Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Aneta Trochim-Tuchorska, Sędziowie sędzia WSA Elżbieta Olechniewicz (sprawozdawca), sędzia WSA Alojzy Skrodzki, Protokolant starszy referent Monika Olszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2014 r. sprawy ze skargi W. G. na bezczynność Prezydenta W. w przedmiocie rozpoznania wniosku 1) stwierdza, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, 2) wymierza Prezydentowi W. grzywnę w wysokości 100 złotych (słownie: sto złotych), 3) w pozostałym zakresie umarza postępowanie, 4) zasądza od Prezydenta W. na rzecz W. G. kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Z akt administracyjnych wynika, że W.G. (dalej zwany: Skarżącym) złożył do Burmistrza B. skargę na nienależyte wykonywanie działań oraz naruszenie praworządności przez pracowników Referatu Podatków i Opłat Wydziału Budżetowo-Księgowego B..

Burmistrz B. udzielił Skarżącemu odpowiedzi w piśmie z 6 lutego 2014r.

Pismem z 14 lutego 2014r. Skarżący na podstawie art. 141 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej zwana: O.p.) w związku z art. 233 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. Nr 98, poz. 1071 ze zm. dalej zwana: K.p.a.) złożył ponaglenie do załatwienia sprawy przez Prezydenta W. ponieważ sprawa jest załatwiana niezgodnie z zasadami prawa procesowego.

W uzasadnieniu Skarżący wskazał, że w piśmie skierowanym do Burmistrza B. zawarł wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego w oparciu o art. 233 K.p.a. Jego wniosek powinien był spowodować wszczęcie postępowania i zakończenie go wydaniem decyzji w trybie art. 207 § 1 O.p. lub art. 208 § 1 O.p., zaś Burmistrz B. udzielił Skarżącemu odpowiedzi zwykłym pismem.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. postanowieniem z [...] kwietnia 2014r. na podstawie art. 141 § 2 O.p. uznało ponaglenie Skarżącego za nieuzasadnione. SKO wskazało, że wbrew twierdzeniu Skarżącego Burmistrz B. W. nie ograniczył swojej odpowiedzi wyłącznie do pisma z 6 lutego 2014r., ale w dniu [...] lutego 2014r. wydał postanowienie numer [...] o zarachowaniu kwoty 67zł wpłaconej przez Skarżącego w dniu 10 stycznia 2014r.

Skarżący pismem z 5 maja 2014r. na podstawie art. 3 § 2 pkt. 8, art. 50 § 1, art. 52 § 2 i art. 54 § 1 P.p.s.a. wniósł skargę na bezczynność Prezydenta W. zarzucając naruszenie art. 121 § 1, art. 125 § 1 art. 139 § 3 i art. 140 § 1 O.p. przez przekroczenie terminów do załatwienia sprawy.

Skarżący wniósł o zobowiązanie Prezydenta W. do wydania w sprawie decyzji na podstawie art. 207 § 1 O.p. lub postanowienia na podstawie art. 165a O.p. oraz postanowień na podstawie art. 62 § 4 O.p. w terminie czternastu dni od daty doręczenia akt organowi.

W przypadku zaś uwzględnienia skargi Skarżący wniósł o orzeczenie, czy bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa lub, że naruszenie prawa nie było rażące, mimo że będą podstawy do umorzenia postępowania sądowego w zakresie dotyczącym zobowiązania organu do wydania aktu, jeśli taki zostanie wydany przez organ po wniesieniu skargi do sądu.

Skarżący złożył też wniosek o zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżący w uzasadnieniu skargi wskazał, że do dnia złożenia skargi Prezydent W. nie wydał w tej sprawie ani decyzji (art. 207 § 1 O.p.) ani postanowienia (art. 165a O.p.) ani też pozostałych postanowień (art. 62 § 4 O.p.) dotyczących zarachowania wpłat z roku 2010 tytułem wcześniejszych zobowiązań podatkowych, zatem organ administracji nadal pozostaje bezczynny.

Skarżący podkreślił, że zaniechania organu w zakresie stosowania prawa podatkowego doprowadziły do powstania dla niego negatywnych konsekwencji. Dokonywane zarachowania jego wpłat na poczet zobowiązań za 2009r. bez wydawania postanowień w trybie art. 62 § 4 O.p. spowodowało, że Skarżący nie był świadomy istniejącej zaległości, a co za tym idzie doprowadziło do powstania kosztów upomnienia i odsetek za zwłokę.

W odpowiedzi na skargę Prezydent W. wniósł o jej oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że wobec tego, że Skarżący nie uiścił należnego podatku od nieruchomości za 2009r., to organ mógł wpłaconą w 2010r. kwotę zaliczyć najpierw za zaległości podatkowe, a nie na bieżące zobowiązanie. Decyzja wymiarowa z listopada 2009r. nie wynikała z bezczynności organu podatkowego, gdyż zgodnie zobowiązującymi przepisami organ może ją doręczyć najpóźniej 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Ponadto Skarżący w styczniu 2014r. zapłacił wszelkie zaległości, zaś w maju 2014r. wydano postanowienie o zaliczeniu poszczególnych wpłat.

Ponadto z akt administracyjnych wynika, że Prezydent W. w dniu [...] maja 2014r. wydał pięć postanowień (nr od [...] do [...]) o zaliczeniu ww. wpłat Skarżącego na poczet zaległości w podatku od nieruchomości. Postanowienia zostały doręczone Skarżącemu (oświadczenie skarżącego do protokołu rozprawy z dnia [...] listopada 2014r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

W przedmiotowej sprawie skarga dotyczy bezczynności, a więc kontroli poddany jest brak aktu lub czynności w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie w określonym przez prawo terminie. Dla dopuszczalności skargi na bezczynność nie mają znaczenia powody, dla jakich akt nie został podjęty lub czynność nie została dokonana, jak również, czy bezczynność organu spowodowana została zawinioną lub niezawinioną opieszałością organu. W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że bezczynność organu zachodzi, gdy nie dotrzymuje on terminu załatwienia sprawy, a także w przypadku odmowy wydania stosownego aktu czy podjęcia czynności, choćby organ mylnie sądził, że załatwienie sprawy nie wymaga podjęcia takich działań (zob. np. NSA z dnia 17.12.2010r. sygn. akt I OSK 1811/10 LEX nr 745170). Zadaniem sądu administracyjnego rozpoznającego skargę na bezczynność organu jest więc ustalenie, czy sprawa, w której została wniesiona skarga, była sprawą określoną w art. 3 § 2 pkt 1- 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., poz. 270, dalej zwana: P.p.s.a.). Ponadto sąd zobowiązany jest rozważyć, czy dopuszczalność skargi uwarunkowana jest zachowaniem i wyczerpaniem przez Skarżącego określonego trybu przeciwdziałania bezczynności. Następnie Sąd bada, czy organowi administracji można przypisać bezczynność rozumianą jako niewydanie w terminie decyzji lub postanowienia, względnie aktu lub czynności wskazanych w art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a.

Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził, iż przedmiotowa skarga była dopuszczalna, albowiem zarzucana bezczynność dotyczyła niewydania rozstrzygnięcia w przedmiocie zarachowania wpłat dokonanych przez Skarżącego w 2010r. na zaległe i bieżące zobowiązania w podatku od nieruchomości. Jak wynika z akt sprawy Skarżący w dniu 14 lutego 2014r. skierował do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. ponaglenie w związku z bezczynnością organu pierwszej instancji - Prezydenta W.. Oznacza to, iż Skarżący przed wniesieniem skargi na bezczynność wyczerpał tryb przewidziany w art. 141 § 1 O.p.

Uwzględniając powyższe należy wskazać, iż stosownie do treści art. 149 § 1 P.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Ponadto w powyższym przypadku sąd może orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 P.p.s.a.

Zatem nakazanie wydania decyzji administracyjnej możliwe jest tylko wówczas, gdy organ nie rozstrzygnął toczącej się przed nim sprawy. Celem skargi na bezczynność (przewlekłość postępowania) jest bowiem ostatecznie wydanie żądanego aktu, którego organ nie wydał pomimo istnienia prawnego obowiązku w tym zakresie. Z przytoczonego przepisu wynika więc, że ewentualne zobowiązanie organu do wydania rozstrzygnięcia nie jest możliwe, gdy organ decyzję taką wydał, choćby nawet naruszył przy tym terminy określone w stosownych przepisach, przewidziane dla załatwiania spraw.

Uwzględniając powyższe należy wskazać, że już po wniesieniu niniejszej skargi, Prezydent W. w dniu [...] maja 2014r. wydał postanowienia o zarachowaniu wpłat dokonanych przez Skarżącego na zaległe i bieżące zobowiązania w podatku od nieruchomości. Doszło więc do sytuacji, że ustał stan bezczynności, a skarga na bezczynność organu była rozpatrywana przez Sąd już po zakończeniu postępowania administracyjnego objętego skargą. Tym samym znalazł tu zastosowanie art.161 § 1 pkt 3 P.p.s.a., gdyż żądanie skargi w zakresie jej pkt 1 stało się w ocenie Sądu orzekającego bezprzedmiotowe. Prezydent W. do chwili wyrokowania przez Sąd w niniejszej sprawie wydał bowiem rozstrzygnięcie merytoryczne. Tym samym zobowiązywanie tego organu do wydania żądanego rozstrzygnięcia stało się zbędne. Dlatego też w pkt 3 niniejszego wyroku umorzono postępowanie – co należy odnieść do żądania skargi w zakresie zobowiązania organu do wydania wskazanych tam rozstrzygnięć. Ten tok rozumowania Sądu znalazł też potwierdzenie w uchwale 7 sędziów NSA z dnia 26.11.2008r. wydanej pod sygn. I OPS 6/08 (dostępne na: https://cbois.nsa.gov.pl), która ma moc wiążącą dla Sądu. W uchwale tej stwierdzono, że przepis art.161 § 1 pkt 3 P.p.s.a. ma zastosowanie także w przypadku, gdy po wniesieniu skargi na bezczynność organu w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a P.p.s.a. organ wyda akt lub dokona czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, co do których pozostawał w bezczynności.

Jednocześnie wydanie przez organ wspomnianych wyżej rozstrzygnięć już po wniesieniu skargi do tut. Sądu nie zwalnia sądu administracyjnego z obowiązku rozpoznania skargi wniesionej na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a., w zakresie orzekania w przedmiocie stwierdzenia, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1 zdanie drugie P.p.s.a.) oraz w zakresie wymierzenia organowi grzywny z tego tytułu (art. 149 § 2 P.p.s.a.). O uwzględnieniu skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można mówić nie tylko wówczas, gdy sąd zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu. Zgodnie bowiem z art. 149 § 1 zdanie drugie P.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę, jednocześnie stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa, a stosownie do art. 149 § 2 P.p.s.a. w przypadku uwzględnienia skargi, sąd może orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, stwierdza, iż Prezydent W. w dacie złożenia skargi nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku załatwienia sprawy co oznacza, iż pozostawał w bezczynności. Ordynacja podatkowa zobowiązuje generalnie organy podatkowe do załatwienia sprawy bez zbędnej zwłoki. Zgodnie z przepisem art. 139 § 1 O.p. załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, chyba że przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej.

W niniejszej sprawie Skarżący w dniu 13 stycznia 2014r. złożył w Urzędzie B. skargę, w której zawarł wniosek o wszczęcie postępowania w trybie art. 233 O.p. oraz wskazał na naruszenie prawa poprzez niewydanie postanowień na podstawie art. 62 § 4 O.p. tytułem zarachowania wpłat dokonanych w roku 2010 na poczet zobowiązań podatkowych za rok 2009r.

Zgodnie z art. 62 § 1 O.p. jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania z różnych tytułów, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania dokonuje wpłaty. Zgodnie natomiast z § 4 tego artykułu do wpłat zaliczanych na poczet zaległości podatkowej stosuje się art. 55 § 2, a w sprawie zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowych wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie.

Tak więc termin, o którym mowa w art. 139 § 1 O.p., dotyczący załatwienia spraw w niniejszej sprawie rozpoczął bieg w dniu dokonania zaliczenia wpłat Skarżącego na zobowiązanie w podatku od nieruchomości za 2009r. Z akt sprawy nie wynika dokładna data dokonania przez organ zarachowania. Skoro jednak w aktach sprawy znajdują się dokumenty wskazujące, że w związku z zarachowaniem wpłat Skarżącego organ podatkowy odnotował niedopłatę podatku od nieruchomości za rok 2010r. i w związku z tym wysłał do Skarżącego w dniu 18 listopada 2011r. upomnienie, a następnie wszczął postępowanie egzekucyjne (tytuł wykonawczy z dnia [...] czerwca 2013r. – karta 54-56 akt administracyjnych oraz zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego z dnia 2 stycznia 2014r. – karta 58 akt administracyjnych), to - zdaniem Sądu - do faktycznego zarachowania doszło przed wydaniem postanowień z dnia [...] maja 2014r. W związku z tym, że żądanie wydania ww. postanowień przez organ zostało wykonane w dniu [...] maja 2014r. (data wydania postanowień) nie ulega wątpliwości, że zestawienie wskazanych dat prowadzi do prawidłowego wniosku, że Prezydent W. dopuścił się bezczynności z rażącym naruszeniem prawa.

Nadmienić należy, że w trakcie postępowania organ ten nie wyjaśniał przyczyn niezałatwienia sprawy w terminie, ani nie wskazywał nowego terminu załatwienia sprawy. Dodatkowo organ ten wyjaśnił Skarżącemu w piśmie z dnia 6 lutego 2014r. sposób zarachowania wpłat. A zatem brak było jakichkolwiek powodów nie załatwienia sprawy również w okresie od wydania wspomnianego pisma do wydania żądanych postanowień, tj. [...] maja 2014r., skoro informacja o sposobie zarachowania była podana przez organ już we wspomnianym piśmie i zadośćuczynienie żądaniu Skarżącego wymagało tylko sporządzenia tej informacji w formie postanowienia, jak wymaga tego art. 62 § 4 O.p.

Wobec powyższego uznać należało, że w niniejszej sprawie nie istniała żadna przyczyna niezależna od organu, która zwalniałaby go od załatwienia sprawy w terminie.

Wobec tego, że – jak wskazywano powyżej - żądane przez Skarżącego postanowienia zostały wydane dopiero w dniu [...] maja 2014r., z dużym prawdopodobieństwem można przypuszczać, że dopiero rozpatrywana skarga na bezczynność zmotywowała organ do załatwienia sprawy. Taki sposób procedowania nie może zyskać aprobaty i przesądza o tym, że wydłużony okres prowadzenia sprawy należy potraktować jako nieusprawiedliwiony żadnymi szczególnymi okolicznościami.

W związku z powyższym, mając na uwadze poczynione ustalenia i działając w oparciu o art. 149 § 1 P.p.s.a. Sąd stwierdził, że bezczynność organu w rozpoznaniu wniosku miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, o czym orzekł w pkt 1 wyroku.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał za zasadne wymierzenie organowi grzywny na podstawie art. 149 § 2 p.p.s.a.

Stosownie do art. 154 § 6 p.p.s.a. grzywnę wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów. W niniejszej sprawie Sąd wymierzył grzywnę w wysokości 100 zł, biorąc pod uwagę stopień zawinienia organu i przedmiot sprawy.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 200 P.p.s.a.