Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Pisula-Dąbrowska (spr.) Sędziowie WSA Ewa Grochowska-Jung Andrzej Kołodziej Protokolant Sylwia Mikuła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2010 r. sprawy ze skargi M. Z. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia [...] lutego 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania pozwolenia na broń palną bojową do ochrony osobistej oddala skargę

Komendant Główny Policji decyzją z dnia [...] lutego 2010 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 i art. 268a ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 10 ust. 1 i 3 pkt 1 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525 ze zm.), utrzymał w mocy decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w [...] z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...], o odmowie wydania M. Z. pozwolenia na broń palną bojową do ochrony osobistej.

W uzasadnieniu powyższej decyzji Komendant Główny Policji wskazał, iż M. Z. wystąpił z wnioskiem do Komendanta Wojewódzkiego Policji w K. o wydanie pozwolenia na zakup i posiadanie broni palnej bojowej do ochrony osobistej. Wnioskodawca podniósł, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług detektywistycznych i broń ta jest mu niezbędna do ochrony własnej oraz bezpieczeństwa innych osób. Organ I instancji po ocenie zebranego materiału dowodowego odmówił M. Z. wydania wnioskowanego pozwolenia na broń palną bojową do ochrony osobistej, uznając, że okoliczności podnoszone przez stronę nie spełniają przesłanek zawartych w art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji.

W odwołaniu od powyższej decyzji strona zarzuciła Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w [...] obrazę prawa materialnego poprzez selektywne odniesienie się do art. 10 cyt. ustawy i nieuwzględnienie dyspozycji art. 10 ust. 3 ustawy, zgodnie z którą broń wydaje się w szczególności w celu ochrony osobistej lub ochrony bezpieczeństwa innych osób oraz mienia. Tymczasem rodzaj wykonywanych przez wnioskodawcę zadań w ramach prowadzonej działalności detektywistycznej stwarza ponadprzeciętne zagrożenie dla jego osoby. Dodatkowo podniósł on, że posiada warunki do prawidłowego przechowywania broni, a jako emerytowany funkcjonariusz Policji jest potencjalnie narażony na napaść osób związanych ze środowiskiem przestępczym.

Organ odwoławczy, po przeprowadzeniu postępowania i zapoznaniu się ze zgromadzonym materiałem dowodowym oraz z zarzutami odwołania stwierdził, że nie zasługują one na uwzględnienie.

Wyjaśnił, że art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji stanowi, iż organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli okoliczności powołane przez osobę ubiegającą się o nie, uzasadniają takie rozstrzygnięcie. Stwierdził, że ich ocenę ustawodawca pozostawił organom właściwym w sprawach pozwoleń, a ponieważ w powołanym przepisie brak jest nawet przykładowego katalogu takich okoliczności, dlatego w praktyce policyjnej, opartej na orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęto, że muszą to być okoliczności szczególne, uzasadniające potrzebę posiadania broni. W przypadku broni palnej bojowej do ochrony osobistej wymagane jest istnienie stałego, realnego i ponadprzeciętnego zagrożenia na tle innych obywateli znajdujących się w podobnej sytuacji, a więc nie może wynikać tylko z subiektywnego przekonania wnioskodawcy. Przyjęcie odmiennego założenia spowodowałoby, że organy Policji byłyby zobowiązane wydać pozwolenie na broń do ochrony osobistej każdemu, kto czuje się zagrożony lub przewiduje zagrożenie, np. z racji wykonywanego zawodu.

Organ wskazał, że ewentualna możliwość stania się ofiarą przestępstwa z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych oraz pełnienia w przeszłości służby w Policji, sama w sobie nie stanowi przesłanki uzasadniającej wydanie żądanego pozwolenia. W konsekwencji uznał, że strona nie wykazała realnego i stałego zagrożenia życia lub zdrowia, a podnoszone przez nią okoliczności zakwalifikować należy jako domniemanie wystąpienia w przyszłości zdarzeń mogących zagrażać jej lub jej zleceniodawcom. Stwierdził też, że ustawodawca nie uznał wykonywania zawodu detektywa za szczególnie niebezpieczny, skoro nie przyznał tej grupie zawodowej prawa do posiadania broni z mocy samej ustawy, poddając detektywów w tej kwestii ogólnym zasadom określonym w ustawie o broni i amunicji. Ustawa ta nie przewiduje uprzywilejowanej pozycji dla byłych policjantów wykonujących obecnie usługi detektywistyczne, dlatego podlegają oni takim samym rygorom co pozostali obywatele.

W ocenie Komendanta Głównego Policji, wnioskodawca ubiega się o broń w celu prewencyjnym, zaś podniesione argumenty wskazują na subiektywne przekonanie strony o zagrożeniu jej życia i zdrowia. W konsekwencji organ uznał, że strona nie wykazała okoliczności wskazujących na stan osobistego zagrożenia życia lub zdrowia, a tym samym uzasadniających wydanie pozwolenia na broń bojową dla celów ochrony osobistej.

Decyzja Komendanta Głównego Policji z dnia [...] lutego 2010 r. stała się przedmiotem skargi M. Z. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której zarzucił on zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez obrazę art. 10 ust. 1 oraz art. 10 ust. 3 pkt 1 ustawy o broni i amunicji oraz naruszenie przepisów proceduralnych, tj. art. 77 § 1 i § 4 oraz art. 80 k.p.a. Wskazując na powyższe zarzuty, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że skarżący występując o zezwolenie na zakup i posiadanie broni wykazał istnienie okoliczności faktycznych, które uzasadniają wydanie pozwolenia na broń, co oznacza, iż organy Policji miały obowiązek takie pozwolenie wydać. Wskazano, że w związku z prowadzoną działalnością skarżący jest narażany na utratę życia, zdrowia, a zatem powinny mu zostać zapewnione uprawnienia wynikające z art. 10 ust. 3 pkt 1 ustawy o broni i amunicji. Podniesiono również, że nie zachodzi żadna z przesłanek negatywnych wskazanych w art. 15 i 17 cyt. ustawy. Zarzucono też, że organy Policji, rozpoznając sprawę, nie wzięły pod uwagę istotnych okoliczności, uzasadniających wydanie pozwolenia na broń, czym naruszyły art. 77 § 1 k.p.a. Pominęły bowiem fakty powszechnie znane, niewymagające dowodu, czym naruszyły art. 77 § 4 k.p.a. Nadto uchybiły obowiązkowi wynikającemu z art. 80 k.p.a., który obliguje oceniać, czy dana okoliczność została udowodniona na podstawie całokształtu materiału dowodowego.

W odpowiedzi na skargę Komendant Główny Policji wniósł o jej oddalenie oraz podtrzymał stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu, Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego, obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Oceniając zaskarżoną decyzję w świetle wskazanych wyżej kryteriów, Sąd stwierdził, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż przedmiotowa decyzja Komendanta Głównego Policji oraz utrzymana nią w mocy decyzja Komendanta Wojewódzkiego Policji w [...] nie naruszają prawa - zarówno przepisów prawa materialnego, jak również przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowi art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli okoliczności, na które powołuje się osoba ubiegająca się o pozwolenie, uzasadniają jego wydanie.

Należy wskazać, że decyzja wydana na tej podstawie nie ma charakteru uznaniowego. Przeciwnie, jeżeli zaistnieją okoliczności wymienione w tym przepisie, to organy Policji mają obowiązek wydania pozwolenia na broń. Decyzja ta ma zatem charakter decyzji związanej. Organy Policji choć nie mogą przy wydawaniu pozwoleń na broń kierować się uznaniem administracyjnym, jednak mają prawo i obowiązek oceny całokształtu materiału dowodowego (art. 80 k.p.a.) przy ustalaniu, czy sytuacja faktyczna, ubiegającego się o pozwolenie, uzasadnia wydanie takiego pozwolenia. W tym zakresie organy mogą prowadzić bardziej lub mniej rygorystyczną ocenę, natomiast sąd administracyjny bada jedynie, czy ocena ta nie była dowolna.

Jednocześnie zauważyć należy, że z treści obowiązujących przepisów nie da się wywieść prawa obywateli do posiadania broni. Prawo to nie zostało bowiem zaliczone do wolności i praw osobistych obywatela w świetle Konstytucji RP, a posiadanie broni jest ściśle reglamentowane. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 października 2005 r., sygn. akt II OSK 97/05, stwierdził, że posiadanie i używanie broni i amunicji stanowi tradycyjnie sferę daleko idącej reglamentacji administracyjnoprawnej. Oznacza to, że dostęp jednostki do broni poddany jest istotnym ograniczeniom, co wynika zarówno z monopolu państwa na stosowanie środków przemocy, jak i potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 marca 2003 r. (sygn. akt III SA 1857/01) zaprezentował pogląd, że brak poczucia bezpieczeństwa, z różnych powodów deklarowany jest przez bardzo wiele osób. Nie oznacza to jednak obowiązku wydania pozwolenia na broń każdemu, kto o takie pozwolenie wystąpił. Powyższy pogląd Sąd w pełni podziela i uznaje za własny.

W ocenie Sądu, okolicznością faktyczną uzasadniającą wydanie pozwolenia na broń jest jedynie stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia lub zdrowia wnioskodawcy. Tymczasem skarżący w toku postępowania administracyjnego nie przedstawił obiektywnie przekonywujących dowodów pozwalających organom Policji, stwierdzić, iż faktycznie takie zagrożenie w jego przypadku występuje, co uzasadniałoby posiadanie środka samoobrony w postaci broni palnej bojowej. Podkreślić należy, że skarżący wskazał jedynie na obawę zagrożenia związaną z wykonywaniem przez niego działalności detektywistycznej. Nie udowodnił natomiast – nie wynika to z materiału dowodowego - aby zagrożenie to miało charakter inny aniżeli tylko potencjalny lub też by było ono większe od zagrożenia, na które narażone są inne osoby wykonujące działalność detektywistyczną. Samo subiektywne przekonanie, że strona może stać się ofiarą zamachu na życie lub zdrowie, nie jest w świetle obowiązujących przepisów wystarczającą przesłanką do wydania pozwolenia na broń. Należy też zauważyć, że organy uprawnione do wydawania pozwoleń na broń muszą brać pod uwagę nie tylko subiektywnie pojmowany interes konkretnego obywatela, ale także mieć wzgląd na interes bezpieczeństwa i porządku publicznego. Ten wzgląd zaś dyktuje konieczność ścisłej reglamentacji pozwoleń na broń (zwłaszcza broń palną, której użycie w każdym przypadku zagraża zdrowiu lub życiu innych osób), tj. wydawanie ich tylko w sytuacjach uznanych za szczególne.

A zatem, zdaniem Sądu, organ poprawnie ocenił, że skarżący, który spełnia wprawdzie kryteria formalne do wydania pozwolenia na broń palną, nie wykazał okoliczności uzasadniających wydanie mu takiego pozwolenia w celu ochrony osobistej. Prawidłowo uznał, że sam fakt wykonywania zawodu detektywa, nawet w połączeniu z okolicznością bycia byłym funkcjonariuszem Policji, nie przesądza o konieczności wydania takiej osobie pozwolenia na broń palną bojową dla celów ochrony osobistej.

Przechodząc do zarzutów naruszenia prawa procesowego, należy wskazać, że organy obu instancji wyczerpująco zbadały okoliczności faktyczne sprawy, przeprowadziły dowody służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadą praworządności (art. 6 k.p.a.), prawdy obiektywnej (art. 7 k.p.a. i art. 77 k.p.a.) oraz zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa (art. 8 k.p.a.). Ponadto Komendant Główny Policji, a wcześniej Komendant Wojewódzki Policji w [...], nie dopuścił się – w ocenie Sądu – obrazy zasady swobodnej oceny dowodów (art. 80 k.p.a.), albowiem dokonał wszechstronnej oceny materiału dowodowego, dokonując jednocześnie oceny znaczenia i wartości dowodów dla toczącej się sprawy. W ocenie Sądu, z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że organ rozważył cały materiał dowodowy oraz wyczerpująco wyjaśnił kryteria, którymi kierował się przy podejmowaniu decyzji, zgodnie z wymogami art. 107 § 3 k.p.a.

Dodatkowo wskazać należy, iż w sprawach dotyczących wydania pozwolenia na broń z samego sformułowania art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji wynika, iż to na wnioskodawcy spoczywa ciężar udowodnienia – wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie mu tego prawa (por. wyrok NSA z dnia 23 października 2002 r., sygn. akt III SA 448/01, niepubl.). To nie organy Policji mają poszukiwać tych okoliczności, tylko wnioskodawca ma je wskazać i udowodnić.

Mając powyższe na uwadze, Sąd doszedł do przekonania, iż w rozpatrywanej sprawie brak jest uzasadnionych podstaw, aby skutecznie zarzucić organom obu instancji to, że w sposób dowolny odmówiły skarżącemu wydania pozwolenia na broń palną bojową do ochrony osobistej.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji.