Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Alberciak Sędziowie Sędzia NSA Irena Krzemieniewska Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski (spr.) Protokolant Tomasz Porczyński po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 maja 2012 r. sprawy ze skargi W. G. na informację o oddaleniu protestu od oceny merytorycznej projektu zawartą w uchwale nr [...] Zarządu Województwa [...] z dnia [...] 1. stwierdza, że ocena projektu została przeprowadzona w sposób naruszający prawo i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Zarząd Województwa [...]; 2. zasądza od Zarządu Województwa [...] na rzecz W. G. kwotę 200 (dwieście ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Zarząd Województwa Ł. Uchwałą Nr [...] z dnia [...] r. oddalił wniesiony przez W. G. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Salon kosmetyczny " A." z siedzibą w R. protest od etapu oceny merytorycznej projektu nr: [...]: " Zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności w firmie " A.", poprzez zakup urządzenia IPL/RF do foto-depilacji, foto-odmładzania, depigmentacji, niwelacji trądziku i zamykania naczynek" złożonego w Konkursie nr: [...] wniosków o dofinansowanie projektów w ramach Osi Priorytetowej III Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość, Działanie III.6 Rozwój mikro- i małych przedsiębiorstw Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Ł. na lata 2007-2013.

W uzasadnieniu uchwały wyjaśniono, że zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, ocena wniosków o dofinansowanie projektów dokonywana jest na podstawie Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Ł. na lata 2007-2013, zatwierdzonych przez komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Ł. na lata 2007-2013. W ramach przedmiotowego konkursu wniosek podlega ocenie formalnej i merytorycznej na podstawie Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Ł. na lata 2007-2013, zatwierdzonych Uchwałą Nr [...] Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Ł. na lata 2007-2013 z dnia [...] r. oraz Szczegółowego Opisu Kryteriów Wyboru Projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Ł. na lata 2007-2013, przyjętego Uchwałą Nr [...] Zarządu Województwa Ł. z dnia [...] r. Regulamin Konkursu nr [...], ogłoszony w ramach Osi Priorytetowej III Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość, Działanie III.6 Rozwój mikro- i małych przedsiębiorstw Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Ł. na lata 2007-2013, stanowi załącznik do uchwały Nr [...] Zarządu Województwa Ł. z dnia [...] r. Regulamin Konkursu określa warunki uczestnictwa w konkursie, sposób i formę składania wniosku, sposób oceny wniosku, zakres i sposób poprawiania lub uzupełniania wniosku, zasady podejmowania decyzji o przyznawaniu dofinansowania, procedurę odwoławczą oraz kryteria wyboru projektów.

Wniosek o dofinansowanie projektu pn: " Zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności w firmie "A.", poprzez zakup urządzenia IPL/RF do foto-depilacji, fotoodmładzania, depigmentacji, niwelacji trądziku i zamykania naczynek" złożony został w dniu [...] r. Został on pozytywnie oceniony na etapie oceny formalnej, a następnie został skierowany do oceny merytorycznej. Zgodnie z Zasadami wyboru projektów w trybie konkursu zamkniętego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Ł. na lata 2007-2013 projekt uzyskuje pozytywna ocenę i zostaje wpisany na listę rankingową projektów, jeżeli uzyska co najmniej 60% punktów z kryteriów ogólnych i szczegółowych. Z uwagi na fakt, iż projekt uzyskał w wyniku oceny 42,79 % punktów, ocena merytoryczna przedmiotowego wniosku o dofinansowanie projektu zakończona została wynikiem negatywnym. IP II poinformowała wnioskodawcę o negatywnej ocenie merytorycznej wniosku pismem z dnia [...] r., zawierającym uzasadnienie wyników oceny projektu oraz pouczenie o możliwości wniesienia środka odwoławczego.

W dniu [...] r. do Instytucji Zarządzającej RPO WŁ za pośrednictwem Centrum Obsługi Przedsiębiorcy wpłynął protest złożony przez W. G. dotyczący negatywnej oceny merytorycznej wniosku. Wnioskodawczyni w proteście podniosła zarzuty w zakresie następujących kryteriów oceny merytorycznej:

- kryteria merytoryczne ogólne – potencjał wnioskodawcy, stopień przygotowania projektu do realizacji,

- kryteria merytoryczne szczegółowe – zakres korzyści osiągniętych w wyniku realizacji projektu , projekt odpowiada na zidentyfikowane potrzeby beneficjenta, wpływ projektu na poprawę produktywności/ efektywności beneficjenta.

W celu rozpoznania protestu wskazani zostali eksperci zewnętrzni.

Odnosząc się do zarzutów protestu Zarząd Województwa Ł. stwierdził:

Kryteria merytoryczne ogólne,

1.Potencjał wnioskodawcy :

W wyniku oceny przeprowadzonej przez dwóch niezależnych ekspertów, została przyznana następująca punktacja: Ekspert A – 5 punktów, Ekspert - B 4 punkty .

Ekspert A stwierdził, cyt: " Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą od czerwca 2009 r., czyli w przedziale od 2 do 5 lat, co pozwala określić jego doświadczenie jako średnie. Wnioskodawca posiada wystarczającą wiedzę o rynku i konkurencji. Wnioskodawca obsługuje średnio 15 klientów miesięcznie wykonując 30 zabiegów co wraz z brakiem szczegółowej analizy konkurencji wskazuje na słabą pozycję na rynku. Wnioskodawca posiada wystarczające zasoby aby zrealizować projekt. Zasoby kadrowe wystarczające dla działalności o podanej skali. Wnioskodawca posiada dobrą kondycję finansową. Wnioskodawca nie posiada nagród i certyfikatów poza niezbędnymi do wykonywania zabiegów. Wnioskodawca nie prowadzi innej działalności poza zabiegami kosmetycznymi i sprzedażą kosmetyków".

Ekspert B natomiast przyjął, cyt: " Przedmiotem działania Wnioskodawcy jest prowadzenie salonu kosmetycznego – doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej Wnioskodawca zdobywa od 2009 r. Wiedza wnioskodawcy o rynku, na którym prowadzi firmę jest wystarczająca. Analiza konkurencji została przeprowadzona dość ogólnie. Stosunkowo krótki okres działania wnioskodawcy na rynku nie pozwala uznać, że ma on mocną pozycję rynkową, dopiero zdobywa grono stałych klientów i podejmuje działania, które zmierzają do osiągnięcia ugruntowanego statusu na rynku świadczonych usług w R. Wśród posiadanych zasobów Wnioskodawca wymienia własny lokal z niezbędnymi instalacjami. Z uwagi na brak informacji o posiadanych urządzeniach i innych zasobach technicznych nie można uznać, że Wnioskodawca posiada zasoby materialne i niematerialne umożliwiające prawidłową realizację projektu. Wnioskodawca prowadzi samodzielnie działalność, nie zatrudnia pracowników. W wyniku realizacji inwestycji będącej przedmiotem wniosku o dofinansowanie nie jest planowane wygenerowania nowych miejsc pracy, istnieją więc obawy co do posiadania przez Wnioskodawcę właściwych zasobów kadrowych do realizacji projektu. Wątpliwości budzi również kondycja finansowa Wnioskodawcy w kontekście właściwych zasobów finansowych do realizacji planowanego przedsięwzięcia. Nie można przyznać wyższej punktacji również z uwagi na brak certyfikatów i nagród, brak praw własności przemysłowej – Wnioskodawca posiada natomiast dyplom technika usług kosmetycznych i certyfikaty na każdy z rodzajów wykonywanych zabiegów. Nie można uznać, że Wnioskodawca prowadzi zdywersyfikowaną działalność gospodarczą – Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarcza w ramach jednego PKD-90.02 Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne".

2. Stopień przygotowania projektu do realizacji:

W wyniku oceny tego kryterium Ekspert A przyznał 7 punktów, Ekspert B 6 punktów.

Ekspert A oceniając stopień przygotowania wskazał m.in., cyt. " Wnioskodawca jest przygotowany do wdrożenia projektu w przedsiębiorstwie. Wnioskodawca posiada odpowiednie zasoby ludzkie zapewniające prawidłową i terminową realizację projektu".

Ekspert B: przyjął, cyt: " Wnioskodawca deklaruje wysoki stopień przygotowania projektu do realizacji – posiada koncepcję techniczną, kosztorys, opis parametrów technicznych planowanych do zakupu sprzętu. Z uwagi jednak na uzasadnione wątpliwości co do posiadania przez Wnioskodawcę wystarczających zasobów technicznych, kadrowych i finansowych do realizacji planowanego przedsięwzięcia nie jest możliwe przyznanie maksymalnej punktacji za spełnienie tego kryterium".

Kryterium merytoryczne szczegółowe,

1. Zakres korzyści osiągnięty w wyniku realizacji projektu:

Ekspert A. przyznając w wyniku oceny 5 punktów wyjaśnił, cyt: " Wnioskodawca nie planuje zwiększenia zatrudnienia. Realizacja projektu wpłynie na zwiększenie sprzedaży usług. Wpływ planowanych rezultatów będzie znaczący i trwały w zakresie rozwoju przedsiębiorstwa. Wnioskodawca utrzyma się na rynku po zakończeniu finansowania. Projekt przyczyni się do wzmocnienia pozycji rynkowej wnioskodawcy. Projekt wpłynie na rozszerzenie oferty wnioskodawcy oraz przyczyni się do zwiększenia liczby odbiorców jego usług. Projekt nie przewiduje zastosowania nowych rozwiązań organizacyjnych".

Ekspert B. przyznając 3 punkty stwierdził, cyt: " W wyniku realizacji przedsięwzięcia Wnioskodawcy nie nastąpi wzrost zatrudnienia. Nie zostaną wprowadzone nowe rozwiązania organizacyjne. Umocnienie pozycji rynkowej Wnioskodawcy będzie miało miejsce na rynku lokalnym. Ze wskaźników rezultatu wynika, ze wprowadzone zostaną 4 nowe usługi i udoskonalona zostanie 1 usługa, która dotychczas znajdowała się w ofercie Wnioskodawcy".

2. Projekt odpowiada na zidentyfikowane potrzeby beneficjenta:

Ekspert A. oceniając to kryterium przyznał 6 punktów stwierdzając, cyt: " Projekt stanowi odpowiedź na zidentyfikowane potrzeby wnioskodawcy i planowane w nim działania będą adekwatne do potrzeb beneficjenta. Wnioskodawca po przeprowadzeniu analizy wykazał zapotrzebowanie rynku na usługi, powstałe wyniku realizacji projektu. Na podstawie analizy zidentyfikowanych problemów rysuje się konieczność przedsięwzięcia dodatkowych działań jakimi będzie prawdopodobna konieczność przeprowadzenia akcji marketingowej i ewentualnego zatrudnienia pracownika".

Ekspert B. przyznając 4 punkty uzasadnił swoją ocenę następująco: " Z przestawionych przez Wnioskodawcę informacji wynika wystarczające uzasadnienie potrzeby realizacji projektu. Opis istniejącej konkurencji jest jednak dość ogólny. Zapotrzebowanie na usługi oferowane przez wnioskodawcę zostało przedstawione na podstawie przeprowadzonego wśród klientów badania ankietowego. Nie została przeprowadzona analiza opcji i ryzyka.

3. Wpływ projektu na poprawę produktywności/efektywności beneficjenta.

Ekspert A. przyznając 6 punktów wyjaśnił, cyt " Projekt przyczyni się do poprawy sytuacji ekonomicznej wnioskodawcy poprzez wpływ na wzrost sprzedaży usług, a jednocześnie charakteryzuje się aktywnością kosztową. Relacja nakład/rezultat wysoce efektywna".

Ekspert B. przyznał jedynie 3 punkty, wypowiadając się następująco, cyt: " Realizacja inwestycji powinna wpłynąć na wzrost sprzedaży świadczonych przez Wnioskodawcę usług. Nie można jednak uznać, że projekt jest efektywny kosztowo – głównie z uwagi na brak deklaracji zatrudnienia – projekt nie charakteryzuje się efektywnością wydatków projektu, przy zachowaniu wysokiej jakości projektu".

Na podstawie wyżej dokonanej oceny kryteriów, co do których wnioskodawca wniósł zarzuty w proteście, po uwzględnieniu wyników pierwotnej oceny odnośnie pozostałych kryteriów, projekt uzyskał łącznie w wyniku procedury odwoławczej po zaokrągleniu punktację wynoszącą 58,66 %, a tym samym nie przekroczył minimalnego progu 60 % możliwych do uzyskania punktów. Dlatego też Zarząd Województwa Ł., na podstawie pkt 5.3.2 Zasad procedury odwoławczej w ramach RPO WŁ., protest oddalił.

W. G. wniosła skargę na informację o oddaleniu protestu od oceny merytorycznej projektu zawartą w uchwale nr [...] Zarządu Województwa Ł. z dnia [...] r., wnosząc o stwierdzenie jej nieważności. W uzasadnieniu skargi stwierdziła, że ocena kryteriów przeprowadzona została w sposób nierzetelny i jest wadliwa. Ekspert B dokonał oceny w sprzeczności z faktami. Dotyczy to następujących kryteriów:

1. " Potencjał wnioskodawcy". Zastrzeżenia eksperta budzi kondycja finansowa wnioskodawcy w kontekście właściwych zasobów finansowych do realizacji planowanego przedsięwzięcia. To spostrzeżenie nie ma odzwierciedlenia w faktach. Wnioskodawczyni posiada gotówkę na zrealizowanie w 100 % projektu, którego dotyczy wniosek. Ekspert B obniżenie punktacji argumentował prowadzeniem przez wnioskodawcę działalności gospodarczej w ramach jednego PKD-90.02. Nie jest to zgodne z prawdą, co udowodniono w proteście. Działalność jest prowadzona w ramach dwóch PKD: 90.02 i 47.75 Z. Ponieważ brak dywersyfikacji działalności jest powodem do obniżenia punktacji, a działalność jest zdywersyfikowana ( 2 profile: usługi i handel) punktacja w tym kryterium została niesłusznie zaniżona.

2. " Stopień przygotowania projektu do realizacji" – ostatnie zdanie eksperta B – uzasadniającego obniżenie punktacji ( 6 punktów na 8 możliwych do uzyskania) brzmi: " Z uwagi jednak na uzasadnione wątpliwości co do posiadania przez Wnioskodawcę wystarczających zasobów technicznych, kadrowych i finansowych do realizacji planowanego przedsięwzięcia nie jest możliwe przyznanie maksymalnej punktacji za spełnienie tego kryterium". Powyższe twierdzenie stoi w sprzeczności z faktami, gdyż wnioskodawca posiada zarówno zasoby techniczne ( własna nieruchomość hipoteczną, spełniający wszelkie normy, działający gabinet kosmetyczny, kadrowe ( jest dyplomowaną kosmetyczką) i finansowe ( posiada gotówkę na zrealizowanie w 100% projektu).

3. " Zakres korzyści osiągnięty w wyniku realizacji projektu" – ocena eksperta B: " Umocnienie pozycji rynkowej Wnioskodawcy będzie miało miejsce na rynku lokalnym" – jest to twierdzenie nieprawdziwe, na co wskazano już w proteście. W grupie klientek wnioskodawcy znajdują się osoby zamieszkałe w Ł., P. T., B. i C..

4. " Projekt odpowiada na zidentyfikowane potrzeby beneficjenta" – ocena eksperta B: " Z przedstawionych przez Wnioskodawcę informacji wynika wystarczające uzasadnienie potrzeby realizacji projektu. Opis istniejącej konkurencji jest jednak dość ogólny. Zapotrzebowanie na usługi oferowane przez wnioskodawcę zostało przedstawione na podstawie przeprowadzonego wśród klientów badania ankietowego. Nie została przeprowadzona analiza opcji ryzyka". Ekspert zaprzecza tu sam sobie, ocenia, że uzasadnienie potrzeby realizacji projektu jest wystarczające i zaniża punktację. Opinia, że opis konkurencji jest " dość ogólny", jest subiektywna i nie merytoryczna. W tym przypadku również ocena Eksperta B w tym zakresie stoi w sprzeczności z oceną eksperta A.

5. " Wpływ projektu na poprawę produktywności/efektywności beneficjenta" – ekspert B ocenia na 3 z 6 możliwych punktów uzasadniając: " nie można uznać, że projekt jest efektywny kosztowo- głównie z uwagi na brak deklaracji zatrudnienia – projekt nie charakteryzuje się efektywnością wydatków projektu, przy zachowaniu wysokiej jakości projektu". Jest to twierdzenie całkowicie bezpodstawne, nie poparte żadną logiczną argumentacją. Jest to ocena całkowicie sprzeczna z oceną eksperta A, który twierdzi dokładnie odwrotnie: "Projekt przyczyni się do poprawy sytuacji ekonomicznej wnioskodawcy poprzez wpływ na wzrost sprzedaży usług, a jednocześnie charakteryzuje się efektywnością kosztową. Realizacja nakład/rezultat wysoce efektywna".

Zarząd Województwa Ł. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując twierdzenia i argumenty podniesione w uchwale z dnia [...] roku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( tekst jednolity Dz.U. 2012.270) – dalej " p.p.s.a." sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach. Takimi przepisami są przepisy ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. nr 84, poz. 712 ze zm. ), która w art. 30 c stanowi, że po wyczerpaniu środków odwoławczych przewidzianych w systemie realizacji programu operacyjnego i po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej przewidzianej w systemie realizacji programu operacyjnego, o której mowa w art. 30 b ust. 4 , wnioskodawca może w tym zakresie wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, zgodnie z art. 3 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju zawiera szczególne uregulowania dotyczące sposobu rozstrzygnięcia przez sąd administracyjny (art. 30 c ust. 3 i ust. 5), a także wskazuje (w art. 30 e), że w zakresie nieuregulowanym w ustawie do postępowania przez sądami administracyjnymi stosuje się odpowiednio przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określone dla aktów lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 z wyłączeniem art. 52-55, art. 61 § 3-6, art. 115-122, 146, 150 i 152 tej ustawy.

Oznacza to, że sąd administracyjny jest obowiązany dokonać kontroli legalności zaskarżonej formy działania organu administracji z uwzględnieniem źródeł prawa, rozumieniu art. 87 ust,. 1 Konstytucji tj. Konstytucji RP, ustaw , ratyfikowanych umów międzynarodowych, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego - na obszarach działania organów, które je ustanowiły. Sądowa kontrola obejmuje również zgodność z normami prawa wspólnotowego. Ponadto skoro z art. 184 Konstytucji nie wynika, aby kontrola sprawowana przez sądy administracyjne dotyczyła jedynie zgodności działań administracji publicznej z normami prawa powszechnie obowiązującego i skoro w ustawie o zasadach polityki rozwoju ustawodawca tak postanowił, sąd administracyjny kontroluje też ocenę projektów podlegających dofinansowaniu ze środków publicznych na podstawie kryteriów zawartych w systemie realizacji programów operacyjnych, dokonywaną przez instytucję zarządzającą.

W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że w sprawach określonych w art. 30 c ustawy kontroli podlega naruszenie prawa w postaci wszelkich przepisów regulujących prowadzenie oceny projektu, zarówno przepisów wymienionej ustawy, jaki i przepisów wykonawczych do niej zawartych w systemie realizacji programów operacyjnych ( patrz: wyrok NSA z 30.03.2010 r. II GSK 315/10, postanowienie NSA z dnia 24 marca 2010 r. II GSK 248/10.). Regulacje zawarte w systemie realizacji programu operacyjnego, nie stanowią wprawdzie, w ocenie Sądu prawa miejscowego, skoro są uchwalane przez Zarząd województwa, który jest organem wykonawczym województwa, a nie przez Sejmik Województwa , nie mniej jednak spełniają kryteria źródeł prawa w szerszym znaczeniu. Znajdują bowiem umocowanie w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, mają charakter generalny, są skierowane do nieokreślonego indywidualnie kręgu adresatów, określają ich prawa i obowiązki w postępowaniu o dofinansowanie projektu i są dla nich wiążące.

W tym miejscu zauważyć należy, że zmiana ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, która z dniem 20 grudnia 2008 r. wprowadziła nowy system procedury odwoławczej oraz szczególną procedurę sądowo administracyjną stosowaną w ramach sądowej kontroli postępowania w sprawach finansowania projektów była przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego , który wyrokiem z dnia 12 grudnia 2011 r. w sprawie o sygn. P 1/11 orzekł w punkcie I, że :

1/ Art. 5 pkt 11 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. nr 84, poz. 712 i nr 157, poz. 1241) przez to, że dopuszcza uregulowanie praw i obowiązków wnioskodawców w trakcie naboru projektów finansowanych z programu operacyjnego poza systemem źródeł powszechnie obowiązującego prawa, jest niezgodny z art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2/ Art. 30 b ust. 1 zdanie pierwsze i ust. 2 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie , w jakim dopuszcza uregulowanie środków odwoławczych przysługujących wnioskodawcy w toku postępowania o dofinansowanie z programu operacyjnego poza systemem źródeł powszechnie obowiązującego prawa, jest niezgodny z art. 87 Konstytucji.

3/ Art. 30 c ust. 1 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim uzależnia prawo do skorzystania ze skargi do sądu administracyjnego od wyczerpania środków odwoławczych przewidzianych w aktach niebędących źródłem powszechnie obowiązującego prawa, jest niezgodny z art. 87 Konstytucji.

Jednocześnie w punkcie II sentencji Trybunał postanowił, że przepisy wymienione w części I , w zakresie tam wskazanym, tracą moc obowiązującą z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

W uzasadnieniu swojego wyroku Trybunał Konstytucyjny wyraził pogląd , że systemu realizacji nie można zaliczyć do źródeł prawa powszechnie obowiązującego, a w tym do aktów prawa miejscowego, stwierdzając, że jednocześnie nie ulega wątpliwości, iż systemy realizacji zawierają normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, których przestrzeganie jest warunkiem uzyskania dofinansowania w ramach programu operacyjnego – wyznaczają więc określonym podmiotom prawa i obowiązki. Trybunał uznał, że Konstytucja RP nakazuje określenie zasad i trybu postępowania w sprawach o dofinansowanie z regionalnego programu operacyjnego w przepisach prawa powszechnie obowiązującego i dlatego uznał zakwestionowane regulacje za niezgodne z art. 87 Konstytucji ale jednocześnie zdecydował o odroczeniu utraty ich mocy obowiązującej o osiemnaście miesięcy. Trybunał wyjaśnił, że realizacja jego wyroku będzie wymagała systemowej interwencji ustawodawcy, polegającej na unormowaniu w aktach powszechnie obowiązującego prawa tych wszystkich dotychczasowych elementów systemów realizacji, które dotyczą bezpośrednio praw i obowiązków uczestników konkursów. Jak wynika z uzasadnienia wyroku, zakreślony maksymalny termin odroczenia utraty mocy obowiązującej przepisów uwzględnia stanowisko Ministra Rozwoju Regionalnego, który wskazywał, że obecne zasady organizacji regionalnych programów operacyjnych mają w założeniu obowiązywać do końca aktualnego okresu programowania 2007-2013. Nowe regulacje uwzględniające wyrok TK powinny uregulować sytuację uczestników konkursów w programach operacyjnych na kolejne okresy programowania.

Trybunał zaznaczył, że o skutkach wyroku dla konkretnych spraw indywidualnych będą rozstrzygać powołane do tego organy na zasadach określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania (por wyrok z 7 lipca 2009 r. sygn. SK 49/06, opubl. OTK ZU nr 7/A/2009 poz. 106)

Trybunał jednoznacznie wskazał, że stosownie do art. 190 ust. 3 Konstytucji, przez 18 miesięcy od ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw zakwestionowane przepisy – o ile wcześniej nie zostaną uchylone bądź zmienione przez ustawodawcę, mimo, że obalone w stosunku do nich zostało domniemanie konstytucyjności – winny być stosowane przez wszystkich adresatów, w tym przez sądy orzekające. Art. 190 ust. 1 Konstytucji nie różnicuje bowiem skutków poszczególnych elementów sentencji orzeczenia Trybunału, co oznacza, że także rozstrzygnięcie z pkt -u II o odroczeniu utraty mocy obowiązującej przez niekonstytucyjne przepisy ma charakter ostateczny i moc powszechnie obowiązującą.

Trybunał wskazywał też na specyfikę analizowanej materii i fakt, że nie ma ani prawnej ani praktycznej możliwości "odwrócenia" zakończonych konkursów. Ponadto w aktualnym stanie prawnym brak jest podstawy prawnej do adekwatnej reakcji organów administracji i sądów administracyjnych w przypadku wznawiania postępowań w związku z orzeczeniem o niekonstytucyjności zakwestionowanych przepisów. Zauważył, że art. 37 ustawy o polityce rozwoju wyłącza stosowanie przepisów k.p.a., co jest konsekwencją odmowy uznania informacji o wynikach konkursu i postępowaniu odwoławczym za decyzje administracyjne, zamykając tym samym możliwość utrzymania skutków rozstrzygnięć zapadłych w sposób sprzeczny z prawem na zasadach przewidzianych w tym kodeksie.

Gdy chodzi o sądy administracyjne Trybunał zauważył, że rozpatrując skargi złożone na podstawie art. 30c ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, wojewódzki sąd administracyjny może wydać wyłącznie orzeczenia wymienione w art. 30c ust. 3 , nie ma natomiast możliwości uchylenia jego wyników i powtórzenia całej procedury, mimo że postępowanie konkursowe zostało przeprowadzone na podstawie aktów niespełniających wymagań określonych w art. 87 Konstytucji.

Rozpoznając skargę w niniejszej sprawie Sąd miał na uwadze powyżej wskazaną argumentację Trybunału Konstytucyjnego. Dodatkowo zauważyć należy, że Trybunał nie stwierdził niekonstytucyjności całego art. 30 b ustawy, tak więc w szczególności nie zostało zakwestionowane prawo zaskarżenia przez ubiegającego się o dofinansowanie negatywnej oceny do sądu administracyjnego. Ponadto stosownie do art. 30f ustawy procedura odwoławcza, o której mowa w art. 30 a - 30 e, nie wstrzymuje zawierania umów z wnioskodawcami, których projekty zostały zakwalifikowane do dofinansowania. Przede wszystkim zaś niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której w ramach jednego konkursu uczestniczące w nim podmioty byłyby oceniane na podstawie różnych kryteriów . Dlatego, mimo iż w stosunku do zakwestionowanych przepisów obalone zostało domniemanie konstytucyjności, skład orzekający w niniejszej sprawie za uzasadnione uznał dokonanie oceny informacji zawartej w uchwale Zarządu Województwa Ł. z uwzględnieniem tych samych regulacji, w oparciu o które Instytucja Zarządzająca dokonywała zaskarżonej oceny, jak i oceny pozostałych wniosków składanych przez inne podmioty ubiegające się o dofinansowanie w tym samym konkursie.

W rozpoznawanej obecnie sprawie skarżąca zarzuca nierzetelną ocenę kryteriów wniosku o dofinansowanie. Jej zdaniem ocena dokonana przez eksperta B miała wpływ na wadliwość uchwały.

Podstawowym zagadnieniem wymagającym wyjaśnienia w niniejszej sprawie jest ustalenie zakresu związania Instytucji Zarządzającej ocenami dokonanymi przez ekspertów. Zarząd Województwa Ł. podejmując zaskarżoną uchwałę kierował się wyłącznie punktacją dokonaną przez ekspertów. Przytoczył treść opinii ( ocen ) ekspertów. Nie podjął próby choćby pobieżnej analizy tych opinii, mimo że w pewnych zakresach wnioski ekspertów były rozbieżne, a nawet sprzeczne. Nie odniósł się także do zarzutów podniesionych przez stronę w proteście od negatywnych wyników oceny projektu, zawartych w piśmie Instytucji Pośredniczącej z dnia [...] r. Rozważania Zarządu Województwa Ł. ograniczyły się do konstatacji, iż w wyniku procedury odwoławczej wnioskodawcy przyznano 58,66 %, a tym samym nie przekroczył minimalnego progu 60 % możliwych do uzyskania punktów.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. akt II GSK 658/10 ( v. System Informacji Prawnej Lex nr 597037), stwierdził, że art. 31 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju nakłada na instytucję zarządzającą obowiązek przeprowadzenia oceny projektu w sposób rzetelny i bezstronny. Zobowiązuje tę instytucję, aby przy rozpatrywaniu protestu stosowała formułę opartą o zasadę rzetelności i bezstronności, co skutkuje koniecznością rozważenia w postępowaniu odwoławczym wszystkich zarzutów protestu, w tym zarzutów merytorycznych. Natomiast w wyroku z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt II GSK 169/12 ( v. orzeczenia. nsa. gov. pl/) NSA wyraził pogląd, że Instytucja Zarządzająca nie jest związana oceną dokonaną przez ekspertów. Zobowiązana jest przeprowadzić szczegółowa analizę środka prawnego z uwzględnieniem zarzutów podniesionych przez ekspertów, jak i wnioskodawcę, zawartych w proteście.

W ocenie Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Łodzi, w niniejszym składzie, Instytucja Zarządzająca rozpoznając protest zobowiązana jest odnieść się do zarzutów dotyczących nieprawidłowego ustalenia przez ekspertów stanu faktycznego sprawy. W szczególności, gdy każdy z ekspertów dokonuje w tym zakresie odmiennych ustaleń.

Strona w proteście stwierdziła, iż prowadzi działalność zdywersyfikowaną, tj. świadczy usługi kosmetyczne i zajmuje się sprzedażą detaliczną kosmetyków. Powyższe informacje zamieściła we wniosku o dofinansowanie. Także ekspert A oceniając kryterium " Potencjał wnioskodawcy" przyjął, że wnioskodawca zajmuje się usługami kosmetycznymi i sprzedażą kosmetyków. Natomiast ekspert B stwierdził, że wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w ramach jednego PKD – 90.02. Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne. W uzasadnieniu oceny nie odniósł się do drugiego z przedmiotów działalności, tzn. sprzedaży kosmetyków. Ekspert ten przyznał wnioskodawcy 4 punkty na 8 możliwych.

Jeśli obniżenie punktacji przez eksperta B spowodowane zostało przyjęciem braku dywersyfikacji działalności wnioskodawcy, to ewentualne błędne ustalenie w tym zakresie mogło mieć wpływ na odmowę dofinansowania projektu.

Instytucja Zarządzająca po zapoznaniu się z treścią ocen obu ekspertów i zarzutami protestu zobowiązana była wystąpić do ekspertów o doprecyzowanie opinii w zakresie stwierdzonych rozbieżności.

Eksperci wydali także diametralnie różne opinie w zakresie kryterium " Wpływ projektu na poprawę produktywności/efektywności beneficjenta". Ekspert A uznał, że projekt charakteryzuje się efektywnością kosztową. Natomiast ekspert B przyjął: " Nie można jednak uznać, że projekt jest efektywny kosztowo". Także w tym zakresie Instytucja Zarządzająca powinna wykazać się aktywnością i zobowiązać ekspertów do wnikliwego uzasadnienia wydanych ocen.

Ponadto rozbieżne są oceny rzeczoznawców w zakresie kryterium " Stopień przygotowania projektu do realizacji". Ekspert A ocenił projekt pozytywnie, przyznając 7 punktów i uzasadniając wnikliwie swoje wnioski. Tymczasem ekspert ,B przyznając 6 punktów lakonicznie wyjaśnił: " Z uwagi na uzasadnione wątpliwości co do posiadania przez Wnioskodawcę wystarczających zasobów technicznych, kadrowych i finansowych nie jest możliwe przyznanie maksymalnej punktacji za spełnienie tego kryterium".

W ocenie Sądu Instytucja Zarządzająca nie jest władna wkraczać w merytoryczną zasadność opinii rzeczoznawcy, gdyż nie dysponuje wiadomościami specjalnymi, które posiada rzeczoznawca. Powinna jednak w przypadku złożenia dwóch sprzecznych opinii dokładnie przeanalizować ich treść i wezwać ekspertów do ewentualnej korekty dokonanej oceny, bądź wnikliwego uzasadnienia prezentowanego stanowiska. Jeżeli złożono w sprawie dwie sprzeczne opinie, to nie można przyjmować, iż każda z nich posiada moc dowodową i łącznie stanowić mogą podstawę podjęcia uchwały o treści niekorzystnej dla wnioskodawcy.

Niezasadne są natomiast zarzuty skargi dotyczące błędnej oceny rzeczoznawcy B w zakresie pozostałych kryteriów, to jest " Zakres korzyści osiągnięty w wyniku realizacji projektu" oraz " Projekt odpowiada na zidentyfikowane potrzeby beneficjenta".

Ekspert B trafnie przyjął i prawidłowo uzasadnił swoją ocenę, uznając że w wyniku realizacji przedsięwzięcia wnioskodawcy umocnienie pozycji rynkowej będzie miało miejsce na rynku lokalnym. Fakt korzystania z usług kosmetycznych skarżącej przez klientki pochodzące z innych miejscowości nie oznacza umocnienia pozycji rynkowej ponadlokalnie. Zarzut strony okazałby się zasadny, gdyby skarżąca otworzyła sieć salonów kosmetycznych w kilku miejscowościach.

Prawidłowa jest także ocena eksperta B w zakresie kryterium " Projekt odpowiada na zidentyfikowane potrzeby beneficjenta". Zamieszczony we wniosku opis istniejącej konkurencji jest faktycznie ogólny. Sprowadza się do wskazania ilości punktów znajdujących się na rynku lokalnym i lakonicznych informacji dotyczących ich wyposażenia. We wniosku zabrakło informacji o ilości pracowników zatrudnionych w konkurencyjnych salonach kosmetycznych, okresu funkcjonowania tych salonów na rynku oraz dokładnej lokalizacji( odległości od punktu skarżącej ).

Wojewódzki Sąd Administracyjny, biorąc pod uwagę niezapewnienie rzetelnej i bezstronnej oceny projektu w zakresie trzech wyżej omówionych kryteriów, na podstawie art. 30 c. ust. 3 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, stwierdził że ocena projektu została przeprowadzona w sposób naruszający prawo i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Zarząd Województwa Ł.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Zarząd Województwa Ł. winien odnieść się do zarzutów zawartych w proteście z uwzględnieniem wskazanych wyżej uchybień w zakresie oceny złożonego projektu o dofinansowanie.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 1 p.p.s.a.

A. B.