Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. L. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 lutego 2013 r., sygn. akt IV SAB/Wa 8/13 umarzającego postępowanie sądowe w sprawie ze skargi S. L. na bezczynność Zarządu Dzielnicy [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku o ustalenie warunków zabudowy postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

Postanowieniem z dnia 18 lutego 2013 r., sygn. akt IV SAB/Wa 8/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie umorzył postępowanie sądowe w sprawie ze skargi S. L. na bezczynność Zarządu Dzielnicy [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku o ustalenie warunków zabudowy (pkt 1) i zasądził na rzecz skarżącego kwotę 100 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego (pkt 2).

Sąd wskazał, że w dniu 10 grudnia 2012 r. S. L. złożył skargę na bezczynność Urzędu Dzielnicy [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na zmianie sposobu użytkowania garażu w budynku mieszkalnym jednorodzinnym wolnostojącym na cele mieszkalne na działce nr [...] z obrębu [...], położonej przy ul. [...] na terenie Dzielnicy [...] w W.

W odpowiedzi na skargę Zarząd Dzielnicy [...] poinformował, że decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., Nr [...] rozpoznał wniosek skarżącego i odmówił ustalenia warunków zabudowy dla przedmiotowej inwestycji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w wskazał, że stosownie do art. 149 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270; zwanej dalej p.p.s.a.), sąd uwzględniając skargę na bezczynność organów w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1 – 4, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności. Zatem nakazanie wydania decyzji administracyjnej możliwe jest, gdy organ nie rozstrzygnął toczącej się przed nim sprawy. Celem skargi na bezczynność jest bowiem ostatecznie wydanie żądanego aktu, którego organ nie wydał pomimo istnienia prawnego obowiązku w tym zakresie. Z przytoczonego przepisu wynika więc, że ewentualne zobowiązanie organu do wydania decyzji nie jest możliwe, gdy organ decyzję taką wydał, choćby nawet naruszył przy tym terminy określone w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego, przewidziane dla załatwiania spraw.

Jak wynika z akt sprawy Zarząd Dzielnicy [...] decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r. rozpoznał wniosek skarżącego i odmówił ustalenia warunków zabudowy dla inwestycji polegającej na zmianie sposobu użytkowania garażu w budynku mieszkalnym jednorodzinnym wolnostojącym na cele mieszkalne na działce nr [...] z obrębu [...], położonej przy ul. [...] na terenie Dzielnicy [...].

W tym stanie rzeczy rozpoznanie skargi stało się bezprzedmiotowe, albowiem przy zarzucie bezczynności Sąd orzeka według stanu na dzień orzekania. Bezspornym jest, że w dacie wydania niniejszego postanowienia ustała bezczynność organu, bowiem wniosek skarżącego o ustalenie warunków zabudowy w dniu 14 grudnia 2012 r. został rozpoznany.

Stosownie do art. 201 § 1 p.p.s.a. zwrot kosztów postępowania sądowego przysługuje skarżącemu od organu także w razie umorzenia postępowania z przyczyn określonych w art. 54 § 3 powyższej ustawy, zgodnie z którym organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

Z powyższych względów, na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 i art. 201 § 1 p.p.s.a., orzeczono jak w sentencji postanowienia.

Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia złożył S. L., zaskarżając postanowienie w zakresie pkt 1, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a. w zw. z art. 149 § 1 i 2 p.p.s.a. oraz art. 154 § 6 p.p.s.a. z uwagi na to, że WSA umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe w związku z faktem wydania przez organ decyzji w sprawie bez zbadania czy w sprawie doszło do bezczynności lub przewlekłości postępowania oraz bez wymierzenia organowi grzywny, przez co nie orzekł co do istoty sprawy.

Skarżący kasacyjnie wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w części - w zakresie pkt 1 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy.

W zaskarżonym postanowieniu Sąd I instancji uznał, że skoro w dacie orzekania przez Sąd wniosek skarżącego o ustalenie warunków zabudowy został rozpoznany, to ustała bezczynność organu, a zatem rozpoznanie skargi na bezczynność stało się bezprzedmiotowe.

Z takim stanowiskiem Sądu I instancji nie sposób się zgodzić, albowiem nie uwzględnia ono pełnej treści art. 149 p.p.s.a.

W tym miejscu wskazać należy, że w postanowieniu z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt II OSK 1360/12, NSA zwrócił uwagę, że wykładnia i zastosowanie art. 149 p.p.s.a. wymaga uwzględnienia celu zmian jakie zostały dokonane ustawami: z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (która weszła w życie z dniem 11 kwietnia 2011 r.), z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (która weszła w życie z dniem 17 maja 2011 r.) oraz z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (która weszła w życie z dniem 12 lipca 2011 r.). Ratio legis tych zmian jest rozszerzenie środków przeciwdziałania bezczynności organu i przewlekłemu prowadzeniu postępowania administracyjnego oraz naruszaniu przez organ administracji terminów załatwienia spraw, a także umożliwienie efektywnego dochodzenia przez stronę postępowania odszkodowania za poniesioną szkodę od organu administracji z tytułu niewydania orzeczenia lub decyzji z naruszeniem prawa oraz ponoszenia przez funkcjonariuszy publicznych odpowiedzialności majątkowej za zaniechania prowadzące do wyrządzenia szkody na skutek rażącego naruszenia prawa.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela pogląd wyrażony w wyżej powołanym postanowieniu NSA z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt II OSK 1360/12, że wydanie, w toku postępowania sądowego po wniesieniu skargi, przez organ administracyjny decyzji nie zwalnia wojewódzkiego sądu administracyjnego z obowiązku rozpoznania skargi wniesionej na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. w zakresie orzekania w przedmiocie stwierdzenia, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1 zdanie drugie p.p.s.a.) oraz w zakresie wymierzenia organowi grzywny z tego tytułu (art. 149 § 2 p.p.s.a.). O uwzględnieniu skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można mówić nie tylko wówczas, gdy sąd zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu. Zgodnie bowiem z art. 149 § 1 zdanie drugie p.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę, jednocześnie stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa, a stosownie do art. 149 § 2 p.p.s.a. w przypadku uwzględnienie skargi, sąd może orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny. W konsekwencji uwzględnieniem skargi, w rozumieniu art. 149 p.p.s.a. jest również stwierdzenie, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz wymierzenie organowi grzywny.

W konsekwencji uznać należy, iż wydanie przez organ decyzji po wniesieniu do sądu skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego, nie powoduje, stosownie do art. 149 § 1 p.p.s.a., że w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o tym, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa, postępowanie sądowe stało się bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 p.p.s.a.

Mając powyższe na względzie, za usprawiedliwiony należało uznać zarzut naruszenia art. 161 § 1 pkt 3 w zw. z art. 149 § 1 i 2 p.p.s.a.

Rozpoznając ponownie sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnie, czy bezczynność miała miejsce z naruszeniem prawa, czy naruszenie to nie było rażące oraz rozważy kwestię wymierzenia organowi grzywny.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 182 § 1 w zw. z art. 185 § 1 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.

NSA nie orzekał o kosztach postępowania kasacyjnego, bowiem zgodnie z uchwałą NSA z dnia 4 lutego 2008 r., sygn. akt I OPS 4/07, przepisy art. 203 i 204 p.p.s.a. nie mają zastosowania, gdy przedmiotem skargi kasacyjnej jest postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a takim jest właśnie postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego. Koszty jakie wiązały się z wniesieniem środka odwoławczego były kosztami niezbędnymi dla celowego dochodzenia praw strony i jako takie będą podlegać rozliczeniu w orzeczeniu kończącym postępowanie.

.