Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ireneusz Fornalik Sędziowie Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek (spr.) Sędzia WSA Sławomir Pauter Protokolant st. sekr. sąd. Agata Przybyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi J.Z. na postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...]r., nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia I. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...]r., nr [...], II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu, III. zasądza od Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz skarżącej J.Z. kwotę 100 (sto) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

J.Z., matka małoletniego E.Z. ur. [...] października 2010 r., odmówiła poddania dziecka szczepieniom ochronnym przeciw gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi i krztuścowi, poliomyelitis, zakażeniom haemophilus influenzae typu B oraz odrze, śwince i różyczce, w terminie zgodnym z Programem Szczepień Ochronnych, stosownie do treści art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1570 ze zm., dalej zwanej ustawą).

O fakcie tym Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska Zdrowie (sprawujący opiekę lekarską nad małoletnim E.Z.) powiadomił Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego ( dalej jako: PPIS ), przesyłając formularz zgłoszenia osoby nie realizującej obowiązkowych szczepień ochronnych w ramach Programu Szczepień Ochronnych.

W dniu 23 lutego 2012 r. w PPIS skierował do J.Z. upomnienie zobowiązujące ją do poddania dziecka szczepieniom, w ciągu 14 dni od dnia jego doręczenia.

Wobec zakwestionowania przez rodziców dziecka J. i D.Z. obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wszczął w sprawie postępowanie egzekucyjne, wystawiając w stosunku do J.Z. tytuł wykonawczy [...]. Jednocześnie postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2013 r. [...] organ powołując się na art. 18 , art. 64a, art. 119, art. 121 i art. 122 §1 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 229 poz. 1954 ze zm.) orzekł o nałożeniu na J.Z. grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku szczepień ochronnych w kwocie 500 zł, jednocześnie wzywając zobowiązaną do rozpoczęcia cyklu szczepień ochronnych w terminie do dnia 30 lipca 2013 r. W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał na treść przepisów art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń oraz chorób zakaźnych u ludzi ( Dz. U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1570 ze zm. ) wskazujący na obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym oraz § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1086) dotyczący poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Organ wskazał, iż z uwagi na odmowę poddania dziecka – E. obowiązkowym szczepieniom i mimo upomnienia wzywającego do wykonania w/w obowiązku, uznał za uzasadnione zgodnie z art. 119 upea nałożenie grzywny w celu przymuszenia.

W złożonym, pismem z dnia [...] maja 2013 r., zażaleniu J.Z. zarzuciła organowi naruszenie przepisu art. 10 § 1 i art. 81 Kpa, polegające na braku zapewnienia czynnego udziału stronom postępowania m.in. poprzez wadliwe dokonywanie doręczeń w sposób sprzeczny z art. 40 § 1 Kpa tj. z pominięciem ojca dziecka.

Nadto obowiązana zarzuciła organowi naruszenie art. 77 § 1 Kpa polegające na niezebraniu całego materiału dowodowego w sprawie tj. braku zbadania przez organ czy spełniony został warunek określony w art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu (...) dotyczący wykonania lekarskiego badania kwalifikacyjnego w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. go w sprawie.

Ponadto, zdaniem strony, zaskarżone postanowienie naruszyło art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zgodnie z którym pacjent ma prawo do wyrażania zgodny na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgodny. Nałożenie grzywny w celu przymuszenia ogranicza powyższe prawo przymuszając do wykonania świadczenia zdrowotnego. Zobowiązana stwierdziła, iż w sytuacji gdy nie ma podejrzeń lub rozpoznania choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej, o których mowa w art. 36 ustawy, brak jest podstaw do przymuszenia pacjenta do dokonywania szczepień.

Dodatkowo strona podniosła zarzut naruszenia art. 6 Kpa poprzez brak wskazania podstawy prawnej do wydania zaskarżonego postanowienia, wskazując iż organ powołał się na przepisy art. 17 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy o zapobieganiu (...) oraz na przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. J.Z. wskazała, iż art. 20 § 2 ustawy o pea stanowi, że tylko w przypadkach określonych szczególnymi przepisami jako organ egzekucyjny w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym działa każdy organ Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu lub Straży Granicznej, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, organ Państwowej Inspekcji Pracy wydający decyzję w pierwszej instancji, organ straży pożarnej kierujący akcją ratowniczą, a także inne organy powołane do ochrony spokoju, bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego lub mienia społecznego. Zobowiązana podkreśliła, iż Państwowy Inspektor Sanitarny może zatem występować jako organ egzekucyjny tylko w przypadkach określonych szczególnymi przepisami. Natomiast ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu ( ... ) nie określa przypadku wspomnianego w art. 20 tj. możliwości zastosowania jakiegokolwiek środka przymusu administracyjnego przez Państwowego Inspektora Sanitarnego w przypadku niedopełnienia obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym w stosunku do osoby zdrowej , ale tylko w stosunku do osób podejrzanych lub chorych na chorobę zakaźną ( art. 33 i 36 ustawy).

Dodatkowo strona podniosła zarzut dotknięcia postanowienia wadą nieważności z uwagi na niewykonalność nałożonego obowiązku (art. 156 § 1 pkt 5 Kpa), wskazując, iż ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. nie precyzuje sposobu realizacji tego obowiązku w sposób jednoznaczny. Wskazała ponadto, iż w § 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. określono, że obowiązkowe szczepienia prowadzone są zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych publikowanym w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego, który to komunikat nie jest źródłem prawa w rozumieniu art. 87 Konstytucji.

Postanowieniem z dnia [...] lipca 2013 r. Nr [...] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny ( dalej jako PWIS ) utrzymał w mocy postanowienie z dnia [...] kwietnia 2013 r.

W uzasadnieniu organ II instancji wskazał na treść przepisów będących podstawą wydanego rozstrzygnięcia tj. art. 5 ust. 1, art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. Następnie organ stwierdził, iż wobec odmowy wykonania przez dziecko J.Z. obowiązkowych szczepień, organ w oparciu o treść art. 3 ustawy o pea wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko matce dziecka, celem przymuszenia jej do wykonania w/w obowiązku. Organ stwierdził, iż postępowanie egzekucyjne wszczęte zostało w sposób prawidłowy z racji poprzedzenia go upomnieniem i doręczeniem stronie odpisu tytułu wykonawczego. Z treści art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej organ wywiódł uprawnienie państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego i państwowego powiatowego inspektora sanitarnego jako organów rządowej administracji zespolonej, do egzekwowania obowiązku wynikającego bezpośrednio z przepisów prawa.

Organ za nieuzasadniony uznał zarzut naruszenia art. 36 ustawy o zapobieganiu wskazując, iż nie ma on w sprawie zastosowania, gdyż dotyczy sytuacji, gdy lekarz podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie lub chorobę zakaźną, a taka sytuacja nie miała w przedmiotowej sprawie miejsca.

Za nietrafny uznał organ zarzut naruszenia art. 10 i art. 81 Kpa, wskazując na przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dotyczące wykonywania władzy rodzicielskiej i uznając na tej podstawie, iż matka może samodzielnie reprezentować dziecko oraz zarządzać jego sprawami. Wobec powyższego organ uznał doręczenie jedynie zobowiązanej upomnienia i odpisu tytułu wykonawczego za prawidłowe.

Również krytycznie organ odniósł się do zarzutu skarżącej dotyczącego niewykonalności obowiązku, wskazując, iż sposób realizacji obowiązku zawarty jest w Programie Szczepień Ochronnych na dany rok, wprowadzony z kolei do stosowania na podstawie art. 17 ust. 11 ustawy.

Organ stwierdził ponadto, iż art. 16 ustawy o prawach pacjenta (...), wbrew zarzutom zobowiązanej, nie ma zastosowania, gdyż stosowany jest on wyłącznie jeżeli przepisy innych ustaw nie stanowią inaczej, a ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. w art. 17 nakłada obowiązek poddania się określonym w rozporządzeniu szczepieniom ochronnym, nie przewidując możliwości odmowy poddania się takim szczepieniom. Jedyną przeszkodę w tym zakresie może stanowić negatywny wynik lekarskiego badania kwalifikacyjnego bądź przekroczenie terminu szczepienia ustalonego przez lekarza podczas takiego badania.

Za niezasadny uznał także organ zarzut naruszenia art. 77 §1 Kpa wskazując, iż badanie kwalifikacyjne jest obowiązkowe, a w aktach brak jest zaświadczenia, które wskazywałoby na przeciwwskazania do wykonania szczepień u w/w dziecka – E.Z..

Pismem z dnia [...] sierpnia 2013 r. J.Z. złożyła od powyższego postanowienia skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i poprzedzającego go postanowienia organu I instancji oraz o umorzenie postępowania egzekucyjnego. W treści skargi J.Z. podniosła zarzuty tożsame w swej treści do tych zawartych w zażaleniu, wskazując na tę samą argumentację.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie w całości podtrzymując dotychczasowe stanowisko wyrażone w sprawie i uznając podniesione przez skarżąca zarzuty za bezpodstawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlegała uwzględnieniu jednakże nie ze względu na zasadność jej zarzutów, ale z uwagi na wadę jaką dotknięte zostały zarówno zaskarżone postanowienie PWIS, jak i poprzedzające je postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] kwietnia 2013 r., a którą Sąd miał obowiązek uwzględnić z urzędu.

W myśl przepisu art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. W świetle powołanego przepisu sąd administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżony akt administracyjny z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Zgodnie z treścią art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( tekst jednolity: Dz.U z 2012 r., Nr 270 ze zm., powoływanej dalej jako: ppsa), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. W ramach badania, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, sąd administracyjny nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi ani powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 ppsa). Oznacza to, iż kontrola sądowa sprawowana jest w granicach sprawy administracyjnej zakończonej zaskarżoną decyzją, a sąd administracyjny ma obowiązek uwzględnić każde dostrzeżone naruszenia prawa, o ile miało lub mogło mieć wpływ na treść wydanej decyzji.

Wady skutkujące koniecznością uchylenia decyzji, stwierdzenia jej nieważności bądź wydania decyzji z naruszeniem prawa, przewidziane są w przepisie art. 145 § 1 ppsa.

Zaakcentowania wymaga, iż kontrola zgodności zaskarżonego aktu ( tu: postanowienia) z prawem nie może być przez sąd administracyjny przeprowadzona dowolnie, lecz musi przebiegać w określonej kolejności, uwzględniającej gradację wad jakimi może być dotknięty akt administracyjny, czy poprzedzające wydanie go postępowanie administracyjne.

W pierwszej zatem kolejności powinna być przeprowadzona kontrola zaskarżonego aktu i postępowania, które go poprzedziło, z punktu widzenia ewentualnego istnienia wad powodujących jego nieważność. Przyjęcie takiej kolejności badania zgodności z prawem uzasadnione jest tym, że ustalenie którejkolwiek z wad powodujących stwierdzenie nieważności aktu czyni dalszą kontrolę nie tylko zbędną, ale i niedopuszczalną. W przypadku bowiem nieważności decyzji lub postanowienia powinno nastąpić jej stwierdzenie przez wojewódzki sąd administracyjny niezależnie od jakichkolwiek okoliczności ( vide: wyrok NSA z dnia 6 czerwca 2006 r. w sprawie I OSK 829/11 baza orzeczeń nsa.gov.pl , a także "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz" pod red. T. Wosia, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005, str. 461).

Zgodnie z przepisem 145 § 1 pkt 2 ppsa sąd administracyjny stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub części jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

Przedmiot tak rozumianej kontroli sądowo administracyjnej stanowiły w niniejszej sprawie postanowienia wydane w I instancji przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego oraz w II instancji przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w sprawie nałożenia na J.Z. grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku polegającego na poddaniu jej dziecka – E.Z. szczepieniom ochronnym.

Na wstępie wskazać należy, że obowiązek rodziców poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom jest w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkiem prawnym, od którego uwolnić mogą jedynie konkretne przeciwwskazania lekarskie do szczepienia. Z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r., Nr 234, poz. 1570 ze zmianami, dalej zwanej ustawą) wynika wprost, że osoby przebywające na terytorium kraju są obowiązane, na zasadach określonych w ustawie, do poddawania się szczepieniom ochronnym. W myśl ust. 2 cyt. artykułu odpowiedzialność za wypełnienie obowiązku poddania szczepieniom osób nieposiadających pełnej zdolności do czynności prawnych ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009r. Nr 52, poz. 417).

Realizację ujętego w cytowanych przepisach obowiązku konkretyzują przepisy ustawy zamieszczone w rozdziale 4 zatytułowanym ,,szczepienia ochronne". Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 tej ustawy osoby, określone na podstawie ust. 10 pkt 2,są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej "obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi".

W ramach realizacji konstytucyjnie określonego obowiązku władz publicznych do profilaktyki epidemiologicznej opracowywany jest Program Szczepień Ochronnych, który co roku jest modyfikowany stosownie do aktualnej sytuacji epidemiologicznej, a do którego to programu odsyła § 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1086, dalej zwanego rozporządzeniem). Zaniechanie poddania się obowiązkowemu szczepieniu, mimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, rodzi odpowiedzialność karnoadministracyjną, przewidzianą w art. 115 § 1 Kodeksu wykroczeń. Tej samej odpowiedzialności podlega też ten, kto sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej określonemu szczepieniu ochronnemu (art. 115 § 2 Kodeksu wykroczeń). Dodać też należy, iż penalizowane jest także zaniechanie osób odpowiedzialnych za przeprowadzenie szczepień, w zawiadomieniu pacjenta lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną (albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) o obowiązku poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub w poinformowaniu o ochronnych szczepieniach zalecanych (art. 51 pkt 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).

Zauważyć należy, iż Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r., sygn. akt II OSK 32/11, wskazał, iż wykonanie w/w obowiązku z mocy prawa zabezpieczone jest przymusem administracyjnym oraz odpowiedzialnością regulowaną przepisami Kodeksu wykroczeń. Oznacza to, że wynikający z przepisów obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, jest bezpośrednio wykonalny. Jego niedochowanie aktualizuje obowiązek wszczęcia postępowania egzekucyjnego, którego rezultatem będzie poddanie dziecka szczepieniu ochronnemu.

Stwierdzenie, że obowiązek poddania małoletniego dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym stanowi obowiązek wynikający z mocy prawa obliguje do ustalenia organu właściwego rzeczowo do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie przymusowego wykonania obowiązku poddania dziecka szczepieniu ochronnemu.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest: 1) wojewoda; 2) właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne; 3) kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w imieniu własnym lub wojewody decyzji i postanowień; 4) kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień.

Treść przywołanego przepisu wskazuje, że kierownicy wojewódzkich (i powiatowych) służb, inspekcji i straży, do których niewątpliwie należy zaliczyć organy inspekcji sanitarnej, są organami egzekucyjnymi jedynie w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez siebie decyzji i postanowień. Tego rodzaju ograniczenie nie dotyczy wojewody.

W ocenie Sądu należy więc przyjąć, że wojewoda jest organem właściwym do prowadzenia egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym, wynikających zarówno z wydanych przez siebie rozstrzygnięć indywidualnych (decyzji, postanowień), jak i obowiązków niepieniężnych wynikających wprost z mocy przepisów prawa. Podobne stanowisko przyjmuje się w doktrynie, wskazując, że art. 20 ustawy o pea wprowadza ogólną zasadę właściwości rzeczowej wojewody, co do prowadzenia postępowania egzekucyjnego zarówno w przypadku obowiązków wynikających z aktów indywidualnych, jak i obowiązków wynikających wprost z aktów normatywnych (W. Piątek, A. Skoczylas [w:] Postępowania egzekucyjne w administracji pod red. R. Hausera, A. Skoczylasa, Wyd. 6, Warszawa 2012, s. 142).

Odnosząc powyższe do rozpoznawanej sprawy należało poddać analizie czy organy inspekcji sanitarnej są wyraźnie umocowane do prowadzenia egzekucji dotyczącej obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu.

Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, organy inspekcji sanitarnej zostały powołane do sprawowania kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne (art. 4 ust. 1 powołanej powyżej ustawy). W ramach przysługujących im kompetencji są one również uprawnione do wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wydanie – w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych, co wynika wprost z art. 5 pkt. 4 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zgodnie zaś z powyższą ustawą, powiatowy inspektor sanitarny jest uprawniony do wydania decyzji nakładającej obowiązki na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego (art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r.). Ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych nie przewiduje natomiast możliwości wydania decyzji dotyczących szczepień ochronnych. Wynika to z faktu, że jak powyżej wskazano obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, jest bezpośrednio wykonalny – wynika on wprost z przepisów prawa. Brak jest więc władczego rozstrzygnięcia organu inspekcji sanitarnej (powiatowego inspektora sanitarnego), w formie decyzji administracyjnej, które nakazywałaby poddać małoletnie dziecko szczepieniu ochronnemu.

Mając na uwadze powyższe Sąd stwierdził, iż brak jest podstaw do uznania powiatowego inspektora sanitarnego za organ właściwy do prowadzenia egzekucji obowiązku niepieniężnego jakim jest obowiązek poddania dziecka szczepieniu ochronnemu, w rozumieniu art. 20 ust. 1 upea. W konsekwencji uznać należało, iż organ ten niej jest też uprawniony do wystawienia i doręczenia stronie zobowiązanej tytułu egzekucyjnego i nałożenia grzywny w celu przymuszenia. Organem posiadającym ogólną właściwość do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie obowiązków niepieniężnych jest bowiem wojewoda. Zasadność przyjęcia powyżej wskazanego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OSK 745/12 ( vide : baza orzeczeń nsa.gov.pl ).

Przenosząc wskazane powyżej rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należało, iż toczące się w przedmiotowej sprawie przed organami inspekcji sanitarnej postępowanie w przedmiocie przymusowego wykonania obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu wszczęte zostało i zakończone rozstrzygnięciami organów, które pozostawały niewłaściwe rzeczowo .

Zauważyć w tym miejscu należy, iż zgodnie z art. 18 upea jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej, w postępowaniu egzekucyjnym mają odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepis ten wyraża zasadę pomocniczego stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Powyższe oznacza, iż organy administracji publicznej w postępowaniu egzekucyjnym zobligowane są zgodnie z art. 19 i 20 Kpa do przestrzegania z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

Zgodnie z treścią art. 126 Kpa do postanowień, od których przysługuje zażalenie stosuje się odpowiednio m.in. art. 156 Kpa. Stosownie zaś do treści art. 156 § 1 pkt 1 Kpa organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości. Art. 156 § 1 pkt 1 Kpa nie tylko stanowi prawny instrument eliminacji z obrotu prawnego decyzji wydanych przez organ, który nie jest właściwy w sprawie, ale również spełnia funkcję gwarancyjną w odniesieniu do spoczywającego na organie administracyjnym obowiązku przestrzegania swojej właściwości miejscowej i rzeczowej. W myśl tego przepisu naruszenie każdego rodzaju właściwości przez organ administracji przy wydawaniu decyzji administracyjnej powoduje nieważność decyzji bez względu na trafność merytorycznego rozstrzygnięcia (vide: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia z dnia 7 października 1982 r. o sygn. akt II SA 1119/82 oraz z dnia 12 lipca 1994 r. o sygn. akt II SA 781/93 – baza orzeczeń nsa.gov.pl).

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 w zw. z art. 135 ppsa oraz w zw. z art. 156 § 1 pkt 1 Kpa orzekł o nieważności zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Poczynione przez Sąd ustalenie prowadzące do stwierdzenia, iż postanowienia organu I i II instancji dotknięte są wadą nieważności spowodowało tym samym brak możliwości przeprowadzenia dalszej kontroli sądowoadministracyjnej zaskarżonego aktu. W takiej sytuacji Sąd nie dysponuje bowiem stanowiskiem organu uprawnionego do wydania orzeczenia w sprawie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 ppsa. W przedmiocie wykonalności zaskarżonego postanowienia Sąd orzekł w oparciu o treść art. 152 ppsa.