Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wojciech Chróścielewski Sędziowie sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz sędzia del. WSA Jarosław Stopczyński (spr.) Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 9 października 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej P. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 10 czerwca 2008 r. sygn. akt II SA/Po 125/07 w sprawie ze skargi U. i P. K. na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z dnia [...] lipca 2002 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę kasacyjną

II OSK 1578/08

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 marca 2008 r. wydanym w sprawie sygn. akt II SA/Po 125/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę U. i P. K. na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z dnia [...] lipca 2002 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

W uzasadnieniu powyższego wyroku wskazano m. in., że organ II instancji stwierdził, iż odwołujący nie uprawdopodobnił braku winy w uchybieniu terminu. Decyzję odebrał osobiście, a to oznacza że zapoznał się z nią będąc w kraju i niewątpliwie miał możliwość ustosunkowania się do niej w terminie przy zachowaniu należytej staranności. Ponadto skoro termin uważa się za zachowany jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskiej placówce pocztowej albo złożono w polskim urzędzie konsularnym to pobytu za granicą nie można uznać za przeszkodę nie do przezwyciężenia do złożenia odwołania w ustawowym terminie.

Sąd I instancji podniósł, iż organ odwoławczy doręczył małż. K. potwierdzoną za zgodność z oryginałem kopię postanowienia z dnia [...] lipca 2002 r., nr [...] i że miało to miejsce w dniu 10 listopada 2006 r. Wskazał również, iż małż. K. wnieśli skargę na powyższe postanowienie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej złożenia. Zarzucili organowi naruszenie art. 109 w zw. z art. 126 Kpa, albowiem zaskarżone postanowienie nie zostało doręczone w oryginale a tylko w odpisie. Ponadto podnieśli, iż P. Ł., który podpisał zaskarżone postanowienie w dacie doręczenia go skarżącym nie był już osobą kompetentną do podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie. Odnosząc się do meritum sprawy wskazali, iż sam fakt odebrania decyzji nie może być utożsamiany z faktem zapoznania się z jej treścią, a skarżący w dniu jej otrzymania wyjeżdżał za granicę w celach zarobkowych by pozyskać środki na przeżycie i utrzymanie swojej rodziny co było w jego przekonaniu stanem wyższej konieczności, zaś tam gdzie pracował nie znajdowała się siedziba polskiego urzędu konsularnego.

Zdaniem skarżących w niniejszej sprawie nie chodzi o to czy skarżący dochował należytej staranności lecz o to co powinien zrobić jako mąż i ojciec dla utrzymania rodziny.

Na rozprawie poprzedzającej wydanie wyroku uczestniczka postępowania M. W. oświadczyła, że w czasie biegu terminu do złożenia odwołania skarżący nie wykonywał żadnych prac polowych i nie opuszczał kraju.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu skargę oddalił podnosząc, iż nie podziela stanowiska co do tego, że tylko doręczenie oryginału zaskarżonego postanowienia skutecznie wprowadziłoby ten akt do obrotu prawnego. Przede wszystkim podkreślił, iż żaden przepis prawa, a w szczególności art. 109 i 125 § 1 Kpa nie warunkuje skuteczności doręczenia postanowienia od doręczenia jego oryginału.

W ocenie sądu I instancji obowiązek o którym mowa w art. 109 § 1 Kpa nie może być rozumiany jako obowiązek doręczenia oryginału decyzji. Identycznie jest w przypadku doręczenia postanowienia. W przeciwnym razie oznaczałoby to że oryginał postanowienia podlegałby usunięciu z akt, albo prowadziłoby to do wewnętrznie sprzecznej konstatacji, że organ zobowiązany jest do sporządzenia co najmniej dwóch oryginałów postanowienia. Poza tym doręczona skarżącym kopia postanowienia z dnia [...] lipca 2002 r., odpowiada w swej treści oryginalnemu egzemplarzowi znajdującemu się w aktach.

Sąd nie podzielił poglądu skarżących jakoby o wadliwości kwestionowanego postanowienia świadczyło to, że w chwili jego doręczenia osoba która je wydała (podpisała) nie pełniła już obowiązków Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. W istocie bowiem zmiany personalne jakie zaszły w organie po podjęciu rozstrzygnięcia, a przed jego doręczeniem nie miały żadnego znaczenia dla oceny jego istnienia i ważności. Pojęcia wydania decyzji (postanowienia) nie można utożsamiać z wydaniem ich adresatowi. Owo wydanie jest bowiem czynnością procesową organu polegającą na podpisaniu decyzji (postanowienia) zawierającej wymagane przez prawo elementy. Datą wydania rozstrzygnięcia jest zatem data podpisania go przez osobę upoważnioną do jego wydania.

Zdaniem Sądu I instancji skarżący nie uprawdopodobnili również tego, że do uchybienia terminu we wniesieniu odwołania doszło bez ich winy. Tego bowiem wymagał art. 58 § 1 Kpa zgodnie z którym przywrócenie terminu może mieć miejsce tylko wtedy gdy uchybienie nastąpiło na skutek przeszkody, której strona usunąć nie mogła nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Przy ocenie braku winy organ musi przyjmować tzw. obiektywny miernik staranności jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy, przy czym ocena ta winna się odbywać z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy. Tymczasem w okolicznościach niniejszej sprawy żądanie przywrócenia terminu oparto jedynie na lakonicznym stwierdzeniu, że spóźnienie spowodowane zostało czasem żniw, a także pobytem za granicą. Skarżący nie wskazali jednak miejsca i czasu pobytu P. K. za granicą, oraz powodów dla których przebywając w bliżej nieokreślonym państwie nie miał możliwości dotarcia do polskiej placówki dyplomatycznej. Dopiero w późniejszym etapie postępowania podniesiono że wyjazd skarżącego powodowany był względami zarobkowymi, zaś w miejscu zagranicznego zatrudnienia brak było siedziby polskiej placówki. Nie uzupełniono jednak informacji co do czasu i miejsca pobytu. Nie podano również powodów dla których żona skarżącego mimo pozostawania w kraju nie dokonała tej czynności w imieniu małżonków. Tym samym Sąd przyjął, że przywoływane przez skarżących okoliczności nie uprawdopodobniły by skarżący w trakcie 14 dniowego terminu do wniesienia odwołania przebywał za granicą i to w miejscu, którego położenie pozostaje w takiej odległości od polskiej placówki dyplomatycznej, której pokonanie nie byłoby możliwe przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Nie uprawdopodobniono także tego aby konieczne w czasie żniw prace uniemożliwiły skarżącemu złożenie odwołania, czy też posłużenie się przy jego nadaniu domownikiem, bądź osobą trzecią.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu zaskarżył w całości P. K. zarzucając mu, w oparciu o art. 174 pkt. 1 ppsa naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnie, i bezzasadne tolerowanie błędu subsumcji popełnionego przez Wielkopolskiego Inspektora Nadzoru Budowlanego tj. naruszenie art. 125 § 1 w zw. z art. 126 oraz art. 109 Kpa poprzez

a) przyjęcie, że postanowienie Wielkopolskiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] lipca 2002 r. odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia odwołania zostało skarżącemu skutecznie doręczone pomimo iż otrzymał on jedynie kopie tego postanowienia.

b) przyjęcie, iż uwierzytelnienie kopii w/w postanowienia było prawidłowe w sytuacji gdy brak jest przy tym oznaczenia osoby dokonującej poświadczenia pisma w sposób pozwalający na jej indywidualizację.

Podnosząc powyższe zarzuty autor skargi kasacyjnej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie albowiem kwestionowany wyrok nie narusza prawa.

W związku z zarzutami sformułowanymi w skardze kasacyjnej wskazać należy, iż stosownie do art. 183 § 1 ppsa Naczelny Sąd Administracyjny związany jest podstawami skargi, albowiem sprawę rozpoznaje w jej granicach. Z urzędu bierze natomiast pod rozwagę jedynie nieważność postępowania (w przedmiotowej sprawie nie miała ona miejsca).

Oznacza to więc w istocie, że sąd może oceniać zaskarżone orzeczenie jedynie w granicach zakreślonych przez autora kasacji.

Oceniając zasadność wniesionej skargi kasacyjnej we wskazanych wyżej granicach i wobec przedstawienia jedynie zarzutu naruszenia przepisów prawa materialnego stwierdzić należy, iż zarzut ten został sformułowany wadliwie, albowiem wskazane przez autora kasacji przepisy, które jego zdaniem zostały naruszone mają charakter procesowy (art. 109 Kpa, art. 125 § 1 w zw. z art. 126 Kpa). Oznacza to, iż przy tak sformułowanym zarzucie należało powołać się na podstawę kasacyjną przewidzianą w art. 174 pkt 2 ppsa i wykazać, że naruszenie wskazanych przepisów postępowania (bo takimi niewątpliwie są) mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Autor kasacji jednakże tego nie czyni. Już chociażby z tego względu kasacja nie mogła odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku.

Niezależnie jednak od powyższego podnieść należy, iż postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] lipca 2002 r., zostało doręczone skarżącemu prawidłowo. Ani art. 109 § 1 Kpa, ani inny przepis prawa nie warunkuje skuteczności doręczenia decyzji od doręczenia jej oryginału (tak NSA m. in. w wyroku z dnia 10 października 2003 r., sygn. akt II SA 13/03, Lex nr 149501). Wydanie kopii decyzji jest więc w istocie jej doręczeniem o którym mowa w art. 109 Kpa, czyli czynnością o charakterze materialnotechnicznym polegającą na przekazaniu rozstrzygnięcia w sprawie (por. także postanowienie NSA z dnia 28 września 2001 r., sygn. akt I Sab 2/01, Lex nr 75530). Artykuł 109 § 1 Kpa należy więc rozumieć w ten sposób, iż doręcza się de facto kopię decyzji (postanowienia), ale na prawach oryginału.

W niniejszej sprawie owa kopia opatrzona okrągłą pieczęcią organu i nieczytelnym podpisem jego pracownika została doręczona wraz z pismem przewodnim z dnia 7 listopada 2006 r. Z pisma tego wynika, iż małż. K. przekazuje się potwierdzoną za zgodną z oryginałem kopię postanowienia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z dnia [...] lipca 2002 r. Nie może więc budzić wątpliwości to, iż wskazany przez skarżących dokument jest zgodny z oryginałem.

Dodatkowym potwierdzeniem takiego stanu rzeczy jest porównanie go z rozstrzygnięciem znajdującym się w aktach postępowania administracyjnego.

Podstawą rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego jest. Art. 184 ppsa.