Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

1. Wprowadzenie dodatkowych elementów do gier losowych w postaci "elementu wiedzy" lub "zręczności" mających stworzyć pozory braku losowości, a które nie mają istotnego wpływu na warunki uprawniające do odbioru nagrody, nie pozbawia znamion ustawowych gry losowej /zależności wyniku gry od przypadku/.

2. Nabywanie kart rabatowych upoważniających do kupna towarów z rabatem, ulgą lub w innych formach premiowanie w sieci placówek handlowych i usługowych, zgodnie z regulaminem, było jednocześnie nabyciem prawa do uczestnictwa w organizowanych konkursach w zależności od wartości nabytych towarów /karta srebrna, karta złota/.

Zatem uczestnictwo w powyższych konkursach, loteriach promocyjnych niewątpliwie należało łączyć z nabywaniem towarów i usług - cel tej działalności był marketingowy, a właśnie głównym celem loterii promocyjnych jest zwiększenie sprzedaży towarów i usług i wzrost zysków podmiotów prowadzących tego rodzaju działalność.

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Spółki w P. na decyzję Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 1999 r. (...) w przedmiocie rozstrzygnięcia o grze losowej - oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z dnia 10 czerwca 1999 r. (...) Minister Finansów na podstawie art. 127 par. 3 oraz art. 138 par. 1 ust. 1 Kpa oraz w związku z art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych /Dz.U. 1998 nr 102 poz. 650 ze zm./ po rozpatrzeniu wniosku Spółki z o.o. z siedzibą w P. - postanowił utrzymać w mocy decyzję Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 1999 r. (...) rozstrzygającą, że urządzane przez Spółkę konkursy wiedzowe wyczerpują ustawowe znamiona gry losowej - loterii promocyjnej.

W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że w dniu 13 maja 1999 r. wpłynął do Departamentu Gier Losowych i Zakładów Wzajemnych Ministerstwa Finansów złożony przez Spółkę wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej w dniu 21 kwietnia 1999 r. wydaniem decyzji (...) rozstrzygającej, iż urządzane przez Spółkę konkursy wiedzowe wyczerpują ustawowe znamiona gry losowej - loterii promocyjnej, określone w art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych.

W dniu 24 lutego 1998 r. Minister Finansów pismem (...) wszczął z urzędu postępowanie w sprawie rozstrzygnięcia, czy urządzane przez Spółkę konkursy wiedzowe są grami losowymi zgodnie z ustawą o grach losowych i zakładach wzajemnych.

W wyniku tego postępowania Minister Finansów w dniu 21 kwietnia 1999 r. decyzją (...) rozstrzygnął, iż przedmiotowe gry wyczerpują ustawowe znamiona gry losowej - loterii promocyjnej.

Ustosunkowując się do argumentów zawartych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Finansów stwierdził, iż wydana w sprawie decyzja uwzględnia podnoszoną przez stronę kwestię konieczności udzielenia odpowiedzi na pytanie konkursowe. Jednak konkursy oparte na wiedzy uczestników, np, teleturnieje, na zasady których powołuje się wnioskodawca, urządzane są na podstawie powszechnie przyjętych kryteriów gwarantujących prawidłowość, wiarygodność ich przebiegu. Do najważniejszych zasad takich konkursów wiedzowych zaliczyć należy następujące cechy:

- nad ich przebiegiem czuwa komisja konkursowa, weryfikująca odpowiedzi,

- pytania konkursowe są o znacznym stopniu trudności, odpowiedzi nie są podpowiadane, sugerowane i nie wynikają z treści pytań,

- uczestnik sam, bez możliwości konsultowania się, udziela odpowiedzi na pytania "na żywo", w obecności komisji konkursowej,

- w skład komisji konkursowej wchodzą osoby zaufania publicznego,

- o wyniku konkursu decyduje wiedza uczestnika, który udzielił określonej w regulaminie ilości prawidłowych odpowiedzi.

Spełnienie łącznie powyższych zasad wskazuje, iż w konkursach tych otrzymanie nagrody uzależnione jest od wykazania się odpowiednią wiedzą, natomiast próby urządzania konkursów wypełniających znamiona gry losowej, z pominięciem przedstawionych powyżej kryteriów, należy uznać za samowolne rozszerzenie przez organizatora wykładni ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych oraz za formę obchodzenia jej przepisów

Zasadniczym elementem definicji gry losowej jest zależność wyniku gry od przypadku, który decyduje o uznaniu gry za grę losową. Dodatkowych warunków uprawniających do odbioru nagrody, których spełnienie nie wymaga od uczestnika wiedzy, a jedynie posiadania regulaminu konkursu i członkostwa, nie można uznać za potwierdzające, iż konkursy te nie są grami losowymi - loteriami promocyjnymi.

Reguły konkursów organizowanych przez Spółkę jasno wskazują, iż w losowaniu uczestniczą posiadacze kart rabatowych Spółki. Tym samym spełniony jest warunek zawarty w art. 2 ust. 1 pkt 9 cytowanej ustawy, w zakresie uznania gry losowej za loterię promocyjną.

Loteria promocyjna jest grą losową, w której uczestniczy się przez nabycie towaru lub usługi i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe. W przypadku gdy konkurs nie wypełnia ww. kryteriów konkursów opartych na wiedzy uczestników, wypełnia tym samym znamiona loterii promocyjnej, a jej urządzanie wymaga stosownego zezwolenia.

Teza ta znajduje poparcie w dotychczasowym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku z dnia 4 lutego 1998 r. II SA 1273/97 /nie publ./, w przedmiocie uznania konkursu za grę losową, w uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, iż wynik zależy od przypadku, co w żadnym razie nie oznacza jego uzależnienia tylko i wyłącznie od przypadku.

Odnośnie do przywołanego przez stronę pisma Ministerstwa Finansów Departament Gier Losowych i Zakładów Wzajemnych stwierdza, iż opinia wydana w tym piśmie dotyczyła projektów konkursów przedstawionych przez jedną z komercyjnych stacji telewizyjnych, mającą siedzibę w Warszawie.

Ministerstwo Finansów w powyższej opinii faktycznie wyraziło stanowisko przywołane we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Należy jednakże zauważyć, iż stany faktyczne w konkursach organizowanych przez stację telewizyjną nie były tożsame ze stanem faktycznym w konkursach organizowanych przez Spółkę w P.

W związku z brakiem spełnienia ww. kryteriów konkursów opartych na wiedzy uczestników, przedmiotowe konkursy wypełniają tym samym znamiona loterii promocyjnej, której urządzanie wymaga stosownego zezwolenia /art. 24 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych/.

Powyższą decyzję Ministra Finansów zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego Spółka z o.o. z siedzibą w P., wnosząc o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania. Zaskarżonej decyzji zarzucała naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych. /Dz.U. 1998 nr 102 poz. 650 ze zm./.

Ponadto strona skarżąca zarzucała naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 77 i art. 107 Kpa.

Skargę swoją uzasadniła skarżąca spółka tym, że organizowała jedynie konkursy wiedzy i brak było elementów w tych konkursach do uznania ich za loterie promocyjne, jakimi są "uzależnienie wyniku gry od przypadku" /losowości/ oraz "nabycia towaru lub usługi". Ustanowienie przez organizatora konkursu określonych wymagań co do umiejętności uczestników, w szczególności poprzez uzależnienie wyniku konkursu od ich wiedzy lub sprawności powoduje, że dany konkurs nie może być uznany za grę losową w rozumieniu ustawy. Przedmiotem sprawdzianu wiedzy /pytań konkursowych/ mogą być pytania dotyczące działalności prowadzonej przez organizatora konkursu. Nie muszą to być pytania z innych dziedzin.

Wymagania postawione wobec konkursu wiedzy w zaskarżonej decyzji są całkowicie pozbawione podstaw prawnych.

Zgodnie z orzecznictwem NSA z losowością mamy do czynienia wówczas, gdy do podziału nagród dochodzi w drodze losowania.

W organizowanych przez stronę skarżącą konkursach wiedzy o uzyskaniu nagrody nie decydował przypadek, ale udzielenie poprawnych odpowiedzi na zadane pytanie konkursowe.

Prowadzona działalność Spółki w P. ma charakter wyłącznie marketingowy, a osiągane przychody są w całości przeznaczone na działania promocyjne.

Cel ten całkowicie odbiega od tego, dla którego ustawodawca wprowadził reglamentację gier losowych w postaci loterii promocyjnych. Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o grach losowych warunkiem koniecznym uznania danego konkursu za grę losową jest wystąpienie elementu nabycia towaru lub usługi, a sprzedaż kart rabatowych nie może być uznana za sprzedaż towaru lub usługi.

Zaskarżona decyzja - zdaniem skarżącej - narusza również przepisy postępowania, a w szczególności art. 77 par. 1 i art. 80, art. 107 par. 1 i 3 Kpa oraz zasady określone w art. 7-8 i art. 10 Kpa.

Organ rozstrzygający w żaden sposób nie odniósł się w zaskarżonej decyzji do zarzutów zgłoszonych przez skarżącą spółkę we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W niniejszej sprawie nie wskazano w uzasadnieniu decyzji faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

W odpowiedzi na skargę organ naczelny wnosił o jej oddalenie w całości.

Minister Finansów w prowadzonym postępowaniu administracyjnym doprowadził do dokładnego i wszechstronnego wypełnienia stanu faktycznego, uwzględnił wszystkie aspekty sprawy i wydał decyzję wolną od wad.

Wszystkie przedstawione przez Spółkę w P. zarzuty naruszenia prawa procesowego uznał za bezpodstawne i nieuzasadnione, będące subiektywną oceną uczestnika postępowania, dla którego rozstrzygnięcie Ministra Finansów było sprzeczne z jego oczekiwaniami.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Minister Finansów rozstrzyga w drodze decyzji, czy gra lub zakład wzajemny jest grą losową lub zakładem wzajemnym /art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych - Dz.U. 1998 nr 102 poz. 650 ze zm./.

Przepis ten oznacza, że w razie wątpliwości, czy dana gra lub konkurs organizowany przez podmioty prowadzące tego rodzaju działalność ma charakter gry losowej /loterii promocyjnej/ w rozumieniu ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych czy też nie - może rozstrzygnąć jedynie upoważniony do tego organ administracji państwowej, którym jest w tych sprawach właściwy Minister Finansów.

Zatem Minister Finansów wydając zaskarżoną decyzję nie naruszył przepisów prawa - art. 2 ust. 3 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych.

Podstawę materialnoprawną kwestionowanych decyzji stanowił przepis art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy, który wśród gier losowych wymienia loterie promocyjne, w których uczestniczy się poprzez nabycie towaru lub usługi i tym samym nieodpłatnie uczestniczy w loterii, a podmiot urządzający grę oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.

Zasadnicze znamiona gry losowej wymienione w art. 2 ust. 1 zdaniem Sądu zostały w tej sprawie spełnione, gdyż przedmiotowe "konkursy" były grami o wygrane rzeczowe, wynik ich zależał od przypadku, a warunki tych "konkursów" określał regulamin.

Głównym elementem gry losowej jest zależność wyniku gry od przypadku.

Stwierdzenie braku tej przesłanki losowości /braku zależności wyniku gry od przypadku/ decyduje bowiem, iż dany konkurs lub gra nie są grami losowymi w rozumieniu ustawy

Nie można zgodzić się z zarzutem strony skarżącej, że wprowadzenie do konkursów przez nią organizowanych pytań konkursowych wyeliminowało losowość z tych gier.

Naczelny Sąd Administracyjny już wielokrotnie wypowiadał się, że wprowadzenie dodatkowych elementów do gier losowych w postaci "elementu wiedzy" lub "zręczności" mających stworzyć pozory braku losowości, a które nie mają istotnego wpływu na warunki uprawniające do odbioru nagrody, nie pozbawia znamion ustawowych gry losowej /zależności wyniku gry od przypadku/.

Z regulaminów przedmiotowych konkursów jednoznacznie wynika, że nagrodę otrzymywali zwycięzcy konkursów - ci spośród ich uczestników /nabywców kart rabatowych/ - którzy zostali wylosowani przez komputer.

Niewątpliwie zatem, wyniki konkursów zależały od przypadku, a następnie po zawiadomieniu przez organizatora konkursu osób wylosowanych w celu odbioru nagród i potwierdzenia wygranej, zobowiązane były do odpowiedzi na proste pytania ze znajomości regulaminu konkursu, które znajdowały się w tekście tego regulaminu znanego członkom (...).

Powyższy warunek uprawniający do odbioru nagrody, którego spełnienie nie wymagało od uczestnika wiedzy, lecz jedynie posiadania regulaminu konkursu i regulaminu członkostwa, słusznie nie został uznany przez organ rozstrzygający jako przeszkoda do przyjęcia przedmiotowych konkursów za gry losowe /loterie promocyjne/ w rozumieniu ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych.

Wbrew zarzutom strony skarżącej udzielenie prawidłowej odpowiedzi na pytania konkursowe nie miało istotnego wpływu na wynik konkursu, miało jedynie, wpływ na prawo do odebrania nagrody.

W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, który został należycie oceniony przez organ orzekający, zgodnie z wymogami kodeksu postępowania administracyjnego, a w szczególności przepisów art. 7, art. 77 par. 1, art. 80 i art. 107 par. 3 Kpa należało uznać, że zostały spełnione wszystkie przesłanki gry losowej - loterii promocyjnej, uprawniające do zastosowania przepisów prawa materialnego art. 2 ust. 3, art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych.

Kwestionowana przez stronę skarżącą przesłanka losowości w organizowanych przez nią konkursach /zależności wyniku gry od przypadku/ zdaniem Sądu została spełniona i nie może jej podważyć wprowadzony do tych konkursów "element wiedzy".

Kolejny zarzut strony skarżącej dotyczący braku przesłanek do uznania przedmiotowych konkursów za loterie promocyjne, a mianowicie warunek uczestnictwa w konkursach bez nabywania towarów lub usług, a jedynie przez nabycie kart rabatowych, które dopiero upoważniają do nabycia towarów po zniżonej cenie, również nie mógł być uwzględniony.

Zdaniem Sądu nabywanie kart rabatowych upoważniających do kupna towarów z rabatem, ulgą lub w innych formach premiowanie w sieci placówek handlowych i usługowych Spółki w P., zgodnie z regulaminem, było jednocześnie nabyciem prawa do uczestnictwa w organizowanych konkursach w zależności od wartości nabytych towarów /karta srebrna, karta złota/.

Zatem uczestnictwo w powyższych konkursach, loteriach promocyjnych niewątpliwie należało łączyć z nabywaniem towarów i usług - i jak sama strona skarżąca przyznała - cel tej działalności był marketingowy, a właśnie głównym celem loterii promocyjnych jest zwiększenie sprzedaży towarów i usług i wzrost zysków podmiotów prowadzących tego rodzaju działalność.

Skoro pozostałe przesłanki do uznania przedmiotowych konkursów za gry losowe - loterie promocyjne, a mianowicie wygrane rzeczowe i regulamin konkursów nie były sporne, to należało stwierdzić, że Minister Finansów nie naruszył przepisów prawa materialnego powołanych wyżej art. 2 ust. 1 pkt 9, art. 2 ust. 3 i art. 3 ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych, jak również przepisów postępowania administracyjnego, w stopniu w jakim mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 7, art. 77 par. 1, art. 80 i art. 107 par. 3 Kpa.

Fakt nazwania przedmiotowych konkursów w czasie kontroli skarbowej przez organy kontroli skarbowej za loterie fantowe nie ma istotnego znaczenia, gdyż to dopiero organ właściwy jakim jest Minister Finansów, rozstrzygnął, jakiego rodzaju jest przedmiotowa gra losowa, i organ ten nie dopuścił się sprzeczności w swoich ustaleniach, będących podstawą zaskarżonych decyzji.

Wbrew zarzutom skarżącego naczelny organ administracji państwowej ustosunkował się w uzasadnieniu obu decyzji do jego zarzutów i w sposób wystarczający uzasadnił swoje rozstrzygnięcie z zachowaniem reguł zawartych w przepisie art. 107 par. 3 Kpa.

Z tych wszystkich przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny nie uwzględnił skargi, gdyż brak było podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji na podstawie przepisów art. 22 ust. 1 pkt 1 i art. 22 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.

Dlatego też należało skargę oddalić na podstawie art. 27 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym.