drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzje I i II instancji, II SA/Sz 1277/17 - Wyrok WSA w Szczecinie z 2018-01-17, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Sz 1277/17 - Wyrok WSA w Szczecinie

Data orzeczenia
2018-01-17 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2017-11-07
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie
Sędziowie
Danuta Strzelecka-Kuligowska /przewodniczący/
Katarzyna Grzegorczyk-Meder
Stefan Kłosowski /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzje I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2017 poz 2188 art. 1
Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych - tekst jedn.
Dz.U. 2017 poz 1369 art. 3 par. 1 i 2, art. 145 par. 1 pkt 1 lit. a, art. 135
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2016 poz 1518 art. 17 ust. 1 pkt 4, 1a, 1b, ust. 5 pkt 2
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Danuta Strzelecka-Kuligowska, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder,, Sędzia NSA Stefan Kłosowski (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Katarzyna Skrzetuska-Gajos, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 stycznia 2018 r. sprawy ze skargi B. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza N. z dnia [...], nr [...].

Uzasadnienie

Po rozpatrzeniu wniosku B. R. z 5 grudnia 2016 r., Burmistrz N. decyzją z dnia [...] r. nr [...] wnioskodawczyni przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji

z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad mężem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W uzasadnieniu decyzji Burmistrz wskazał, że pomimo, iż mąż wnioskodawczyni D. R. legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, która to niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 25. roku życia podczas nauki w szkole, wnioskodawczyni jest osobą zobowiązaną do alimentacji na męża, jednak nie zostały spełnione przesłanki przyznania świadczenia wymienione w art. 17 ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych ponieważ żyje osoba spokrewniona z osobą niepełnosprawną w pierwszym stopniu, tj. ojciec D. R. - S. R. .

B. R. złożyła odwołanie od powyższej decyzji wnosząc

o przyznanie jej przedmiotowego świadczenia. W uzasadnieniu odwołania wskazała,

że z dniem zawarcia związku małżeńskiego z D. R. jego ojciec całkowicie zaprzestał sprawowania opieki nad synem i opieka ta przez 24 godziny na dobę sprawowana jest przez odwołującą się. Mąż, ze względu na niepełnosprawność (tetraplegia - porażenie czterokończynowe i spastyczność) od 14 lat porusza się na wózku inwalidzkim i nie jest zdolny do samodzielnego zajmowania się sobą. Wymaga stałej długotrwałej opieki, pomocy przy ubieraniu i rozbieraniu, przy zmianie pozycji, przy korzystaniu z toalety, myciu się, jedzeniu, nie jest w stanie samodzielnie poruszać się poza domem. Z uwagi na sprawowanie opieki nad mężem Odwołująca się nie może podjąć pracy zarobkowej. Zdaniem B. R., obowiązek alimentacyjny małżonka wyprzedza obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych. Skoro małżonek jest pierwszą z kręgu osób zobowiązanych do alimentacji po ustaniu małżeństwa, to tym bardziej jest pierwszym zobowiązanym do utrzymywania współmałżonka w trakcie trwania małżeństwa. Celem świadczenia pielęgnacyjnego jest kompensacja dochodu z pracy, jaki opiekun uzyskiwałby z pracy, gdyby pracował i nie zajmował się opieką nad niepełnosprawnym. Ponadto Odwołująca powołała się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt P 27/07 oraz uchwałę NSA z 11 grudnia 2012 r.

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, powołując się na art. 138 § 1 pkt 2 K.p.a. w związku z art. 17 ust.1, 1a, 1b, 5 art. 24 ust. 2a i 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 20106 r. poz. 1518 ze zm.) – dalej: "u.ś.r." utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, że celem świadczenia pielęgnacyjnego jest udzielenie materialnego wsparcia rodzicom dzieci niepełnosprawnych, a także innym osobom opiekującym się osobami niepełnosprawnymi, których niepełnosprawność powstała w dzieciństwie lub podczas nauki, które rezygnują z aktywności zawodowej, by opiekować się osobą niepełnosprawną. Jego istotą jest częściowe zrekompensowanie opiekunowi niepełnosprawnego strat wynikających z niemożności podjęcia pracy zarobkowej lub rezygnacji z niej w związku z koniecznością opieki nad osobą niepełnosprawną. Osoba sprawująca opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, względem którego ciąży na niej obowiązek alimentacyjny, wypełnia zobowiązanie o charakterze prawnorodzinnym, którego źródłem są przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Aby możliwe było przyznanie świadczenia konieczne jest łączne spełnienie przesłanek pozytywnych przyznania świadczenia oraz brak zaistnienia przesłanek negatywnych przyznania takiego świadczenia.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia

9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób

o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne,

w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

3) nie ma osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub legitymują się orzeczeniem

o znacznym stopniu niepełnosprawności (art. 17a ust. 1a).

Dalej organ II instancji wskazał, że jak wynika z akt sprawy, D. R. legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności z dnia [...] r.

nr [...], zgodnie z którym zaliczony został do znacznego stopnia niepełnosprawności od dnia [...] r., stopień niepełnosprawności ma charakter trwały a orzeczenie wydane zostało na stałe, niepełnosprawność zaś datuje się od [...] r. W dacie powstania niepełnosprawności D. R. miał ukończone 18 lat i był uczniem I Liceum Ogólnokształcącego w N., jego niepełnosprawność powstała zatem w trakcie nauki w szkole, czym wypełniona została przesłanka wymieniona w art. 17 ust. 1b pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

W dniu 1 grudnia 2016 r. D. R. zawarł związek małżeński z B. M., która przybrała nazwisko męża. O. D. R. S. R. żyje i nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie został pozbawiony praw rodzicielskich. Nie zamieszkuje on

z synem od czasu zawarcia przez niego związku małżeńskiego, nie zajmuje się też opieką nad nim. D. R. ma siostrę D. M., która nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Siostra nie może zajmować się opieką nad bratem, gdyż opiekuje się niepełnoletnim dzieckiem i zamieszkuje pod innym adresem. Opiekę nad D. R. sprawuje jego żona B. R..

Mając na uwadze powyższe, organ II instancji stwierdził, że pomimo

iż obowiązek alimentacyjny małżonka wyprzedza obowiązek alimentacyjny rodzeństwa, w sprawie nie zaistniały dodatkowe warunki przyznania świadczenia dla małżonka osoby wymagającej opieki przewidziane w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.ś.r. Żyje bowiem jeden z rodziców D. R. - S. R. , który w ogóle nie legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności ani nie został pozbawiony praw rodzicielskich. Istnienie tej okoliczności uniemożliwia przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego małżonkowi osoby wymagającej opieki, pomimo że zalicza się on do kategorii podmiotów uprawnionych do świadczenia.

Kolegium wyjaśniło dalej, że ust. 1a art. 17 u.ś.r. wprowadzony został w chwili, gdy do ustawy włączono nowy rodzaj świadczenia opiekuńczego - specjalny zasiłek opiekuńczy (1 styczeń 2013 r.), który skierowany jest do osób rezygnujących

z zatrudnienia w związku z koniecznością opieki nad osobą niepełnosprawną. Przywoływane przez stronę orzecznictwo sądów administracyjnych oraz Trybunału Konstytucyjnego w większości dotyczy dopuszczalności przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego małżonkowi osoby wymagającej opieki w związku z brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 17 ust.5 pkt 2 lit a) ustawy o świadczeniach rodzinnych,

w sytuacji gdy małżonek nie mógł w ogóle ubiegać się o inne świadczenie w związku

z opieką nad niepełnosprawnym małżonkiem. Kolegium w pełni podzieliło to stanowisko, przyjmując, iż małżonek znajduje się w kategorii innych osób, wymienionej w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, uprawnionych do przyznania świadczenia, jednak wobec niespełnienia przez B. R. dodatkowych przewidzianych ustawą w art. 17 ust. 1a pkt 1 przesłanek, świadczenie nie mogło zostać przyznane. B. R. w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawnym mężem może (jeśli spełnia ustawowe kryteria przyznania świadczenia przewidziane w art.16 ustawy o świadczeniach rodzinnych) ubiegać się o przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego i w tym celu winna wystąpić do organu I instancji ze stosownym wnioskiem.

Pismem z dnia 9 października 2017 r. B. R. wniosła skargę na

ww. decyzję Kolegium do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, zarzucając jej naruszenie:

- art. 17 ust. 1 i 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych poprzez zastosowanie normy prawnej w nim wyrażonej w sposób literalny, czego nie można pogodzić

z konstytucyjnymi zasadami praworządności i równości,

- art. 2, art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji RP poprzez wadliwą subsumpcję ustalonego stanu faktycznego pod obowiązujące normy prawne

i przyjęcie, że do kręgu uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego nie zalicza się żony faktycznie sprawującej opiekę nad osobą niepełnosprawną z uwagi na to, iż opieka ta winna być sprawowana przez ojca męża skarżącej,

- art. 6, art. 8, art. 9, art. 77 § 1 i art. 7 w związku z art. 80 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przyjmując, że sam fakt, że ojciec męża skarżącej żyje, nie jest pozbawiony praw rodzicielskich i nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności jest negatywną przesłanką przyznania skarżącej przedmiotowego świadczenia i zwalnia organy rozstrzygające w sprawie

z podejmowania działań zmierzających do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy, pozwalającego na wydanie rozstrzygnięcia z uwzględnieniem słusznego interesu strony.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z w a ż y ł, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2188) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017r., poz. 1369 ze zm. - dalej: "P.p.s.a."), kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień, bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy sprawowana jest

w oparciu o kryterium zgodności z prawem. Rezultatem tej kontroli jest wyeliminowanie z obrotu prawnego zaskarżonego aktu w przypadku stwierdzenia przez sąd, iż został on wydany z naruszeniem prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też stwierdzono naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania, jak również gdy zaskarżony akt obarczony jest wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 1

lit. a-c i pkt 2 P.p.s.a.).

Przeprowadzona przez Sąd kontrola legalności zaskarżonej decyzji wykazała,

że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 17 ustawy

o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm., dalej określanej jako "u.ś.r."). W przepisie tym ustawodawca wskazał zarówno na przesłanki pozytywne jakie winna spełniać osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, jak i przesłanki negatywne, uniemożliwiające jego otrzymanie.

Do tej pierwszej grupy należy zaliczyć przesłanki wskazane w art. 17 ust. 1,

ust. 1a i ust. 1b u.ś.r. Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 u.ś.r., świadczenie pielęgnacyjnez tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu dziecka,

3) osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia

9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,

4) innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób

o znacznym stopniu niepełnosprawności - jeżeli nie podejmują lub rezygnują

z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Stosownie do art. 17 ust. 1b u.ś.r., świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

1) nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Stosownie zaś do art. 17 ust. 1a u.ś.r. osobom, o których mowa w ust. 1 pkt 4, innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

1) rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

2) nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;

3) nie ma osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, lub legitymują się orzeczeniem

o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Katalog przesłanek negatywnych zawiera art. 17 ust. 5 ww. ustawy, przewidując m.in., że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a).

Mając na uwadze cytowane przepisy w pierwszej kolejności stwierdzić należy,

że małżonek należy do kręgu osób na których ciąży powinność o cechach obowiązku alimentacyjnego, z istnieniem którego łączy się prawo do ubiegania się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Przyjęcie literalnej wykładni przepisu art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ww. ustawy jest – w ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie – nie do pogodzenia z założeniem o racjonalności ustawodawcy, gdyż niweczyłaby możliwość przyznania świadczenia w odniesieniu do osób pozostających w związku małżeńskim, nad którymi opiekę sprawują małżonkowie, pomimo że na małżonku ciąży względem drugiego małżonka obowiązek alimentacyjny, który wyprzedza obowiązek krewnych małżonka wymagającego opieki. Co więcej, prowadziłaby do nieakceptowalnego wniosku, że świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad niepełnosprawnym małżonkiem przysługiwałoby wyłącznie współmałżonkowi, który sam legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, czyli takiemu który nie może sprawować faktycznej opieki z uwagi na swoją własną niepełnosprawność i który sam wymaga opieki.

W tej sytuacji należało rozważyć, czy w okolicznościach rozpoznawanej sprawy słuszne jest wydanie rozstrzygnięcia będącego wynikiem wyłącznie wykładni literalnej art. 17 ust.1 pkt 4 w zw. z art.17 ust. 1a u.ś.r., czy też może istnieją dostatecznie uzasadnione podstawy mające swe źródło w wartościach konstytucyjnych, które nakazywałyby przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego skarżącej, będącej żoną osoby wymagającej opieki, której niepełnosprawność powstała w trakcie nauki w szkole przed ukończeniem 25. roku życia, z uwagi na rezygnację z pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym mężem, w sytuacji, gdy ojciec męża skarżącej żyje i nie jest osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Literalna wykładnia art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 17 ust.1a u.ś.r. uprawniałaby do przyjęcia za prawidłowe stanowiska prezentowanego przez organy orzekające w sprawie. Jednakże, w ocenie Sądu, skarżąca zasadnie wskazuje,

że w okolicznościach przedmiotowej sprawy taka wykładnia nie jest wystarczająca. Należy mieć bowiem na względzie cel regulacji zawartej we wskazanych przepisach - przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobom, które rzeczywiście sprawują opiekę nad bliskimi osobami niepełnosprawnymi i wymagającymi takiego wsparcia. W art. 17 ust. 1 pkt 4 u.ś.r. ustawodawca nawiązuje wprost do obowiązku alimentacyjnego, o którym mowa w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (K.r.o.). Nie można zatem pominąć również treści art. 132 K.r.o., zgodnie z którym: "Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami". W tym kontekście wybranie przez ustawodawcę z kręgu osób zobowiązanych do alimentacji wyłącznie rodzica i umożliwienie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego innym osobom zobowiązanym do alimentacji wyłącznie w sytuacji, gdy rodzice nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności narusza konstytucyjną zasadę równości, sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP), a także godzi w konstytucyjne nakazy ochrony i opieki nad rodziną (art. 18 Konstytucji RP - vide: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2015 r., sygn. akt I OSK 1062/14 oraz z dnia 13 listopada 2015 r., sygn. akt I OSK 1230/14 – dostępne w Internecie na stronie cbois.nsa.gov.pl).

Zauważyć też należy, iż wprawdzie ojciec męża skarżącej nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad nim, to jednak władza ta ustała z mocy prawa po osiągnięciu przez D. R. pełnoletności. W obu wypadkach stosunki prawne między ojcem a synem są zatem takie same.

W tej sytuacji w ocenie Sądu, zastosowanie literalnej wykładni ww. przepisów prowadziłoby w okolicznościach przedmiotowej sprawy do sytuacji, w której pomimo istnienia w kręgu osób zobowiązanych do alimentacji członka rodziny – skarżącej, która chce i potrafi opiekować się niepełnosprawnym mężem (porażenie czterokończynowe i spastyczność), D. R. zostałby tej opieki pozbawiony, tylko z tego powodu, że jego ojciec żyje, choć nie mieszka z nim – jak wynika z oświadczenia skarżącej – z dniem zawarcia przez syna związku małżeńskiego całkowicie zaprzestał sprawowania opieki nad nim. Akceptacja takiej wykładni prawa naruszałaby wspomniane wyżej konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej, nakaz ochrony i opieki nad rodziną, jak również wynikający z art. 71 ust.1 Konstytucji, nakaz szczególnej pomocy władz publicznych rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej.

Należy także wskazać, że przedstawiona wyżej wykładnia art.17 ust.1 pkt 4

w zw. z art. 17 ust.1a u.ś.r. uwzględniająca wskazane zasady konstytucyjne ma także oparcie w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z 15 listopada 2006 r., sygn. P 23/05 (pub. OTK ZU nr 10/A/2006, poz. 151) stwierdził, że: "Choć zasiłek stały nominalnie przysługiwał opiekunowi, to korzyść czerpał z niego podopieczny, który dzięki zasiłkowi miał zapewnioną opiekę osoby bliskiej. Takie rozwiązanie było też korzystne dla państwa, które zapewniając osobie potrzebującej pomocy opiekę członka rodziny, nie musiało organizować tejże opieki w innych formach. Skoro członek najbliższej rodziny wywiązuje się ze swych obowiązków wobec chorego krewnego, a wymaga to od niego rezygnacji z zarobkowania, to powinien w tych działaniach otrzymać odpowiednie wsparcie państwa. Przyznanie tylko rodzicom naturalnym prawa do zasiłku stałego narusza konstytucyjną zasadę równości, a także zasadę sprawiedliwości społecznej (pojmowaną nie w aspekcie socjalno-ekonomicznym), lecz odnoszoną również do społecznego poczucia sprawiedliwości, które w demokratycznym państwie prawnym nie powinno być przez ustawodawcę ignorowane (art. 2 Konstytucji)".

Mając na uwadze, że świadczenie pielęgnacyjne zastąpiło zasiłek stały przewidziany w ustawie o pomocy społecznej z 1990 r., uznać należy, że teza powyższa jest nadal aktualna (por. wyroki Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2008 r., sygn. P 27/2007, publ. OTK-A 2008/6/107 oraz z dnia 22 lipca 2008 r., sygn.

P 41/2007, publ. OTK-A 2008/6/109).

Ponownie rozpoznając sprawę organy winny zatem uwzględnić przedstawione wyżej stanowisko Sądu oraz wynikające z niego wskazówki interpretacyjne dotyczące art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 17 ust. 1a. Dokonując merytorycznego rozpoznania wniosku skarżącej organy powinny zatem zbadać, czy wnioskodawczyni spełnia warunki do przyznania świadczenia określone w art. 17 u.ś.r. mając na względzie, iż jest ona jedyną osobą, która wywiązuje się ze swych obowiązków wobec niepełnosprawnego męża, a wymaga to od niej rezygnacji z pracy zarobkowej.

Mając powyższe na uwadze Sąd, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a oraz art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak sentencji.



Powered by SoftProdukt