Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 8 września 2005 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Irena Krzemieniewska (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Janusz Furmanek, Asesor Ewa Alberciak, Protokolant M.Kowalska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 września 2005 r. sprawy ze skargi Cz. M. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie zameldowania 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza Miasta Z. z dnia [...] nr [...]; 2) orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku.

Decyzją z dnia [...] Nr [...] Burmistrz Z. na podstawie art. 47 ust 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych z dnia 10 kwietnia 1974 roku /Dz.U. z 2001 r., Nr 87, poz. 960 ze zm./ oraz art. 104 ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego z wniosku S. W., orzekł o zameldowaniu S. W. wraz z żoną E. W. i synami A. i P. W., na pobyt stały w Z. przy ul. A 45.

W uzasadnieniu decyzji Burmistrz Z. wskazał, iż wnioskodawca wraz z rodziną faktycznie zamieszkuje w nieruchomości położonej w Z. przy ul. A 45. Dopuszczony do udziału w sprawie w charakterze strony Cz. M. nie wyraził zgody na zameldowanie wnioskodawcy wraz z rodziną w spornym lokalu, podnosząc, iż jest spadkobiercą poprzedniego właściciela S. M. ale nie przedstawiając na tę okoliczność dowodu. Zdaniem organu I instancji zły stan techniczny budynku nie może w rozumieniu cyt. ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych stanowić przesłanki do odmowy zameldowania w takim budynku. Stosownie do art. 9 ust 2b ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych zameldowanie służy jedynie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu osoby w danym lokalu, a zatem spełniona została przesłanka z art. 9 ust. 2 cyt. ustawy do zameldowania w przedmiotowym lokalu S. i E. W. z dziećmi.

Od powyższej decyzji złożył odwołanie do Wojewody [...] Cz. M., wnosząc o jej uchylenie oraz nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. W uzasadnieniu odwołania Cz. M. podniósł, iż zaskarżona decyzja narusza zasadę postępowania administracyjnego wyrażoną w art. 7 K.p.a., a także narusza zasadę ochrony własności określone w kodeksie cywilnym, a ponadto stwarza zagrożenie życia i mienia osób przebywających w przedmiotowej nieruchomości.

Decyzją z dnia [...] Nr [...] Wojewoda [...] po rozpatrzeniu odwołania Cz. M., utrzymał zaskarżoną decyzję Burmistrza Z. z dnia [...] Nr [...] w mocy. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, iż art. 2, w związku z art. 10 ust. l ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t.j. Dz. U. z 2001r. Nr 87, póz. 960 z późn. zm.) nakłada na osobę przebywającą stale na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wykonanie obowiązku meldunkowego. Obowiązek ten powstaje, gdy osoba przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby. Wówczas obowiązana jest zameldować się na pobyt stały lub czasowy, najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia.

Przesłanki zameldowania na pobyt stały zostały określone w art. 6 ust. l cyt. ustawy, który stanowi, że pobytem stałym jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. Obowiązek meldunkowy winien być rozumiany jako czynność materialno - techniczna, związana z rejestracją ruchu ludności, a warunkiem wystarczającym do jego dokonania jest potwierdzony pobyt w lokalu, do którego ma nastąpić zameldowanie. Krąg podmiotów uprawnionych do potwierdzenia pobytu w lokalu określa art. 29 ust. l cyt. ustawy. Ponieważ w niniejszej sprawie nieruchomość położona przy ulicy A nr 45 w Z. ma nie uregulowany stan prawny - organ pierwszej instancji miał obowiązek wszcząć postępowanie w trybie art. 47 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Zgodnie bowiem z treścią powołanego powyżej artykułu organ gminy prowadzący ewidencję ludności jest obowiązany na podstawie zgłoszenia dokonać zameldowania lub wymeldowania przez zarejestrowanie danych dotyczących osoby i miejsca jej pobytu, jak również innych zdarzeń objętych obowiązkiem meldunkowym. Jeżeli zgłoszone dane budzą wątpliwości, o dokonaniu zameldowania lub wymeldowania rozstrzyga właściwy organ gminy (art. 47 ust. 2). Ponieważ S. i E. małżonkowie W. nie byli uprawnieni do potwierdzenia swojego pobytu w nieruchomości, do której zgłoszony został pobyt stały - organ pierwszej instancji na podstawie art. 47 ust. 2 wszczął postępowanie wyjaśniające. Ze zgromadzonego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż rodzina W. zamieszkuje w nieruchomości, położonej przy ulicy A nr 45 w Z..

Powyższy fakt potwierdza świadek - sąsiadka zamieszkująca przy ul. A nr 45A w Z. – A. S.. W zeznaniu złożonym w dniu 18 marca 2004r. do protokołu przesłuchania świadka oświadczyła, iż S. W. jest jej sąsiadem i w przedmiotowej nieruchomości wraz z rodziną zamieszkuje od kilku lat (nie pamięta dokładnie od którego roku). Podkreślono, iż Cz. M. - który do dnia wydania decyzji nie wykazał, iż posiada tytuł prawny zabudowanej działki przy ulicy A nr 45 w Z. - sprzeciwiając się zameldowaniu rodziny W. nie kwestionował faktu pobytu wyżej wymienionych osób w przedmiotowej nieruchomości, uznając jedynie ich pobyt za "zagrażający ich życiu".

Organ odwoławczy wyjaśnił, iż zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi sygn. akt: II SA/Łd 1963/00 z dnia 19 czerwca 2002r. - nie jest rzeczą organu właściwego w sprawach ewidencji ludności dokonywanie oceny, czy określony obiekt budowlany nadaje się na miejsce pobytu ludzi w rozumieniu przepisów prawa budowlanego i prawa przestrzennego i uzależnione od tej oceny możliwości zameldowania.

Wojewoda [...] wyjaśnił, iż podjęte czynności zmierzające do ustalenia stanu technicznego budynku, w którym ma nastąpić zameldowanie nie rzutują na dokonanie tej czynności.

Mając powyższe na uwadze organ odwoławczy stwierdził, że w aktualnie obowiązującym stanie prawnym spełnione zostały przesłanki uzasadniające zameldowanie S. i E. małżonków W. wraz z dziećmi: A. i P. w przedmiotowej nieruchomości, gdyż istotę ewidencji ludności stanowi gromadzenie informacji o miejscu pobytu osób. Chodzi przy tym o to, by dane te odpowiadały stanowi faktycznemu, co ma miejsce w niniejszej sprawie. Ponadto wyjaśnił, iż wszelkie sprawy wynikające z umów cywilno-prawnych (najem lokalu), rozstrzygane są w drodze postępowania sądowego, a nie w postępowaniu administracyjnym. Jeżeli Cz. M. pragnie usunąć rodzinę W. z przedmiotowej nieruchomości winien tego dokonać na drodze cywilno-prawnej, poprzez uzyskanie wyroku eksmisyjnego, a następnie jego wykonanie.

Na powyższą decyzję Wojewody [...] w dniu [...] złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę Cz. M.. W skardze podtrzymał argumentację wyrażoną w odwołaniu od decyzji Burmistrza Z. z dnia [...] Nr [...] i w toku postępowania przed organami administracji w przedmiotowej sprawie.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna .

Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( Dz. U. nr 153 poz. 1269 ) - sądy administracyjne sprawują w zakresie swojej właściwości kontrolę pod względem zgodności z prawem.

Oznacza to, że sąd administracyjny bada legalność zaskarżonej decyzji czy jest ona zgodna z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron, oraz procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Decyzja zaś lub postanowienie stosownie do art. 145 § 1 pkt. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

( Dz. U. nr 153 poz. 1270 ) podlega uchyleniu jeżeli sąd stwierdzi :

a/ naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy

b/ naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania

c/ inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

W przedmiotowej sprawie Sąd stwierdził, iż doszło do naruszenia przez organ przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Organy administracji zobowiązane są do podejmowania wszelkich kroków zmierzających do dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy- co wynika z art. 7 kpa –oraz zgodnie z art. 77 § 1 kpa - muszą w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.

Zgodnie z art.5 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych z dnia 10 kwietnia 1974 roku /Dz.U. z 2001 r., Nr 87, poz. 960 ze zm./ - osoba posiadająca obywatelstwo polskie i przebywająca stale na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązana jest zameldować się w miejscu pobytu stałego. Pobytem stałym jest zamieszkiwanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. (art. 6 ust. 1 tej ustawy).

W myśl art. 9 ust. 2 b tej ustawy zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu.

Z treści art. 9 ust. 2a wynika natomiast, iż przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad dwa miesiące należy przedstawić potwierdzenie pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad dwa miesiące dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu oraz do wglądu dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego podmiotu.

W przedmiotowej sprawie organ I instancji zawiadomił o wszczęciu postępowania skarżącego Cz. M.. Nie zostało wyjaśnione skąd organ czerpał informacje o tym, że skarżący jest stroną postępowania w rozumieniu art. 28 kpa. W piśmie z dnia 15 marca 2004 r skarżący wyjaśnia, iż spadkobiercy właścicieli przedmiotowej nieruchomości upoważnili adwokata do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Wniósł o zawieszenie postępowania do czasu wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Organ nie rozpoznał tego wniosku, a w decyzji z dnia [...] zarzucił, iż skarżący nie przedstawił dowodu o nabyciu spadku po S. M.. Jednocześnie organ stwierdził, iż dopuścił skarżącego do postępowania w charakterze strony.

Stwierdzić zatem należy, iż przede wszystkim nie zostało wyjaśnione czy Cz. M. jest stroną postępowania. Nie zostanie to wyjaśnione dopóty, dopóki nie zostanie przedstawione prawomocne orzeczenie o stwierdzeniu nabycia spadku po byłych właścicielach nieruchomości.

Ponadto tylko wtedy zostanie wyjaśnione, kto oprócz skarżącego jest spadkobiercą tej nieruchomości, a zatem kogo oprócz skarżącego organ winien zawiadomić o toczącym się postępowaniu, i kogo w tym postępowaniu organ pominął, co stanowi podstawę do wznowienia postępowania.

W postępowaniu powinna brać również udział E. W.. Z akt administracyjnych nie wynika, aby S. W. działał jako pełnomocnik E. W..

Organ winien więc wyjaśnić na jakim etapie znajduje się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku i rozpoznać wniosek skarżącego o zawieszenie postępowania, a następnie przeprowadzić postępowanie z udziałem wszystkich osób, które są stroną tego postępowania w rozumieniu art. 28 kpa.

Nie można bowiem pomijać treści cyt. art. 9 ust. 2a . Organ przyjął, iż pobyt stały S. i E. W. wraz z dziećmi potwierdziła w swoim oświadczeniu sąsiadka A. S..

Tego rodzaju stanowisko nie jest zasadne.

Należy bowiem zauważyć, iż wprawdzie Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 27 maja 2002 r , wydanym w sprawie sygn. akt K 20/01, którego sentencja została ogłoszona dnia 19 czerwca 2002 r. w Dz. U. nr 78 poz. 716 orzekł, że art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r o ewidencji ludności i dowodach osobistych ( Dz. U. z 2001 r nr 87 poz. 960 ze zm. ) jest niezgodny z art. 52 ust. 1 i art. 83 w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, lecz ust. 2a art. 9 tej ustawy został dodany przez art. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U z 2004 nr. 93 poz. 887) zmieniającej niniejszą ustawę z dniem 1 maja 2004 r., a zatem po wyroku Trybunału Konstytucyjnego .

W obecnie obowiązującym stanie prawnym przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad dwa miesiące nie jest wymagane przedstawienie potwierdzenia uprawnienia do przebywania w lokalu (pomieszczeniu) w którym ma nastąpić zameldowanie - wymóg ten przewidywał ust. 2 art. 9 tej ustawy natomiast wymagane jest zgodnie z ust. 2a art. 9 tej ustawy - przedstawienie potwierdzenia pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały lub czasowy trwający ponad dwa miesiące dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu oraz przedstawienie do wglądu dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu tego podmiotu.

Poszerzony został zatem przez ustawodawcę w art. 29 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych z dnia 10 kwietnia 1974 roku /Dz.U. z 2001 r., Nr 87, poz. 960 ze zm./ krąg osób mających obowiązek dokonania potwierdzenia stałego pobytu w stosunku do osób, które w poprzednim stanie prawnym dokonać mogły potwierdzenia uprawnienia do przebywania w lokalu o : " inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu".

Powyższa zmiana oznacza, iż potwierdzenia pobytu może dokonać właściciel lub każdy podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu.

Potwierdzenie pobytu zawiera w sobie element zgody na ten pobyt wyrażonej przez właściciela lub podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu. Nie jest zatem możliwe zameldowanie na stałe w lokalu osób, których pobyt jest sprzeczny z wolą osoby dysponującej tytułem prawnym do lokalu.

Zwrócił na ten problem uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r (sygn. akt V S.A. 519/03 nie publikowany) w którym stwierdzono iż : " Uprawniać do zameldowania w lokalu może jedynie pobyt legalny, oznaczający przebywanie na zasadach zgodnych z prawem, za wiedzą i zgodą osoby uprawnionej do dysponowania lokalem. Wyłączone więc będą sytuacje będące następstwem naruszenia posiadania, czy też wręcz przestępstwa polegającego na naruszeniu miru domowego ( art. 171 kk ). Nie można bowiem czerpać uprawnień z zachowań sprzecznych z prawem, a samowoli nie może sankcjonować instytucja zameldowania. "

Sąd w tym składzie w pełni podziela ten pogląd.

Bez zatem ustalenia kto jest spadkobiercą byłych właścicieli uzyskanie takiego potwierdzenia nie jest możliwe, a więc nie jest możliwe dokonanie zameldowania S. i E.W. wraz z dziećmi w przedmiotowym lokalu.

Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o art. 145 § 1 pkt. 1 lit. b i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. nr 153 poz. 1270) orzekł jak w sentencji .

Mając na uwadze treść art. 152 cyt. ustawy Sąd orzekł, iż zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku.