drukuj    zapisz    Powrót do listy

6052 Akty stanu cywilnego, Inne, Wojewoda, Oddalono skargę kasacyjną, II OSK 1433/13 - Wyrok NSA z 2015-01-16, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II OSK 1433/13 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2015-01-16 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-06-07
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Andrzej Gliniecki
Katarzyna Golat
Robert Sawuła /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6052 Akty stanu cywilnego
Hasła tematyczne
Inne
Sygn. powiązane
II OZ 1164/12 - Postanowienie NSA z 2013-01-08
III SA/Łd 436/12 - Wyrok WSA w Łodzi z 2012-08-24
II OZ 191/13 - Postanowienie NSA z 2013-04-26
Skarżony organ
Wojewoda
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art. 141 par. 4 art. 145 par. 1 pkt 1 lit c
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Dz.U. 2013 poz 267 art. 7 i 77 par. 1 art. 80 i art. 84 par 1
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Robert Sawuła (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Andrzej Gliniecki Sędzia del. WSA Katarzyna Golat Protokolant: asystent sędziego Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2015r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej N. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 24 sierpnia 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 436/12 w sprawie ze skargi N. A. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2012 r., sygn. akt III SA/Łd 436/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny (dalej: WSA) w Łodzi oddalił skargę N. A. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska. Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

W dniu 29 stycznia 2010 r. M. R. wystąpiła z wnioskiem o zmianę nazwiska jej syna P. A. urodzonego w dniu [...] marca 1996 r. w Łodzi, na nazwisko "[...]". W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, że po rozwiązaniu przez nią w 2006 r. małżeństwa z ojcem dziecka, kontakty ojca z synem stały się sporadyczne. Wnioskodawczyni jest jedynym opiekunem dziecka i chciałaby, aby jej syn nosił to samo nazwisko. Ponadto wskazała, że zmiana nazwiska, które nie jest popularne w Polsce na nazwisko rodowe matki będzie miało korzystny wpływ na syna, zapewni większe poczucie przynależności do rodziny, w której się wychowuje i zapewni mu większe poczucie bezpieczeństwa.

Decyzją z dnia [...] lutego 2010 r., [...] Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego Łódź-Centrum na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz. U. Nr 220, poz. 1414 ze zm., dalej jako "Uzin") zmienił nazwisko P. J. A. urodzonego w dniu [...] marca 1996 r. w Łodzi, syna N. A. i M. W. nazwisko rodowe R., na nazwisko: R.

Od powyższej decyzji N. A. złożył odwołanie, w którym podniósł zarzut rażącego naruszenia art. 4 ust. 1 Uzin i podstawowych zasad postępowania administracyjnego. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i odmowę dokonania zmiany nazwiska lub uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, zobowiązując organ I instancji do weryfikacji twierdzeń zawartych we wniosku poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa i przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. W uzasadnieniu odwołania wskazując na nieostrość użytego przez ustawodawcę pojęcia "ważne powody" warunkującego dopuszczalność zmiany nazwiska wywodził, że wydanie decyzji o zmianie nazwiska powinno poprzedzać prawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe, a nie subiektywne przekonanie strony o istnieniu ważnych przyczyn do zmiany nazwiska.

Decyzją z dnia [...] maja 2010 r., nr [...] Wojewoda Łódzki utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda podniósł, że w rozpatrywanej sprawie nie można dopatrzeć się naruszenia przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, ani wad interpretacji przepisów ze strony organu pierwszej instancji, który rozważył argumenty wnioskodawczyni i uznał, że składając wniosek o zmianę nazwiska, kierowała się ona jedynie dobrem małoletniego syna. Dodatkowo organ odwoławczy podkreślił, że Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi postanowieniem z dnia [...] września 2009 r. zezwolił matce dziecka – M. R. na wystąpienie do organów administracji i dopełnienie wszelkich formalności zmierzających do zmiany nazwiska małoletniego syna z "A." na "R.", co spowodowało, że w postępowaniu zgoda odwołującego się na zmianę nazwiska syna nie jest konieczna.

Zdaniem organu odwoławczego, zgłoszone w odwołaniu żądanie przeprowadzenia dowodów z opinii biegłego psychologa oraz wywiadu środowiskowego, nie zasługują na uwzględnienie. Zarówno organ I, jak i II instancji, dał wiarę argumentom wnioskodawczyni, że zmiana nazwiska jest podyktowana dobrem jej syna, co w ocenie organów rozstrzygających sprawę w obu instancjach, stanowi ważny powód i wypełnia dyspozycję przepisu art. 4 ust. 1 Uzin.

W skardze skierowanej do WSA w Łodzi skarżący podtrzymując argumentację przedstawioną w odwołaniu, podniósł zarzut naruszenia art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 i art. 84 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (wówczas: t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: K.p.a.) oraz art. 6 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm., dalej jako K.c.), a także art. 4 ust. 1 Uzin i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Podkreślił, że "ważne powody", o których mowa w art. 4 ust. 1 Uzin nie mogą wynikać wyłącznie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany, ale muszą również sprostać zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom oceny.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda Łódzki podtrzymując stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wniósł o jej oddalenie.

WSA w Łodzi wyrokiem z dnia 29 września 2010 r. sygn. akt III SA/Łd 435/10 uchylił zaskarżoną decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] maja 2010 r. nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska oraz zasądził od Wojewody Łódzkiego na rzecz skarżącego N. A. zwrot kosztów postępowania. Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja narusza art. 7, 77 § 1, 80 i art. 107 § 3 K.p.a., co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W uzasadnieniu sąd ten wskazał, że podstawę rozstrzygnięcia stanowiły przepisy Uzin. W ocenie tegoż sądu, w rozpoznawanej sprawie organy administracji nie wyjaśniły dokładnie czy istniały ważne powody uzasadniające zmianę nazwiska syna skarżącego z "A." na "R.". Ocena dokonana przez organy, w przekonaniu sądu wojewódzkiego była niepełna.

Zdaniem sądu I instancji organy nie wyjaśniły dokładnie, czy istnieją ważne powody uzasadniające zmianę nazwiska syna skarżącego. Uzasadnienia decyzji organów obu instancji są ogólnikowe i nie zawierają rozważań szeregu kwestii istotnych dla prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Postępowanie dowodowe przeprowadzono w bardzo ograniczonym zakresie. W zasadzie oparto się na dwóch postanowieniach sądu opiekuńczego oraz dwóch pismach procesowych złożonych w postępowaniu przed sądem powszechnym. Organy administracji nie dokonały wnikliwej analizy przyczyn zmiany nazwiska podniesionych we wniosku z dnia 29 stycznia 2010 r. pomimo, że skarżący w toku całego postępowania kwestionował istnienie tych przyczyn.

Od wyroku WSA w Łodzi z dnia 29 września 2010 r. III SA/Łd 435/10 skargę kasacyjną wniósł Wojewoda Łódzki, reprezentowany przez radcę prawnego. Zaskarżając wyrok w całości skarżący wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W ocenie wnoszącego skargę kasacyjną nie sposób zaakceptować przekonania w skarżonym wyroku WSA o istotnym znaczeniu dla oceny czy istnieją uzasadnione przyczyny dla zmiany nazwiska małoletniego okoliczności, że po rozwodzie kontakty skarżącego z synem stały się sporadyczne, zaś M. R. sama wychowuje dziecko. Okoliczność ta ma znaczenie przed sądem rodzinnym rozstrzygającym o władzy rodzicielskiej, a nie zaś przed sądem administracyjnym, który wydaje się, iż przekracza tym samym granice swojego orzekania.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną N. A. reprezentowany przez adwokata wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania wg norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 9 marca 2012 r., sygn. akt II OSK 2528/10 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania WSA w Łodzi. W motywach uzasadnienia Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że zgodnie z art. 8 ust 3 Uzin, w przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka, każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka. Oznacza to, że w przypadku braku zgody między rodzicami w sprawie złożenia wniosku o zmianę nazwiska dziecka w postępowaniu administracyjnym, rozstrzyga o tym sąd opiekuńczy. Rozstrzygnięcie to zastępuje zgodną wolę rodziców. Postanowienie sądu wiąże organ administracji przez to, że usuwa brak porozumienia między rodzicami, powodując takie następstwa, jakby porozumienie to istniało, nie przesądza jednak w znaczeniu merytorycznym decyzji organu administracji, co do zmiany nazwiska.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważył, że ani organ administracji ani WSA w Łodzi w sytuacji wydania postanowienia przez sąd opiekuńczy zezwalającego na zmianę nazwiska dziecka, nie może oceniać, jak często skarżący widywał się z synem, jaki charakter miały te kontakty oraz czy wykazywał zainteresowanie tymi kontaktami, oraz czy i w jaki sposób partycypował w wychowaniu i utrzymaniu syna. Kwestie te były bowiem przedmiotem badania przez sąd opiekuńczy, a w sprawie wydane zostało prawomocne postanowienie zezwalające na zmianę nazwiska dziecka. Postanowienie to ma charakter wiążący w zakresie, w jakim sąd powszechny dokonał tych ustaleń. Pominięcie przez organ w uzasadnieniu decyzji okoliczności związanych z czynem, jakiego dopuścił się skarżący nie można ocenić, jako naruszające przepis art. 107 § 3 K.p.a. w stopniu dającym podstawę do uchylenia zaskarżonej decyzji. Nie można bowiem tracić z pola widzenia tego, że dobro dziecka może stanowić podstawę do nieumieszczania tych okoliczności w treści uzasadnień decyzji. Natomiast fakt popełnienia tego czynu wynika z akt sprawy. Stąd też Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że nie jest trafny zarzut, iż organ administracji naruszył przepis art. 7, 77 § 1, 80, 107 § 3 K.p.a. nie wyjaśniając tych kwestii, jeżeli bowiem WSA w Łodzi powziął wątpliwości w tym zakresie to jedną z możliwości ich wyeliminowania było dopuszczenie dowodu uzupełniającego w trybie art. 106 § 3 Ppsa z akt sprawy Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, VII Wydział Rodzinny i Nieletnich o sygn. akt VII Nsm 480/09.

Ponownie rozpoznając sprawę wyrokiem z 24 sierpnia 2012 r., II SA/Łd 436/12 WSA w Łodzi oddalił skargę N. A. W motywach wyroku sąd wojewódzki stwierdził, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy organy administracji prawidłowo przyjęły w oparciu o zebrany materiał, że spełnione zostały przesłanki wskazane w art. 4 ust. 1 Uzin uzasadniające zmianę nazwiska małoletniego dziecka. Również stan faktyczny ustalony przez organy administracji nie budził wątpliwości i był wystarczający do podjęcia rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku zgłoszonego przez M. R. Ustalenia poczynione przez organy administracji znajdują oparcie w dowodach przestawionych przez skarżącą i dowody te, wbrew zarzutom podniesionym w skardze, zostały ocenione prawidłowo. Zgodnie z art. 77 § 1 K.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Przy czym, jak wywodzi się z art. 7 i art. 78 § 1 K.p.a. przedmiotem dowodu musi okoliczność istotna dla rozstrzygnięcia. W ocenie tegoż sądu wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały przez organy ustalone i rozważone, a zatem nie doszło do naruszenia wskazanych w skardze przepisów postępowania. Mając powyższe na uwadze, sąd I instancji oceniając legalność zaskarżonej decyzji, w kontekście uznaniowego charakteru podjętego rozstrzygnięcia, nie znalazł podstaw do wyeliminowania zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Skargą kasacyjną, reprezentowany przez pełnomocnika, N. A. zaskarżył ww. wyrok w całości i zarzucił mu:

1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ, na wynik sprawy, tj. art. 141 § 4 ustawy z 30 sierpnia 2004 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej jako Ppsa) polegające na przedstawieniu w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stanu sprawy niezgodnego ze stanem rzeczywistym;

naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa w zw. z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 i 84 § 1 K.p.a. poprzez oddalenie skargi, mimo iż istniały podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji z uwagi na naruszenie w toku postępowania administracyjnego przepisów postępowania wskazanych powyżej, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie nie przeprowadzenie zawnioskowanego przez skarżącego dowodu z opinii biegłego psychologa na okoliczność stanu psychicznego i subiektywnego nastawienia P. J. A. do noszonego nazwiska, oraz na okoliczność ustalenia skutków emocjonalnych, jakie na małoletniego może wywrzeć noszenie nazwiska tymczasowo aresztowanego ojca, mimo iż okoliczności te nie zostały w żaden inny sposób wykazane przez matkę dziecka, a do których stwierdzenia wymagane jest posiadanie wiadomości specjalnych i które zostały przez sąd oraz przez organy administracyjne uznane za udowodnione oraz uzasadniające zmianę noszonego dotychczas nazwiska "A." na "R.", z uwagi na dobro dziecka.

naruszenie prawa materialnego, tj. art. 4 ust. 1 Uzin poprzez błędną jego wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie (błąd w subsumcji) poprzez przyjęcie, iż w ustalonym stanie faktycznym zachodziły ważne powody uzasadniające zmianę nazwiska syna skarżącego z "A." na "R.", podczas gdy przy dokonaniu prawidłowej wykładni ww. przepisu zarówno sąd, jak i organy administracji uznałyby, że w sprawie nie została spełniona przesłanka "ważnych powodów", a tym samym brak było podstawy prawnej do dokonania zmiany nazwiska syna skarżącego, co w efekcie doprowadziło do naruszenia obowiązującej w polskim prawodawstwie zasady stabilności nazwiska.

Wobec powyższego wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku WSA w Łodzi w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Łodzi, zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania wg norm przepisanych oraz o przyznanie na kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu wszczętym na skutek skargi kasacyjnej, wg norm przepisanych, jednocześnie pełnomocnik oświadczył, że nie zostały one opłacone w całości lub w części.

Zarzucono, że WSA w Łodzi samodzielnie dokonał nowych ustaleń faktycznych nie znajdujących oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym, sąd błędnie ustalił, że zachodzą przesłanki, aby zezwolić na zmianę nazwiska syna skarżącego.

Podniesiono dalej, że z zebranego materiału dowodowego nie wynikało, iż małoletni jest negatywnie nastawiony do nazwiska noszonego po swoim ojcu (skarżącym), jak również nie wynikało, aby zmiana nazwiska była uzasadniona stanem psychicznym małoletniego i mogła się przyczynić do ochrony małoletniego przed niekorzystnymi skutkami emocjonalnymi noszenia nazwiska osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa. W sprawie nie uwzględniono potrzeby przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, a prawidłowe wyjaśnienie powyższej kwestii przekraczało zakres wiadomości i doświadczenia życiowego organów administracji. W efekcie nie zebrano wystarczającego materiału dowodowego, to zaś winno stanowić podstawę do uwzględnia skargi po myśli art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa.

Skarżący kasacyjnie wywodzi także, że sąd I instancji dokonał błędnej wykładni przepisu art. 4 ust. 1 Uzin. Podkreślając obowiązującą w prawie regułę względnej stabilizacji nazwisk i imion oraz przywołując wybrane orzeczenia sądów administracyjnych podnosi, że nie można zgodzić się z sądem I instancji, że w sprawie zachodziły ważne powody uzasadniające zmianę nazwiska małoletniego P. A.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Postępowanie kasacyjne oparte jest na zasadzie związania Naczelnego Sądu Administracyjnego granicami skargi kasacyjnej i podstawami zaskarżenia wskazanymi w tej skardze. Sąd ten nie bada całokształtu sprawy z punktu widzenia stanu prawnego, który legł u podstaw zaskarżonego orzeczenia. Bada natomiast zasadność przedstawionych w skardze kasacyjnej zarzutów. Zakres kontroli jest zatem określony i ograniczony wskazanymi w skardze kasacyjnej przyczynami wadliwości prawnej zaskarżonego wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jedynie w przypadku, gdyby zachodziły przesłanki, powodujące nieważność postępowania sądowoadministracyjnego określone w art. 183 § 2 Ppsa Naczelny Sąd Administracyjny mógłby podjąć działania z urzędu, niezależnie od zarzutów wskazanych w skardze. W niniejszej sprawie nie stwierdzono jednak takich przesłanek.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Ponieważ w sprawie orzekał już Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 9 marca 2012 r., sygn. akt II OSK 2528/10, który uznał zasadność skargi kasacyjnej Wojewody Łódzkiego na uprzednio wydany wyrok WSA w Łodzi uwzględniający skargę N. A., należy przypomnieć, że zgodnie z art. 190 Ppsa sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Ten przepis prawidłowo wyeksponował orzekający w tej sprawie ponownie WSA w Łodzi, uwzględniając go zarazem w wyrokowaniu.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia przepisu art. 141 § 4 Ppsa, wedle którego uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Wszystkie te elementy zawiera kwestionowany skargą kasacyjną wyrok. Dokonanie samodzielnych ustaleń przez sąd wojewódzki i oparcia wyroku o te ustalenia mogłoby być podnoszone przy zarzucie naruszenia przepisu art. 133 § 1 Ppsa, zgodnie z którym m. in. sąd orzeka na podstawie akt sprawy, tymczasem zarzutu takiego w skardze kasacyjnej nie postawiono. To, że skarżący kasacyjnie nie zgadza się z argumentacją sądu I instancji odnośnie wykładni przepisów prawa materialnego, jeszcze nie dowodzi naruszenia art. 141 § 4 Ppsa. Przy pomocy zarzutu naruszenia cyt. przepisu nie można skutecznie zwalczać przyjętego przez sąd wojewódzki stanu faktycznego czy też prawidłowości wykładni przepisów prawa materialnego. Innymi słowy - zarzut naruszenia art. 141 § 4 Ppsa nie może sprowadzać się do polemiki z wywodami zawartymi w zaskarżonym wyroku, skoro z uzasadnienia wynika jednoznacznie, jaki stan faktyczny stanowił przedmiot ustaleń merytorycznych w sprawie. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym w rozpoznawanej sprawie podziela pogląd prawny wyrażony w uchwale składu siedmiu sędziów NSA z dnia 15 lutego 2010 r., II FSK 8/09 (ONSAiwsa 2010, z. 3 poz. 39), że przepis art. 141 § 4 Ppsa może stanowić samodzielną podstawę kasacyjną, jeżeli uzasadnienie orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego nie zawiera stanowiska, co do stanu faktycznego przyjętego za podstawę rozstrzygnięcia. Takiego zarzutu skutecznie wyrokowi II SA/Łd 436/12 postawić nie można.

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa w zw. z art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 i art. 84 § 1 K.p.a. Trafnie sąd I instancji ocenił postępowanie administracyjne przeprowadzone przez orzekające w sprawie wyrażenia zgody na zmianę nazwiska organy administracji publicznej, jako odpowiadające wymogom z art. 7 K.p.a. Zgodnie z cyt. przepisem w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania w sprawie administracyjnej, w toku postępowania organy administracji publicznej m. in. podejmują wszelkie niezbędne kroki zmierzające do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Postępowanie w sprawie zmiany nazwiska regulują przepisy Uzin, zgodnie z art. 4 ust. 1 cyt. ustawy zmiany takiej można dokonać wyłącznie "z ważnych powodów". W przypadku zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także wyrażenie zgody przez dziecko (por. art. 8 ust. 2 Uzin). Zmiana nazwiska dziecka małoletniego następuje na pisemny wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka (por. art. 9 ust. 2 Uzin), w przedmiocie zgody na zmianę nazwiska decyzję wydaje właściwy kierownik urzędu stanu cywilnego (por. art. 12 ust. 1 Uzin).

Niesporne w sprawie jest to, że z wnioskiem o zmianę nazwiska małoletniego P. A. wystąpił jego przedstawiciel ustawy – matka, M. R. Z uwagi na brak porozumienia między rodzicami małoletniego dziecka w przedmiocie wyrażenia zgody na zmianę nazwiska, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieście postanowieniem z 9 września 2009 r. zezwolił M. R. na dopełnienie formalności zmierzających do zmiany nazwiska małoletniego syna z "A." na "R.", a apelację N. A. od powyższego postanowienia oddalił Sąd Okręgowy w Łodzi postanowieniem z [...] stycznia 2010 r., sygn. akt XII Ca [...]. Jako ważne powody wnioskodawczyni wskazywała, że po rozwodzie w 2006 r. kontakty ojca z dzieckiem są sporadyczne, syn wychowuje się w jej rodzinie, a N. A. jest podejrzany o popełnienie przestępstwa. Z motywów skarżonego wyroku wynika, że jest oskarżony o czyn z art. 148 § 1 Kodeksu karnego, nie jest także kwestionowane, iż w związku z tym skarżący kasacyjnie był aresztowany. Niesporne także jest, że sam zainteresowany – P. A., przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego wyraził zgodę na zmianę swego nazwiska na "R.". W tym stanie faktycznym sprawy organy uznały, że zachodzą "ważne przyczyny" w rozumieniu art. 4 ust. 1 Uzin, a sąd wojewódzki przeprowadzone postępowanie wyjaśniające z kolei uznał za odpowiadające prawu. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego ocena ta jest trafna i nie można przypisać sądowi I instancji naruszenia przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa. Nie jest w szczególności trafny zarzut wadliwości postępowania, poprzez brak powołania biegłego psychologa. Zgodnie z art. 84 § 1 K.p.a. "Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii". Z żadnego przepisu Uzin nie wynika, aby w przypadku złożenia wniosku o zmianę nazwiska małoletniego dziecka, organ orzekający w tej sprawie miał obowiązek powoływania biegłego psychologa, który z kolei miałby ustalać stan psychiczny dziecka oraz jego nastawienie do dotychczas noszonego nazwiska, a także ewentualne skutki, jakie może wywrzeć noszenie dotychczasowego nazwiska. Zdaniem Sądu w tym składzie stan faktycznym sprawy, wbrew twierdzeniem skarżącego kasacyjnie, nie wymagał powoływania takiego biegłego.

W konsekwencji nie jest trafny zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, a to art. 4 ust. 1 Uzin i błędnego uznania, że w sprawie administracyjnej zachodziły "ważne powody" uzasadniające zmianę nazwiska syna skarżącego kasacyjnie. WSA w Łodzi prawidłowo wskazał, że pojęcie to należy do tzw. pojęć niedookreślonych, a wyrażenie zgody właściwego organu następuje w ramach uznania administracyjnego, co z kolei ogranicza zakres kontroli sądu administracyjnego. Trafnie w piśmiennictwie wskazuje się, że ważny powód zmiany nazwiska powinien być indywidualnie oceniony w każdej jednostkowej sprawie, nadto wnioskodawca powinien przekonać organ administracyjny, że wskazany subiektywnie przez niego powód zmiany jest na tyle istotny, by władza dokonała tej zmiany, uznając go za obiektywnie istotny (por. W. M. Hrynicki, Ważne powody administracyjnej zmiany imienia lub nazwiska, "Administracja. T.D.P." 2010, nr 2(19), s. 66). Wobec braku porozumienia rodziców małoletniego dziecka zastępczo zezwolenia na wystąpienie o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska udzielił sąd powszechny. Jak wskazano to w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 marca 2012 r., sygn. akt II OSK 2528/10, którym jest związany orzekający w sprawie Sąd, sąd opiekuńczy wydając zgodę na zmianę nazwiska dziecka i kierując się dobrem dziecka ocenia wniosek o zmianę nazwiska biorąc pod uwagę sytuację rodzinną dziecka. Sąd bada, w jaki sposób rodzice dbają o rozwój dziecka i przyczyniają się do opieki nad nim, jak silnie dziecko związane jest z każdym z rodziców, w tym również uwzględnia stopień emocjonalnego związania dziecka z rodzicami. Ocenia jak bardzo dziecko utożsamia się z rodziną matki i ojca. W konsekwencji kierując się dobrem dziecka sąd powszechny ustala czy zmiana nazwiska pozwoli dziecku na silniejszą identyfikację z rodziną wnioskodawczyni i czy zmiana nazwiska nie spowoduje u dziecka jakichś poważnych następstw. Sąd opiekuńczy zezwalając na wystąpienie z wnioskiem o zmianę nazwiska syna skarżącego w niniejszej sprawie uznał, kierując się wyżej wskazanymi przesłankami, że istnieją ważne powody uzasadniające tę zmianę i leży to w interesie dziecka. Te okoliczności oraz związanie wyrokiem II OSK 2528/10 nakazują przyjąć, że zasadnie sąd I instancji trafnie ocenił ziszczenie się "ważnych powodów" w rozumieniu art. 4 ust. 1 Uzin w realiach kontrolowanej przezeń sprawy.

Z powyższych powodów i działając na podstawie art. 184 Ppsa skargę kasacyjną oddalono, jako nieusprawiedliwioną. Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekał o przyznaniu pełnomocnikowi z urzędu wynagrodzenia na zasadzie prawa pomocy, gdyż przepisy art. 209 i 210 Ppsa mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania między stronami. Natomiast wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należne od Skarbu Państwa (art. 250 Ppsa) przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258 - 261 Ppsa. Stosownie do § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w prawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461), pełnomocnik skarżącego powinien złożyć wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu stosowne oświadczenie, o jakim mowa w tym przepisie.



Powered by SoftProdukt