Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędziowie Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk (spr.) Sędzia del. WSA Rafał Wolnik po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 28 lipca 2016 roku, sygn. akt IV SA/Wr 42/16 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia [...] listopada 2015 roku nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w Domu Pomocy Społecznej 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. na rzecz M. K. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 28 lipca 2016 roku sygn. akt IV SA/Wr 42/16 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w Domu Pomocy Społecznej uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji.

Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w N., działający z upoważnienia Burmistrza N., decyzją z dnia [...] lipca 2015 roku nr [...] ustalił opłatę za pobyt A. J. w Domu Pomocy Społecznej [...] w Z. A. J. została obciążona opłatą w wysokości 70% otrzymywanego świadczenia rentowego (od kwietnia 2015 roku - 536,78 zł), zaś jej córka - M. K. opłatą w wysokości 2 312,50 zł od 1 sierpnia 2015 roku. Pozostałą częścią opłaty została obciążona Gmina N. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że M. K. prowadzi wraz z mężem B. K. dwuosobowe gospodarstwo domowe. Pobiera ona świadczenie rentowe w wysokości 839,78 zł netto. Natomiast jej mąż prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie informacji z Urzędu Skarbowego w B. ustalono, że dochód B. K. w roku 2014 wyniósł 74 774,82 zł (przychód po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz podatku), miesięcznie 6 321,23 zł. Dochód małżonków z najmu mieszkania wynosi 200,00 zł miesięcznie. Na tej podstawie organ I instancji ustalił, że łączny miesięczny dochód na osobę w rodzinie wynosi 3 680,50 zł, a więc wysokość opłaty M. K. za pobyt A. J. w domu pomocy społecznej wynosi 2 312,50 zł (3680,50 zł minus 1368,00 zł – 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie).

Odwołanie od tej decyzji w części zobowiązującej ją do częściowej odpłatności za pobyt A. J. w domu pomocy społecznej wniosła M. K., zarzucając jej naruszenie art. 7, 8, 9, 10, 12, 77 § 1, 78, 79, 80, 81, 104 § 1 i 2, 105, 107 § 1 i 3 oraz 138 § 1 pkt 1 k.p.a., art. 8 ust. 3 i ust. 5 pkt 2 i ust. 8, 54 ust. 2, 61 ust. 2 pkt 2b, 102 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2014 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 163 ze zm., dalej: u.p.s.) oraz § 8 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie domów pomocy społecznej (dalej: rozporządzenie). Podniosła, że organ rozpoznający sprawę pominął to, że A. J. pismem z dnia 14 stycznia 2015 roku cofnęła zgodę na dalszy pobyt w DPS [...] w Z. i złożyła wniosek o przeniesienie jej do innego, tańszego ośrodka dla osób wymagających całodobowej opieki. Wskazała też na błędne ustalenie dochodu jej męża - B. K., tj. nie zostały uwzględnione koszty uzyskania przychodu. Dodatkowo stwierdziła, że "jest nękana" wielokrotnymi wizytami pracowników Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w N. na terenie prowadzonej budowy domu.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. decyzją z dnia [...] listopada 2015 roku uchyliło tę decyzję w części i ustaliło, że opłata za pobyt A. J. w domu pomocy społecznej będzie obciążała A. J. od dnia 1 maja 2015 roku w wysokości 643,88 zł, a M. K. od dnia 1 sierpnia 2015 roku w wysokości 2350,56 zł. W uzasadnieniu organ podał, że w toku postępowania przeprowadzono wywiad z A. J., która oświadczyła, że nadal chce przebywać w DPS [...] w Z. Ponadto przed umieszczeniem w domu pomocy społecznej lekarz wskazał, że badana ze względu na stan zdrowia wymaga skierowania do domu pomocy społecznej dla osób przewlekle somatycznie chorych, a nie do zakładu opiekuńczo – leczniczego. Kolegium wyjaśniło także, że ustawodawca pojęcie dochodu na gruncie ustawy o pomocy społecznej ujmuje odmiennie niż na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskiwany przychód można pomniejszyć wyłącznie o przewidziane w u.p.s. składniki, nie zaś wszystkie wydatki i obciążenia. Dochód na osobę w rodzinie skarżącej wynosi 3 694,74 zł. Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne przyjęto zgodnie z informacją uzyskaną z ZUS, a nie w wysokości wykazanej w PIT – 28. Skarżąca winna ponosić odpłatność w wyższej wysokości niż to ustalił organ pierwszej instancji, a mianowicie w wysokości 2350,56 zł.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na powyższą decyzję Kolegium w części zobowiązującej ją do częściowej odpłatności za pobyt A. J. w domu pomocy społecznej wniosła M. K. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie art. 7, 8, 9, 10, 77 § 1, 78, 79, 80, 81, 104 § 1 i 2, 105, 107 § 1 i 3 w związku z art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. przez naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu, w szczególności przy przeprowadzaniu wywiadów z A. J., oparcie rozstrzygnięcia na materiale niekompletnym i nieprawidłowo rozpatrzonym, oraz błędne ustalenie stanu faktycznego; naruszenie art. 7, 8, 9, 12 k.p.a. w związku z art. 102 ust. 1 u.p.s. przez brak spełnienia warunków formalnych dla wszczęcia postępowania w sprawie, brak określenia wysokości opłaty w dniu kierowania jej matki do domu pomocy społecznej, pozbawienie jej udziału w postępowaniu przez nieinformowanie o zamiarze przeprowadzenia wywiadu z matką oraz prowadzenie postępowania ponad 9 miesięcy; naruszenie art. 136 w związku z art. 78 i 79 k.p.a. oraz art. 54 u.p.s. przez zaniechanie wysłuchania A. J. przy udziale skarżącej na okoliczność wyjaśnienia, czy zgadza się na dalszy pobyt w DPS [...], a także zaniechanie zlecenia specjalistycznych badań lekarskich A. J. dla ustalenia czy jej stan zdrowia uzasadnia konieczność sprawowania pełnej całodobowej opieki w DPS [...]; naruszenie art. 138 w związku z art. 15 k.p.a. przez nieuchylenie decyzji organu pierwszej instancji i niewysłuchanie A. J. przy udziale skarżącej oraz nieprzeprowadzenie specjalistycznych badań lekarskich; naruszenie art. 139 k.p.a. przez naruszenie zakazu reformationis in peius i wydanie decyzji na niekorzyść skarżącej, przy czym Kolegium nie wykazało rażącego naruszenia prawa lub rażącego naruszenia interesu społecznego przez orzeczenie organu pierwszej instancji; naruszenie art. 54 ust. 4 u.p.s. w związku z art. 97, art. 98 ust. 1 i art. 105 ust. 1 k.p.a. przez niezawieszenie lub nieumorzenie postępowania w sytuacji, gdy pensjonariuszka cofnęła zgodę na pobyt w DPS [...]; naruszenie art. 54 ust. 2 i art. 102 ust. 1 u.p.s. w związku z art. 100 ust. 1 u.p.s. przez przetrzymywanie A. J. w DPS [...] wbrew jej woli; naruszenie art. 8 ust. 5 pkt 2 i ust. 8 oraz art. 61 u.p.s. przez błędne ustalenie dochodu B. K. i naruszenie § 8 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia przez niedołączenie do wniosku o skierowanie do domu pomocy społecznej dokumentów o wysokości osiąganych przez nią dochodów. W uzasadnieniu skarżąca powtórzyła argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji organu I instancji.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G. podtrzymało stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Powołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjnym we Wrocławiu na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 roku, poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.), uznając, że wniesiona skarga zasługuje na uwzględnienie, uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji. Sąd I instancji uznał za uzasadniony zarzut naruszenia art. 139 k.p.a. przez naruszenie zakazu wydawania decyzji na niekorzyść strony postępowania (zakaz reformationis in peius). Wskazał, że w rozpatrywanej sprawie Kolegium uchyliło w części decyzję organu pierwszej instancji, podwyższając skarżącej wysokość opłaty za pobyt A. J. w DPS [...] z kwoty 2312,50 zł do kwoty 2350,56 zł, przy czym organ odwoławczy nie wskazał, który konkretnie przepis prawa decyzja organu pierwszej instancji rażąco naruszyła ani też nie powołał się na rażące naruszenie interesu społecznego przez tę decyzję. Sąd I instancji zgodził się z organem II instancji, że "obowiązek ponoszenia opłaty przez zstępnego wynika wprost z przepisów prawa powszechnie obowiązującego", tj. z art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s. Jednakże w ocenie Sądu I instancji organ błędnie uznał, że zobowiązanie zstępnego przepisami u.p.s. do ponoszenia opłaty stanowi wystarczającą przesłankę do uchylenia decyzji i podwyższenia opłaty stronie odwołującej się. Powołany przepis art. 61 u.p.s. nie określa bowiem, w jakiej konkretnej wysokości zstępny ponosi przedmiotową opłatę. Zdaniem Sądu I instancji ustalenie przez organ odwoławczy dochodu męża skarżącej w wyższej kwocie wskutek odliczenia innej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz podatku nie stanowi rażącego naruszenia przepisów u.p.s, w tym art. 61 tej ustawy. Tym samym organ odwoławczy nie był uprawniony do podwyższenia skarżącej wysokości opłaty ustalonej przez organ pierwszej instancji. Sąd I instancji zwrócił również uwagę na naruszenie przez organy obu instancji art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s. poprzez uwzględnienie przy ustalaniu wysokości opłaty ponoszonej przez skarżącą także dochodów jej męża, który nie jest zobowiązany do pokrywania kosztów pobytu teściowej w domu pomocy społecznej. Sąd podkreślił, że w przepisie art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s. w obu przypadkach chodzi o sytuację dochodową osoby zobowiązanej do wniesienia opłaty. Sąd wskazał, że dochody małżonka skarżącej są istotne, ale powinny być brane pod uwagę tylko dla określenia, czy dochód na osobę w rodzinie jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i czy w związku z tym zstępny, tj. córka mieszkanki domu pomocy społecznej zobowiązana jest do pokrycia części kosztów utrzymania swojej matki w tej placówce. W ocenie Sądu I instancji organy obu instancji błędnie przyjęły za dochód męża skarżącej wysokość przychodu pomniejszoną o składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Tak ustalony dochód z pewnością znacznie odbiega od wysokości faktycznie osiąganego dochodu z uwagi na znaczne koszty uzyskania przychodu przy działalności handlowej (przede wszystkim koszt zakupu towarów handlowych). Dochód małżonka skarżącej należy przyjąć w wysokości wynikającej z oświadczenia złożonego przez niego przed organem pomocy społecznej w trybie art. 8 ust. 5 pkt 2 u.p.s. Sąd I instancji uznał za nieuzasadniony zarzut skarżącej, jakoby A. J. była przetrzymywana w Domu Pomocy Społecznej [...] w Z. wbrew swojej woli. Podkreślił przy tym, że cel przeprowadzania wywiadów wymaga, aby rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzano z udziałem jedynie osoby ubiegającej się o świadczenie z pomocy społecznej bez udziału np. osób zobowiązanych do ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej.

Skargę kasacyjną od tego wyroku złożyło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J. G., zaskarżając go w całości i wnosząc o jego uchylenie i oddalenie skargi M. K. od decyzji z dnia [...] listopada 2015 roku, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych, a w tym kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj. art. 61 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 2 lit. b) u.p.s. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że dochód małżonka skarżącej jest istotny tylko dla określenia, czy dochód na osobę w rodzinie jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie oraz, czy skarżąca jest zobowiązana do wniesienia opłaty, a nie powinien być uwzględniany przy ustaleniu wysokości należnej opłaty, a w konsekwencji na przyjęciu, że podstawę ustalenia wysokości opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej stanowi kwota dochodu osoby zobowiązanej do wniesienia opłaty, pomniejszona o kwotę odpowiadającą 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, a nie kwota dochodu na osobę pomniejszona o kwotę odpowiadającą 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Odpowiedź na skargę złożyła M. K., wnosząc o jej odrzucenie bądź oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Skarżąca podzieliła stanowisko wyrażone w niniejszej sprawie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 1 w związku z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych w granicach zaskarżenia, a z urzędu bierze jedynie pod rozwagę nieważność postępowania, która w niniejszej sprawie nie miała miejsca.

Skargę kasacyjną złożoną w niniejszej sprawie oparto wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów prawa materialnego – art. 61 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U z 2016 roku, poz. 930 ze zm., dalej: u.p.s.) poprzez błędną ich wykładnię polegającą na przyjęciu, że podstawą ustalenia wysokości opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej ponoszonej przez zstępnego osoby pozostającej w tym domu jest kwota dochodu tego zstępnego, a nie kwota dochodu przypadającego na osobę w jego rodzinie. Zarzut ten okazał się uzasadniony.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 60 ust. 1 u.p.s. pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej ustala w drodze decyzji wójt (burmistrz, prezydent miasta) gminy właściwej dla osoby kierowanej do domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 1 u.p.s.). W art. 61 ust. 1 cytowanej ustawy określone zostały osoby zobowiązane do wnoszenia tych opłat. Są nimi w kolejności: mieszkaniec domu pomocy społecznej, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, następnie małżonek, zstępni przed wstępnymi oraz gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Zasada kolejności przyjęta w omawianym przepisie oznacza, że w sytuacji, gdy osoba umieszczona w domu pomocy społecznej nie jest w stanie ponosić kosztów pobytu w placówce, obowiązek wnoszenia opłat spoczywa na małżonku, w następnej kolejności na zstępnych, w dalszej kolejności na wstępnych, a jeszcze w dalszej - na gminie, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Wnoszenie opłat nie obciąża równocześnie wszystkich zobowiązanych wymienionych w art. 61 ust. 1, obowiązek ten przechodzi na nich w kolejności ustalonej w powołanym przepisie. Zgodnie z przepisem art. 61 ust. 2 u.p.s. opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą: mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu (art. 61 ust. 2 pkt 1 u.p.s.); małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2, w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium (art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. a) u.p.s.), zaś w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym, że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. b) u.p.s.); gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej, a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2 (art. 61 ust. 2 pkt 3 u.p.s.). Przywołany przepis art. 61 ust. 2 u.p.s. określa sytuacje, w jakich osoby w nim wymienione będą zobowiązane do partycypowania w kosztach utrzymania osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej. Określa też gwarancje dla osoby zobowiązanej, że dochód pozostający na osobę w rodzinie po ustaleniu jej zobowiązania na rzecz mieszkańca domu pomocy społecznej nie będzie niższy niż 300% kryterium dochodowego.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela wyrażony w orzecznictwie pogląd, że prawidłowy sposób ustalenia przedmiotowej opłaty winien polegać na obliczeniu wysokości dochodu na osobę w rodzinie podmiotu zobowiązanego w sposób określony w art. 6 pkt 3 u.p.s., to jest poprzez podzielenie sumy dochodów członków rodziny przez ilość członków rodziny, a następnie odjęciu od tej kwoty sumy odpowiadającej 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Wynik powyższego działania matematycznego (o ile stanowi liczbę dodatnią) stanowić będzie górną granicę opłaty jaką obciążyć można daną osobę zobowiązaną (por. np. prawomocny wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 marca 2013 roku sygn. akt II SA/Po 884/12).

Sposób obliczenia opłaty przyjęty przez Sąd I instancji w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego prowadzi do niesłusznego różnicowania sytuacji osób o niskich dochodach zobowiązanych do ponoszenia opłat, które mieszkają i gospodarują w rodzinie. Mianowicie osoby, które pozostają na utrzymaniu małżonka lub osiągają bardzo niski dochód w porównaniu z małżonkiem, nie ponosiłyby opłaty, bowiem formalnie nie osiągałyby żadnego dochodu (i to nawet gdy spełniony byłby w ich przypadku warunek przekroczenia 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, który dotyczy dochodu na osobę w rodzinie zobowiązanego, na co zwrócił już uwagę Sąd I instancji), natomiast ponosiłyby ją osoby, które osiągają porównywalny ze swoim współmałżonkiem dochód (i to nawet w sytuacji, gdy dochód na osobę w rodzinie byłby dużo niższy niż w pierwszym przypadku). Jednocześnie należy zauważyć, że w pierwszym z opisanych przypadków - gdy na przykład oboje małżonkowie mają jedno z rodziców przebywające w domu pomocy społecznej i oboje są zobowiązani do ponoszenia części opłaty z tego tytułu - wówczas opłata mogłaby zostać ustalona tylko w stosunku do jednego współmałżonka - tego, który osiągałby wyższy dochód. Tym samym za rodzica drugiego współmałżonka opłatę musieliby ponieść następni w kolejności określonej w art. 61 ust. 1 u.p.s. krewni, a w razie ich braku właściwa gmina. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego takie zróżnicowanie mogące powstać w ramach jednej rodziny, jak i w stosunku do rodzin osiągających zbliżony dochód na osobę w rodzinie, które w zależności od wysokości dochodów ponoszonych przez poszczególnych jej członków, mogą być obciążone (lub nie) przedmiotową opłatą, nie było intencją ustawodawcy. Ratio legis regulacji zawartej w art. 61 u.p.s. jest ustalenie wysokości opłaty stosownie do wysokości dochodów, którymi dysponuje osoba zobowiązana w ramach rodziny, w której funkcjonuje a nie dochodów własnych tej osoby. Nie oznacza to, że osobami zobowiązanymi do ponoszenia opat za pobyt w domu pomocy społecznej, będą osoby niewymienione w art. 61 ust. 1 pkt 2 u.p.s.

Ponadto, w orzecznictwie zwrócono uwagę na to, że cytowany przepis art. 61 u.p.s. skorelowany jest z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego np. w zakresie subsydiarności obowiązku ponoszenia opłaty przez kolejne, wymienione w tym przepisie osoby, czy przesłanek ustalania wysokości opłaty (por. art. 129, 132 k.r.o. oraz wyrok NSA z dnia 20 maja 2015 roku sygn. akt I OSK 3029/13). W doktrynie podkreśla się, że przy ustalaniu możliwości majątkowych zobowiązanego (np. w myśl art. 129 k.r.o.) należy uwzględnić jego sytuację rodzinną (por. np. G. Jędrejek, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Pokrewieństwo i powinowactwo. Komentarz do art. 617-1441, Warszawa 2014, Komentarz do art. 129, pkt 3). Dlatego, również w rozpatrywanym przypadku powinno się wziąć pod uwagę sytuację rodzinną osoby zobowiązanej do poniesienia opłaty, a nie indywidualny dochód tej osoby w oderwaniu od dochodu, którym rzeczywiście dysponuje (tj. dochodu uzyskiwanego w ramach rodziny, w której funkcjonuje).

W niniejszej sprawie opłatą za pobyt A. J. w domu pomocy społecznej obciążono w pierwszej kolejności samą A. J. Z uwagi na to, że nie była ona w stanie pokryć całej opłaty za pobyt w placówce, obowiązkiem ponoszenia części opłaty została obciążona córka A. J. - M. K. Okolicznością bezsporną jest to, że wysokość jej opłaty obliczyć należy w oparciu o art. 61 ust. 2 pkt 2 lit. b) u.p.s., gdyż prowadzi wraz z mężem - B. K. dwuosobowe gospodarstwo domowe. W tym celu należy zsumować dochody małżonków M. i B. K., po czym podzielić otrzymany wynik na dwa - w ten sposób uzyskamy dochód na osobę w rodzinie osoby zobowiązanej do wniesienia opłaty. Od otrzymanej w ten sposób kwoty trzeba następnie odjąć trzykrotność kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów - na dzień wydania niniejszego wyroku jest to przepis § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015 roku w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1058 ze zm.), zgodnie z którym kryterium to wynosi 514 zł. W ten sposób uzyskamy maksymalną kwotę opłaty, jaką można obciążyć M. K. w związku z pobytem jej matki w domu pomocy społecznej. Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela odmiennego stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego zaprezentowanego w wyroku z dnia 16 czerwca 2016 r. sygn. akt I OSK 1016/15 przywołanym przez Sąd pierwszej instancji, które prowadzi do nieuzasadnionego zróżnicowania wysokości opłat pobieranych od osób zobowiązanych o podobnym statusie materialnym i związanym z tym nieuzasadnionym ponoszeniem zwiększonych w ten sposób kosztów pobytu mieszkańców domów pomocy społecznej przez społeczeństwo.

W konsekwencji za zasadny należy uznać zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 61 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt 2 lit. b) ustawy o pomocy społecznej. Jednak wnoszące skargę kasacyjną Kolegium nie podjęło próby zakwestionowania oceny wyrażonej w zaskarżonym wyroku przez Sąd I instancji o naruszeniu w decyzji z dnia [...] listopada 2015 roku zakazu reformationis in peius oraz o błędnym sposobie ustalenia przez organy obu instancji wysokości dochodu męża M. K. Zasadnością zarzutów dotyczących także tych kwestii kierował się Sąd I instancji uwzględniając skargę M. K. W takiej sytuacji, skarga kasacyjna nie może odnieść zamierzonego skutku. Pomimo tego, że zarzut w niej zawarty okazał się uzasadniony, nadal pozostają aktualne przeszkody, dla których zaskarżona w niniejszej sprawie decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji nie mogą się ostać.

Z uwagi na powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, uznając, że zaskarżony wyrok mimo częściowo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu, na podstawie art. 184 oddalił skargę kasacyjną.

O zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego od wnoszącego skargę kasacyjną Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. G. na rzecz skarżącej M. K. orzeczono na podstawie art. 204 pkt 2 p.p.s.a.

Organ administracji ponownie rozpoznając sprawę zastosuje się do wskazań Sądu pierwszej instancji z uwzględnieniem stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego wynikającego z niniejszego wyroku.