Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.), Sędzia NSA Barbara Adamiak, Sędzia del. WSA Olga Żurawska-Matusiak, Protokolant asystent sędziego Dorota Chromicka, po rozpoznaniu w dniu 15 października 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 2013 r., sygn. akt II SA/Wa 2302/12 w sprawie ze skargi B. K. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] września 2012 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia rozprawy doktorskiej i dopuszczenia jej do publicznej obrony oraz stwierdzenia nieważności postępowania w sprawie nadania stopnia naukowego uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Wyrokiem z 4 marca 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 2302/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę B. K. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z [...] września 2012 r. nr [...]. Decyzją tą Centralna Komisja utrzymała w mocy uchwałę Rady Wydziału [...] w W. z [...] października 2011 r. w sprawie odmowy przyjęcia rozprawy doktorskiej B. K. i odmowy dopuszczenia jej do publicznej obrony oraz uchwały Nr [...] z [...] grudnia 2011 r. o stwierdzeniu nieważności postępowania w sprawie nadania w roku 1990 B. K. stopnia naukowego doktora.

Uchwały Rady Wydziału zapadły po wznowieniu przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów, postanowieniem z [...] listopada 2010 r. nr [...], postępowania, zakończonego uchwałą Rady Wydziału [...] w W. z [...] maja 1990 r. o nadaniu B. K. stopnia naukowego doktora nauk teologicznych. Przyczyną wznowienia postępowania, wskazaną w postanowieniu Centralnej Komisji, było ujawnienie nowych okoliczności, wskazujących, że rozprawa doktorska B. K. powstała z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich i dobrych obyczajów w nauce.

W trakcie wznowionego postępowania, przeprowadzonego przez Radę Wydziału [...], powołani przez tę Radę dwaj recenzenci – jeden z Uniwersytetu [...], drugi z [...], potwierdzili, że rozprawa doktorska B. K. "[...]", jest praca niesamodzielną, napisaną niezgodnie z zasadami warsztatu naukowego, z błędami rzeczowymi, powstałą na pewno z naruszeniem dobrych obyczajów w nauce, bowiem wiele jej fragmentów jest identycznych z artykułami różnych autorów, opublikowanymi w książce "[...]".

Jako podstawę uchwały z [...] października 2011 r. Rada Wydziału powołała art. 14 ust. 2 pkt 3 i art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. Nr 65, poz. 595 ze zm.), zaś uchwały z [...] grudnia 2011 r. art. 29a ust. 1 tej ustawy.

Utrzymując w mocy obie uchwały, decyzją z [...] września 2012 r., Centralna Komisja stwierdziła, że postępowanie zostało wznowione na podstawie art. 29 ust. 2 i 3 ww. ustawy, że na skutek odwołania od uchwał Rady Wydziału, Sekcja Nauk Humanistycznych Centralnej Komisji, po wysłuchaniu opinii recenzentów Centralnej Komisji, wypowiedziała się przeciwko uwzględnieniu odwołania, zaś we wznowionym postępowaniu Rada Wydziału wykazała, że wystąpiły przesłanki, o których mowa w ww. przepisach, skutkujące odmową nadania stopnia we wznowionym postępowaniu. Komisja podkreśliła, że zarzuty odwołań w tej kwestii są bezpodstawne, tak jak i zarzuty dotyczące naruszenia k.p.a., który w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 29 ustawy o stopniach stosuje się tylko odpowiednio.

Oddalając skargę B. K., Wojewódzki Sąd stwierdził:

Postępowanie prowadzone na podstawie art. 29 ustawy o stopniach naukowych nie jest typowym postępowaniem administracyjnym, zatem i instytucja wznowienia postępowania, o której mowa w jego ust. 2 nie jest całkowicie tożsama z uregulowaną w k.p.a. Istotą wznowionego postępowania na podstawie art. 29 jest nie wznowienie w sprawie uzyskania tytułu,, ale jego weryfikacja, nie są więc zasadne zarzuty skargi dotyczące naruszenia przepisów k.p.a.

Badając legalność decyzji Sąd nie jest władny do dokonywania oceny zarzutów naukowych rozprawy doktorskiej, ani dorobku naukowego skarżącego, a jedynym kryterium oceny są zasady proceduralne i to nie k.p.a., stosowanego jedynie odpowiednio, ale charakterystyczne dla tego postępowania, uregulowane w ustawie o stopniach. W tym zakresie Rada Wydziału nie popełniła uchybień formalnych, zostali powołani dwaj recenzenci, przy czym jeden zatrudniony w [...], czego przepisy nie zabraniają.

Przedmiotem postępowania była sprawa rozpatrzenia zarzutu natury plagiatowej, skarżący był informowany o wszczęciu postępowania, a w trakcie postępowania zarzut okazał się zasadny, stąd uchwały Wydziału oraz decyzja Centralnej Komisji nie naruszają prawa.

Reprezentowany przez adwokata, B. K. wniósł skargę kasacyjną od tego wyroku, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie i zarzucając, w trybie art. 174 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi "p.p.s.a.":

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 29 ust. 2 i 29a ust. 1 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że odrębność postępowań wskazanych w ww. przepisach pozwala na dowolne i wybiórcze stosowanie przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego lub niestosowanie ich wcale, pomimo że właściwa wykładnia wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, że przepisy Kodeksu powinny być stosowane przez organy postępowania administracyjnego za każdym razem, gdy dane zagadnienie nie jest uregulowane w ustawie i ich stosowanie jest zgodne z charakterem rozpoznawanej sprawy,

2) naruszenie przepisów postępowania mający istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c/ p.p.s.a. poprzez nieuwzględnienie skargi, pomimo naruszenia przez organ przepisów postępowania, które miało wypływ na wynik sprawy, tj.

a) art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki poprzez orzeczenie co do istoty sprawy bez uchylenia uchwał wydanych w 1990 r. na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 31 marca 1965 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym w przedmiocie przyjęcia rozprawy doktorskiej B. K. i dopuszczeniu jej do publicznej obrony i nadania skarżącemu stopnia naukowego doktora, w tym uchwały zatwierdzającej uchwałę o przyjęciu rozprawy doktorskiej skarżącego w sytuacji gdy przepis art. 151 §1 pkt 2 k.p.a. stanowi, iż organ administracji publicznej, o którym mowa w art. 150 k.p.a., po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 149 § 2 k.p.a. wydaje decyzję, w której uchyla decyzję dotychczasową gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1 lub art. 145a i wydaje nową decyzję rozstrzygającą co do istoty sprawy,

b) art. 61 § 1 i 4 k.p.a. i art. 157 § 2 k.p.a. w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki poprzez wydanie i utrzymanie w mocy uchwały z dnia [...] grudnia 2011 r. o stwierdzeniu nieważności postępowania w sprawie nadania w 1990 r. skarżącemu stopnia naukowego doktora pomimo niewszczęcia i nieprzeprowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie,

c) art. 104 § 1 k.p.a. w zw. z art. 29a ust. 1 ustawy o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki poprzez wydanie i utrzymanie w mocy uchwały z dnia [...] grudnia 2011 r. o stwierdzeniu nieważności postępowania w sprawie nadania w 1990 r. skarżącemu stopnia naukowego doktora, pomimo że wydanie rozstrzygnięcia nastąpiło w niedopuszczalnej formie uchwały zamiast decyzji administracyjnej,

d) art. 107 § 1 i 3 k.p.a. poprzez niewskazanie przez organ podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz nieoznaczenia strony postępowania, a także poprzez utrzymania w mocy uchwały z dnia [...] grudnia 2011 r. o stwierdzeniu nieważności postępowania w sprawie nadania w 1990 r. skarżącemu stopnia naukowego doktora, pomimo że nie zawierała ona oznaczenia strony postępowania, uzasadnienia faktycznego, prawnego oraz pouczenia o przysługującym środku odwoławczym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, że stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270), dalej "p.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny jest związany granicami skargi kasacyjnej, a z urzędu bierze pod rozwagę tylko nieważność postępowania. W sprawie niniejszej nie zachodzi żaden z przypadków wskazanych w art. 183 § 2 p.p.s.a., tj. nieważności postępowania, zatem Naczelny Sąd rozpoznał sprawę w takim zakresie jaki zakreślony został zarzutami skargi kasacyjnej.

W niniejszej skardze kasacyjnej postawione zostały zarzuty zarówno naruszenia prawa materialnego, tj. ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. Nr 65, poz. 595 ze zm.), dalej "ustawa", jak i przepisów postępowania w tym i ustawy i Kodeksu postępowania administracyjnego. Analiza zarzutów prowadzi do wniosku, że w istocie zarówno jedne jak i drugie dotyczą wzajemnej relacji przepisów ustawy i k.p.a., tj. zakresu zastosowania k.p.a. do postępowań prowadzonych na podstawie art. 29 i art. 29a ustawy, a dalej naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, wobec ich nie zastosowania w postępowaniu, zakończonym zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego decyzją Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z [...] września 2012 r. W takich granicach zatem Naczelny Sąd Administracyjny mógł rozpoznać sprawę ze skargi kasacyjnej.

Decyzja Centralnej Komisji utrzymała w mocy dwie uchwały Rady Wydziału [...] w W. z [...] października 2011 r. i z [...] grudnia 2011 r., zatem Naczelny Sąd odniósł się oddzielnie do każdej ze spraw, których uchwały te dotyczą, zwłaszcza, że zarzuty skargi zgrupowane są w istocie co do każdej z nich z osobna.

Obie uchwały jako podstawę materialnoprawną powołują art. 29a ust. 1 ustawy, jednak każda z nich za tę podstawę ma dwa różne przepisy. Uchwała z [...] października 2011 r. art. 29, zaś uchwała z [...] grudnia 2011 r. art. 29a. Przepisy te regulują dwie odrębne sytuacje, bowiem art. 29 dotyczy wznowienia postępowania w sprawie nadania stopnia lub tytułu, zaś art. 29a stwierdzenia nieważności postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia.

Zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia prawa materialnego powołuje oba ww. przepisy art. 29 ust. 2 i art. 29a ust. 1 ustawy, które, zdaniem skargi, zostały błędnie wyłożone przez to, że Sąd uznał, że odrębność postępowań uregulowanych tymi przepisami pozwala na dowolne i wybiórcze stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, podczas gdy przepisy powinny być stosowane zawsze, gdy dane zagadnienie nie jest uregulowane w ustawie. Z takim rozumieniem relacji przepisów ustawy i k.p.a. należy się zgodzić, jednak zarzut ten należy traktować w powiązaniu z pozostałymi, a dotyczącymi naruszenia przepisów postępowania, bowiem zarzuty skargi kasacyjnej, jak już podniesiono wyżej, nadają sprawie aspekt proceduralny.

Artykuł 29 ust. 1 ustawy stanowi, że w postępowaniach dotyczących nadania stopnia doktora i doktora habilitowanego albo tytułu profesora oraz nadania, ograniczenia i pozbawienia uprawnienia do nadania tych stopni w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Odpowiednie stosowanie oznacza, jak to ujmuje skarga kasacyjna, niestosowanie przepisów k.p.a. w kwestiach uregulowanych w ustawie, a wprost lub z modyfikacjami wynikającymi z charakteru sprawy w sytuacjach braku odrębnej regulacji.

Odrębna regulacja, jaką przewiduje art. 29 ustawy dotyczy właśnie wznowienia postępowania o nadanie stopni doktora i doktora habilitowanego albo tytułu profesora. Ust. 2 art. 29 stanowi bowiem, że przesłankami wznowienia mogą być także, oprócz wymienionych w k.p.a., ujawnione okoliczności wskazujące na to, że stopień albo tytuł został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich lub dobrych obyczajów w nauce, zaś ust. 3, że w przypadku zaistnienia przesłanek do wznowienia organem wydającym postanowienie o wznowieniu jest Centralna Komisja. Art. 29 ust. 2 i 3 ustawy przewiduje zatem odrębność od k.p.a. w zakresie dodatkowej przesłanki wznowienia, nieznanej art. 145 § 1, art. 145a i 145b k.p.a., z konsekwencjami z tego powodu wynikającymi, a także inny organ właściwy do wznowienia postępowania, aniżeli przewiduje to art. 150 § 1 k.p.a.

Odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. oznacza, że w przypadku wznowienia postępowania o nadanie stopnia lub tytułu, choć wznawia postępowanie Centralna Komisja, to przeprowadza je organ, o jakim mowa w art. 150 § 1 k.p.a. i wydaje rozstrzygniecie w pierwszej instancji. Forma rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w tej instancji zależna będzie od struktury organu, zatem nie zawsze decyzja, ale także uchwała, jeśli taka przypisana jest temu organowi.

Jeżeli wystąpiła przesłanka wznowienia postępowania przewidziana w art. 29 ust. 2 ustawy, odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. oznacza niemożliwość zastosowania art. 146 k.p.a., bowiem zasada przewidziana tym przepisem może być odniesiona tylko do przesłanek, przewidzianych w art. 145 § 1, art. 145a i 145b k.p.a. Ponieważ art. 29 ustawy nie wyłącza wznowienia postępowania w przypadkach zaistnienia przesłanek kodeksowych to przepis ten, tj. art. 146 k.p.a. w takich sytuacjach będzie miał zastosowanie. Nie ma on zastosowania tylko, gdy podstawą wznowienia jest przesłanka wskazana w art. 29 ust. 2 ustawy, zatem nie przewidziana w przepisach k.p.a.

Z kolei odpowiednie stosowanie k.p.a. do postępowania wznowieniowego z uwagi na zaistnienie przesłanki, o której mowa w art. 29 ust. 2 ustawy oznacza też, że sprawa powinna być rozstrzygnięta w sposób przewidziany w art. 151 § 1 k.p.a., z wyłączeniem możliwości przewidzianej w § 2 tego artykułu. Art. 151 § 2 k.p.a. odnosi się bowiem do sytuacji przewidzianej w art. 146 k.p.a., a ten nie ma zastosowania w przypadku wznowienia postępowania z przyczyny wskazanej w art. 29 ust. 2 ustawy, o czym mowa wyżej.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że wznowienie postępowania przez Centralną Komisję było zgodne z art. 29 ust. 3 ustawy, że postępowanie wznowieniowe zostało przeprowadzone przez właściwy organ, wskazany w art. 150 § 1 k.p.a., tj. Radę Wydziału [...] w W., że postępowanie to zostało zakończone w I instancji uchwałą, zatem formą właściwą dla wypowiadania się tego organu, jednak sposób rozstrzygnięcia sprawy był niezgodny z przepisami, bowiem inny aniżeli przewiduje to art. 151 § 1 k.p.a.

W sprawie we wznowionym postępowaniu wykazano, że rozprawa doktorska skarżącego była napisana z naruszeniem prawa, w tym dobrych obyczajów w nauce, zatem nie było podstaw do nadania stopnia doktora. Wobec tego rozstrzygnięcie we wznowionym postępowaniu powinno uchylać uchwałę o nadaniu stopnia i dopiero po jej uchyleniu decydować o istocie sprawy. Uchwała zatem powinna odpowiadać art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. Natomiast uchwała Rady Wydziału [...] z [...] października 2011 r. nie przyjmuje rozprawy doktoranckiej i nie dopuszcza do jej publicznej obrony. Takie rozstrzygniecie powoduje, że w mocy pozostaje uchwała Rady Wydziału [...] w W. z dnia [...] maja 1990 r. o nadaniu B. K. stopnia naukowego doktora nauk teologicznych. Inaczej mówiąc skutek prawny uchwały Rady Wydziału z [...] października 2011 r. utrzymanej w mocy decyzją Centralnej Komisji z [...] września 2012 r. jest taki, że w sprawie stopnia naukowego doktora nauk teologicznych, nadanego B. K. istnieją dwa rozstrzygnięcia – jedno nadające mu ten stopień (uchwała z [...] maja 1990 r.), drugie nieprzyjmujące rozprawy doktorskiej i niedopuszczające jej do obrony (uchwała z [...] października 2011 r.).

Zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia prawa art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy, jeżeli idzie o uchwałę z [...] października 2011 r. i akceptację tego przez Sąd należało uznać za trafny.

Uchwała z [...] grudnia 2011 r. miała za podstawę prawną art. 29a ust. 1 ustawy, który stanowił, że rada właściwej jednostki organizacyjnej lub odpowiednio Centralna Komisja, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu lub stopnia osoba ubiegająca się o tytuł lub stopień przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub inny element cudzego utworu lub ustalenia naukowego. Zarzuty skargi kasacyjnej odnoszące się do tej uchwały dotyczą niedostrzeżenia przez Wojewódzki Sąd wydania jej bez wszczęcia i przeprowadzenia postępowania, formy rozstrzygnięcia – uchwała w miejsce decyzji oraz niespełnienia przez uchwałę wymogów co do wskazania podstawy prawnej, uzasadnienia i pouczenia o środku zaskarżenia. Sprawę zatem należało rozpatrzyć tylko pod takim kątem.

Istotnie art. 29a ust. 1 ustawy jako formę prawną rozstrzygnięcia wskazuje decyzję, stwierdzenie nieważności postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia powinno zatem zapaść w drodze decyzji. Do postępowania prowadzonego na podstawie tego przepisu stosuje się przepisy k.p.a., zatem decyzja powinna odpowiadać wymogom k.p.a. dla niej przewidzianej. Stosowanie przepisów k.p.a. oznacza, że o wszczęciu tego postępowania należy powiadomić osobę, której ono dotyczy. W niniejszej sprawie przepisy k.p.a. jak też art. 29a ust. 1 ustawy co do formy rozstrzygnięcia wskazane w podstawach skargi kasacyjnej zostały naruszone. Jednak art. 174 pkt 2 p.p.s.a. mówi o takim naruszeniu przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W niniejszej sprawie oznacza to, że rozstrzygnięcie zapadło w formie uchwały, że uzasadnienie jest lakoniczne, że brak jest pouczenia co do środka odwoławczego, czy też że B. K. nie został powiadomiony, że Rada Wydziału prowadzić będzie postępowanie, o którym mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, ale nie miało wpływu na wynik, bowiem co do meritum przepis ten nie został naruszony.

Z recenzji rozprawy doktorskiej B. K. wynika, iż rozprawa ta powiela w wielu miejscach opracowania innych autorów. Wprawdzie recenzje te zostały uzyskane w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy, jednak nie wykluczało to użycia ich jako materiału dowodowego w postępowaniu z art. 29a ust. 1 ustawy. W tym postępowaniu przesłanką stwierdzenia nieważności postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia jest przypisanie sobie autorstwa istotnego fragmentu, innych elementów cudzego utworu lub ustaleń naukowych, na co uchwała z [...] grudnia 2011 r. wyraźnie wskazuje. Nadto podkreślić należy, że mimo braku pouczenia co do środka odwoławczego poddana ona została tak kontroli instancyjnej, jak i sądowej.

Natomiast co do zarzutu naruszenia samego art. 29a ust. 1 ustawy to, jak już powiedziano wyżej, dotyczył on relacji tego przepisu do przepisów k.p.a. i zakresu stosowania tej podstawy, a w tym zakresie naruszenie przepisów proceduralnych nie miało wpływu na wynik, o czym wyżej.

Jakkolwiek, jak wynika z powyższego, zarzuty skargi kasacyjnej okazały się usprawiedliwione tylko co do uchwały z [...] października 2011 r. to jednak z uwagi na konstrukcję decyzji Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z [...] września 2012 r., która utrzymała w mocy obie uchwały Rady Wydziału, także oddalenie skargi przez Wojewódzki Sąd na tę decyzję jako całość, Naczelny Sąd uchylił wyrok w całości. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Wojewódzki Sąd weźmie pod uwagę ww. ocenę i rozpoznając skargę na decyzję Centralnej Komisji z [...] września 2012 r. da temu wyraz w rozstrzygnięciu.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a.