Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Wojciech Stachurski, Sędziowie sędzia WSA Sławomir Presnarowicz, sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska (spr.), Protokolant Beata Rusiecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 14 marca 2012 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w S. na uchwałę Rady Gminy w B. z dnia [...] listopada 2005 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia stawek opłaty targowej 1. stwierdza nieważność § 4 ust. 1 zaskarżonej uchwały, 2. stwierdza, że w zakresie, o którym mowa w pkt 1 sentencji wyroku zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Prokurator Prokuratury Rejonowej w S. złożył skargę na uchwałę Rady Gminy w B. z [...] listopada 2005 r. nr [...] w sprawie ustalania stawek opłaty targowej [...]. Wymieniony akt prawa miejscowego zaskarżył w części obejmującej § 4 ust. 1 uchwały, zarzucając rażące naruszenie prawa, tj.: 1) art. 19 pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych poprzez wyznaczenie w § 4 ust. 1 jako inkasenta bliżej nieoznaczonego pracownika Urzędu Gminy w B., który pobór opłaty targowej będzie miał w zakresie obowiązków, pomimo, że w/w przepis ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wskazuje na konieczność podania bezpośrednio w uchwale cech charakterystycznych (indywidualizujących) inkasenta, w sposób na tyle precyzyjny, aby nie budziło wątpliwości, na kogo ten obowiązek został nałożony; 2) art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w związku z art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym i art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej poprzez zawarcie w § 4 ust. 1 skarżonej uchwały zapisu przewidującego,

iż inkasentami opłaty targowej zostaną wyznaczeni pracownicy Urzędu Gminy

w B., albowiem takowe rozwiązanie skutkuje de facto scedowaniem uprawnień do określenia/wyznaczenia inkasentów na Wójta Gminy B., mimo przyznania przez ustawodawcę tej kompetencji wyłącznie organowi stanowiącemu gminy.

Zdaniem Prokuratora, w przypadku gdy inkasentem jest osoba fizyczna, rada gminy winna jednoznacznie wskazać inkasenta w taki sposób, aby nie było żadnych wątpliwości co do jego osoby, by nie budziło wątpliwości, na kogo obowiązek inkasenta został nałożony. Owo wskazanie powinno przybierać postać określenia konkretnego, a więc zwrotu odnoszącego się do zindywidualizowanego przez podanie imienia i nazwiska podmiotu bądź ewentualnie nazwaniu pozwalającym

na jednoznaczną i niebudzącą jakichkolwiek wątpliwości identyfikację. Imienne określanie inkasentów będących osobami fizycznymi w uchwale nie może być uważane za przejaw nadmiernego formalizmu, zwłaszcza jeżeli spojrzeć

na powyższą kwestię z punktu widzenia interesu inkasentów i ich ewentualnej odpowiedzialności, jak i w aspekcie uprawnień podatników, którzy uzyskują jednoznaczną i pełną informację o osobach wyznaczonych do poboru od nich podatków.

Prokurator zwrócił uwagę, że określenie, czy też wyznaczenie, inkasenta może dotyczyć jedynie wskazanej w sposób konkretny osoby. Podatnik zaś ma prawo do tego, aby po zapoznaniu się z należycie ogłoszonym aktem prawa miejscowego wiedzieć, kto jest uprawniony do pobrania od niego podatku.

W ocenie Prokuratora niedopuszczalne jest ogólne nakładanie obowiązków pobierania opłaty targowej w drodze inkaso na wyznaczonych w późniejszym czasie pracowników. W istocie więc Rada Gminy w B. w § 4 ust. 1 uchwały nie określiła w sposób jednoznaczny inkasenta, pobierającego opłatę targową. Opisana nieprawidłowość jest sprzeczna z art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, bowiem z § 4 ust. 1 skarżonej uchwały nie wynika w sposób jednoznaczny, na kim ciążą obowiązki przypisane inkasentom. Za naruszenie art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych należy przyjąć pozostawienie tej kwestii do późniejszych ustaleń przez inne podmioty niż rada gminy.

W przedmiotowej sprawie redakcja przepisu § 4 ust. 1 skarżonej uchwały jest

w istocie upoważnieniem wójta do ustalenia inkasenta, ponieważ to on zadecyduje, który z pracowników gminy zostanie inkasentem. Blankietowe określenie, iż na inkasentów wyznacza się pracowników urzędu gminy, którzy taką funkcję będą mieli w zakresie obowiązków służbowych stworzyło tym samym podstawę do obejścia obowiązującej regulacji ustawowej. Oznacza to, że postanowienie § 4 ust. 1 zaskarżonej uchwały wkroczyło w materię zastrzeżoną dla ustawodawcy, modyfikując wprowadzone przez niego rozwiązania prawne.

Mając powyższe na uwadze Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w części, to jest § 4 ust. 1, wyznaczającego jako inkasenta opłaty targowej nieoznaczonego pracownika Urzędu Gminy w B., który pobór opłaty targowej będzie miał w zakresie obowiązków.

W odpowiedzi na skargę Rada Gminy w B. wniosła o jej odrzucenie podnosząc, że podjęta uchwała podlegała sprawdzeniu co do zgodności z prawem i Wojewoda [...] nie wniósł żadnych zastrzeżeń. Uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego i weszła w życie z dniem 23 grudnia 2005 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

Organy samorządu terytorialnego ustanawiają akty prawa miejscowego

na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, przy czym zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa (art. 94 Konstytucji RP).

Na mocy art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z o samorządzie gminnym, do wyłącznej właściwości rady gminy, jako organu stanowiącego, należy m.in. podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. W omawianej sprawie takimi przepisami ograniczającymi kompetencje rady gminy w zakresie stanowienia aktów prawa miejscowego dotyczących podatków i opłat są przepisy ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych

(tj. Dz. U. z 2005 r., Nr 68, poz. 956 ze zm., dalej w skrócie jako: "u.p.o.l."), w tym m.in. art.19 pkt 1 i 2 tej ustawy. Wspomniany przepis stanowi bowiem, że rada gminy, w drodze uchwały określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności

i wysokość stawek opłat określonych w ustawie, w tym opłaty targowej (pkt 1) oraz przewiduje możliwość zarządzenia przez radę gminy poboru tych opłat w drodze inkasa, określenia inkasentów oraz wysokości wynagrodzenia za inkaso.

Realizacja uprawnień rady gminy w zakresie określenia inkasentów powinna nastąpić w uchwale w sposób na tyle precyzyjny, aby nie było wątpliwości na kogo ten obowiązek został nałożony. Tymczasem w treści § 4 ust. 1 zaskarżonej uchwały ograniczono się jedynie do stwierdzenia, że inkasentami są "wyznaczeni pracownicy Urzędu Gminy w ramach obowiązków służbowych". Z jego treści nie wynika więc, kto faktycznie jest inkasentem, bowiem brak w nim określenia cech pozwalających

na jego dostateczne zindywidualizowanie. Takie rozwiązanie, z uwagi

na powierzenie wykonania uchwały Wójtowi Gminy B., faktycznie spowodowało przekazanie organowi wykonawczemu uprawnień do określenia inkasentów, mimo przyznania przez ustawodawcę tej kompetencji wyłącznie organowi stanowiącemu gminy (radzie gminy) na mocy art. 19 pkt 2 u.p.o.l.

Zgodnie z zasadą praworządności przyjętą w art.7 Konstytucji RP, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, a więc ich kompetencji nie można domniemywać. Tym samym zasadne okazały się podniesione w skardze zarzuty rażącego naruszenia art. 19 pkt 2 u.p.o.l. oraz art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy

z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym w związku z art. art. 7 Konstytucji RP.

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o postanowienia art. 147 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji, a o niewykonalności zaskarżonego aktu w części, w jakiej stwierdzono jego nieważność, orzekł

na podstawi art. 152 tej ustawy.