Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Pocztarek (spr.) Sędziowie sędzia NSA Jan Paweł Tarno sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant starszy sekretarz sądowy Joanna Drapczyńska po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej D.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lipca 2012 r. sygn. akt II SAB/Wa 155/12 w sprawie ze skargi D.P. na bezczynność Kierownika Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie w przedmiocie dostępu do informacji publicznej 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od D.P. na rzecz Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 13 lipca 2012 r., sygn. akt II SAB/Wa 155/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę w zakresie żądania zawartego w pkt. 1 wniosku D.P. z dnia 27 lutego 2012 r. oraz umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, w sprawie z jego skargi na bezczynność Kierownika Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie w przedmiocie dostępu do informacji publicznej.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, iż w skardze na bezczynność Kierownika Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie skarżący wniósł o nakazanie organowi rozpatrzenia jego wniosku z dnia 27 lutego 2012 r., przesłanego pocztą elektroniczną, w terminie 7 dni od zwrotu akt i zasądzenie kosztów postępowania. Do skargi skarżący załączył treść zapytania mailowego.

W odpowiedzi na skargę Kierownik Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie wniósł o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej, a w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku, o umorzenie postępowania w sprawie i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu podano, że pismem z dnia 26 marca 2012 r. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pilawie rozpatrzył wniosek o udostępnienie informacji publicznej i przekazał ją skarżącemu. Jednocześnie wskazano, iż wcześniejsze rozpoznanie wniosku nie było możliwe ze względu na niesprawność systemu i brak wiedzy o wpływie wniosku, jak również brak możliwości jego odesłania.

Wobec rozpatrzenia wniosku z dnia 27 lutego 2012 r. złożona skarga stała się bezprzedmiotowa, co uzasadnia wniosek o umorzenie postępowania.

Na rozprawie w dniu 29 czerwca 2012 r. skarżący oświadczył, że ogranicza skargę do żądania zawartego w pkt 1 wniosku, tj. do żądania udostępnienia kopii umów z NFZ za lata 2011-2012, zaś w pozostałym zakresie wniósł o umorzenie postępowania, podnosząc, że jego wniosek został zrealizowany przez organ.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji wskazał, iż wniosek skarżącego z dnia 27 lutego 2012 r., w jego pkt 1, zawierał żądanie przekazania kopii umów z NFZ obowiązujących w 2011 r. i 2012 r. W odpowiedzi na powyższy wniosek, udzielonej skarżącemu pismem z dnia 26 marca 2012 r., Kierownik Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie wskazał, w odniesieniu do żądania zawartego w pkt 1, iż brak jest podstaw do wydania kserokopii umów na udzielenie świadczeń zdrowotnych z NFZ, gdyż realizacja zasady jawności umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych następuje na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która stanowi przepis szczególny w stosunku do przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wskazano, że zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych to Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje zasadę jawności umów przez zamieszczanie na swojej stronie internetowej informacji o każdej zawartej umowie, z uwzględnieniem maksymalnej kwoty zobowiązania Funduszu wobec świadczeniodawcy wynikającej z zawartej umowy, rodzaju, liczby i ceny zakupionych świadczeń i liczby jednostek rozliczeniowych wyrażających wartość świadczenia oraz cenę jednostki rozliczeniowej, a także maksymalne kwoty zobowiązania Funduszu wobec świadczeniodawcy wynikającej ze wszystkich zawartych umów. W ocenie Sądu pierwszej instancji, przedstawione stanowisko znajduje uzasadnienie w art. 135 ust. 1, 2 i 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepis ten stanowi, że umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej są jawne i nakłada na Narodowy Fundusz Zdrowia obowiązek zamieszczania na swej stronie internetowej informacji o każdej zawartej umowie, z uwzględnieniem wskazanych w nich informacji, w terminie podanym w ust. 3 art. 135. Informacje dotyczące umów zawartych przez NFZ z Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej w Pilawie są publikowane i okoliczność ta nie jest kwestionowana. W sytuacji jak w niniejszej sprawie, gdy wnioskodawca domaga się dostępu do umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia, przepis art. 135 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej jest niewątpliwie ustawą określającą odmienne zasady w trybie dostępu do informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł D.P. zarzucając mu:

1. naruszenie prawa materialnego:

a) art. 1 ust 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej przez jego niewłaściwe zastosowanie przez uznanie, iż udostępnienie treści (kopii) umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (art. 132 i następne ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) nie następuje na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej,

b) art. 61 ust 2 w zw. z art. 8 Konstytucji RP przez niezastosowanie przez uznanie, iż wnioskodawca nie ma prawa do zapoznania się ze źródłowym dokumentem, jakim jest umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

2. naruszenie przepisów postępowania:

a) art. 106 §3 p.p.s.a. przez niezastosowanie przez nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z przedmiotowych umów na okoliczność, czy informacje zamieszczone w internecie przez NFZ są zgodne z przedmiotowymi umowami, czy wszystkie informacje publiczne zawarte w przedmiotowych umowach zostały zamieszone w internecie (np. warunki udzielania świadczeń opieki zdrowotnej - art. 136 pkt. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych);

b) art. 141 §4 p.p.s.a. przez niezupełne zastosowanie przez zaniechanie w uzasadnieniu wyroku wyjaśnienia, dlaczego sąd uznał, iż informacje zamieszczone w internecie przez NFZ na podstawie art. 135 §1 tylko w ocenie skarżącego nie odzwierciedlają pełnych treści umów, czyli nie wyjaśnienie na jakiej podstawie sąd doszedł do ustalenia faktu, iż publikowane informacje odzwierciedlają pełne treści przedmiotowych umów.

Powołując się na wymienione podstawy skargi kasacyjnej wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przyznanie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W motywach skargi kasacyjnej wskazano, iż gdyby sąd przeprowadził dowód z umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej i rozważył w uzasadnieniu czy informacje publiczne zawarte w tych umowach są wszystkie i prawidłowo opublikowane w internecie, to prawidłowo ustaliłby, iż nie wszystkie informacje publiczne zawarte w tych umowach są publikowane w internecie. Musiałby zatem ustalić, iż co najmniej do części informacji publicznych, zawartych w przedmiotowych umowach wnioskodawca nie uzyskał dostępu, mimo złożenia wniosku, a zatem organ pozostawał w bezczynności co najmniej co do tej części informacji publicznych, które są w umowach, a które nie zostały opublikowane w internecie i wynik sprawy byłby inny.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Kierownik Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Pilawie wniósł o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od skarżącego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym D.P. cofnął skargę kasacyjną w zakresie punktu drugiego wyroku Sądu pierwszej instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują przesłanki nieważności określone w art. 183 § 2 p.p.s.a., zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Stosownie do art. 174 pkt. 1 i 2 p.p.s.a., skarga kasacyjna może być oparta na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a także na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Wniesiona w niniejszej sprawie skarga kasacyjna oparta została na obydwu podstawach kasacyjnych, jednak żaden z podniesionych w niej zarzutów nie mógł zostać uznany za usprawiedliwiony.

Zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 61 ust 2 w zw. z art. 8 Konstytucji RP oraz art. 1 ust 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej zmierzają do wykazania, iż udostępnienie przez właściwy podmiot umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej następuje na podstawie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Stanowisko skargi kasacyjnej w tym względzie nie zasługuje na uwzględnienie. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela reprezentowany w orzecznictwie pogląd, iż że zakres dostępu do informacji publicznej, dotyczący umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej określony jest wyłącznie przez art. 135 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej są jawne, a Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje tę zasadę jawności umów przez zamieszczenie na swojej stronie internetowej informacji o każdej zawartej umowie, z uwzględnieniem maksymalnej kwoty zobowiązania Funduszu wobec świadczeniodawcy wynikającej z zawartej umowy, rodzaju, liczby i ceny zakupionych świadczeń albo rodzaju zakupionych świadczeń, liczby jednostek rozliczeniowych wyrażających wartość świadczenia oraz cenę jednostki rozliczeniowej, a także maksymalnej kwoty zobowiązania Funduszu wobec świadczeniodawcy wynikającej ze wszystkich zawartych umów (zob. wyrok NSA z 1 grudnia 2011 r., I OSK 1621/11). Przytoczony art. 135 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest ustawą określającą odmienne zasady i tryb dostępu do informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, który stanowi, iż w przypadku kolizji przepisów tej ustawy z przepisami szczególnymi w zakresie zasad i trybu dostępu do informacji publicznej, pierwszeństwo nad przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej mają przepisy ustaw szczególnych. Powoduje to, iż żądanie udostępnienia wnioskodawcy kopii umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej nie znajduje oparcia w ustawie o dostępie do informacji publicznej, a dane zawarte w umowach, których przekazania żąda wnioskodawca dostępne są wyłącznie na zasadach określonych w art. 135 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i dostępne są dla każdego na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia.

Bezpodstawność zarzutów skargi kasacyjnej odnośnie naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego wpływa wprost na ocenę pozostałych zarzutów w niej zawartych, a dotyczących naruszenia przepisów postępowania tj art. 106 §3 p.p.s.a. oraz art. 141 §4 p.p.s.a. Wnoszący skargę kasacyjną zarzuca Sądowi pierwszej instancji nieprzeprowadzenie z urzędu dowodu z żądanych umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej na okoliczność, czy informacje zamieszczone w internecie przez Narodowy Fundusz Zdrowia są z nimi zgodne. W tym miejscu należy zauważyć, iż zgodnie z art. 133 §1 w zw. z art. 106 §3 p.p.s.a. Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy i może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca, a wobec jednoznacznej treści art. 135 §2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który określa wprost do zamieszczenia których informacji Narodowy Fundusz Zdrowia jest zobowiązany, wniosek skarżącego o przeprowadzenie dowodu z dokumentów na okoliczność ich zgodności z danymi zawartymi na stronie internetowej Funduszu należy uznać za bezprzedmiotowy.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 184 p.p.s.a. Podstawę orzeczenia o kosztach stanowił 204 pkt 1 p.p.s.a.