Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Zielińska-Śpiewak (spr.), Sędzia WSA Ewa Machlejd, Sędzia WSA Paweł Groński, Protokolant st. ref. Jakub Szczepkowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 września 2013 r. sprawy ze skargi Fundacji [...] w P. na postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] lutego 2013 r., znak: [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rzecz Fundacji [...] w P. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Postanowieniem z dnia [...] lutego 2013 r. znak [...] Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego działając na podstawie art. 89 pkt 1 i art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 z 2003 r. poz. 1568 ze zm.) oraz art. 17 § 2, art. 134 Kodeksu postępowania administracyjnego stwierdził niedopuszczalność odwołania Fundacji [...], od decyzji [...]Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w [...] nr [...]z dnia [...] grudnia 2012 r., umarzającej postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków województwa [...] wagonu towarowego typ [...], rok produkcji 1935, jako bezprzedmiotowe oraz odmawiającej wpisania do rejestru zabytków lokomotywy parowej normalnotorowej typ OL 49-80 - nr fabryczny [...] - rok produkcji 1953 i tendera parowozowego typu 25D49 do ww. lokomotywy - nr fabryczny [...].

Uzasadniając postanowienie organ wyjaśnił, iż stosownie do art. 31 § 1 Kpa organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem wszczęcia postępowania lub dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. W niniejszej sprawie postępowanie administracyjne dotyczące wpisania zabytku ruchomego do rejestru zabytków wszczęte zostało przez [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z urzędu, po otrzymaniu od Fundacji [...] w [...] zawiadomienia o zakupie i prawdopodobnym zamiarze pocięcia na złom wskazanych obiektów przez nowego właściciela. Ponieważ Fundacja nie wniosła jednocześnie o dopuszczenie jej do udziału w postępowaniu na prawach strony, nie może skutecznie wnieść odwołania od decyzji organu I instancji.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne wyjaśnił, że dopiero doręczenie postanowienia o dopuszczeniu organizacji społecznej do udziału w postępowaniu uprawnia ją do udziału w tym postępowaniu na prawach strony.

Skargę do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Warszawie na powyższe postanowienie złożyła Fundacji [...] z siedzibą w [...] wnosząc o jego uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Skarżąca wskazała, że organizacja społeczna - zgodnie z Kpa - może uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym na prawach strony w dwóch sytuacjach, gdy żąda wszczęcia postępowania - i to zostaje przez organ administracji wszczęte z urzędu, albo gdy występuje z żądaniem dopuszczenia do udziału w postępowaniu, które już się toczy.

W sprawie zabytkowego taboru kolejowego w [...] nie toczyło się postępowanie, należy więc uznać, że [...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wszczął postępowanie z urzędu po wniosku Fundacji [...]. Skoro tak, to Fundacji [...] powinna w nim uczestniczyć na prawach strony.

Skarżąca podkreśliła, że organizacja społeczna, która domaga się wszczęcia postępowania nie musi żądać jednocześnie dopuszczenia jej do udziału w nim. W przypadku bowiem, gdy żądanie wszczęcia postępowania zostanie uznane przez organ administracji publicznej za zasadne, wówczas organizacja społeczna uczestniczy we wszczętym z urzędu postępowaniu na prawach strony.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sad Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Przedmiotem kontroli Sadu jest postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego stwierdzające niedopuszczalność odwołania Fundacji [...] od decyzji [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w [...]. Z akt postępowania administracyjnego wynika, że skarżąca Fundacja pismem z dnia 25 lipca 2012 r. zawiadomiła Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w [...] o zakupie i prawdopodobnym zamiarze pocięcia na złom wagonu towarowego, lokomotywy parowej oraz tondera parowozowego, wnosząc jednocześnie o podjęcie stosownych działań w celu objęcia ich ochroną konserwatorską.

[...] Wojewódzki Konserwator Zabytków wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w tym przedmiocie, uznając tym samym żądanie Fundacji [...] za zasadne.

Stosownie do art. 31 Kpa organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

1. wszczęcia postępowania,

2. dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

Organizacja społeczna może zatem żądać wszczęcia postępowania przy spełnieniu trzech kryteriów: po pierwsze postępowanie powinno dotyczyć osoby trzeciej, po drugie jest to uzasadnione celami statutowymi danej organizacji społecznej i po trzecie, gdy przemawia za tym interes społeczny. Jedynie wskazane kryteria mogą podlegać ocenie organu administracji publicznej.

Z kolei art. 31 § 2 k.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji społecznej do udziału w postępowaniu.

Z powyższej regulacji wynika, iż organizacja społeczna, która domaga się wszczęcia postępowania, nie musi żądać jednocześnie dopuszczenia jej do udziału w tym postępowaniu. W wypadku, gdy żądanie wszczęcia postępowania zostanie uznane przez organ administracji publicznej za zasadne, organizacja społeczna uczestniczy w tym postępowaniu na prawach strony. Do uznania organizacji społecznej należy zaś, czy będzie uczestniczyła w postępowaniu wszczętym na jej żądanie (por. wyrok WSA w Warszawie z dn. 12.01.2012 r., IV SA/Wa 1726/11, Lex 1109965).

Z tych względów nie można podzielić stanowiska Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z którego wynika, że warunkiem koniecznym udziału organizacji społecznej w postępowaniu administracyjnym wszczętym z urzędu na jej żądanie jest złożenie odrębnego wniosku o dopuszczenie do udziału w tym postępowaniu na prawach strony.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż skarżąca Fundacja uzyskała na podstawie art. 31 § 2 i 3 Kpa legitymacją do uczestniczenia w postępowaniu na prawach strony, a tym samym wniesienia odwołania od decyzji [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] grudnia 2012 r.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit coraz art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., poz. 270) orzekł, jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 cytowanej ustawy.