Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Biernat (spr.) Sędziowie Jan Kacprzak NSA Jan Grabowski Protokolant Monika Majak po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2007 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej B. S.A. z siedzibą we Francji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2006 r. sygn. akt VI SA/Wa 310/05 w sprawie ze skargi B. S.A. z siedzibą w F. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 grudnia 2004 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uznania prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z 13 kwietnia 2006 r., sygn. akt VI SA/Wa 310/05, oddalił skargę B. S.A. z siedzibą w F. (zwanej dalej: skarżącą lub spółką) na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z 14 grudnia 2004 r., nr [...] w przedmiocie odmowy uznania prawa ochronnego na znak towarowy IR 639197, zwany też dalej: przedmiotowym znakiem towarowym.

Wyrok został wydany w następującym stanie sprawy.

W dniu 16 lipca 1996 r. Urząd Patentowy wydał wstępną decyzję odmawiającą w Polsce ochrony dla międzynarodowej rejestracji znaku towarowego mieszanego DVORAK nr IR 639197. B. S.A. w dniu 24 stycznia 1997 r. złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Decyzją z 27 sierpnia 2003 r. Urząd Patentowy, na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 pkt 1, 2 i 3 ustawy o znakach towarowych z 31 stycznia 1985 r. (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm., zwanej dalej: u.z.t.) w związku z art. 315 ust. 3 oraz art. 145 ust. 1 ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tj. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117, zwanej dalej: p.w.p.), odmówił uznania prawa ochronnego na znak towarowy DVORAK, zarejestrowany pod nr 639197 w trybie Porozumienia Madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków na rzecz B. S.A. i wyznaczony na Polskę 7 lipca 1995 r. Organ w uzasadnieniu decyzji podał, że odmowa nastąpiła ze względu na podobieństwo przedmiotowego znaku do dwóch znaków towarowych przestrzennych, zgłoszonych z wcześniejszym pierwszeństwem oraz zarejestrowanych pod nr 79913 i nr 80064 na rzecz P.W.W. "P." Spółka Akcyjna z siedzibą w S. Urząd Patentowy stwierdził, że niedopuszczalna jest rejestracja przedmiotowego znaku ze względu na podobieństwo wymienionych znaków towarowych oraz przeznaczenie ich do oznaczania napojów alkoholowych i z uwagi na możliwość wprowadzenia w błąd nabywców towarów alkoholowych co do pochodzenia towarów w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego. Organ stwierdził ponadto, że niedopuszczalne jest uznanie w Polsce rejestracji międzynarodowej przedmiotowego znaku, gdyż narusza on prawa osób trzecich, wykorzystując elementy plastyczne stanowiące przedmiot wzorów przemysłowych zarejestrowanych na rzecz innego przedsiębiorcy - P.W.W. "P.". Urząd Patentowy wskazał, że powodem odmowy było również zawarcie w elemencie słownym nazwiska DVORAK, które to oznaczenie nie znajduje uzasadnienia ze względu na siedzibę spółki umiejscowioną we Francji oraz towary, dla oznaczania których znak jest przeznaczony.

B. S.A. wystąpiła z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy uzasadniając, że organ orzekający w niniejszej sprawie nie doprowadził do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego na podstawie całości informacji i materiałów przedstawionych w toku postępowania. Spółka podniosła, że organ postawił błędną tezę twierdząc, że przedmiotowy znak jest podobny w stopniu rodzącym ryzyko konfuzji do dwóch przestrzennych znaków towarowych zarejestrowanych na rzecz spółki P. z S. W ocenie skarżącej, Urząd Patentowy bezpodstawnie skoncentrował się jedynie na selektywnie wybranych elementach przedmiotowego znaku towarowego, pomijając jego kompleksową postać, którą stanowi będące jednolitą całością charakterystyczne kombinowane oznaczenie przestrzenno - słowno - graficzne. Spółka podniosła, że Urząd Patentowy skoncentrował się na przytoczeniu opisów znaków i na ich podstawie uznał, że zewnętrzny kształt oraz proporcje wymiarów butelek P.W.W. P. są analogiczne do kształtu zgłoszonego znaku. B. S.A. stwierdziła również, że zarejestrowanie konkretnej postaci butelki jako znaku przestrzennego nie powinno być przeszkodą dla uzyskania ochrony przez inne oznaczenie przestrzenno - słowno - graficzne tylko dlatego, że również przedstawia formę butelki, bądź zawiera niektóre jej elementy. Za nieuzasadniony uznała spółka zarzut Urzędu Patentowego, że przedmiotowy znak towarowy ze względu na element słowny DVORAK należy do grupy oznaczeń, w których można by się doszukiwać wrażenia uzyskania nieuzasadnionych korzyści ze szkodą dla konkurencji czy klientów. B. S.A. wniosła przy tym o ograniczenie wykazu towarów w klasie 33 poprzez dodanie słów: "pochodzenia czeskiego". Zdaniem spółki, rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie powinno zostać oparte na podstawie art. 6 quinqies Konwencji Paryskiej, zgodnie z którym rejestracji znaku towarowego można odmówić tylko w ściśle określonych przypadkach, do których zalicza się brak jakichkolwiek znamion odróżniających.

Urząd Patentowy decyzją z 14 grudnia 2004 r. na podstawie art. 245 p.w.p., po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy decyzję z 27 sierpnia 2003 r. W uzasadnieniu organ stwierdził, że przeprowadził pełne badanie zdolności odróżniającej zgłoszonego znaku DVORAK. Dokonał oceny biorąc pod uwagę podobieństwo samych oznaczeń jak i towarów, do oznaczania których znaki zostały przeznaczone. Urząd Patentowy podniósł, że przeciwstawione znaki mają postać butelki, która charakteryzuje się zewnętrznym kształtem oraz proporcjami wymiarów korpusu butelki i szyjki, analogicznymi do zgłoszonego znaku. Butelki mają określone cechy plastyczne, którymi są: matowa, półprzejrzysta powierzchnia butelek, przy czym dwa jej fragmenty na ścianach bocznych usytuowane naprzeciwko siebie są gładkie i przezroczyste i mają kształt zbliżony do owali o dłuższych osiach ukierunkowanych pionowo. Organ podniósł, że z porównania zasadniczych elementów wyróżniających wynika, że zgłoszony znak towarowy DVORAK jest podobny w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. do znaków zarejestrowanych z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innego przedsiębiorstwa.

Zdaniem Urzędu Patentowego, niedopuszczalne jest także uznanie rejestracji międzynarodowej ze względu na naruszenie praw osób trzecich, wynikających z rejestracji wzorów przemysłowych nr Rp1 i Rp2 pt. "Butelka".

Organ wziął pod uwagę niedopuszczalność rejestracji znaku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Urzędu Patentowego spółka B., dokonując zgłoszenia przedmiotowego znaku towarowego, podjęła próbę wykorzystania renomy cudzego oznaczenia. Stwierdzono, że dokonane przez spółkę zgłoszenie znaku towarowego z nazwiskiem znanego kompozytora może wywołać u przeciętnego odbiorcy wrażenie, w kontekście rejestracji znaku R-106570 CHOPIN, że jest to seria znaków przeznaczonych do oznaczania napojów alkoholowych pochodzących od tego samego producenta.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Urzędu Patentowego RP z 14 grudnia 2004 r. B. S.A. wniosła o uchylenie decyzji w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Skarżąca podniosła, że Urząd Patentowy rozstrzygnął przedmiotową sprawę w oderwaniu od wypracowanych w doktrynie i orzecznictwie zasad dokonywania oceny ryzyka konfuzji pomiędzy znakami towarowymi. W ocenie spółki przyczyniło się to do nieprawidłowej oceny stanu faktycznego i w konsekwencji do niewłaściwego zastosowania art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t.

Skarżąca nie zgodziła się z ustaleniami Urzędu Patentowego, które miały uzasadniać brak możliwości koegzystowania przedmiotowego znaku i znaków przeciwstawionych na polskim rynku. Zdaniem spółki, kategoryczne twierdzenia organu o uznaniu elementów przestrzennych samych butelek jako cech przesądzających o podobieństwie znaków i w konsekwencji uzasadniających zastosowanie art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., pozostają w sprzeczności z poczynionymi przez niego ustaleniami, w świetle których istotą identyfikacji tych znaków są ich elementy słowne. Skarżąca podkreśliła, że niezrozumiała jest odmowa ochrony dla znaku towarowego DVORAK, uzasadniona przez Urząd Patentowy wyłącznie podobieństwem elementów przestrzennych, bowiem przedmiotowy znak jest bogaty w elementy odróżniające: słowne, graficzne oraz przestrzenne. Zdaniem spółki, jeżeli organ uznał, że elementy słowne i graficzne występujące w przedmiotowym znaku nie mają znaczenia w niniejszej sprawie, winien wskazać, na czym opiera takie założenie. Skarżąca podtrzymała swoje wcześniejsze stanowisko, że zarzut naruszenia przez spółkę art. 8 pkt 2 u.z.t. jest bezzasadny, skoro przeciwstawione znaki nie są podobne do znaku DVORAK w takim stopniu, aby mogły wprowadzić w błąd odbiorców co do pochodzenia.

B. S.A. podniosła ponadto, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 80 ustawy z 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, zwanej dalej: k.p.a.), bowiem organ nie powołał się na żaden dowód, który świadczyłby o tym, że spółka dokonując zgłoszenia znaku towarowego podjęła próbę wykorzystania renomy cudzego oznaczenia. Skarżąca podkreśliła również, że Urząd Patentowy nie przekazał jej sprzeciwu złożonego w niniejszej sprawie przez podmiot uprawniony z wcześniejszych rejestracji, w związku z czym nie miała możliwości wypowiedzenia się co do dowodów i materiałów zebranych w sprawie.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej, podtrzymując jednocześnie stanowisko oraz argumenty przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalając skargę stwierdził, że zaskarżona decyzja Urzędu Patentowego oraz utrzymana nią w mocy decyzja z 27 sierpnia 2003 r. nie naruszają prawa w stopniu uzasadniającym ich uchylenie. Za trafny uznał Sąd zarzut niezasadnego powołania się przez organ na renomę przeciwstawionych znaków, bez wskazania dowodów, na których się oparł. Sąd stwierdził również, że fakt niedostarczenia spółce przez organ w toku postępowania administracyjnego pisma zawierającego uwagi uprawnionego jest bezsporny. Uchybienia te jednakże nie mogą stanowić podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji, gdyż nie miały wpływu na wynik sprawy. Z okoliczności sprawy wynika, że skarżącej znane były rejestracje przeciwstawionych znaków przestrzennych nr 79913 oraz 80064, stanowiące podstawę odmowy udzielenia prawa ochronnego. W związku z tym nie można uznać za skuteczny zarzutu skargi, że spółka została pozbawiona możliwości odniesienia się do dowodów i materiałów zebranych w sprawie.

Sąd podniósł, że problem podobieństwa towarów stanowi kwestię rozstrzyganą przed badaniem podobieństwa oznaczeń. W tym zakresie ustalenia organu były prawidłowe. W ocenie Sądu, organ prawidłowo uznał jednorodzajowość towarów oznaczonych przedmiotowym znakiem i znakami przeciwstawionymi, bowiem wymienione znaki towarowe są przeznaczone do oznaczania napojów alkoholowych (klasa 33).

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że zaskarżona decyzja zawiera mankamenty, jednakże nie mogą one stanowić podstawy do uchylenia decyzji, gdyż nie miały wpływu na wynik sprawy. Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że organ badał potencjalne ryzyko konfuzji w zwykłych warunkach obrotu. Zdaniem sądu, Urząd Patentowy w toku postępowania dokonał oceny wprowadzającego w błąd podobieństwa przedmiotowego znaku do znaków przeciwstawionych. W ocenie Sądu, organ prawidłowo wskazał i zastosował art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. jako podstawę odmowy uznania w Polsce skutków rejestracji międzynarodowej znaku towarowego IR 639197 DVORAK w klasie 33.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podniósł, że przeciwstawione znaki przestrzenne nr 79913 oraz nr 80064 zostały zgłoszone i zarejestrowane na rzecz P.W.W. "P." w S przed datą zgłoszenia przedmiotowego znaku, w związku z czym mogą stanowić przeszkodę do jego zarejestrowania. Sąd podzielił stanowisko Urzędu Patentowego, że na podstawie zwykłej oceny wzrokowej, z porównania zewnętrznego kształtu oraz proporcji wymiarów korpusu szyjki i butelki w zgłoszonym znaku oraz w znakach przeciwstawionych wynika, że są one analogiczne. W ocenie Sądu, nawet duża liczba odmiennych szczegółów, przy zachowaniu identyczności lub podobieństwa elementu odróżniającego, nie uzasadnia uznania braku podobieństwa i nie wyłącza ryzyka pomyłki. W omawianej sytuacji należy jednak ustalić, który z elementów ma znaczenie istotnie odróżniające. Znak zawierający zmieniony element istotnie odróżniający, nawet przy podobieństwie innych szczegółów, nie będzie znakiem podobnym. W sytuacji, gdy żaden element znaku towarowego nie może być uznany za charakterystyczny, należy brać pod uwagę formę prezentacji jako całość. Ponadto w znaku kombinowanym, znak słowny może zdominować pozostałe elementy, składające się na całość jego obrazu. W ocenie Sądu, za zdecydowanie nieuprawnione należy jednak uznać twierdzenie skarżącej, że w przedmiotowych znakach słowa mają zawsze charakter decydujący.

Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko organu, że elementem dominującym przedmiotowego znaku i znaków przeciwstawionych są butelki zawierające elementy plastyczne w postaci przezroczystego okienka kształtu owalnego, o dłuższej osi owalu usytuowanej pionowo, umieszczonego na butelce mającej pozostałą powierzchnię matową, satynowaną. Jest to element wspólny i ma znaczenie podstawowe. Okienko jest elementem dominującym w omawianych znakach. Zdaniem sądu pierwszej instancji, ocena dokonana przez organ uwzględnia zasadę, że podobieństwo elementów dominujących samo przez się nie stanowi jeszcze o podobieństwie znaków, nawet przy zastosowaniu reguły współzależności, wedle której mniejsze podobieństwo oznaczeń kompensowane jest dużym podobieństwem towarów lub usług.

W ocenie Sądu, organ dokonał wszakże prawidłowej, całościowej analizy znaku we wszystkich aspektach oraz prawidłowo wskazał na element dominujący, zapadający w pamięć odbiorcy. Istotą zgłoszonego znaku jest butelka z mrożonego szkła (satynowana), ze znajdującym się w jej centralnej części wybraniem (owalną przezroczystą powierzchnią butelki), a całość takiego rozwiązania plastycznego daje trójwymiarowy efekt tzw. "okienka". Zdaniem Sądu, Urząd Patentowy prawidłowo uznał istnienie ryzyka pomyłki, gdyż przeciwstawione znaki towarowe posiadają wyraźne znamię odróżniające w postaci elementu plastycznego, który jest dokładnie powtórzony w przedmiotowym znaku. Oznaczenie słowne nie eliminuje ryzyka konfuzji w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., wobec dominującego elementu plastycznego.

Ponadto zdaniem sądu pierwszej instancji, organ prawidłowo uznał, że w zgłoszonym znaku towarowym wykorzystano dominujące elementy przeciwstawionych wzorów przemysłowych, tj. oprócz kształtu butelki, jej powierzchnię matową (satynową), lekko chropowatą oraz umieszczone na bocznej powierzchni przezroczyste okienko lub okienka o kształcie owalnym. Sąd podniósł, że skarżąca nie miała zgody uprawnionego, tj. spółki P. z S., na wykorzystanie w spornym znaku towarowym elementów zasadniczych przeciwstawionych wzorów przemysłowych Rp1 i Rp2.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, z okoliczności rozpatrywanej sprawy nie wynika również, że występujące w znaku oznaczenie słowne zostało użyte w sposób fantazyjny, a elementy treściowe nie mają znaczenia. Sąd podniósł, że we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy spółka wskazała, iż zamierza opracowywać koncepcje nowych alkoholi i dobierać ich nazwy tak, aby wskazywać ten kraj, w którym dany alkohol jest produkowany. Skarżąca nie kwestionuje zatem stanowiska Urzędu Patentowego, że użycie w znaku oznaczenia słownego DVORAK powoduje, iż jest on postrzegany jako znak mylący.

Sąd podzielił także argumentację organu co do niezasadności zarzutu naruszenia art. 6 quinquies Konwencji Paryskiej. Sąd stwierdził, że pozostałe argumenty zawarte w skardze, w tym odnoszące się do bezkolizyjnego współwystępowania omawianych znaków w wielu państwach, nie mogły być podstawą do jej uwzględnienia, gdyż ochrona znaków towarowych w poszczególnych państwach nie ma charakteru absolutnego.

B. S.A. wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, zaskarżając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w całości i domagając się jego uchylenia oraz zasądzenia na rzecz skarżącej zwrotu kosztów sądowych wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu orzeczeniu skarżąca zarzuciła:

1. naruszenie art. 145 § 1 ust. 1 lit. c) ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, zwanej dalej: p.p.s.a.), poprzez dokonanie sprzecznych ustaleń stanu faktycznego z materiałem dowodowym, zgromadzonym w aktach sprawy w zakresie:

a) istnienia konfuzyjnego podobieństwa znaku towarowego DVORAK nr IR - 639197 ze znakami towarowymi nr R 79913 i nr R 80064;

b) zwykłych warunkach obrotu towarami, dla oznaczenia których przeznaczone są znaki towarowe DVORAK IR - 639197 oraz znaki towarowe nr R 79913 i nr R 80064;

2. naruszenie art. 145 § 1 ust. 1 lit. c) p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi w sytuacji wydania przez Urząd Patentowy decyzji z naruszeniem art. 9 i 10 k.p.a.;

3. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., poprzez uznanie, że badania zdolności odróżniającej znaku towarowego stanowi badanie konfuzyjnego podobieństwa znaku towarowego DVORAK nr IR - 639197 i znaków towarowych nr R 79913 i nr R 80064;

4. naruszenie prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 8 pkt 1, 2 i 3 u.z.t.;

5. naruszenie art. 145 § 1 ust. 1 lit. a) p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi w sytuacji naruszenia prawa materialnego, polegającego na wadliwym zastosowaniu art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., polegającego na przyjęciu, że zachodzą wszystkie przesłanki zawarte w tym przepisie.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej B. S.A. podtrzymała w całości podnoszone wcześniej argumenty. Zdaniem skarżącej, Wojewódzki Sąd Administracyjny błędnie ocenił poprawność ustaleń faktycznych dokonanych przez Urząd Patentowy w zakresie ustalenia konfuzyjnego podobieństwa pomiędzy przedmiotowym znakiem, a znakami przeciwstawionymi. Zdaniem skarżącej, sąd pominął fakt, że organ badając podobieństwo pomiędzy znakami ograniczył się wyłącznie do oceny samych oznaczeń i towarów, pomijając przesłankę konieczności badania ryzyka konfuzji w odniesieniu do zwykłych warunków obrotu. Spółka nie zgodziła się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji, że uchybienie polegające na pominięciu przez Urząd Patentowy zwykłych warunków obrotu przy ocenie podobieństwa oznaczeń nie miało wpływu na wynik sprawy. Brak dokonania wskazanych ustaleń co do zwykłych warunków obrotu napojami alkoholowymi był jedną z przyczyn błędnego uznania, że udzielenie ochrony na znak towarowy DVORAK w świetle art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. jest niedopuszczalne.

Zdaniem skarżącej, to nie sama butelka, a elementy w postaci ornamentyki, obrazów, bądź słów, zapadają w pamięci konsumentów - odbiorców towarów i to za ich pomocą towar jest identyfikowany w obrocie. Spółka stwierdziła, że mając na uwadze zwykłe warunki obrotu towarami, dla oznaczenia których przeznaczone są porównywane znaki towarowe, brak jest podstaw, aby przyjąć, że przeciętny odbiorca będzie indywidualizował poszukiwaną wódkę według butelki, pomijając charakterystyczne elementy słowne i graficzne.

Spółka podniosła również, że Wojewódzki Sąd Administracyjny pominął istotną okoliczność faktyczną, jaką jest bezkolizyjne występowanie na rynku wódek CHOPIN i BELVEDERE, obu sprzedawanych w satynowych butelkach zawierających tzw. "okienko". W związku z tym, zdaniem skarżącej, możliwe jest bezkolizyjne współistnienie na rynku identycznych satynowych butelek z "okienkami", pochodzących od różnych producentów, jeżeli posiadają różnicujące je oznaczenia słowne i graficzne.

Skarżąca zarzuciła sądowi pierwszej instancji pominięcie faktu bezkolizyjnego współwystępowania przedmiotowych znaków w szeregu państw. B. S.A. wskazała na ten fakt, będąc w pełni świadomą, że rejestracja znaku w innych krajach nie jest wiążąca dla polskiego Urzędu Patentowego, jednakże uznała, że okoliczność ta ma znaczenie dla potwierdzenia braku niebezpieczeństwa konfuzji pomiędzy przedmiotowym znakiem, a znakami przeciwstawionymi.

Zdaniem skarżącej Sąd wadliwie ustalił, że uchybienie organu polegające na nieprzekazaniu zgłaszającemu sprzeciwu złożonego przez uprawnionego z rejestracji znaków towarowych nr 79913 i nr 80064 nie miało istotnego wpływu na wynik sprawy. Prawa skarżącej, jako strony w postępowaniu administracyjnym, zostały naruszone, bowiem Urząd Patentowy nie umożliwił jej wypowiedzenia się co do twierdzeń zawartych w sprzeciwie.

B. S.A. nie zgodziła się również z uzasadnieniem sądu pierwszej instancji, że nieprawidłowość w działalności organu polegająca na postawieniu skarżącej zarzutu próby wykorzystania renomy cudzego oznaczenia, niepopartego żadnymi materiałami dowodowymi, nie miała wpływu na wynik sprawy.

Zdaniem spółki, analiza treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, że w przedmiotowej sprawie przepis art. 8 pkt 2 u.z.t. nie ma zastosowania, gdyż przesłanką zastosowania tej normy jest stwierdzenie naruszenia cudzego prawa majątkowego, a nie sam fakt istnienia takiego prawa. Skarżąca stwierdziła, ze ogólne wrażenie, jakie wywołuje znak towarowy DVORAK i przeciwstawiony wzór przemysłowy, jest różne, ze względu na charakterystyczną ornamentację, układ elementów graficznych, linii oraz ich kolorystykę, stanowiące o odmiennym charakterze przedmiotowego znaku.

Ponadto spółka zakwestionowała uznanie przez sąd pierwszej instancji za prawidłowe ustaleń organu, że słowo DVORAK, będące nazwiskiem znanego czeskiego kompozytora, może wywołać błędne skojarzenia odbiorców co do pochodzenia towaru. Zdaniem skarżącej, brak jest bowiem podstaw do twierdzenia, że przeciętny odbiorca w ogóle zauważy związek pomiędzy elementem słownym DVORAK, a krajem pochodzenia. Spółka stanęła na stanowisku, że równie wątpliwe jest skojarzenie z czeskim kompozytorem i w konsekwencji przekonanie, że wódka pochodzi z Czech.

Zdaniem B. S.A., Wojewódzki Sąd Administracyjny błędnie zaaprobował zastosowanie przez organ przepisu art. 8 pkt 1 u.z.t., a mianowicie uznanie sprzeczności rejestracji znaku towarowego z zasadami współżycia społecznego, gdyż element słowny znaku zawiera oznaczenie DVORAK, czyli nazwisko czeskiego kompozytora. Spółka podkreśliła, że według doktryny, rejestracji nazwisk postaci historycznych nie stoją na przeszkodzie zasady współżycia społecznego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), kontrola sądów administracyjnych jest sprawowana pod względem zgodności z prawem.

W myśl art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), powoływanej dalej jako p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.

Stosownie do art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1/ naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2/ naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarżąca oparła skargę kasacyjną na obydwu podstawach wymienionych w art. 174 p.p.s.a. zarzucając, że zaskarżony wyrok został wydany zarówno z naruszeniem prawa procesowego, jak i materialnego.

Pierwszy zarzut naruszenia prawa procesowego dotyczy dokonania przez sąd pierwszej instancji ustaleń stanu faktycznego, sprzecznych z materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy, co do istnienia konfuzyjnego podobieństwa znaku towarowego DVORAK nr IR - 639197 ze znakami towarowymi nr R 79913 i nr R 80064, a także co do dokonania oceny w odniesieniu do zwykłych warunków obrotu towarami.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że zarzut ten nie ma usprawiedliwionych podstaw. Wojewódzki Sąd Administracyjny, dokonując kontroli zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego, odniósł się do przesłanki podobieństwa znaków towarowych, mogącego wprowadzać w błąd w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego. Sąd pierwszej instancji stwierdził co prawda w tym względzie mankamenty zaskarżonej decyzji, ale zasadnie przyjął, że nie miały one wpływu na wynik sprawy. Ryzyko konfuzji zostało bowiem odniesione przez organ administracyjny do zwykłych warunków obrotu, co wynika zarówno z zaskarżonej decyzji, jak i z wcześniejszej decyzji z 27 sierpnia 2003 r.

Jeśli chodzi o podstawową przesłankę zastosowania art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., tj. takiego podobieństwa przedmiotowego znaku do znaku towarowego zarejestrowanego na rzecz innego przedsiębiorcy, że mogłoby wprowadzać w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że obszerne ustalenia sądu pierwszej instancji są prawidłowe. Należy zauważyć, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dokonywał własnych ustaleń faktycznych, ale badał zgodność z prawem ustaleń organu, który wydał zaskarżoną decyzję po dokonaniu wykładni art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. W tym kontekście prawidłowa była odmowa uwzględnienia stanowiska skarżącej, stosownie do którego o różnicy pomiędzy znakami przeciwstawionymi decydują elementy słowne i graficzne. Z akt sprawy wynika, że do rejestracji został zgłoszony znak trójwymiarowy w kształcie butelki z owalnym "okienkiem", przez które widać umieszczoną na spodzie postać. Po analizie, zgłoszony znak został uznany przez Urząd Patentowy oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny za podobny do przeciwstawionych znaków, zarejestrowanych wcześniej na rzecz innego przedsiębiorstwa. Zarówno organ, jak i sąd pierwszej instancji miały podstawy do przyjęcia, że charakterystycznym, dominującym, elementem tych znaków jest satynowa butelka z "okienkiem"; ten element jest wspólny w przeciwstawionych znakach. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie budzi zastrzeżeń stwierdzenie zawarte w zaskarżonym wyroku, że ten właśnie element zwraca uwagę nabywcy towarów, a zatem istnieje ryzyko pomyłki co do przedmiotowego znaku i znaków przeciwstawionych. Zarówno Urząd Patentowy, jak i sąd pierwszej instancji dokonały analizy podobieństwa tych znaków w zwykłych warunkach obrotu i wzięły pod uwagę to, że nie występują one "w czystej formie". Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Wojewódzki Sąd Administracyjny przyjął, iż elementy słowne i graficzne na butelce, jakkolwiek różne, nie decydują o braku podobieństwa i ryzyka pomyłek. Sąd ten trafnie stwierdził, że nawet duża liczba odmiennych szczegółów nie wyłącza ryzyka pomyłki. W sytuacji znaków towarowych kombinowanych, składających się z wielu elementów należy brać pod uwagę ogólne wrażenie dla odbiorcy z uwzględnieniem wszystkich elementów. Elementy te nie zawsze mają wszakże równe znaczenie. Niektóre z nich mogą być dominujące; taki charakter ma wygląd satynowej butelki, z charakterystycznym okienkiem. Niejednakowe elementy plastyczne i graficzne, wchodzące w skład znaków mogą pozwolić na rozróżnienie poszczególnych towarów, ale nie eliminują ryzyka pomyłki co do pochodzenia towaru od tego samego przedsiębiorstwa, a tym samym naruszenia art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t.

Kolejny zarzut naruszenia prawa procesowego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny dotyczy oddalenia skargi w sytuacji wydania przez Urząd Patentowy decyzji z naruszeniem art. 9 i 10 k.p.a. Zarzut ten dotyczy oceny zawartej w zaskarżonym wyroku, że fakt niedoręczenia skarżącej sprzeciwu złożonego w sprawie przez uprawnionego z rejestracji znaków towarowych nr 79913 i nr 80064 nie miał wpływu na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że sąd pierwszej instancji zauważył naruszenie przepisów postępowania administracyjnego przez Urząd Patentowy. Jednakże można się zgodzić ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że skarżąca nie została przez to pozbawiona udziału w postępowaniu przed Urzędem Patentowym. Jak wynika bowiem z akt administracyjnych, skarżąca ustosunkowywała się, jeszcze przed wydaniem pierwszej decyzji, do kwestii ewentualnej kolizji ze znakami towarowymi wcześniej zarejestrowanymi na rzecz innego przedsiębiorstwa. We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy odnosiła się natomiast do przeciwstawionych wzorów przestrzennych.

Pierwszy zarzut naruszenia prawa materialnego zawarty w skardze kasacyjnej dotyczy wadliwej wykładni art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. dokonanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny poprzez uznanie, że badanie zdolności odróżniającej znaku towarowego stanowi badanie konfuzyjnego podobieństwa znaku towarowego DVORAK nr IR - 639197 i znaków towarowych nr R 79913 i nr R 80064. Zarzut ten nie jest zasadny. Sąd pierwszej instancji trafnie zauważył, że Urząd Patentowy używał co prawda terminu "zdolność odróżniająca", ale z kontekstu wypowiedzi wynika, że przeszkody rejestracji przedmiotowego znaku badał w związku z art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., a nie art. 7 tej ustawy. Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że analogiczne nieścisłe sformułowanie występuje w argumentacji samego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Sąd ten, rozważając kryteria podobieństwa (lub jego braku) przeciwstawionych znaków w świetle kryteriów art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., również używał zwrotu "moc odróżniająca" lub "znaczenie odróżniające". Z kontekstu wypowiedzi wszelako wynika, że chodziło niewątpliwie o moc i znaczenie elementu dominującego w znaku towarowym, charakterystycznego w percepcji odbiorców w zwykłych warunkach obrotu.

Jak to już wyżej wskazano, trafne jest stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że elementem dominującym, wspólnym w przedmiotowym znaku i w przeciwstawionych znakach towarowych, jest satynowa butelka z owalnym "okienkiem". Podkreślić zatem należy, że jeżeli w przeciwstawionych znakach towarowych słowno - graficzno - przestrzennych elementem dominującym jest element przestrzenny, wspólny ze względu na jednakowy lub bardzo podobny kształt, proporcje wymiarów, rodzaj i fakturę opakowania, jego całościową kolorystykę, a w szczególności elementy plastyczne, tworzące taki sam trójwymiarowy efekt wizualny, to uzasadnione jest twierdzenie, że może zachodzić ryzyko konfuzji w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t.

Naczelny Sąd Administracyjny uważa, że zasadny jest natomiast zarzut zawarty w skardze kasacyjnej dotyczący naruszenia art. 8 pkt 1 u.z.t. Z zaskarżonego wyroku nie wynika, dlaczego rejestracja przedmiotowego znaku miałaby być sprzeczna z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego. Należy w tym kontekście zauważyć, że Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za nieudowodniony argument zawarty w zaskarżonej decyzji, jakoby przeciwstawione, wcześniej zarejestrowane znaki towarowe były znakami renomowanymi. Sąd ten nie odnosił się także do kwestii rejestracji nazwisk postaci historycznych, do czego nawiązuje skarga kasacyjna.

Naczelny Sąd Administracyjny uważa za nietrafne stanowisko sądu pierwszej instancji dotyczące niezgodności rejestracji przedmiotowego znaku towarowego z art. 8 pkt 3 u.z.t. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku, niezgodność z prawdą danych rejestrowanego znaku towarowego miałaby polegać na skojarzeniu przez odbiorców elementu słownego znaku towarowego DVORAK z Czechami i wskazywaniu na miejsce pochodzenia towaru. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, ani w decyzjach Urzędu Patentowego, ani w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie zostało wykazane, że takie skojarzenie mogłoby powstać w warunkach zwykłego obrotu i że miałoby ono przesądzać o zastosowaniu art. 8 pkt 3 u.z.t. jako podstawy odmowy rejestracji przedmiotowego znaku towarowego.

Niezasadny jest natomiast zarzut skargi kasacyjnej dotyczący naruszenia w zaskarżonym wyroku przepisu art. 8 pkt 2 u.z.t. Sąd pierwszej instancji prawidłowo przyjął, że rejestracja przedmiotowego znaku towarowego naruszałaby prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich. Dotyczy to praw P.W.W. "P." S.A. z siedzibą w S. z rejestracji wzorów przemysłowych Rp 1 i Rp 2, p.t. "Butelka". Zgłoszenie przedmiotowego znaku towarowego obejmuje także klasę towarową nr 21 - butelki. Elementem dominującym przedmiotowego znaku towarowego słowno - graficzno - przestrzennego jest szklana butelka o matowej, lekko chropowatej fakturze i o charakterystycznych elementach plastycznych w postaci przezroczystego okienka lub okienek o owalnym kształcie, usytuowanych pionowo w górnej części korpusu butelki, tworzących trójwymiarowy efekt wizualny. Takie butelki są zastrzeżonymi wzorami przemysłowymi, o których mowa wyżej.

Sąd pierwszej instancji trafnie podniósł, że ochrona prawa z rejestracji wzoru przemysłowego obejmuje także naśladownictwo wzoru, jego odtwarzanie w produkcji określonych przedmiotów oraz rozpowszechnianie przedmiotów według tych wzorów. Takie korzystanie z wzoru przemysłowego wymaga zgody uprawnionego. Naczelny Sąd Administracyjny podziela obszerną argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że zarejestrowanie znaku towarowego, którego opis w znacznej mierze pokrywa się z opisem zarejestrowanego wcześniej na rzecz innego przedsiębiorstwa wzoru przemysłowego, bez zgody uprawnionego, stanowi naruszenie jego praw z rejestracji wzoru przemysłowego. Spełnia to zatem przesłanki odmowy rejestracji znaku towarowego na podstawie art. 8 pkt 2 u.z.t.

Ostatnim zarzutem zawartym w skardze kasacyjnej jest zarzut naruszenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny art. 145 § 1 ust. 1 lit. a) p.p.s.a. poprzez oddalenie skargi w sytuacji naruszenia prawa materialnego. Ma ono polegać na wadliwym zastosowaniu art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t., poprzez przyjęcie, że zachodzą wszystkie przesłanki zawarte w tym przepisie. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził już wyżej, rozpoznając zarzut dokonania przez sąd pierwszej instancji ustaleń stanu faktycznego, sprzecznych z materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy, co do istnienia konfuzyjnego podobieństwa znaku towarowego DVORAK nr IR - 639197 ze znakami towarowymi nr R 79913 i nr R 80064, że zastosowanie art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. było prawidłowe, w tym także uwzględniało zwykłe warunki obrotu. Tak więc omawiany zarzut nie jest zasadny.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na zasadzie art. 184 p.p.s.a. oddalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.