Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys, Sędziowie asesor WSA Jacek Pruszyński (spr.),, asesor WSA Małgorzata Roleder, Protokolant Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2008 r. sprawy ze skargi S. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia z urzędu nieważności decyzji w sprawie rejestracji pojazdu 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku, 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. na rzecz skarżącego S. C. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. po rozpatrzeniu wniosku S. C. o ponowne rozpatrzenie sprawy decyzją z dnia [...].11.2007 r. nr [...] utrzymało w mocy decyzję tego organu z dnia [...].09.2007 r. nr [...] stwierdzającą z urzędu nieważność decyzji Starosty W. z dnia [...].06.2006 r. nr [...] w sprawie rejestracji ciężarowego ciągnika samochodowego marki [...]. Uzasadniając to rozstrzygnięcie organ stwierdził, że w sprawie zachodziły przesłanki z art. 156 § 1 pkt 1 i 2 K.p.a. uprawniające do stwierdzenia nieważności decyzji Starosty W. z dnia [...].06.2006 r., ponieważ została ona wydana z naruszeniem przepisów o właściwości oraz z rażącym naruszeniem prawa. Decyzja ta została wydana w oparciu o art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), zgodnie z którym rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania. Stosownie do art. 25 K.c. miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Podobnie stanowi art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139. poz. 993 ze zm.), natomiast zgodnie z art. 7 ust 1 tej ustawy pobytem czasowym jest jedynie przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego. W ocenie organu pojęcie zamieszkiwania odnosi się zatem tylko do pobytu stałego. S. C. ma miejsce zamieszkania w W. przy ul. [...], gdzie jest zameldowany na pobyt stały od dnia [...].04.2002 r., zaś w C. przy ul. [...] zameldowany jest jedynie na pobyt tymczasowy od [...].03.2006 r. Z art. 28 K.c. wynika także, że można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. W konsekwencji Starosta W. nie mógł zarejestrować pojazdu S. C., bo ten nie posiadał w C. stałego zameldowania. Organ wskazał, że strona prowadzi wprawdzie działalność gospodarczą jako osoba fizyczna pod nazwą A z miejscem wykonywania działalności w W. jako zakład główny, a także w C. jako oddziale, jednakże środki transportowe zarejestrowane są na S. C. jako osobę fizyczną, a nie przedsiębiorstwo, co potwierdza treść wpisów rejestracyjnych środków transportowych w Starostwie Powiatowym w W. M. Stąd też Starosta W. wydając decyzję z dnia [...].06.2006 r. dopuścił się rażącego naruszenia art. 73 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, a także art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku S. C. wskazując orzecznictwo Sądu Najwyższego stwierdził, że zameldowanie na pobyt stały nie wystarczy samo przez się do przyjęcia zamieszkania danej osoby w określonej miejscowości w rozumieniu art. 25 K.c., w tym zakresie konieczne jest natomiast łączne spełnienie dwóch przesłanek, a mianowicie przebywania i zamiaru stałego pobytu. Natomiast zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym. Skarżący oświadczył, że jego miejscem zamieszkania jest C., gdzie stale przebywa, prowadzi gospodarstwo rolne oraz działalność gospodarczą. Skarżący prowadzi działalność gospodarczą jako przedsiębiorstwo wielozakładowe, środki transportowe są wykorzystywane w zakładzie produkcyjnym oraz w gospodarstwie rolnym w C. W związku z tym Starosta W. stosownie do art. 73 ust. 1 i 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym postąpił prawidłowo rejestrując pojazdy. W pozostałym zakresie skarżący odniósł się do postępowań dotyczących podatku od środków transportowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Na wstępie należy jednak zgodzić się ze stanowiskiem Samochodowego Kolegium Odwoławczego w Ł., iż w niniejszej sprawie właściwość miejscową starosty, który dokonuje rejestracji pojazdu określa miejsce zamieszkania właściciela pojazdu. Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana, z zastrzeżeniem ust. 2 - 5. W zakresie właściwości miejscowej starosty co do rejestracji pojazdów osób fizycznych nie ma żadnych wyjątków, natomiast w stosunku do osób prawnych istnieje możliwość rejestracji pojazdu, będącego własnością przedsiębiorstwa wielozakładowego lub innego podmiotu, w skład którego wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne, przez starostę właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub jednostki - art. 73 ust. 2 (por.: R. A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, Dom wydawniczy ABC 2005, komentarz do art. 73 ustawy - Prawo

o ruchu drogowym). Dokumentacja rejestracyjna wskazuje, że S. C. wnosił o rejestrację przedmiotowego pojazdu jako osoba fizyczna, dołączając do wniosku m.in. oświadczenie, iż jego miejscem zamieszkania jest C.

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej – zgodnie z art. 25 K.c. - jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Przede wszystkim w przepisie tym chodzi o miejscowość, a nie o dokładny adres.

W doktrynie i w orzecznictwie wskazuje się, że dla przyjęcia zamieszkiwania danej osoby w określonej miejscowości konieczne jest występowanie łącznie dwóch przesłanek, a mianowicie przebywania (corpus) i zamiaru stałego pobytu (animus). Miejscowość, w której dana osoba ma zamiar stale zamieszkiwać powinna stanowić "centrum jej życiowej działalności" (por.: S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga pierwsza, Część ogólna, Warszawa 2001, s. 97 - 98, wyrok SN z dnia 07.06.1983 r. sygn. akt II UR 4/83, OSP 1984/12/265). Zatem

w każdym przypadku należy ustalić fakt zamieszkiwania w danej miejscowości,

a także w oparciu o kryterium zobiektywizowane zamiar pobytu. Można też stwierdzić, że w orzecznictwie prezentowane jest jednolite stanowisko, że fakt zameldowania na pobyt stały nie wystarczy samo przez się do przyjęcia zamieszkiwania w rozumieniu art. 25 K.c., może on stanowić jedną z przesłanek do wyciągnięcia prawidłowego wniosku, a więc ułatwiać ustalenie (np: postanowienie SN z dnia 26.03.1973 r. sygn. akt I CZ 38/73, LEX nr 7234, postanowienie SN z dnia 03.05.1973 r. sygn. akt I CZ 48/1973. LEX nr 7250, postanowienie NSA z dnia 15.02.2006 r. sygn. akt I OW 231/05, LEX nr 201525). Zameldowanie służy wyłącznie celom ewidencyjnym, a zatem rejestracji danych o miejscu pobytu osób, nie ma zatem podstaw by utożsamiać je z miejscem zamieszkania, które musi spełniać wskazane powyżej warunki.

W niniejszej sprawie organ ograniczył się do stwierdzenia, że S. C. jest zameldowany na pobyt stały w W. przy ul. [...], co zdaniem organu, jest równoznaczne z tym, że miejscem zamieszkania skarżącego jest W. W konsekwencji, zdaniem organu, Starosta W. nie mógł zarejestrować pojazdu S. C., bo ten nie posiadał w C. stałego zameldowania. Jak wykazano powyżej stwierdzenie takie nie znajduje uzasadnienia, ustalenia organu nie dawały zatem podstaw do przyjęcia, iż wystąpiła przesłanka z art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. ustalając właściwość miejscową organu "rejestracyjnego" winno zatem przeprowadzić postępowanie wyjaśniające na okoliczność ustalenia przesłanek do stwierdzenia miejsca zamieszkania skarżącego. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26.10.1992 r. sygn. akt III SA 907/92 (niepubl.) wzruszenie ostatecznej decyzji będące wyjątkiem od określonej w art. 16 § 1 K.p.a. zasady trwałości decyzji, powinno być poprzedzone przeprowadzeniem szczególnie wnikliwego postępowania, uwzględniającego w pełni art. 7, 8 i 77 K.p.a., a także – wypełniającego zawarte w art. 1 Konstytucji wskazania o stosowaniu w praktyce zasad demokratycznego państwa prawnego.

Dodatkowo należy wyjaśnić, iż nie można zarzucać Staroście W. naruszenia art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a. (co czyni organ odwoławczy w zaskarżonej decyzji), gdyż przepis ten nie stanowił i nie mógł stanowić podstawy rozstrzygnięcia tego organu. Natomiast zarzut wydania przez Starostę W. decyzji z naruszeniem przepisów dotyczących właściwości miejscowej mieści się w przesłance z art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a., nieprawidłowe jest zatem dodatkowe powoływanie przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze przepisu art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a.

Z tych powodów uznając, że zaskarżona decyzja narusza art. 7, art. 8, art. 77 § 1 i art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a., co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy Sąd na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 152 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 200 i art. 205 § 1 w/w ustawy.