Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Teresa Rutkowska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Łuczyńska Sędzia NSA Janusz Nowacki Protokolant Asystent sędziego Agata Brolik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi W. B. na bezczynność Kierownika [...] Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. w sprawie załatwienia sprawy przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych za 2009 r. oddala skargę

III SAB/Łd 35/11

U Z A S A D N I E N I E

W dniu 24 sierpnia 2011 r. W. B. skierował do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi za pośrednictwem Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. skargę na bezczynność tego organu zarzucając mu "rażące przekroczenie terminu do załatwienia sprawy przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na 2009 r."

Wnosił w związku z tym o zobowiązanie organu do wydania decyzji w przedmiotowej sprawie w terminie 30 dni oraz zobowiązanie organu do przedłożenia Sądowi pełnych akt sprawy, w tym zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie.

W stanie faktycznym sprawy, w dniu 15 maja 2009 r. W. B. nadał w placówce pocztowej operatora publicznego wniosek o przyznanie płatności na rok 2009. Pismem z dnia 27 maja 2009 r. organ I instancji wezwał stronę do usunięcia braków formalnych tego wniosku, w terminie 7 dni. W związku z nieusunięciem braków wniosku organ I instancji pismem z dnia 3 września 2009 r. wniosek o przyznanie płatności pozostawił bez rozpoznania. Pismo odebrał osobiście W. B. w dniu 9 września 2009 r.

W dniu 22 września 2009 r. W. B. stawił się w organie I instancji celem zapoznania się z aktami sprawy. Następnie w dniu 10 marca 2010 r. złożył wniosek o przywrócenie terminu do usunięcia braków formalnych wniosku o przyznanie płatności do gruntów rolnych (uzupełniony 29.marca 2010 r.) wskazując, iż wezwanie do usunięcia braków wniosku odebrała żona, z którą pozostaje w separacji i która nie przekazała mu tego pisma.

Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w Ł. postanowieniem z dnia [...] odmówił przywrócenia terminu do usunięcia braków wniosku, a Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. postanowieniem z dnia [...], po rozpoznaniu zażalenia W. B., utrzymał w mocy postanowienie I instancji.

Analizując przesłanki przywrócenia terminu organ odwoławczy wskazał, że W. B. uprawdopodobnił, że uchybienie terminu nastąpiło nie z jego winy, skoro pismo wzywające do uzupełnienia braków wniosku odebrała żona skarżącego, z którą jest w separacji. Nie może być ona bowiem uznawana za domownika pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym ze skarżącym. Tym niemniej, jak wskazał organ II instancji, wniosek o przywrócenie terminu nie zasługiwał na uwzględnienie, bowiem strona uchybiła 7 dniowemu terminowi na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Termin ten, zgodnie z treścią art. 58 § 3 k.p.a., nie podlega przywróceniu. Zdaniem organu, termin ten należało liczyć od dnia 9 września 2009 roku, gdyż tego dnia strona odebrała pismo w sprawie pozostawienia wniosku bez rozpoznania i powzięła informację o skutkach nie usunięcia braków formalnych wniosku. Siedmiodniowy termin upłynął z dniem 16 września 2009 roku, a wniosek o przywrócenie terminu wpłynął dopiero dnia 10 marca 2010 roku.

Na powyższe rozstrzygnięcie W. B. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 10 grudnia 2010 r., sygn. akt II SA/Łd 1199/10 oddalił skargę W. B. na postanowienie Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. z dnia [...], w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do usunięcia braków formalnych wniosku o przyznanie płatności podzielając stanowisko organu, że siedmiodniowy termin na wystąpienie z wnioskiem o przywrócenie terminu upłynął w dniu 16 września 2009 r. Sąd podkreślił, że termin ten jest terminem prekluzyjnym, nie podlegającym przywróceniu, a to znaczy, że czynność dokonana po jego upływie jest bezskuteczna.

Następnie, postanowieniem z dnia 10 marca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odrzucił skargę kasacyjną do tego wyroku, a Naczelny Sąd Administracyjny – postanowieniem z dnia 11 maja 2011 r. oddalił zażalenie na powyższe rozstrzygnięcie.

W dniu 30 czerwca 2011 r. W. B. wniósł zażalenie na niezałatwienie sprawy i niewydanie w terminie przez Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. decyzji w przedmiocie przyznania płatności do gruntów rolnych na rok 2009 r.

W dniu [...] Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. wydał postanowienie, odmawiając W. B. wyznaczenia terminu do załatwienia sprawy.

W skardze z dnia 24 sierpnia 2011 r. na bezczynność Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. W. B. zarzucił organowi "rażące przekroczenie terminu do załatwienia sprawy przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na 2009 r." Wnosił w związku z tym o zobowiązanie organu do wydania decyzji w przedmiotowej sprawie w terminie 30 dni oraz zobowiązanie organu do przedłożenia Sądowi pełnych akt sprawy, w tym zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie.

W uzasadnieniu skargi wskazał, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym w sprawie II SA/Łd 1199/10 ponad wszelką wątpliwość ustalono, że jego żona nie była domownikiem i nie była uprawniona do odebrania przedmiotowej korespondencji. Wywodził z tego wniosek, iż przedmiotowe wezwanie nie zostało mu w ogóle skutecznie doręczone i należy traktować je tak, jakby go nigdy nie było, a w związku z tym nie wywoływało żadnych skutków prawnych i winno być traktowane jako nieistniejące. Ponieważ wezwania tego nigdy mu nie doręczono, termin do uzupełnienia braków pisma w stosunku do niego nie rozpoczął biegu. Z tych też względów, w ocenie skarżącego, organ nadal powinien wydać merytoryczne rozstrzygnięcie w jego sprawie. W jego ocenie odebranie zawiadomienia o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania nie jest równoznaczne ze spełnieniem wymogów doręczenia mu wezwania do usunięcia braków formalnych wniosku.

Wskazał także, że wszystkie braki formalne wniosku zostały przez niego uzupełnione w marcu 2010 r. i w tej sytuacji organ powinien merytorycznie ustosunkować się do jego wniosku. Powołał się na wyrok WSA w Gliwicach II SAB/GL 51/2008, który wyraził pogląd, że w przypadku uzupełnienia przez stronę braków pisma z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 64 par 2 k.p.a., pismo powinno zostać rozpatrzone merytorycznie, z tym zastrzeżeniem, że termin jego wniesienia powinien być liczony od daty wniesienia pisma uzupełniającego braki. Z tego względu, skoro organ nie wydał merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, to należy uznać, że pozostaje w bezczynności.

Odpowiadając na skargę Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. wnosił o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. W myśl zaś § 2 art. 1 cyt. ustawy kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) [dalej ustawa p.p.s.a.], kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1- 4a art. 3 § 2 ustawy p.p.s.a.

Z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy p.p.s.a wynika, że dopuszczalność skargi na bezczynność organu administracji publicznej występuje wówczas, gdy organ zwleka z wydaniem decyzji, postanowienia albo aktu lub dokonaniem czynności dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, a sprawa ma charakter sprawy z zakresu administracji publicznej.

W literaturze przyjmuje się, że bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie określonym terminie organ nie podejmie żadnych czynności w sprawie lub gdy wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, jednakże mimo istnienia ustawowego obowiązku nie zakończył go wydaniem stosownego aktu lub nie podjął czynności (T. Woś, H. Knysiak –Molczyk, M. Romańska, Postępowanie sądowo-administracyjne, str. 84). Dla dopuszczalności skargi na bezczynność nie ma znaczenia okoliczność, z jakich powodów określony akt lub czynność nie została dokonana, a w szczególności czy bezczynność organu spowodowana została zawinioną czy niezawinioną opieszałością organu w ich podjęciu lub dokonaniu, czy też wiąże się z przeświadczeniem organu, że stosowny akt lub czynność w ogóle nie powinna zostać dokonana. W konsekwencji skarga na bezczynność stanowi nie tylko środek służący przeciwdziałaniu przewlekłości postępowania organów administracji publicznej, ale także ważny element zapewniający prawidłową wykładnię przepisów prawa administracyjnego materialnego, określających formy działania organów (zob. T. Woś, op.cit. oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 1987 r., sygn. akt SAB 23/87).

W rozpoznawanej sprawie skarżący w sposób jednoznaczny sprecyzował swoją skargę – jako skargę na bezczynność Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. polegającą na "rażącym przekroczeniu terminu do załatwienia sprawy przyznania płatności bezpośrednich do gruntów rolnych na 2009 r.".

Przechodząc w związku z tym do merytorycznego rozpoznania sprawy wskazać należy, że zgodnie z art. 64 par. 2 k.p.a jeżeli podanie nie czyni zadość innym (niż w wskazane w par. 1) wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

Pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia, jako czynność materialno – techniczna nie polega zaskarżeniu w drodze odwołania, a tym samym nie może być przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Natomiast, jeżeli w ocenie składającego wniosek jego wniosek spełnił kryterium kompletności, może on złożyć skargę na bezczynność organu. Wówczas wynik tego postępowania przesądzi o tym, czym wniosek spełniał wszystkie wymogi formalne, a zatem czy organ pozostawał bezczynnym w sprawie (patrz postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2008 r. I GSK 485/07 – LEX nr 469747 )

W przedmiotowej sprawie nie budzi jednak wątpliwości i nie jest kwestionowany przez skarżącego fakt, że jego wniosek z dnia 15 maja 2009 r. o przyznanie płatności na rok 2009 zawierał braki formalne, do usunięcia których został wezwany pismem z dnia 27 maja 2009 r., a odbiór powyższego pisma potwierdziła żona skarżącego. Bezsporne jest także, że pismem z 3 września 2009 r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Ł. poinformował skarżącego, że jego wniosek o przyznanie dopłat bezpośrednich, zostaje pozostawiony bez rozpoznania z uwagi na nieusunięcie w wyznaczonym terminie jego braków, a wniosek skarżącego o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków wniosku o przyznanie płatności na rok 2009 został prawomocnie oddalony (wyrok WSA w Łodzi w sprawie II SA/Łd 1199/10). Prawomocny wyrok Sądu oddający skargę na postanowienie w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do uzupełnienia braków formalnych wniosku przesądza o tym, że wniosek skarżącego z dnia 15 maja 2009 r. zawierał braki formalne, i że nie było podstaw do przywrócenia terminu do ich uzupełnienia. W takiej sytuacji wniosek skarżącego należy ocenić jako bezskuteczny tj. nie wywołujący skutku prawnego w postaci wszczęcia postępowania, co rodziłoby konieczność zakończenia jego w formie merytorycznego rozstrzygnięcia. Tylko żądanie strony niedotknięte brakami formalnymi jest zdolne do wywołania skutku prawnego wszczęcia postępowania w sprawie (B. Adamiak, J. Borkowski "Kodeks postępowania administracyjnego . Komentarz" Wydanie 10 str. 296)

W okolicznościach niniejszej sprawy brak także podstaw do przyjęcia, że uzupełnienie w marcu 2010 r. braków wniosku o przyznanie płatności na rok 2009 stanowiło podstawę do merytorycznego rozpatrzenia wniosku. Nastąpiło ono bowiem w związku z wnioskiem skarżącego o przywrócenie terminu, który nie został prawomocnie uwzględniony.

Biorąc to wszystko pod uwagę i analizując okoliczności faktyczne sprawy Sąd uznał, że w sprawie nie istniał po stronie organu obowiązek rozpoznania wniosku, a więc nie zaistniała bezczynność organu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności faktyczne i prawne Sąd, działając na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę oddalił.

R.A.