drukuj    zapisz    Powrót do listy

6119 Inne o symbolu podstawowym 611, Podatkowe postępowanie, Dyrektor Izby Skarbowej, Uchylono postanowienie I i II instancji, I SA/Rz 210/10 - Wyrok WSA w Rzeszowie z 2010-05-27, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Rz 210/10 - Wyrok WSA w Rzeszowie

Data orzeczenia
2010-05-27 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2010-03-15
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Sędziowie
Grzegorz Panek /sprawozdawca/
Kazimierz Włoch /przewodniczący/
Tomasz Smoleń
Symbol z opisem
6119 Inne o symbolu podstawowym 611
Hasła tematyczne
Podatkowe postępowanie
Sygn. powiązane
II FSK 1958/10 - Wyrok NSA z 2012-04-03
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Uchylono postanowienie I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 1997 nr 137 poz 926 art. 179 § 1 i 2
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Dz.U. 2005 nr 196 poz 1631 art. 2 pkt 1
Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. WSA Kazimierz Włoch Sędziowie WSA Grzegorz Panek /spr./ SO del. Tomasz Smoleń Protokolant st.sek.sąd. Teresa Tochowicz po rozpoznaniu w Wydziale I Finansowym na rozprawie w dniu 27 maja 2010r. sprawy ze skargi M. D. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] stycznia 2010r. nr [...] w przedmiocie odmowy umożliwienia zapoznania się z dokumentem 1) uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] listopada 2009r. nr [...], 2) uchyla postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] listopada 2009r. nr [...], 3) określa, że postanowienia wymienione w pkt. 1 i 2 nie podlegają wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku, 4) zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej na rzecz skarżącego M. D. kwotę 357 (słownie: trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] listopada 2009r. nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w R. odmówił przesłania z akt kontroli skarbowej prowadzonej wobec M.D. pisma Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w R. z dnia [...] maja 2009r. nr [....].

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że podstawą odmowy jest wyłączenie z akt sprawy powyższego dokumentu z uwagi na ochronę interesu publicznego, przesłanką którego było dobro osób trzecich, poprzez zaniechanie upowszechniania danych i informacji zawartych w nim, a dotyczących osoby niebędącej stroną w toczącym się postępowaniu.

Pismem z dnia 17 grudnia 2009r. M.D. , za pośrednictwem pełnomocnika, złożył zażalenie na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w R., z wnioskiem o jego uchylenie i orzeczenie o możliwości sporządzenia kopii z akt prowadzonego postępowania podatkowego. W uzasadnieniu zażalenia pełnomocnik wskazał, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem zawartym w zaskarżonym postanowieniu, ponieważ jego zdaniem prawo wglądu do dokumentów może być ograniczone w szczególnych przypadkach i musi też być właściwie uzasadnione. Warunku tego nie spełnia uzasadnienie zaskarżonego postanowienia, które należy uznać za lakoniczne i ogólnikowe a także stojące w sprzeczności z wcześniejszymi działaniami organu kontroli. Pełnomocnik zaznaczył, że z treścią tego pisma okazanego już przez Inspektora Kontroli Skarbowej zapoznał się osobiście. Treść pisma znana jest także stronie i osobie przesłuchiwanej. Strona chciała mieć możliwość sporządzenia kopii pisma z którego treścią już się zapoznała. Pełnomocnik podkreślił również, iż z orzecznictwa sądowego wynika, że w przypadku gdy organy podatkowe w postępowaniu dowodowym wykorzystują informacje dotyczące podatników niezwiązanych ze sprawą, mają obowiązek utrzymać w tajemnicy tylko te ich cechy które pozwoliłyby osobom nieuprawnionym na ich identyfikację. Na potwierdzenie tego stanowiska przytoczył sentencje wyroków WSA w Białymstoku z dnia 15 stycznia 2009r., sygn. akt I SA/Bk 510/08 i WSA w Warszawie z dnia 15 lipca 2008r., sygn. akt III SA/Wa 54/08.

Dyrektor Izby Skarbowej w R. po rozpatrzeniu sprawy w postępowaniu odwoławczym, postanowieniem z dnia [...] stycznia 2010r. nr [...], utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W uzasadnieniu postanowienia wskazał, iż pismo którego dotyczył wniosek strony jest pismem wewnętrznym (służbowym) Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w R. skierowanym do Inspektorów Kontroli Skarbowej w R. prowadzących postępowanie w sprawie i nie zawiera żadnej treści, która byłaby podstawą ustaleń faktycznych lub merytorycznych w sprawie. Wskazane pismo zawiera w swej treści informacje nie związane z toczącym się postępowaniem podatkowym w tym dane osobowe dotyczące osoby niebędącej stroną postępowania. W związku z tym, iż dokument o który chodzi w niniejszej sprawie nie zawierał treści stanowiących podstawę ustaleń w sprawie a zawierał dane osoby trzeciej nie związanej ze sprawą niewystarczające było pozostawienie tego dokumentu w aktach sprawy z trwale usuniętymi informacjami dotyczącymi tej osoby a zasadnym było wyłączenie z akt sprawy całego dokumentu.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w R. na powyższe postanowienie, pełnomocnik skarżącego wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia. Zarzucił, iż rozstrzygnięcia te zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania, to jest art. 178 i art. 179 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), poprzez odmowę umożliwienia zapoznania się z dokumentem ze względu na interes publiczny, podczas gdy tak rozumianego interesu publicznego w sprawie nie wykazano. Na poparcie swojego stanowiska autor skargi powtórzył argumenty podnoszone w postępowaniu zażaleniowym.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w R. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując w całości swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Tytułem wstępu należy przypomnieć, że kryterium sądowej kontroli zaskarżonego postanowienia wyznacza dyspozycja zawarta w art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a.

Wyniki tej kontroli wskazują, że skarga jest zasadna, bowiem zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem prawa.

Zasadą jest, że w każdym stadium postępowania organ podatkowy obowiązany jest udostępnić stronie akta sprawy. Korzystając z tego prawa, strona może przeglądać te akta oraz sporządzać z nich notatki, kopie lub odpisy (art. 178 § 1 Ordynacji podatkowej). Może też żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów (art. 178 § 3 Ordynacji podatkowej). Akta sprawy są udostępniane w lokalu organu podatkowego i w obecności pracownika tego organu (art. 178 § 2 Ordynacji podatkowej).

Prawo wglądu do akt sprawy doznaje ograniczeń - stosownie do art. 179 § 1 Ordynacji podatkowej - w odniesieniu do dokumentów objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także innych dokumentów wyłączonych przez organ z akt sprawy ze względu na interes publiczny. Wynika to wprost z treści w/w przepisu.

Pojęcie tajemnicy państwowej określa art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 22 stycznia 1999r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U . z 2005r. Nr 196, poz.1631 ze zm.). Jest nią informacja określona w wykazie rodzajów informacji, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących porządku publicznego, obronności, bezpieczeństwa, stosunków międzynarodowych lub gospodarczych państwa. Informacje niejawne objęte tą kategorią oznacza się klauzulą "ściśle tajne" i "tajne" (art. 23 ust. 1 cyt. ustawy).

Zastosowane w tej sprawie przez Dyrektora Izby Skarbowej w R. przepisy art. 179 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej pozwalają na wydanie postanowienia o odmowie wydania z akt sprawy kopii dokumentów objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także dokumentów, które organ podatkowy wyłączy z akt sprawy ze względu na interes publiczny.

Nie ma w tej sprawie sporu, co do tego, że dokument, którego dotyczy zaskarżone postanowienie nie był objęty ochroną tajemnicy państwowej. Spór dotyczy natomiast tego, czy odmowa jego wydania była uzasadniona ze względu na potrzebę ochronę "interesu publicznego".

Użyte w art. 179 § 1 Ordynacji podatkowej, pojęcie "interesu publicznego" nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane, przez co utrudniona może być interpretacja wynikającej z tego przepisu normy prawnej. Niemniej jednak, posiłkując się dotychczasowym dorobkiem judykatury można przyjąć, że przez "interes publiczny", o którym mowa w przepisach Ordynacji podatkowej, należy rozumieć korzyść służącą ogółowi, dyrektywę postępowania, nakazującą respektowanie takich wartości wspólnych dla całego społeczeństwa jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej (zob. np. wyroki: WSA w Lublinie z 16 listopada 2007r., I SA/Lu 506/07; WSA w Opolu z 28 marca 2008r., I SA/Op 311/07; WSA w Szczecinie z 17 czerwca 2009r., I SA/Sz 260/09).

Jak słusznie wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w R. w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia pod pojęciem "interesu publicznego" mieści się również dobro osób trzecich niebędących stroną w toczącym się postępowaniu. Także ze względu na tak rozumiany "interes publiczny" organ podatkowy jest umocowany do wyłączenia z akt sprawy dokumentów.

Sąd rozpoznając przedmiotową sprawę podziela stanowisko wyrażone w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 22 stycznia 2009r. sygn. akt I SA/Bk 229/08, z którego wynika, że skoro uprawnienie organu podatkowego rozciąga się tak daleko, że może on wyłączyć z akt sprawy cały dokument, to zasadne wydaje się przyjęcie wniosku o możliwości pozbawienia dostępu strony tylko do części dokumentu. Wniosek ten wywieść można z rozumowania zwanego argumentum a fortiori (z silniejszego) w odmianie a maiori ad maius (z większego na mniejsze). Jeżeli bowiem ktoś jest uprawniony do czynienia czegoś więcej, uprawniony jest też do czynienia czegoś mniej. Owo czynienie czegoś więcej wiąże się w przedmiotowej sprawie ze zwiększonym ograniczeniem praw strony postępowania. Skoro zatem organ podatkowy może ograniczyć prawa strony w szerszym zakresie, może je ograniczyć także w mniejszym zakresie. Patrząc z perspektywy art. 31 ust. 3 Konstytucji RP działanie takie jest w zasadzie obligatoryjne, zaś granica nieodzownego ograniczenia prawa strony oscyluje wokół kryterium osiągnięcia celu w postaci ochrony interesu publicznego.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie organ podatkowy wyłączając z akt sprawy dokument winien w aktach sprawy pozostawić jego kopię z trwale usuniętymi informacjami pozwalającymi zidentyfikować podmiot, którego dane były w nim zawarte.

Należy tutaj zauważyć, iż przepis art. 179 § 1 Ordynacji podatkowej nie przewiduje możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie wyłączenia z akt sprawy dokumentów objętych ochroną tajemnicy państwowej oraz ze względu na waży interes publiczny. Dlatego gdy organ wyłączy z akt sprawy poszczególne dokumenty z powodu uchylenia ich jawności postanowienie w tym przedmiocie podlega kontroli poprzez możliwość jego zaskarżenia w odwołaniu od wydanej w sprawie decyzji (art. 237 Ordynacji podatkowej). Ponadto strona, której odmówiono umożliwienia zapoznania się z wyłączonymi dokumentami (sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelniania odpisów i kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisów) dysponuje prawem do złożenia zażalenia od postanowienia wydanego w tym zakresie w trybie art. 179 § 2 Ordynacji podatkowej. Zatem tylko w ramach tych środków strona ma możliwość kwestionowania zasadności wyłączenia dokumentów z akt sprawy.

Oznacza to, że w ramach postępowania dotyczącego odmowy umożliwienia zapoznania się z dokumentem podlega również badaniu prawidłowość wyłączenia tego dokumentu. Z tego też względu z uwagi na brak konieczności wyłączania z akt sprawy całego dokumentu należało uznać, w ramach niniejszego postępowania, iż postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w R. z dnia [...] listopada 2009r. nr [...], którym organ ten wyłączył z akt dokument - zostało wydane z naruszeniem przepisu art. 179 § 1 Ordynacji podatkowej.

Wobec stwierdzonych naruszeń przepisów prawa orzeczono o uchyleniu zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia oraz o uchyleniu postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w R. z dnia [...] listopada 2009r. nr [...], na podstawie art. 135, art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. Orzeczenie o niewykonywaniu zaskarżonego postanowienia Sąd oparł o przepis art. 152 p.p.s.a. O kosztach postępowania orzekł stosownie do treści art. 200 p.p.s.a. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 grudnia 2003r. w sprawie wynagrodzenia za czynności doradcy podatkowego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz szczegółowych zasad ponoszenia kosztów pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego z urzędu (Dz. U. Nr 212, poz. 2075).



Powered by SoftProdukt