Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz, Sędziowie Sędzia WSA Beata Kozicka (spr.), Sędzia WSA Marzanna Sałuda, Protokolant Specjalista Magdalena Kurpis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2018 r. sprawy ze skargi O.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty [...] z dnia [...]r. nr [...]

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach, działając na podstawie art. 1 i art. 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 570 ze zm.), art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm., dalej Kpa), po rozpatrzeniu odwołania O. P. od decyzji wydanej przez działającego z upoważnienia Starosty [...] Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w M. z dnia [...] nr [...] odmawiającej przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki - decyzję pierwszoinstancyjną utrzymało w mocy.

Argumentując rozstrzygnięcie organ odwoławczy przybliżył dotychczasowy przebieg postępowania, według chronologii zdarzeń wskazując prawne regulacje przedmiotu, w których ramach odnotował, że organ pierwszoinstancyjny przytoczoną na wstępie decyzją z dnia [...] nr [...] odmówił O. P. (dalej także strona) przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Przypomniał także, że strona w dniu 22 lutego 2018 r. złożyła wniosek o udzielenie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, a organ I instancji wezwał stronę do uzupełnienia dokumentacji o modyfikację indywidualnego programu usamodzielnienia. W dniu 19 marca 2018 r. strona dokonała uzupełnienia. W opisie modyfikacji wskazała, że od 12 marca 2018 r. rozpoczęła kolejną szkołę na kierunku florysta. Powyższy fakt, jak zauważył, potwierdza zaświadczenie (z dnia 12 marca 2018 r.) Sekretarza Zaocznej Policealnej Szkoły dla Dorosłych "[...] " w K. W aktach sprawy znajduje się również zaświadczenie Policealnej Szkoły Medycznej [...] w K., wskazującej, że strona jest słuchaczem tej szkoły na kierunku Opiekun Medyczny. W dniu 25 kwietnia 2018 r. strona złożyła oświadczenie, że zapisała się na dwa kierunki, lecz będzie naukę kontynuować na kierunku florystyka.

Organ odwoławczy podniósł także, że strona oświadczyła, że będzie się nadal uczyć żeby otrzymać rentę. Ponadto - na co zwrócił uwagę - stwierdziła, iż: "zapisała się na florystykę, gdyż były wolne miejsca". Natomiast odnośnie szkoły ochrony osób i mienia, oświadczyła, że "nie podeszłam do egzaminów końcowych. Nie planuję podejść do egzaminu na florystę. Nie chcę podejść do egzaminu i nie czuję się na siłach, aby ukończyć kierunek". Na koniec wskazała, że MOPS w L. ok 5 lat temu sfinansował jej kursy "na wizaż paznokci i kasy fiskalnej." Z akt wynika, że strona uczęszczała kolejno do następujących szkół: Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w L., Zaocznej Policealnej Szkoły dla Dorosłych "[...]" w K. na kierunku technik ochrony fizycznej osób i mienia, [...] Policealnej Szkoły Medycznej w K., na kierunku Opiekun Medyczny, Zaocznej Policealnej Szkoły dla Dorosłych "[...] " w K. na kierunku florysta. Jednocześnie wskazał, że strona nie podejmuje zatrudnienia. Zaznaczył przy tym, że w aktach sprawy znajduje się karta informacyjna Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, Państwowego Szpitala dla nerwowo i psychicznie chorych w R., wskazujące na hospitalizację psychiatryczną strony w okresie od 23 stycznia do 7 marca 2018 r.

Przenosząc poczynione ustalenia na grunt regulacji prawnych podał, że zgodnie z art. 140 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 332 ze zm., dalej także: ustawa) pieczy zastępczej osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, zwanej dalej "osobą usamodzielnianą", w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu:

1) przyznaje się pomoc na:

a) kontynuowanie nauki,

b) usamodzielnienie,

c) zagospodarowanie;

2) udziela się pomocy w uzyskaniu:

a) odpowiednich warunków mieszkaniowych,

b) zatrudnienia;

3) zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.

2. Przez osobę usamodzielnianą rozumie się również osobę, której pobyt w rodzinnej pieczy zastępczej ustał na skutek śmierci osób tworzących rodzinę zastępczą lub osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka, w okresie 6 miesięcy przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności.

3. W przypadku gdy osoba usamodzielniana:

1) przebywa w domu pomocy społecznej albo placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym lub przewlekle chorym,

2) otrzymuje pomoc dla osób usamodzielnianych w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej pomoc, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje.

W myśl art. 145 ust. 1 oraz art. 146 cytowanej ustawy warunkiem przyznania pomocy na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie jest złożenie wniosku oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia, określającego w szczególności:

1) zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem usamodzielnienia;

2) sposób uzyskania przez osobę usamodzielnianą wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz w podjęciu przez osobę usamodzielnianą zatrudnienia.

Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę:

1) w szkole;

2) w zakładzie kształcenia nauczycieli;

3) w uczelni;

4) na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia;

5) u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.

2. Wysokość pomocy, o której mowa w ust. 1, wynosi nie mniej niż 500 zł miesięcznie.

3. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przyznaje się na czas nauki, nie dłużej jednak niż do

ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25. roku życia.

4. Pomoc, o której mowa w ust. 1, przysługuje w czasie trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego.

5. W przypadku gdy po ukończeniu:

1) nauki w szkole ponadgimnazjalnej lub ponadpodstawowej osoba usamodzielniana została przyjęta w tym samym roku kalendarzowym na studia wyższe lub do zakładu kształcenia nauczycieli,

2) studiów pierwszego stopnia osoba usamodzielniana została przyjęta w tym samym roku kalendarzowym na studia drugiego stopnia

- pomoc, o której mowa w ust. 1, przysługuje także za wrzesień.

6. (uchylony).

7. W przypadku gdy uprawnienie do pomocy na kontynuowanie nauki nie obejmuje pełnego miesiąca kalendarzowego, pomoc przyznaje się w wysokości proporcjonalnej do liczby dni w danym miesiącu kalendarzowym, w których przysługuje pomoc.

Zgodnie z art. 147 tej ustawy, pomoc na kontynuowanie nauki nie przysługuje w przypadku, gdy osoba usamodzielniana:

1) kontynuuje naukę w szkole ponadgimnazjalnej lub uczelni, która zapewnia nieodpłatną naukę i nieodpłatne pełne utrzymanie;

2) bez uzasadnionych powodów zmieniła trzykrotnie, na tym samym poziomie kształcenia, szkołę, zakład kształcenia nauczycieli lub uczelnię, kurs lub przygotowanie do wykonywania zawodu;

3) została umieszczona w zakładzie karnym.

Z kolei - jak kontynuował - art. 152 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej stanowi, że przyznania pomocy na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie lub na zagospodarowanie można odmówić w przypadku, gdy:

1) istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznana;

2) osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie pieczę zastępczą;

3) osoba usamodzielniana porzuciła naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe i nie podejmuje zatrudnienia;

4) stosunek pracy z osobą usamodzielnianą został rozwiązany bez wypowiedzenia z winy pracownika;

5) osoba usamodzielniana bez uzasadnionej przyczyny uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia;

6) osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

Mając to na uwadze w ocenie Kolegium zachodzą przesłanki do odmowy przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki.

Kolegium zauważyło, że jako podstawę podjętego rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał pierwszą i trzecią z przesłanek wymienionych w art. 152 ustawy, tj. uznał, że istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznana oraz osoba usamodzielniana porzuciła naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe i nie podejmuje zatrudnienia. Wyjaśniło przy tym, że w pierwszej przesłance ustawodawca posłużył się wieloma pojęciami niedookreślonymi, które mogą być w różny sposób interpretowane. W pierwszej kolejności zwróciło uwagę na zwrot "istnieje uzasadnione przypuszczenie" wykorzystania przyznanego świadczenia niezgodnie z celami przyznanej pomocy. Ustawodawca, jak zaznaczyło, nie odwołał się tu do występowania niezbitego dowodu pozwalającego uznać, że dana osoba nieprawidłowo spożytkuje przyznane świadczenie ale wystarczy samo uzasadnione przypuszczenie co do wystąpienia wskazanego negatywnego zachowania. Z uzasadnionym przypuszczeniem mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy doświadczenie organu administracji w zakresie wykorzystywania przez osobę usamodzielnianą przyznanych świadczeń, jak również funkcjonowanie w pieczy zastępczej, będzie pozwalało na uznanie, że przewidziana dla niej pomoc zostanie wykorzystana w sposób niezgodny z celami, na jakie będzie przyznawana. Oznacza to, że uzasadnione przypuszczenie musi mieć oparcie w dotychczasowych relacjach z osobą ubiegającą się o przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki i z niej wynikać. Drugim elementem analizowanej przesłanki jest to, że wskazane przypuszczenie odnosi się do wykorzystania świadczenia niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznane. Cel przyznanej pomocy będzie wynikał z indywidualnego programu usamodzielnienia, zatem postanowienia tego programu będą tu odgrywały kluczową rolę. W odniesieniu do drugiej przywołanej przez organ I instancji przesłanki (art. 152 pkt 3 ustawy), stwierdzić należy, że składa się z dwóch odrębnych sytuacji. Pierwsza z nich związana jest z porzuceniem przez osobę usamodzielnianą nauki umożliwiającej jej przygotowanie zawodowe. Przez porzucenie należy rozumieć takie działanie, które powoduje, że osoba taka nie będzie mogła kontynuować nauki. Porzucenie może przybrać formę czynną - związaną z wypisaniem się ze szkoły, bądź bierną - polegającą na nieuczęszczaniu na zajęcia, co w konsekwencji doprowadza do skreślenia osoby z listy uczniów. Drugą sytuacją przewidzianą niniejszą przesłanką jest niepodejmowanie zatrudnienia. Wskazana przesłanka wystąpi wówczas, gdy osoba usamodzielniana po porzuceniu nauki nie podejmuje zatrudnienia.

W przedmiotowej sprawie, co wyeksponował, strona ukończyła naukę w Zaocznej Policealnej Szkoły dla Dorosłych "[...]" w K. na kierunku technik ochrony fizycznej osób i mienia, jednak - w jego ocenie - "świadomie, bez uzasadnionej przyczyn nie przystąpiła do egzaminów końcowych, dzięki którym uzyskałaby odpowiednie kwalifikacje zawodowe, a co za tym idzie możliwość podjęcia pracy w danym zawodzie". Zdaniem organu odwoławczego strona ma świadomość zależności między kontynuowaniem nauki a otrzymywaniem środków pieniężnych (tj. renty rodzinnej oraz pomocy ze strony PCPR w M.) i świadomie przedłuża swój proces kształcenia. Ma to potwierdzenie w materiale dowodowym, gdzie strona wprost oświadcza, że kontynuuje naukę by otrzymać rentę i świadomie nie przystępuje do egzaminów końcowych, co więcej - nie zamierza do nich przystępować w przyszłości. Przedstawiona wyżej sytuacja wypełnia przesłankę odmowy przyznania pomocy na kontynuowanie nauki, o której mowa w art. 152 pkt 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Podkreślił, że strona uzyskuje ze strony organu I instancji pomoc na kontynuowanie nauki już od roku 2012, ponadto korzysta z innych form pomocy związanych z uzyskaniem odpowiednich kwalifikacji dających szansę na podjęcie pracy (pomoc Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w L. - sfinansowanie kursów: kasa fiskalna i wizaż paznokci). Tym samym w jego ocenie postawa strony wskazuje na uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznana. Nie dał przy tym wiary twierdzeniu strony, że jej stan psychiczny oraz wpływ leków spowodował, że złożyła ona oświadczenie w dniu 25 kwietnia 2018 r. Z akt sprawy wynika, że w trakcie hospitalizacji w Państwowym Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w R. (od[...].) i po jego wypisaniu strona podejmowała różne działania dotyczące przedmiotowego wniosku o pomoc, tj. złożyła wniosek o udzielenie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki (22 luty 2018 r.), wypełniła kwestionariusz dla usamodzielnianego wychowanka pieczy zastępczej (data wpływu 22 luty 2018 r.), zmodyfikowała indywidualny program usamodzielnienia dokonana przez usamodzielnianego wychowanka i opiekuna usamodzielnienia (19 marca 2018 r.), zapisała się do Zaocznej Policealnej Szkoły dla Dorosłych "[...]" w K. na kierunku florysta (data przyjęcia strony do szkoły i data złożenia zaświadczenia w organie I instancji: [...]) Zatem - jak skonstatowało - z powyższego wynika, że zaburzenia wynikające z zażywanych lekarstw, w tym jednym aspekcie (złożenia oświadczenia z dnia 25 czerwca 2018 r.) na tle wskazanych czynności strony, zdaniem składu orzekającego wydają się w tej sprawie są mało przekonujące. W tej sytuacji odmowa pomocy na kontynuację nauki w ocenie Kolegium jest uzasadniona.

Skargę na powyższą decyzję wniosła strona — co do istoty — powtarzając argumenty zawarte w odwołaniu. Zaakcentowała, że nie podejmowanie przez nią zatrudnienia nie wynika z tego, że ma woli pracy ale z jej stanu zdrowia i związanej z tym dyspozycyjności. W jej uzasadnieniu wskazała, że orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z [...] została uznana za całkowicie niezdolną do pracy do 31 maja 2019 r. Przy czym Komisja ta orzekła, iż całkowitą niezdolność do pracy datuje z dniem 23 stycznia 2018 r. Do skargi dołączyła kserokopię tego orzeczenia.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w objętym skargą postanowieniu i powtarzając w pełni zawartą w nim argumentację. Wskazał przy tym, że nie zawiera ona wyjaśnień i argumentów mających wpływ na wynik przedmiotowego rozstrzygnięcia, a tym samym nie zasługuje na uwzględnienie.

Na rozprawie w dniu 7 listopada 2018 r. pełnomocnik strony skarżącej wnosił i wywodził jak w skardze, akcentując, że strona kontynuuje naukę na ostatnim roku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Na wstępie Sąd wyjaśnia, iż zgodnie z art. 184 Konstytucji RP w związku z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Innymi słowy, kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana jest pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności. Oznacza to, że kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy organ administracji nie naruszył prawa. Jednocześnie wyjaśnienia wymaga, że podstawowa zasada polskiego sądownictwa administracyjnego została określona w art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 2188 ze zm.), zgodnie z którym sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę legalności działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej. Zasada, że sądy administracyjne dokonują kontroli działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie, została również wyartykułowana w art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm. – dalej ppsa).

Zgodnie z art. 134 § 1 ppsa, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną z zastrzeżeniem jej art. 57 a. W świetle art. 134 § 1 ppsa, Sąd nie ma obowiązku, do badania tych zarzutów i wniosków, które nie mają znaczenia dla oceny legalności zaskarżonego aktu (tak: NSA w wyroku z dnia 11 października 2005 r., sygn. akt FSK 2326/04, wszystkie przywoływane w uzasadnieniu orzeczenia sądów administracyjnych są dostępne w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem orzeczenia.nsa.gov.pl., w skrócie: CBOSA). Orzekanie - na podstawie art. 135 ppsa - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa. Z istoty bowiem kontroli wynika, że zasadność zaskarżonego rozstrzygnięcia podlega ocenie przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie jego podejmowania. Niezwiązanie zarzutami i wnioskami skargi oznacza, że sąd administracyjny bada w pełnym zakresie zgodność z prawem zaskarżonego aktu, czynności, czy bezczynności organu administracji publicznej.

Z kolei z brzmienia art. 145 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wynika, że w przypadku gdy Sąd stwierdzi, bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas – w zależności od rodzaju naruszenia – uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub części, albo stwierdza ich nieważność bądź też stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa. Przytoczona regulacja prawna nie pozostawia zatem wątpliwości co do tego, że zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą ulec uchyleniu tylko wtedy, gdy organom można postawić uzasadniony zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy to procesowego, jeżeli naruszenie to miało, bądź mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Powołane regulacje określają podstawową funkcję sądownictwa administracyjnego i toczącego się przed nim postępowania, którą jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez działalność kontrolną nad wykonywaniem administracji publicznej. W ramach tej kontroli sąd administracyjny nie bada celowości, czy też słuszności zaskarżonej decyzji. Nie jest zatem władny oceniać takich okoliczności jak pokrzywdzenie strony decyzją wówczas, gdy wiąże się ona z negatywnymi skutkami dla niej, bowiem związany jest normą prawną odzwierciedlającą wolę ustawodawcy, wyrażoną w treści odpowiedniego przepisu prawa.

Prawo do rzetelnej i sprawiedliwej procedury, ze względu na jego istotne znaczenie w procesie urzeczywistniania praw i wolności obywatelskich, mieści się w treści zasady państwa prawnego (art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Obowiązkiem organów orzekających jest zatem kierowanie się w toku postępowania administracyjnego zasadami wynikającymi z przepisów prawa proceduralnego.

Przeprowadzona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach kontrola legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia wykazała, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

W tym miejscu wskazać należy, iż stan faktyczny sprawy został zaprezentowany przy okazji omawiania dotychczasowego przebiegu objętego skargą postępowania. W ocenie Sądu brak jest zatem uzasadnionych podstaw do jego ponownego przedstawiania w tej części uzasadniania. W przedmiotowej sprawie spór koncentruje się wokół oceny zasadności odmowy przyznania stronie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki. Poza sporem jest, że strona taką pomoc otrzymywała aż do czasu rozpoznania jej wniosku z dnia 22 lutego 2018 r. Nie jest także kontestowane, że strona nie pracuje i nie zakończyła nauki szkoły ochrony osób i mienia. Nie jest także sporne, że w dniu 25 kwietnia 2018 r. złożyła oświadczenie, że zapisała się na dwa kierunki, lecz będzie kontynuować naukę na kierunku florystyka, i że będzie się nadal uczyć żeby otrzymać rentę, a także, że zapisała się na florystykę, gdyż były wolne miejsca. W oświadczeniu tym zawarła, że (...) Nie planuję podejść do egzaminu na florystę. Nie chcę podejść do egzaminu i nie czuję się na siłach, aby ukończyć kierunek".

Sporna jest zatem niejako ocena tegoż oświadczenia jak i okoliczności towarzyszące zaistniałym sytuacjom dokonana tak przez organ, który wywodzi świadome i celowe podejmowanie nauki w celu uzyskania świadczeń a nie w zamiarze zakończenia jej i podjęcia zatrudnienia w danym kierunku, jak i stronę, która wskazuje wprost przeciwnie na okoliczności niezamierzone ale i niezawinione przez nią.

Nie budzi w sprawie wątpliwości, że strona jest osobą pozostającą pod opieka Poradni Psychiatrycznej, jej sytuacja życiowa i zdrowotna jest trudna, a po wypadku komunikacyjnym jakiemu uległa w październiku 2017 r. Wskutek którego doznała szeregu obrażeń, w tym załamania kości łonowej lewej, złamania na pograniczu kości łonowej i biodrowej prawej, a także kości krzyżowej prawej. Tymczasem organ odwoławczy zauważył tylko, że w aktach sprawy znajduje się karta informacyjna Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, Państwowego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w R., wskazująca na hospitalizację psychiatryczną strony w okresie od 23 stycznia do 7 marca 2018 r. Zatem jakby nie dostrzegł, tudzież pominął w ustaleniach ale i rozważaniach, że w aktach znajduje się także dokumentacja medyczna z leczenia szpitalnego w okresie od 25 października do 4 listopada 2016 r. z jej pobytu na oddziale urazowo - ortopedycznym. Jak wynika z wypisu strona była hospitalizowana po wypadku komunikacyjnym, w trakcie którego doznała szeregu obrażeń i złamań kości, które skutkowały zaleceniami oszczędzającego trybu życia i chodzenia o balkoniku z jednoczesnym zaleceniem kontroli w poradniach urazowo - ortopedycznej i psychiatrycznej. Na te okoliczności zwróciła uwagę w odwołaniu. Podobnież jak wskazała na okoliczności towarzyszące złożeniu przez nią oświadczenia wielokrotnie przytaczanego powyżej z 25 kwietnia 2018 r., i mających wpływ na jego treść, a które - jak wynika z lektury uzasadnień decyzji obu instancji, stało się jakby głównym, zasadniczym argumentem mającym wpływ na negatywne dla niej rozstrzygniecie. Strona podniosła i konsekwentnie twierdziła, że nie przystąpiła do egzaminu w szkole ochrony fizycznej osób i mienia na kierunku technik ochrony fizycznej osób i mienia m.in. z powodów zdrowotnych. Nadto podnosiła swój stan zdrowia psychicznego, który dowodziła odpowiednią dokumentacją medyczną. Przedstawiła m.in. wypis z SPZOZ Państwowego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w R. dowodzącego jej hospitalizacji w okresie od [...] W zaleceniach wskazano tryb dalszego leczenia i zalecono zażywanie leków w tym leków psychotropowych, szczegółowo opisanych w wypisie.

Zdaniem Sądu, mając na uwadze powyższe okoliczności, w tym zwłaszcza podnoszone przez stronę, tak co do jej świadomości, jak i tym samym możliwości rozpoznania znaczenia czynów z jej udziałem wątpliwości - co do zasadności - budzi kategoryczna ocena wyrażona przez organ odwoławczy, że "nie daje wiary twierdzeniu, że stan psychiczny strony oraz wpływ leków spowodował, że złożyła ona ww. oświadczenie w dniu 25 kwietnia 2018 r.". Taka ocena, przy nie negowaniu hospitalizacji w szpitalu psychiatrycznym, jest zdecydowanie przedwczesna i nieuprawniona przy braku pozyskania w tym zakresie wiadomości specjalnych. Zdaniem Sądu nie można bezkrytycznie zaaprobować wyrażonego powyżej stanowiska organu zwłaszcza w aspekcie lektury epikryzy zawartej w karcie informacyjnej z leczenia szpitalnego i wskazanych tam zaleceń, zwłaszcza zaleceń zażywania przez nią leków psychotropowych i zdaje się zalecenia leczenia i kontroli w poradni psychiatrycznej. Brak jest przy tym dokumentacji dowodzącej poddanie się strony zaleceniom ale i ewentualnego wpływu na jej zdrowie nie podporządkowanie się tym zaleceniom. Uwaga ta jawi się jako istotna w zakresie notoryjności tego, że na stan świadomości osób znajdujących się pod opieką Poradni Psychiatrycznej wpływ ma wiele czynników, które bez wiedzy fachowej nie mogą zostać poddane jednoznacznej ocenie - jak uczyniły to orzekające w sprawie organy. Wątpliwości co do zaakceptowania takiej oceny organu odwoławczego wzmacnia orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z [...], mocą którego strona skarżąca została uznana za całkowicie niezdolną do pracy do 31 maja 2019 r. Z jednoczesnym orzeczeniem w nim, iż całkowitą niezdolność do pracy datuje się z dniem 23 stycznia 2018 r.

Na marginesie przy tym jawi się jeszcze jedno zastrzeżenie co do poprawności działania organów. Otóż bezsprzecznie osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, zwanej dalej "osobą usamodzielnianą", w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu przyznaje się pomoc na:

a) kontynuowanie nauki – (wniosek o przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki osoba usamodzielniana składa w powiecie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pieczy zastępczej),

b) usamodzielnienie – (wniosek o przyznanie pomocy na usamodzielnienie osoba usamodzielniana składa w powiecie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pieczy zastępczej),

c) zagospodarowanie – (wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie osoba usamodzielniana składa w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej).

Warunkiem przyznania pomocy na kontynuowanie nauki, który ziścił się w przedmiotowej sprawie, ale i na usamodzielnienie, jest złożenie wniosku oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia, określającego w szczególności: 1. zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem usamodzielnienia, 2. sposób uzyskania przez osobę usamodzielnianą wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz w podjęciu przez osobę usamodzielnianą zatrudnienia.

Ponadto rację mają organy, że pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę: w szkole; w zakładzie kształcenia nauczycieli; w uczelni; na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia; u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego – jednakże jakby pomijają, że w przedmiotowej sprawie, i ten warunek został spełniony. Szkoła florystyczna, w której naukę pobierała stronę była ww placówką. Nadto pomoc na kontynuację nauki przyznaje się na czas nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 roku życia. Pomoc przysługuje w czasie trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego. Osoba usamodzielniana otrzymująca pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki jest obowiązana przedłożyć, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy, zaświadczenie stwierdzające kontynuowanie nauki.

Jednocześnie mając na uwadze stanowisko organów tak I jak i II instancji podkreślić należy, że ustawodawca wprowadził przesłanki negatywne w zakresie ubiegania się o analizowaną formę pomocy i zgodnie z art. 147 tej ustawy pomoc na kontynuowanie nauki nie przysługuje w przypadku, gdy osoba usamodzielniana:

po pierwsze - kontynuuje naukę w szkole ponadgimnazjalnej lub uczelni, która zapewnia nieodpłatną naukę i nieodpłatne pełne utrzymanie;

po drugie - bez uzasadnionych powodów zmieniła trzykrotnie, na tym samym poziomie kształcenia, szkołę, zakład kształcenia nauczycieli lub uczelnię, kurs lub przygotowanie do wykonywania zawodu;

po trzecie - została umieszczona w zakładzie karnym.

Z kolei mocą art. 148 przywoływanej ustawy pomoc na kontynuowanie nauki można zawiesić w przypadku, gdy: w trakcie kształcenia w zakładzie kształcenia nauczycieli lub w uczelni osoba usamodzielniana przebywa na urlopie od zajęć albo osoba usamodzielniana nie realizuje indywidualnego programu usamodzielniania.

W następstwie przeprowadzonej analizy przywołanego stanu normatywnego przyjdzie dostrzec, co umknęło organom orzekającym w sprawie, że odmawiając podmiotowi ubiegającemu się o pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki tudzież zawieszając taką pomoc – organ musi ściśle działać w granicach wyznaczonych przez ustawodawcę. Każda bowiem z powyżej przytoczonych przesłanek wymaga jasnego jej wskazania i udokumentowania jej wystąpienia, czego w przedmiotowej sprawie nie uczynił organ pierwszoinstancyjny a zaaprobował to organ odwoławczy. Tymczasem zestawienie stanu faktycznego występującego w rozpatrywanej sprawie oraz stanu normatywnego pozwala uznać, że organy administracji publicznej odmówiły przyznania skarżącej pomocy na kontynuowania nauki bez odwołania się do określonej normy prawnej, a w zasadzie przyjdzie stwierdzić, że w sytuacji faktycznej występującej u skarżącej brak jest takiej normy prawnej, ponieważ spełnia prawem przewidziane wymogi do jej otrzymania, jak również nie występuje żadna przesłanka negatywna uniemożliwiająca jej przyznanie względnie zawieszenie prawa do tej formy wsparcia - a bynajmniej nie została dowiedziona. W konsekwencji uznać należy, że rozstrzygnięcie organów administracji narusza przepisy prawa materialnego normujące zasady przyznawania pomocy na kontynuowanie nauki, a tym samym wyczerpana jest przesłanka uwzględnienia skargi przewidziana treścią art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.