Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska Sędzia WSA Janina Guść (spr.) Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Małgorzata Kuba po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi N. N. i J. M.-N. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 12 czerwca 2015 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem oddala skargę.

UZASADNIENIA

N. N. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowalnego z dnia 12 czerwca 2015 r., utrzymującą w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 27 kwietnia 2015 r. zobowiązującą J. M. – N. i N. N. do wykonania, w terminie do 30 czerwca 2015 r., robót budowlanych w celu doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem budynku gospodarczego o wymiarach zewnętrznych w rzucie poziomym 5,36 m x 4,58 m, usytuowanego na działce nr [...] przy ul. K. w S.: obniżenia wysokości budynku o 1,10 m, tak by jego wysokość nie przekraczała 3 m; skrócenia okapu dachu budynku od strony działki nr [...] przy granicy z działką nr [...] o 42 cm oraz - od drugiego narożnika przy granicy z działką nr [...] o 45 cm, tak by odległość okapu do granicy z działką nr [...] wynosiła 1,5 m. Skargę tą zarejestrowano pod sygnaturą akt II SA/Gd 439/15.

Skargę na powyższą decyzję wniosła również J. M. – N. Skargę tą zarejestrowano pod sygnaturą akt II SA/Gd 440/15. Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, na podstawie art. 111 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj.: Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., połączył sprawę o sygn. akt II SA/Gd 440/15 ze sprawą II SA/Gd 439/15 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Postanowieniem z dnia 16 października 2015 r. Sąd odrzucił skargę J. M. – N. z powodu nieuzupełnienia braku formalnego skargi i nieuiszczenia wpisu od skargi.

Zaskarżoną decyzję podjęto w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Decyzją z dnia 27 kwietnia 2015 r., wydaną po ponownym rozpoznaniu sprawy po wydaniu przez Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego decyzji z 8 września 2014 r. uchylającej poprzednią decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 10 lipca 2014 r. nakładającą obowiązki naprawcze, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowalnego, działając w trybie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, nałożył na J. M.-N. i N. N. obowiązek wykonania, w terminie do 30 czerwca 2015r., następujących robót budowlanych w celu doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem budynku gospodarczego o wymiarach zewnętrznych w rzucie poziomym 5,36 m x 4,58 m, usytuowanego na działce nr [...] przy ul. K. w S.: obniżenia wysokości budynku o 1,10 m, tak by jego wysokość nie przekraczała 3 m; skrócenia okapu dachu budynku od strony działki nr [...] przy granicy z działką nr [...] o 42 cm oraz - od drugiego narożnika przy granicy z działką nr [...] o 45 cm, tak by odległość okapu do granicy z działką nr [...] wynosiła 1,5 m.

W uzasadnieniu organ I instancji przedstawił chronologię zdarzeń zaistniałych w rozpoznawanej sprawie. Wynika z niej, że inwestorzy J. M.-N. i N. N. zrealizowali w S. przy ul. K. na działce nr [...] gm. P., na podstawie zgłoszenia z dnia 6 czerwca 2007 r. wolno stojący parterowy budynek gospodarczy wraz z podparciem okapu dachu. Starosta przyjął zgłoszenie bez sprzeciwu. Następnie organ stwierdził, że zrealizowany przez inwestora budynek posiadał wymiary zewnętrzne w rzucie poziomym 4,54 m na 6,15 m, co stanowi 27,92 m2 i przewyższa dopuszczalne wymiary uprawniające do realizacji obiektu na podstawie zgłoszenia. Stało się to podstawą wydania decyzji o nakazie rozbiórki, organ II instancji uchylając decyzję o rozbiórce wskazał, że obiekt znajdujący się na działce nr [...] stanowi inny obiekt niż został zgłoszony organowi nadzoru budowlanego, ale obiekt, który również podlega zgłoszeniu, albowiem wskutek jego częściowej rozbiórki uzyskano powierzchnię zabudowy mniejszą niż 25 m2 i w tej sytuacji należało zastosować tryb z art. 51 ustawy Prawo budowlane.

W toku oględzin przeprowadzonych w dniu 27 września 2012 r. ustalono, że do budynku gospodarczego przymocowana jest konstrukcja drewniana, służąca do przechowywania elementów drewnianych, która nie stanowi podparcia dachu budynku, a tym samym nie jest rozbudową budynku gospodarczego. Stwierdzono, że budynek gospodarczy posiada wymiary zewnętrzne w rzucie poziomym 5,34 m na 4,54 m (co stanowi 24,24 m2). Jest usytuowany ścianą z otworem drzwiowym w odległości większej niż 8 m od ściany istniejącego budynku mieszkalnego zlokalizowanego na działce sąsiedniej nr [...]. Stwierdzono, że inwestor nie doprowadził okapu dachu budynku do stanu zgodnego z prawem, tak by odległość okapu do granicy z dz. nr [...] wynosiła 1,5 m. Ustalono, że odległość od okapu budynku do ogrodzenia pomiędzy działkami nr [...] i [...] wynosi 1,02 m, a zgodnie z § 12 ust. 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie odległość od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie może być mniejsza niż 1,5 m do okapu, gzymsu, balkonu lub daszku nad wejściem, a także do takich części budynku jak galeria, taras, schody zewnętrzne, pochylnia lub rampa.

Wobec tego decyzją z dnia 12 kwietnia 2013 r. nałożono na inwestora obowiązek skrócenia okapu dachu budynku, tak by odległość okapu do granicy z dz. nr [...] wynosiła 1,5 m. Na skutek wniesionego odwołania przez państwa J. i T. B. oraz J. M. – N. i N. N. decyzją z dnia 18 czerwca 2013 r. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. W toku ponownego postępowania na wezwanie organu inwestorzy oświadczyli, że według nich budynek gospodarczy zrealizowany jest legalnie na podstawie zgłoszenia przyjętego przez organ bez sprzeciwu, a w konsekwencji nie ma potrzeby podejmowania jakichkolwiek czynności naprawczych.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane decyzją z dnia 10 lipca 2014 r. nałożył na inwestorów obowiązek wykonania w określonym terminie niezbędnych czynności i robót budowlanych w celu doprowadzenia przedmiotowego budynku gospodarczego do stanu zgodnego z prawem poprzez obniżenie wysokości budynku do 3 m oraz skrócenie okapu dachu budynku, tak by odległość okapu do granicy z działką nr [...] wynosiła 1,5 m. Decyzją ta została uchylona przez organ II instancji decyzją z dnia 8 września 2014 r. i sprawę przekazano do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że w ponownym rozpatrzeniu sprawy organ I instancji winien rozważyć celowość nałożenia na inwestorów w drodze postanowienia z art. 81c ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane obowiązku dostarczenia w określonym terminie pomiaru geodezyjnego z naniesioną odległością narożników okapu budynku od granicy z działką nr [...]. Powyższe nałożenie obowiązku uzasadnia wątpliwość w kwestii przebiegu granicy pomiędzy ww. działkami, która uniemożliwia wykonanie i sprawdzenie wykonania obowiązku zmniejszenia okapu połaci dachowej.

W wykonaniu powyższych wskazań zobowiązano inwestorów do przedłożenia pomiaru geodezyjnego wskazującego na odległość narożników okapu budynku gospodarczego do granicy z działką nr [...] w S. Inwestor przedłożył szkic geodezyjny z naniesionymi odległościami od narożników okapu budynku do granicy z działką [...]. Na jego podstawie ustalono, że ogrodzenie pomiędzy działkami nr [...] i [...] znajduje się w całości na działce nr [...]. Wysokość budynku gospodarczego wynosi 4,10 m. Ustalono, że odległość okapu budynku do granicy z działką [...], od narożnika budynku przy granicy z działką nr [...] wynosi 1,08 m, natomiast odległość od drugiego narożnika do granicy z działką nr [...] wynosi 1,05 m. W związku z tym w celu doprowadzenia przedmiotowego budynku do zgodności z przepisami konieczne jest skrócenie okapu dachu budynku, od strony działki [...] przy granicy z dz. nr [...] o 42c m, natomiast od drugiego narożnika przy granicy z działką [...] o 45cm, tak by odległość okapu budynku do granicy z dz. nr [...] wynosiła 1,5 m. Konieczne jest również obniżenie wysokości budynku o 1,10 m, tak by jego wysokość nie przekraczała 3 m. Sprawdzono również przebieg granicy pomiędzy działkami i potwierdzono, że jest zgodny z dokumentacją geodezyjną znajdującą się w zasobach Starostwa Powiatowego w P.

Wobec powyższego organ I instancji nałożył obowiązki naprawcze.

Odwołania od powyższej decyzji złożyli N. N. i P. N., wnosząc o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania w tej sprawie. Wskazali oni, że budynek gospodarczy wybudowali zgodnie z prawem w oparciu o zgłoszenie przyjęte przez organ bez sprzeciwu. Budynek ten wskutek działań podejmowanych przez inwestorów ostatecznie osiągnął powierzchnię zabudowy nie przekraczającą 25 m2. W odwołaniach stwierdzono, że w dacie dokonywania zgłoszenia niektóre przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75 z 2002 r. poz.690 ze zm.) brzmiały inaczej niż obecnie, m.in. § 12 ust. 5 stanowił, że okapy i gzymsy nie mogą pomniejszać odległości od granicy działki budowlanej, o których mowa w ust. 1, o więcej niż 0,8 m, natomiast części budynku, takie jak balkony, galerie, tarasy, schody zewnętrzne, pochylnie i rampy - o więcej niż 1,3 m. Zarzucono, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego powołuje się niesłusznie na treść obowiązujących obecnie przepisów rozporządzenia, podczas gdy zgodnie z § 330 pkt 2 aktualnego rozporządzenia, jego przepisów nie stosuje się m.in., jeżeli zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Zarzucono również, że decyzja nie zawiera podstawy prawnej nałożonego na inwestorów obowiązku obniżenia wysokości budynku gospodarczego i skrócenia okapu jego dachu, a dodatkowo organ ograniczył się do sporządzenia uzasadnienia faktycznego, czyli nie zawiera podstawy prawnej ani uzasadnienia prawnego.

Po rozpoznaniu odwołań Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowalnego zaskarżoną decyzją utrzymał w mocy decyzję organu powiatowego, zmieniając ją tylko w zakresie terminu wykonania obowiązków.

Organ odwoławczy podkreślił, że wszczęcie procedury naprawczej uzasadnia wykonanie robót budowlanych na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1 Prawa budowlanego (art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego). W ocenie organu odwoławczego organ I instancji prawidłowo ustalił, że roboty budowlane na działce nr [...] zostały wykonane z przekroczeniem ustawowego normatywu 25 m2 powierzchni zabudowy, podanej przez inwestorów w zgłoszeniu. Taki obiekt wymaga pozwolenia na budowę. Wydanie przez organ I instancji w obecnym stadium postępowania - po uzupełnieniu dowodów (geodezyjne ujawnienie przebiegu granicy między działkami) oraz wezwaniu inwestorów do wybrania wariantu doprowadzenia obiektu budowlanego do stanu zgodnego z przepisami warunków technicznych - decyzji nakazującej zmniejszenie wysokości budynku gospodarczego do 3 m i skrócenie okapu jego dachu o część połaci wystającą poza linię 1,5m od granicy z działką nr [...] jest zasadne, ponieważ doprowadzenie do ww. parametrów umożliwi zalegalizowanie budynku gospodarczego. Wymagane parametry określa § 12 ust. 3 pkt 4 i ust. 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - w jego aktualnym brzmieniu. Organ odwoławczy uznał, że ujawnione okoliczności faktyczne uzasadniały wszczęcie i przeprowadzenie procedury naprawczej z art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, zarówno ze względu na powierzchnię zabudowy, jak i na wysokość budynku gospodarczego. Zaznaczono, że w przypadku samowoli budowlanej organ ustala, który z przepisów obowiązujących w czasie jej popełnienia został naruszony, lecz w procesie doprowadzania wykonanych wtedy robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem stosuje się przepisy, w tym techniczno-budowlane, aktualne, obowiązujące w dniu orzekania.

Organ wskazał, że termin wykonania obowiązku uległ znacznemu skróceniu w następstwie wniesionych odwołań, dlatego organ drugiej instancji uchylił zaskarżoną decyzję w dotyczącej go części i wyznaczył nowy termin.

W skardze na powyższa decyzję N. N. zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 50 ust. 1 oraz art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 z.zm.), w zw. z § 12 ust. 3 pkt 4 oraz ust. 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm.), w zw. z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i usytuowanie (Dz.U. Nr 56, poz. 461), poprzez nałożenie na J. M. – N. oraz N. N. obowiązku wykonania niezbędnych czynności i robót budowlanych w celu doprowadzenia przeprowadzonej inwestycji do stanu zgodnego z ww. przepisami rozporządzenia w brzmieniu obowiązującymi w dacie orzekania przez organ odwoławczy w sytuacji, gdy do oceny legalności przeprowadzonej inwestycji zastosowanie powinny znaleźć przepisy rozporządzenia obowiązujące przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego, co błędnie doprowadziło organ do wydania zaskarżonej decyzji,

2. naruszenie prawa dające podstawę do stwierdzenie nieważności decyzji w całości albowiem została ona skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie. N. N. i J. M. – N. nie są bowiem obecnie właścicielami budynku gospodarczego.

Mając powyższe na uwadze wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, ewentualnie o stwierdzenie jej nieważności. Głównym zarzutem skargi jest zastosowanie niewłaściwych przepisów techniczno – budowlanych do oceny wybudowanego budynku gospodarczego. Obiekt należało bowiem oceniać z punktu widzenia przepisów obowiązujących w dacie jego wzniesienia, a nie jak uczyniły to organy według przepisów obowiązujących w dacie legalizacji.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ wskazał, że zarzut nieważności postępowania jest niezasadny, bowiem z mocy art. 52 Prawa budowlanego również inwestorzy, którymi w odniesieniu do budynku gospodarczego są skarżący, mogą zostać zobowiązani do wykonania obowiązków legalizacyjnych, a przedstawiona umowa darowizny działki nr [...] nie obejmuje budynku gospodarczego. Nadto skarżący zamieszkują w budynku mieszkalnym zlokalizowanym na terenie wskazanej działki i mają faktyczne możliwości przeprowadzenia działań naprawczych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1647) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie z przepisem art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj.: Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują w zakresie swojej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.). Kontrola oznacza, iż sąd bada legalność zaskarżonego aktu pod kątem jego zgodności z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Oceniając legalność zaskarżonej decyzji należy jednoznacznie wskazać, iż organy architektoniczno - budowlane, w zakresie, który był niezbędny dla możliwości legalnego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, zgromadziły pełny materiał dowodowy i ustaliły stan faktyczny sprawy w następstwie jego wszechstronnej oceny. Tym samym należycie wywiązały się z obowiązków nałożonych przepisami rządzącymi gromadzeniem i oceną materiału dowodowego (art. 7, art. 77 § 1, art. 80 k.p.a.).

Ocenę legalności zaskarżonej decyzji należy rozpocząć od wyjaśnienia charakteru uprawnień nabytych przez skarżącego w następstwie zrealizowania przedmiotowej inwestycji w oparciu o skutecznie dokonane zgłoszenie.

Bezspornym w niniejszej sprawie jest, że skarżący wraz z małżonką przed przystąpieniem do zrealizowania budynku gospodarczego o deklarowanej powierzchni zabudowy do 25 m2 na działce nr [..], a więc inwestycji opisanej w art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj.: Dz.U. z 2013 r., poz. 1409), zwanej dalej Prawem budowlanym, dokonali zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno - budowlanej zamiaru realizacji tej inwestycji (art. 30 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy). Dokonane przez inwestorów zgłoszenie dotyczyło budynku gospodarczego, którego położenie scharakteryzowano określając, że będzie on zbliżony na odległość 1 i 1,5 m do granicy sąsiednich działek rolnych.

Organ kompetentny do oceny zgodności z prawem dokonanego zgłoszenia, w zakreślonym przez prawo terminie, miał obowiązek wniesienia sprzeciwu, m.in. wówczas gdyby budowa lub wykonanie robót budowlanych objęte zgłoszeniem naruszały ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy, inne akty prawa miejscowego lub inne przepisy (art. 30 ust. 6 pkt 2 Prawa budowlanego). Organ przyjął zgłoszenie bez sprzeciwu. Zgłoszona inwestycja nie naruszała bowiem przepisów, w tym w zakresie odległości obiektu od granicy, bowiem przepisy te nie wprowadzały norm odległości budynków od działek rolnych.

Późniejsza weryfikacja inwestycji w terenie wykazała, że zrealizowany przez inwestorów budynek odbiega od warunków określonych w zgłoszeniu, w szczególności całkowita powierzchnia zabudowy budynku gospodarczego przekracza 25 m2 uprawniających do skorzystania z dobrodziejstwa instytucji zgłoszenia. Nadto, organ ustalił, że działka nr [...] sąsiadująca z działką objętą zabudową jest zabudowana budynkiem mieszkalnym i nie było podstaw, ażeby uznać ją za działkę rolną. Również w świetle postanowień obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy P.– część wyżynna zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy Nr XXXII/178/2005 z dnia 10 sierpnia 2005 r. zarówno działka objęta zgłoszeniem, jak i sąsiadująca z nią działka nr [...] położone są na terenie oznaczonym na rysunku planu symbolem MJ i przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.

Z powyższych okoliczności wynika, że w dacie zgłoszenia organy architektoniczno - budowlane nie weryfikowały warunków technicznych dokonanego zgłoszenia w świetle obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690). Organ pozostawał bowiem w przekonaniu, że działka objęta inwestycją sąsiaduje z działką rolną, a więc działką nieprzeznaczoną pod zabudowę, a w konsekwencji przepisy rozporządzenia regulujące dozwolone odległości zabudowy od granicy z działkami budowlanymi nie miały do tej sytuacji zastosowania. Przepisy rozporządzenia, w tym § 12 określa bowiem wymogi w zakresie dopuszczalnych odległości zabudowy na działce budowlanej w stosunku do granicy sąsiednich działek budowlanych. Odległości te natomiast nie obowiązują w razie sąsiedztwa z działką niepodlegającą zabudowie.

W tej sytuacji organ architektoniczno - budowlany przyjął zgłoszenie budowy budynku gospodarczego bez sprzeciwu choć powinien ten sprzeciw wnieść ze względu na sprzeczność inwestycji z przepisami § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w brzmieniu obowiązującym w dacie zgłoszenia. Wówczas bowiem, nowa zabudowa na działce nr [...] winna zostać usytuowana w odległości 3 m od granicy z działką nr [...] o charakterze budowalnym, a nie w odległości 1 m bądź 1,5 m od granicy z tą działką. Analizując również istniejące wówczas prawne możliwości usytuowania budynku gospodarczego w odległości mniejszej niż przewidziane w § 12 ust. 1, Sąd uznał, że nie zachodziły w niniejszej sprawie wyjątki uzasadniające zbliżenie zabudowy do granicy z działką sąsiednią na odległości do 1,5 m. Taka możliwości nie wynikała bowiem z obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a zachowanie odległości przewidzianej w § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia nie było wykluczone ze względu na rozmiary działki nr [...].

To prowadzi do wniosku, że zgłoszony budynek naruszał przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w brzmieniu obowiązującym w dacie zgłoszenia. Nadto, wybudowany budynek odbiegał od warunków określonych w zgłoszeniu w zakresie powierzchni zabudowy, albowiem przekraczała ona 25 m2.

Ponieważ w realiach niniejszej sprawy organ administracji architektoniczno - budowlanej nie wniósł sprzeciwu, pomimo tego, że zgłoszona inwestycja pozostawała w sprzeczności z postanowieniami art. 29 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego i rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie to wypada odnieść się do zagadnienia praw nabytych przez skarżącego wskutek dokonanego zgłoszenia i błędnego zaniechania wniesienia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno - budowlanej.

Nie ulega wątpliwości, iż wykonanie robót budowlanych w następstwie skutecznie dokonanego zgłoszenia uniemożliwia stosowanie w sprawie przepisu art. 49b Prawa budowlanego, jednakowoż nie wyklucza możliwości zastosowania trybu przewidzianego w przepisach art. 50 i art. 51 Prawa budowlanego, w szczególności w sytuacji wadliwego niewniesienia przez organ architektoniczno - budowlany sprzeciwu od zgłoszenia robót budowlanych naruszającego przepisy. Tym samym podnoszona przez skarżącego okoliczność zrealizowania inwestycji w następstwie zgłoszenia, w odniesieniu do którego nie został wniesiony sprzeciw, nie wyłącza zasadności prowadzenia postępowania naprawczego uregulowanego w przepisach art. 50 i art. 51 Prawa budowlanego

Przepis art. 50 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego stanowi, że w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1 Prawa budowlanego właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1. Powyższa regulacja prawna stanowi podstawę ingerencji organów we wszelkie roboty wykonywane bądź już wykonane (art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego) sprzecznie z przepisami, w tym w roboty budowlane objęte dokonanym zgłoszeniem. To uprawniało właściwy organ do wdrożenia procedury naprawczej określonej w art. 51 Prawa budowlanego.

W sytuacji, z którą mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie, a mianowanie z wykonaniem obiektu na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1 Prawa budowlanego, organy w pierwszej kolejności rozważają możliwość zastosowania dyspozycji art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, zgodnie z którym przed upływem 2 miesięcy od dnia wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ust. 1, właściwy organ w drodze decyzji nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania.

Istota decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego polega na tym, że na inwestora nakłada się obowiązek wykonania, w wyznaczonym terminie, określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych lub wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem. Stan zgodny z prawem, w rozumieniu tego przepisu, oznacza w pierwszej kolejności zgodność z zatwierdzonym projektem budowlanym lub innymi warunkami pozwolenia na budowę albo zgodność z dokonanym zgłoszeniem. Mówiąc w tym przypadku o zgodności z prawem, jako że pozwolenie na budowę, zatwierdzenie projektu budowlanego oraz zgłoszenie wykonywania robót budowlanych są instytucjami Prawa budowlanego, należy mieć na uwadze doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem w znaczeniu przepisów prawa administracyjnego materialnego, obowiązujących w dacie podejmowania działań naprawczych. Działania te bowiem mają doprowadzić do zgodności z prawem obowiązującym w dacie orzekania w trybie naprawczym. Dlatego też wzorcem normatywnym, w oparciu o który organ zobligowany był do określenia pożądanych warunków technicznych przedmiotowego budynku gospodarczego, w tym usytuowania budynku w stosunku do granicy z działką sąsiednią i zachowania właściwej odległości okapów dachu od tej granicy, jest rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w brzemieniu z daty podejmowania decyzji określającej obowiązki naprawcze.

Obowiązujące obecnie rozporządzenie w § 12 ust. 3 pkt 4 dopuszcza w zabudowie jednorodzinnej, uwzględniając przepisy odrębne oraz zawarte w § 13, 60 i 271-273, sytuowanie budynku gospodarczego i garażu o długości mniejszej niż 5,5 m i o wysokości mniejszej niż 3 m bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną lub w odległości nie mniejszej niż 1,5 m ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych. Natomiast w § 12 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia przewidziano, że odległość od granicy z sąsiednią działką budowlaną nie może być mniejsza niż 1,5 m do okapu, gzymsu, balkonu lub daszku nad wejściem, a także do takich części budynku jak galeria, taras, schody zewnętrzne, pochylnia lub rampa.

Wobec powołanych wymogów technicznych i niebudzących wątpliwości ustaleń faktycznych organy architektoniczno – budowlane zobowiązały inwestorów do obniżenia wysokości budynku do 3m dla spełnienia warunku z § 12 ust. 3 pkt 4 rozporządzenia, gdyż w przeciwnym razie usytuowanie tego budynku w odległości mniejszej niż 3 m od granicy z sąsiednią działką budowlaną byłoby niedopuszczalne i nie mogło się ostać, co oznaczałoby konieczność orzeczenia rozbiórki. Natomiast dla spełnienia wymagań w zakresie odległości okapu dachu od granicy z działką nr [...] zobowiązały ich do skrócenia okapu dachu w taki sposób, żeby odległość okapu dachu budynku od granicy z działką nr [...] wynosiła 1,5 m. Określone przez organy obowiązki były w pełni uzasadnione, zgodne z obowiązującymi wymogami technicznymi i zmierzały do usunięcia stanu niezgodności z prawem.

W tym kontekście odnosząc się do zarzutu skargi co do braku podstaw do zastosowania przepisów rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie w obowiązującym brzmieniu do oceny zrealizowanego na podstawie przyjętego zgłoszenia budynku gospodarczego, wyjaśnić należy, że procedura naprawcza określona w art. 51 Prawa budowlanego zmierza do osiągnięcia stanu zgodności z prawem obowiązującym w dacie wdrażania tej procedury, a nie stanu zgodnego z przepisami obowiązującymi w dacie dokonywania zgłoszenia.

Również, wbrew twierdzeniom skargi, w rozpoznawanej sprawie nie mogą znaleźć zastosowania przepisy techniczne obowiązujące w dacie dokonywania zgłoszenia w oparciu o przepisy przejściowe rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 56, poz. 461), którym dokonano m.in. kluczowej zmiany przepisu § 12. Zgodnie z art. 2 rozporządzenia zmieniającego jego przepisów nie stosuje się, jeżeli przed dniem jego wejścia w życie:

1) został złożony wniosek o pozwolenie na budowę lub odrębny wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i wnioski te zostały opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów;

2) zostało dokonane zgłoszenie budowy lub wykonania robót budowlanych w przypadku, gdy nie jest wymagane uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę.

Przepis ten bowiem nie obejmuje swoją hipotezą sytuacji, z którą mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie, to znaczy sytuacji, w której realizacja budynku gospodarczego nastąpiła na podstawie dokonanego zgłoszenia, ale z naruszeniem warunków określonych w art. 30 ust. 1 Prawa budowalnego, czyli niezgodnie z prawem. Za bezpośrednim działaniem nowego prawa przemawia wówczas interes publiczny wyrażający się w potrzebie osiągnięcia stanu zgodności z prawem m.in. dla ochrony interesów osób trzecich i porządku prawnego. Z dobrodziejstwa art. 2 rozporządzenia zmieniającego skorzystać zatem mogli inwestorzy realizujący swoje obiekty zgodnie z uprzednio obowiązującymi przepisami technicznymi, co nie miało miejsca w przedmiotowej sprawie.

Nie znajdują również oparcia w obowiązujących przepisach argumenty skarżącego w zakresie skierowania decyzji do podmiotów, którzy nie są już właścicielami przedmiotowego budynku gospodarczego. Wojewoda zasadnie przytoczył przepis art. 52 Prawa budowlanego, zgodnie z którym inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany na swój koszt dokonać czynności nakazanych w decyzji, o której mowa w art. 48, art. 49b, art. 50a oraz art. 51. Z brzmienia wskazanego przepisu wynika, że adresatem tych decyzji powinien być w pierwszym rzędzie inwestor, jako sprawca tych wykroczeń (art. 90). Inwestor bowiem jako jeden z uczestników procesu budowlanego (art. 17) jest odpowiedzialny za prawidłowe zorganizowanie procesu budowy (art. 18), on też jest adresatem decyzji o pozwoleniu na budowę czy też podmiotem, który dokonuje zgłoszenia. Najczęściej też inwestor jest jednocześnie właścicielem nieruchomości, na terenie której został usytuowany sporny obiekt budowlany. Nie zawsze jednak tak musi być, gdyż prawo inwestora do dysponowania nieruchomością na cele budowlane może wynikać z innego tytułu prawnego niż prawo własności (art. 3 pkt 11). Inwestor może w ogóle nie posiadać takiego prawa, kiedy buduje obiekt na terenie, do którego nie ma żadnych praw, bez zgody właściciela nieruchomości gruntowej.

W orzecznictwie dopuszcza się sytuację, w której gdy inwestor traci tytuł prawny do nieruchomości nakaz rozbiórki bądź wykonania określonych czynności naprawczych może zostać skierowany również do inwestora, który nie jest właścicielem nieruchomości, na której zrealizowano obiekt budowlany. Uznaje się to w szczególności za dopuszczalne w sytuacji, gdy inwestor wybudował samowolnie obiekt budowlany bez zgody właściciela nieruchomości (por. wyrok NSA z dnia 23 lipca 2009 r., II OSK 1234/08, LEX nr 552842). Obciążony bowiem konsekwencjami stanu niezgodności z prawem winien być w pierwszej kolejności jego sprawca. Winien on jednak dysponować faktycznymi możliwościami realizacji nakazanych obowiązków.

Z okoliczności sprawy wynika, że skarżący wraz z żoną nadal zamieszkują na terenie działki nr [...], a umowa darowizny uczyniona przez nich na rzecz ich córki P. N. obejmowała działkę nr [...] zabudowaną budynkiem mieszkalnym w stanie surowym. Wraz z utratą prawa własności działki nr [...] skarżący wraz z żoną nie utracili faktycznego związku z nieruchomością ani dostępu do budynku gospodarczego, a tym samym rzeczywistych możliwości zrealizowania obowiązków zmierzających do przywrócenia stanu zgodnego z prawem. W tej sytuacji nie ma podstaw do tego, aby prawo chroniło inwestorów w sytuacji, gdy wybudowali obiekt niezgodnie z prawem. Unikanie odpowiedzialności za zaistniałą sytuację nie doprowadzi do dezaktualizacji nałożonych obowiązków naprawczych. Nałożenie obowiązków naprawczych na obecną właścicielkę działki, niebędącą inwestorem, byłoby dla niej nieuzasadnionym obciążeniem, narażałoby ją na koszty i dolegliwą procedurę, stanowiłoby także nieuzasadnione zwolnienie inwestorów, którzy działali w warunkach naruszenia art. 30 ust. 1 Prawa budowlanego i to oni powinni ponieść wszystkie niedogodności związane z wykonaniem tych obowiązków (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 października 2007 r., VII SA/Wa 1046/07, LEX nr 439889).

W tej sytuacji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał stanowisko organów architektoniczno – budowlanych orzekających w niniejszej sprawie za zgodne z prawem i na podstawie art. 151 p.p.s.a., oddalił skargę jako bezzasadną.