Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA del. Aleksandra Wrzesińska-Nowacka po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia W. K. na zarządzenie Prezesa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 października 2008 r. sygn. I SA/Gd 803/05 w przedmiocie umorzenia należności sądowych w sprawie ze skargi W. K. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 10 sierpnia 2005 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do zgłoszenia zarzutu w postępowaniu egzekucyjnym postanawia: odrzucić zażalenie.

Zarządzeniem z dnia 7 października 2008 r. Wiceprezes Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku odmówił W. K. umorzenia należności sądowych- opłaty kancelaryjnej od wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 21 listopada 2006 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Gd 803/05.

Zarządzenie to wydane zostało w wyniku złożenia przez skarżącego wniosku z dnia 26 września 2008 r. , w którym domagał się on umorzenia wszczętych egzekucji przez Komornika Sądowego w B. i wycofania polecenia wszczęcia egzekucji i cofnięcia zarządzeń Sądu. Strona wskazała na swoją trudną sytuację materialną i osobistą. Komornik odebrał jej gospodarstwo rolne dzierżawione od Agencji Nieruchomości Rolnych przez co " została pozbawiona egzystencji" , a Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego pozbawiła ją ubezpieczenia. Wiek skarżącego (61 lat) i stan zdrowia oraz brak środków na leczenie uzasadniają w jego ocenie uwzględnienie wniosku.

W uzasadnieniu zarządzenia opisano dotychczasowy przebieg postępowania sądowego w zakresie związanym ze wskazaną opłatą kancelaryjną, wskazując m.in. na odmowę przyznania skarżącemu prawa pomocy i odmowę umorzenia tej należności . Następnie przytoczono przepisy prawa- art. 229 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r., Nr 153,poz. 1270 ze zm., powoływanej dalej jako p.p.s.a.) , wskazując na przesłanki umorzenia należności, którymi są niewspółmierne trudności oraz groźba zbyt ciężkich skutków dla dłużnika. Dalej przywołano przepisy wykonawcze - § 6 ust. 1, ust. 2 ,ust. 3 ,ust. 4 i ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu umarzania, odraczania i rozkładania na raty oraz cofania odroczenia lub rozłożenia na raty nieuiszczonych należności sądowych orzeczonych w postępowaniu przed sądem administracyjnym (Dz.U. Nr 221,poz. 2194).

Z przytoczonych przepisów Prezes Sądu wywiódł, że inicjatywa w zakresie wykazania przesłanek uzasadniających umorzenie należności sądowych należy do skarżącego, bowiem jego rzeczą jako strony jest wykazywanie zasadności złożonego wniosku poprzez wskazanie istnienia materialnoprawnych przesłanek umorzenia tych należności. Skarżący istnienia tych przesłanek nie wykazał, ograniczając się do złożenia jedynie oświadczeń niepopartych żadnymi dowodami, potwierdzającymi ich wiarygodność (jak chociażby dokumenty potwierdzające odebranie mu gospodarstwa rolnego czy decyzji KRUS o odebraniu mu ubezpieczenia). Prezes wskazał również, iż podobne argumenty skarżący przywoływał we wnioskach o udzielenie mu prawa pomocy. Odmowa przyznania mu tego prawa przez Wojewódzki Sąd Administracyjny została uznana za zgodną z prawem, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił bowiem zażalenia skarżącego na postanowienia wydane w tym przedmiocie. Z tych względów na podstawie art.229 § 1 p.p.s.a. i § 3 powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów Prezes zarządził odmowę umorzenia należności sądowych.

Na to zarządzenie skarżący złożył zażalenie, domagając się "cofnięcia zarządzenia i umorzenia należności sądowych". W uzasadnieniu zażalenia ponownie powołał się na swoją trudną sytuację materialną i osobistą.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył , co następuje:

Zażalenie podlega odrzuceniu jako niedopuszczalne.

Zgodnie z § 6 ust. 1 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów organem uprawnionym do rozstrzygnięcia w przedmiocie umorzenia, rozłożenia na raty lub odroczenia zapłaty należności sądowych jest prezes tego wojewódzkiego sądu administracyjnego , który orzekał w sprawie w pierwszej instancji. Rozstrzygnięcie wydawane jest w formie zarządzenia (§ 6 ust. 3 powołanego rozporządzenia Rady Ministrów).

Powołana ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w odniesieniu do środków odwoławczych wprowadza zasadę, iż zażalenie przysługuje tylko na postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego i zarządzenia przewodniczącego w przypadkach przewidzianych w ustawie. Prawa do zaskarżenia orzeczenia zażaleniem nie można zatem domniemywać (por. pogląd wyrażony w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 marca 2007 r., sygn. akt II GZ 31/07, opubl. w Systemie Informacji Prawnej Lex pod nr 232785). Wynika to wprost z początkowej treści art. 194 § 1 p.p.s.a. oraz art. 198 p.p.s.a., w którym wskazano, iż przepisy działu IV p.p.s.a.- Środki odwoławcze stosuje się odpowiednio do zażaleń na zarządzenia przewodniczącego, jeżeli ustawa przewiduje wniesienie zażalenia.

Żaden z przepisów działu IV p.p.s.a. wśród orzeczeń podlegających zaskarżeniu zażaleniem nie wymienia zarządzenia prezesa wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jego zarządzeń nie można przy tym utożsamiać z zarządzeniami wydawanymi przez przewodniczącego, co wynika choćby z treści § 6 ust. 5 powołanego rozporządzenia, zgodnie z którym prezes sądu może upoważnić inne osoby, w tym przewodniczącego wydziału do wydawania zarządzeń w przedmiocie m.in. umorzenia należności sądowych w jego imieniu. Prawa do zaskarżania orzeczeń w przedmiocie umorzenia należności sądowych nie statuuje także art. 229 § 1 p.p.s.a. Również art. 227 p.p.s.a. dający stronie prawo wniesienia zażalenia na orzeczenia w przedmiocie kosztów sądowych wśród orzeczeń podlegających zaskarżeniu wymienia jedynie postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz zarządzenia przewodniczącego. Powołane wyżej regulacje pozwalają zatem na wysnucie wniosku, iż na zarządzenie prezesa w przedmiocie umorzenia należności sądowych nie przysługuje zażalenie.

Z tych względów na podstawie art. 180 w zw. z art. 178 i 197 § 2 p.p.s.a. zażalenie jako niedopuszczalne należało odrzucić.