Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział I w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Świderska Sędziowie Sędzia WSA Paweł Kowalski (spr.) Sędzia WSA Joanna Tarno Protokolant Asystent sędziego Paweł Pijewski po rozpoznaniu w Łodzi na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2008 r. przy udziale --- sprawy ze skargi B. R. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nałożenia kary porządkowej oddala skargę.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł. postanowieniem z dnia [...] roku sygn. akt [...] wszczął z urzędu postępowanie kontrolne w stosunku do B. i A. R. w zakresie kontroli źródeł pochodzenia majątku oraz dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za lata 2001 - 2003. Postanowienie zostało odebrane przez stronę w dniu 17 stycznia 2007 roku.

W dniu [...] roku B.R. ustanowiła pełnomocnika - adwokata A.M. - do reprezentowania jej w postępowaniach kontrolnych i podatkowych - przed wszystkimi organami administracji oraz sądami administracyjnymi z prawem substytucji. Pełnomocnictwo wpłynęło do Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł. w dniu [...] roku. W związku z prowadzonym postępowaniem kontrolnym, Inspektor Kontroli Skarbowej wystosował do B. R. w dniu 28 czerwca 2007 roku:

• wezwanie Nr [...], do osobistego stawienia się w dniu 11 lipca 2007 roku na terenie nieruchomości położonej w miejscowości B., ul. B., gm. N., celem przeprowadzenia jej oględzin,

• zawiadomienie o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z oględzin; pisma zostały doręczone w dniu 28 czerwca 2007 roku pełnomocnikowi strony (czego dowodem na zwrotnym potwierdzeniu odbioru jest adnotacja osoby upoważnionej do odbioru korespondencji w Kancelarii Adwokackiej [...]), a także J. R. (matce B. R.) w trybie art. 149 ustawy - Ordynacja podatkowa.

Z uwagi na niestawiennictwo na wezwanie, Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł., postanowieniem z dnia [...] roku sygn. akt [...] nałożył na B.R. karę porządkową w wysokości 1500 złotych. Postanowienie zostało doręczone pełnomocnikowi w dniu 12 września 2007 roku.

W dniu [...] roku, pełnomocnik strony złożył zażalenie na powyższe postanowienie, wnosząc o jego uchylenie oraz "umorzenie postępowania w przedmiocie nałożenia na stronę kary porządkowej jako bezprzedmiotowego." Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie art. 262 § 1 punkt 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, poprzez jego zastosowanie pomimo, iż w postępowaniu nie nastąpiło skuteczne doręczenie zawiadomienia, a tym samym skarżący nie miał możliwości stawienia się w wyznaczonym terminie. W jego uzasadnieniu pełnomocnik wskazał, iż wezwanie do osobistego stawienia się B.R. zostało doręczone jej matce, J. R., która ,jest osobą starszą, niedołężną która z racji swojego podeszłego wieku nie zdaje sobie sprawy z wagi pewnych okoliczności jak również konsekwencji wynikających z faktu pokwitowania odbioru pisma. Dlatego też "zapomniała doręczyć przedmiotowego wezwania córce a także nie zdawała sobie sprawy z konsekwencji jakie to za sobą pociągnie dla strony niniejszego postępowania." Zdaniem pełnomocnika przedstawione wyżej okoliczności faktyczne potwierdzają jednoznacznie, iż "niestawiennictwo należy uznać za usprawiedliwione."

Postanowieniem z dnia [...] roku nr [...]Dyrektor Izby Skarbowej w Ł. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie organu I instancji. W uzasadnieniu wskazano na art. 145 ustawy Ordynacja podatkowa, z którego wynika, że strona może ustanowić pełnomocnika, który od momentu wejścia do postępowania, traktowany jest co do doręczania pism jako podmiot podstawowy, taki sam jak strona, gdyby działała samodzielnie. Skutek prawny doręczenia powstaje po dokonaniu tej czynności wobec pełnomocnika, a doręczenie takiego samego pisma stronie ma skutek informacyjny.

Organ uznał, że nie zasługuje na uwzględnienie zarzut podniesiony przez pełnomocnika strony, iż wezwanie do osobistego stawienia się B. R. zostało doręczone jej matce, J. R., która "zapomniała doręczyć przedmiotowego wezwania córce a także nie zdawała sobie sprawy z konsekwencji jakie to za sobą pociągnie dla strony niniejszego postępowania." Nie ma znaczenia fakt, że matka B. R. nie przekazała stronie pism Inspektora Kontroli Skarbowej z dnia 28 czerwca 2007 roku, ponieważ doręczenie to miało charakter jedynie informacyjny. Natomiast ww. pisma doręczone zostały pełnomocnikowi w myśl przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa. Stąd pełnomocnik zobligowany był do powiadomienia strony o obowiązku stawienia się na wezwanie oraz konsekwencjach wynikających z niezastosowania się do niego. Wystosowane wezwanie odpowiada z kolei wymogom wynikającym z art. 159 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa. W wyniku zaś niezastosowania się do ww. wezwania Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Ł. nałożył na B.R. karę porządkową.

Podkreślić bowiem należy, że istotą nałożenia kary porządkowej jest zdyscyplinowanie uczestników postępowania podatkowego (kontrolnego) do określonych zachowań, podyktowanych czynnościami organu. Uchylanie się przez stronę, pełnomocnika strony, świadka, osobę trzecią czy biegłego od wykonywania obowiązków w postępowaniu podatkowym (kontrolnym), powoduje przedłużenie postępowania, a niekiedy w ogóle uniemożliwia jego zakończenie.

W skardze z dnia [...] roku B. R. reprezentowana przez pełnomocnika wniosła o uchylenie powyższego postanowienia, zarzucając naruszenie art. 155 § 1 w zw. z art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej poprzez niewłaściwe zastosowanie przedmiotowego przepisu polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, iż skutek doręczenia w przypadku wezwania strony do dokonania określonej czynności osobiście powstaje wówczas, gdy pismo zostało doręczone jedynie pełnomocnikowi oraz, że doręczenie stronie wezwania do wzięcia osobistego udziału w czynnościach organu podatkowego ma dla strony charakter wyłącznie informacyjny. Wskazał również na naruszenie art. 262 § 1 punkt 1 Ordynacji podatkowej poprzez zastosowanie w sprawie przedmiotowego przepisu, iż strona usprawiedliwiła w sposób przekonujący swoje niestawiennictwo, które podyktowane było niezależnymi od strony okolicznościami o charakterze obiektywnym oraz naruszenie przepisów postępowania art. 120, art. 121 §1, art. 122, art. 124, art. 187 także art. 210 § 4 w zw. z art. 219 ustawy Ordynacja podatkowa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone postanowienie odpowiada prawu.

Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W związku z tym zgodnie z treścią art. 145 § 1 punkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), aby wyeliminować z obrotu prawnego akt organu administracji państwowej, konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy albo też do naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania albo stwierdzenia nieważności decyzji.

Na wstępie wskazać należy art. 145 Ordynacji podatkowej (Dz. U. Z 2005 roku, nr 8, poz. 60), z którego wynika, że pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela – przedstawicielowi. W sytuacji, gdy strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi. Strona o wszelkich czynnościach procesowych powinna dowiadywać się właśnie od niego. Doręczenie decyzji podatnikowi w sytuacji, gdy w postępowaniu uczestniczy pełnomocnik nie ma żadnego znaczenia procesowego. Ma jedynie charakter informacyjny (por. wyrok NSA z dnia 14 sierpnia 1996 roku sygn. akt SA/Gd 1686/95, niepubl.). Obowiązek doręczenia pism pełnomocnikowi dotyczy również przypadków, gdy pismo wzywa do udziału strony w czynności, której charakter wymaga jej osobistego działania. O przesłuchaniu strony powinien zostać zawiadomiony jej pełnomocnik (por. wyrok NSA z dnia 27 maja 1998 roku sygn. akt I SA/Kr 827/97, niepubl.). Od zgłoszenia się pełnomocnika procesowego w postępowaniu podatkowym organ ten ma obowiązek zawiadamiać go o wszystkich czynnościach w sprawie i wzywać do udziału w nich nie na równi ze stroną, ale w pierwszej kolejności przed stroną. Natomiast z treści art. 155 § 1 i art. 156 Ordynacji podatkowej wynika, że organ może wezwać stronę lub inne osoby do złożenia wyjaśnień lub dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy, zaś wezwany jest obowiązany do osobistego stawienia się tylko na obszarze województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa.

Należy podkreślić, że B. R. ustanowiła w dniu 8 lutego 2007 roku profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata. Z pełnomocnictwa wynika, że adwokat umocowany jest do reprezentowania skarżącej w postępowaniach kontrolnych i podatkowych przed wszystkimi organami administracji oraz sądami administracyjnymi. Organ podatkowy wystosował wezwanie do osobistego stawiennictwa w dniu 11 lipca 2007 roku w miejscowości B. do skarżącej jak i do jej pełnomocnika. Wezwanie dla skarżącej odebrała jej matka J. R. Doręczenie wezwania nastąpiło właściwie zgodnie z art. 149 Ordynacji podatkowej, tzn. wezwanie doręczone zostało pełnoletniemu domownikowi – matce skarżącej, która zobowiązała się je przekazać B. R. W niniejszej sprawie kluczowe znaczenie ma fakt, że wezwanie do osobistego stawiennictwa skierowane zostało do pełnomocnika skarżącej, który odebrał je we właściwym terminie. Strona skarżąca została wezwana w prawidłowy sposób do wzięcia osobistego udziału w przeprowadzanej czynności i w związku z faktem nie stawienia się na wezwanie organu strona ukarana została kara porządkową grzywny (art. 262 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej). Sąd rozpatrujący przedmiotową sprawę nie dopatrzył się żadnych błędów procesowych w postępowaniu organów podatkowych. Zarzuty jakie podniosła strona skarżąca sprowadzające się do naruszenia art. 120, art. 121, art. 124, art. 187 oraz art. 210 § 4 w związku z art. 219 Ordynacji podatkowej nie mają racji bytu, bowiem organy podatkowe nie naruszyły podstawowych zasad postępowania administracyjnego. Organy podatkowe właściwie zebrały materiał dowodowy oraz go oceniły, znajdując przy tym podstawy do nałożenia kary porządkowej. Podnoszony przez skarżącą zarzut niewłaściwego uzasadnienia postanowienia również jest niezasadny, bowiem uzasadnienie odpowiada wymogom opisanym w treści art. 210 Ordynacji podatkowej. Oceniając treść zaskarżonego postanowienia należy wskazać, że organy podatkowe nie naruszyły przepisów dotyczących gromadzenia i prowadzenia postępowania dowodowego (art. 187 powoływanej ustawy). Prawidłowość zastosowania prawa materialnego jest przede wszystkim uzależniona od niewadliwych, zupełnych i wszechstronnych ustaleń faktycznych, które zostały poczynione przez Dyrektora Izby Skarbowej.

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) oddalił skargę.

D.T.