja nie może zostać udostępniona w tym terminie podmiot zobowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym niż 2 miesiące od złożenia wniosku (art. 13 ust. 2 udip). Powiadomienie, określone w udip jest specyficzną formą działania, do dokonania, której ustawodawca wyznaczył termin 14 dni od dnia doręczenia wniosku podmiotowi. Z woli ustawodawcy powiadomienie, o którym mowa w art. 13 ust. 2 udip winno zawierać informacje o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację.

W rozpoznawanej sprawie, poza sporem pozostaje, że skarżący żądał udzielenia informacji, która nie była udostępniona w BIP. Nie ulega również wątpliwości, że pomimo upływu 14-dniowego terminu określonego w art. 13 ust. 1 udip, wniosek skarżącego nie został załatwiony w żaden przewidziany ustawą sposób. Organ nie wydał, bowiem decyzji odmawiającej udostępnienia informacji publicznej, a jednocześnie wnioskodawcy nie udostępniono informacji publicznej, jak również nie powiadomiono go w trybie art. 13 ust. 2 o przyczynach zwłoki i ewentualnym terminie załatwienia wniosku. OKE nie wezwał J. K. do wykazania istotności żądania dla interesu publicznego w rozumieniu art. 3ust.pkt.1 udip.

W tej sytuacji nie sposób zatem odpowiedzi OKE jak na k.10, co do opublikowania żądanych danych w internecie, po opracowaniu ich w miesiącu sierpniu 2009r. uznać za załatwienie wniosku w formie przewidzianej przez ustawę. Jedynie informacja już udostępniona w BIP zwalnia od udostępnienia jej na wniosek. Nie spełnia wymogu z art.10ust.1 udip informacja, że żądane dane będą w przyszłości zamieszczone w BIP.

Z bezczynnością organu w zakresie dostępu do informacji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy organ milczy wobec wniosku strony lub odmawia udzielenia takiej informacji w nieprzewidzianej do tej czynności formie prawnej.

Jak podkreślono na wstępie skarga na bezczynność stanowi środek dyscyplinujący organ administracji publicznej, służący przeciwdziałaniu przewlekłości postępowania administracyjnego. Wobec czego dla stwierdzenia zasadności skargi stan bezczynności po stronie organu musi istnieć w dacie orzekania przez sąd.

Tymczasem, w niniejszej sprawie bezczynność organu polegająca na nieudostępnieniu J. K. informacji, o których mowa we wniosku z [...]2009 r. ustała wraz z opublikowaniem żądanych informacji w Biuletynie Informacji Publicznej organu. W toku postępowania przed tut. Sądem Dyrektor OKE przesłał wydruki ze stron internetowych OKE, na których opublikowane zostały żądane przez skarżącego dane (k.48-67). W ocenie Sądu żądane informacje odpowiadają zakresowi wyników udostępnionych przez OKE na stronie internetowej, których wydruk dołączono do pisma z dnia [...].2009r. (k.48).

Skarżący we wniosku o udostępnienie informacji wyraźnie określił, że informacja dotyczyć ma wyników sprawdzianów z wyszczególnieniem poszczególnych obszarów umiejętności.

Wskazana przez OKE strona stanowi link urzędowego publikatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji Publicznej. W tych okolicznościach, skoro stosownie do treści art. 10 ust. 1 udip żądane przez skarżącego informacje – po złożeniu skargi, ale przed wydaniem orzeczenia w niniejszej sprawie - zostały udostępnione w BIP, organ nie pozostawał w zwłoce w rozumieniu udip. Odesłanie do funkcjonujących w obiegu publicznym informacji wyklucza, bowiem potrzebę udostępnienia ich na wniosek. W tych okolicznościach, w niniejszej sprawie przestał istnieć cel postępowania sądowego. W konsekwencji Sąd nie może zastosować trybu przewidzianego w art. 149 ppsa, to znaczy w przypadku uznania zasadności skargi zobowiązać organu do rozpatrzenia sprawy w sposób prawem przewidzianym.

Ubocznie jedynie odnosząc się do treści pisma skarżącego z dnia [...].2009 r. (k.74) wyjaśnić należy, że – dla oceny zasadności skargi na bezczynność - ewentualna zmiana czy modyfikacja zakresu żądania z [...].2009 r. może nastąpić jedynie w drodze złożenia odrębnego wniosku, nie zaś w trakcie postępowania sądowoadministracyjnego ze względu na późniejsze powzięcie informacji co do

nieprecyzyjności zestawień na podstawie współczynnika łatwości.

W takim stanie rzeczy postępowanie sądowe należało umorzyć jako bezprzedmiotowe, zgodnie z art. 161 § 1 pkt 3 ppsa w zw. z art. 54§3 ppsa.

Odnosząc się do wniosku skarżącego w zakresie zwrotu kosztów postępowania, przyjąć należało, że na gruncie rozpoznawanej sprawy ziściły się przesłanki, o których mowa w art. 201 §1 ppsa. W sytuacji, bowiem gdy organ administracji publicznej, którego dotyczyła skarga na bezczynność, do daty orzekania przez sąd administracyjny wyda akt lub podejmie czynność, której domagała się strona, to organ ten przestaje tkwić w bezczynności. Oznacza to, że organ we własnym zakresie usunął istniejące naruszenie prawa, będące podstawą do umorzenia postępowania z przyczyny określonej w art. 54 § 3 ppsa.

Wobec powyższego, Sąd orzekł o zwrocie na rzecz skarżącego kosztów postępowania, obejmujących kwotę [...] zł, uiszczonych tytułem wpisu od skargi.

/-/A. Łaskarzewska