Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędzia del. NSA Ewa Dzbeńska (spr.) Protokolant Magdalena Cieślak po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2008r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2007 sygn. akt IV SA/Po 865/06 w sprawie ze skargi P. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie pomocy społecznej oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 27 czerwca 2007r., sygn. akt IV SA/Po 865/06 oddalił skargę P. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie pomocy społecznej.

W uzasadnieniu wyroku przedstawiono następujący stan faktyczny sprawy:

Decyzją z dnia [...], nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta i Gminy W. z dnia [...], nr [...] odmawiającą przyznania P. S. świadczenia z pomocy społecznej.

W uzasadnieniu organ wskazał, że strona zwróciła się do organu o udzielenie pomocy w związku z brakiem możliwości zatrudnienia. Z uwagi na sygnalizowane problemy zdrowotne, uniemożliwiające, w ocenie wnioskodawcy podjęcie zatrudnienia, skierowano stronę na badania, celem ustalenia stopnia niepełnosprawności.

Orzeczeniem z dnia [...], nr [...] Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. nie zaliczył P. S. do osób niepełnosprawnych. W związku z powyższym, w dniu 7 lipca 2006 r. organ pomocy społecznej wznowił propozycję podjęcia prac społecznie użytecznych. Strona odmówiła podjęcia w/w prac, co uzasadniało, w ocenie organu odmowę przyznania wnioskowanego świadczenia.

Skargę do sądu administracyjnego od powyższej decyzji złożył P. S., zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Skarżący wskazał, iż odmowa podjęcia pracy związana była ze stanem zdrowia wnioskodawcy, a ponadto wskazał, że oczekuje na rozstrzygnięcie odwołania od decyzji odmawiającej przyznania statusu osoby niepełnosprawnej przez Sąd Ubezpieczeń Społecznych.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalając skargę na powyższą decyzję, w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 czerwca 2007 r. podzielił ustalenia faktyczne organów obu instancji. Sąd wskazał, iż wnioskodawca w postępowaniu przed organami obu instancji nie wykazał w sposób wiarogodny, by jego niezdolność do pracy wynikała z choroby, inwalidztwa bądź osiągnięcia wieku emerytalnego. Do dnia 5 maja 2006 r., tj. daty przedłożenia zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy w dniach 10 - 18 kwietnia 2006 r. Ośrodek nie dysponował żadnymi dowodami, że stan zdrowia stanowił jakąkolwiek przeszkodę dla podjęcia prac społecznie użytecznych. Skarżący rejestrując się jako osoba bezrobotna i pobierając zasiłek dla bezrobotnych, a następnie pozostając jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku, deklarował swą zdolność i gotowość do podjęcia zatrudnienia.

Dwukrotna odmowa wyrażenia zgody na podjęcie prac społecznie użytecznych, bez dostatecznego usprawiedliwienia upoważniała Dyrektora Ośrodka do odmowy przyznania świadczenia z pomocy społecznej, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 i art. 73 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

W rozpatrywanej sprawie za taką oceną przemawiał fakt, że zainteresowany jest w wieku aktywności zawodowej, nie wykazuje się dowodem, iż nie był zdolny do prac społecznie użytecznych w dniach 6 i 7 kwietnia 2006 r. i dnia 7 lipca 2006 r., posiada średnie wykształcenie w atrakcyjnym zawodzie. W ocenie Sądu nie sam fakt odczuwania dolegliwości zdrowotnych, a jedynie dokument lekarski stanowiący o niezdolności do pracy w danym dniu, stanowiłby podstawę do usprawiedliwienia odmowy wykonywania prac społecznie użytecznych.

Organy obu instancji prawidłowo uznały, że jakkolwiek skarżący spełnia ustawową przesłankę pozytywną przyznania pomocy (art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej), to udzielenia tejże pomocy należy odmówić, z uwagi na przesłankę negatywną - nieuzasadnioną odmowę wykonania pracy (art. 11 ust. 2 powołanej ustawy).

Skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wniósł P. S., zaskarżając orzeczenie w całości. Skarżący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia, rozpoznanie skargi na podstawie art. 188 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i przyznanie pomocy społecznej oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pełnomocnik skarżącego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 11 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej poprzez przyjęcie, że odmowa podjęcia pracy przez skarżącego była brakiem współdziałania, o którym mówi powołany przepis.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej P. S. wskazał, iż kontaktuje się z pracownikami Ośrodka Pomocy Społecznej w W., poinformował ich, że choruje, a ponadto że wniósł do Sądu Ubezpieczeń Społecznych sprawę o ustalenie stopnia niepełnosprawności. Nie mógł natomiast przedstawić zaświadczenia o stopniu niepełnosprawności, gdyż sprawa była w toku.

Przy takim stanie faktycznym trudno przyjąć, że zachowanie skarżącego odmawiające podjęcia pracy polegającej na wielogodzinnym grabieniu było odmową podjęcia współdziałania.

Skarżący spełnił przesłanki do otrzymania pomocy społecznej, a jedyną przeszkodą była przesłanka negatywna o braku współdziałania. W momencie odpadnięcia przesłanki negatywnej zachodzi brak przeszkód do przyznania skarżącemu pomocy społecznej i powinien on ją otrzymać za żądany okres.

Na rozprawie w dniu 29 maja 2008 r. skarżący wskazał, iż wyrokiem z dnia [...] września 2007 r., sygn. akt [...] Sąd Rejonowy w P. X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – Sekcja Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie W. utrzymującego w mocy orzeczenie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia [...], w którym organ ten nie zaliczył P. S. do osób niepełnosprawnych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej – ppsa), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania. W sprawie nie występują przesłanki wymienione w art. 183 § 2 ustawy ppsa, a zatem niniejsza sprawa mogła być rozpatrywana tylko w granicach zakreślonych skargą kasacyjną.

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach.

Chybionym jest zarzut naruszenia przez Sąd przepisów prawa materialnego poprzez przyjęcie, że odmowa podjęcia pracy przez skarżącego była brakiem współdziałania, o którym stanowi art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.).

Zgodnie z powołanym przepisem brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną, mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Pozostaje poza sporem, iż P. S. jako osoba bezrobotna spełnia przesłanki warunkujące uzyskanie świadczenia z pomocy społecznej. Organy pomocy społecznej jednakże ustaliły, że nie wykazał on chęci współdziałania z pracownikami socjalnymi. Ponadto, na co również wskazuje materiał dowodowy sprawy, skarżący nie wykorzystuje własnych możliwości, które mogłyby przyczynić się do poprawy jego sytuacji życiowej odmawiając przyjęcia oferty pracy.

Za brak współdziałania, o jakim mowa w powołanym przepisie, niewątpliwie uznać należy odmowę podjęcia prac społecznie użytecznych, do których skierowany został P. S.. Nie można zatem stwierdzić, aby zasadny był zarzut naruszenia art. 11 ust. 2 cytowanej ustawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu właściwie ocenił, iż skarżący - będący osobą zdolną do podjęcia pracy z uwagi na wiek i stan zdrowia - odmawiając przyjęcia skierowania do prac społecznie użytecznych, spełnił przesłankę wskazaną w powyższym przepisie, skutkującą odmową przyznania świadczenia z pomocy społecznej.

Zgodzić należy się z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, iż tylko dokument lekarski stanowiący o niezdolności do pracy stanowiłby usprawiedliwioną podstawę odmowy wykonywania wskazanych prac. Skoro wnioskodawca nie dysponował orzeczeniem stosownego organu o zaliczeniu do osób niepełnosprawnych, to należy uznać, iż brak zgody na podjęcie pracy był nieuzasadniony. Wobec powyższego za chybione uznać należy twierdzenia, iż odmowa ta nie skutkowała brakiem współdziałania w rozwiązywaniu własnej trudnej sytuacji życiowej.

Ocena stanu zdrowia P. S. była przedmiotem opinii lekarzy w postępowaniu przed Zespołem do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, jak i biegłych lekarzy sądowych przed Sądem Rejonowym w P.. W wyniku przeprowadzonego postępowania ustalono, iż występujące u skarżącego schorzenia nie uzasadniają zaliczenia go do osób niepełnosprawnych na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r., Nr 14, poz. 92).

Wobec powyższego nie można przyjąć, że podnoszone w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej są uzasadnione.

W tym stanie rzeczy, skoro skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach, na mocy art. 184 powołanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.