drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Inne Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę kasacyjną, I OSK 674/09 - Wyrok NSA z 2009-11-30, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 674/09 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2009-11-30 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2009-05-14
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Anna Lech
Jerzy Bujko /przewodniczący/
Maria Werpachowska /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Inne
Pomoc społeczna
Sygn. powiązane
IV SA/Po 554/08 - Wyrok WSA w Poznaniu z 2009-02-25
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2006 nr 139 poz 992 art.24 ust.2
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - tekst jednolity.
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art.190 ust.4
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Bujko Sędziowie NSA Anna Lech del.WSA Maria Werpachowska (spr.) Protokolant Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 30 listopada 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 25 lutego 2009 r. sygn. akt IV SA/Po 554/08 w sprawie ze skargi D. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku pielęgnacyjnego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 25 lutego 2009 r. sygn. akt IV SA/Po 554/08 po rozpoznaniu sprawy ze skargi D. K.

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Pile z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku pielęgnacyjnego uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza W. z dnia

[...] września 2008 r. nr [...].

Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy.

Orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Pile z dnia [...] września 2008 r. D. K. urodzony [...] marca 1977 r. zaliczony został do znacznego stopnia niepełnosprawności od dnia [...] marca 2008 r. Ojciec D. K. – A. K., który na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w C. z dnia [...] czerwca 2008 r., sygn. akt [...] został ustanowiony kuratorem syna, wystąpił do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w W. z wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2008 r. o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego.

Burmistrz W. decyzją z dnia [...] września 2008 r. nr [...] przyznał D. K., jako osobie niepełnosprawnej powyżej 16 roku życia, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie, na okres od 1 sierpnia 2008 r. do 30 września 2009 r. W odwołaniu A. K. podniósł, że świadczenie powinno być przyznane nie od dnia złożenia wniosku, ale od dnia wypadku, będącego przyczyną niepełnosprawności, tj. od dnia [...] marca 2008 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Pile decyzją z dnia [...] października 2008 r. nr [...] utrzymało w mocy orzeczenie Burmistrza W. Organ stwierdził, że prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego, w przypadku zaś ustalania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego prawo to ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie

o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym ostatnim przypadku prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia. Organ podkreślił, że wniosek o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego złożony został [...] sierpnia 2008 r. (był on niekompletny i został uzupełniony o orzeczenie o niepełnosprawności dopiero dnia [...] września 2008 r.). W związku z powyższym organ I instancji, działając

z korzyścią dla wnioskodawcy, przyznał świadczenie począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, tj. od sierpnia 2008 r.

Na powyższe rozstrzygnięcie skargę złożył w imieniu skarżącego - ojciec A. K. Wskazał, iż świadczenie powinno być przyznane od dnia wypadku będącego przyczyną powstania niepełnosprawności, tj. od dnia wskazanego w orzeczeniu

o niepełnosprawności – [...] marca 2008 r.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał stanowisko przedstawione

w uzasadnieniu decyzji i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylając wyrokiem z dnia

25 lutego 2009 r. sygn. akt IV SA/Po 554/08 decyzję SKO oraz decyzję Burmistrza W. w uzasadnieniu stwierdził, że wymienione decyzje wydane zostały

z naruszeniem prawa materialnego.

Sąd wskazał, że zasiłek pielęgnacyjny, zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy

o świadczeniach rodzinnych, przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 2 zasiłek pielęgnacyjny przysługuje między innymi osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Skarżący spełnia ustawowe kryteria, od których ustawa uzależnia przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego. Ze względu na powyższe Burmistrz W. słusznie przyznał skarżącemu zasiłek pielęgnacyjny.

Przepis art. 24. ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych stwierdza, iż prawo do świadczeń rodzinnych, w tym do zasiłku pielęgnacyjnego, ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami (w niniejszej sprawie od 1 sierpnia 2008 r., gdyż wniosek wpłynął w dniu [...] sierpnia 2008 r.), do końca okresu zasiłkowego. Sąd podkreślił jednak, że z dniem [...] października 2007 r. art. 24 ust. 2 w zakresie, w jakim stanowił, że w wypadku wniosku o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności uzyskanym w wyniku rozpoznania przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności jej odwołania od orzeczenia powiatowego zespołu do spraw orzekania

o niepełnosprawności, prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, został uznany wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r. P 28/07 za niezgodny z art. 2

w związku z art. 69 Konstytucji RP. Wyrok powyższy został opublikowany w Dzienniku Ustaw z dnia 30 października 2007 r., Nr 200, poz. 1446. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, z uwagi na cel zasiłku pielęgnacyjnego, a ponadto tryb orzekania

o niepełnosprawności, który zgodnie z przewidzianymi prawem terminami może trwać kilka miesięcy, ustanowiony w art. 24 ust. 2 powołanej ustawy termin, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji. Przepis ten, w systemie przyznawania zasiłku pielęgnacyjnego jest nielogiczny i niekonsekwentny w stopniu uniemożliwiającym realizacje celu wynikającego z art. 69 Konstytucji.

Powołując się na wyrok TK Sąd I instancji stwierdził, że zasiłek pielęgnacyjny spełnia efektywnie swój cel, gdy jest przyznawany od daty wskazanej w orzeczeniu

o niepełnosprawności. Sąd zaznaczył, że choć w sprawie niniejszej nie zaistniał stan faktyczny tożsamy ze stanem w sprawie, w której przedstawiono TK pytanie prawne, to jednak oczywista jest analogia pomiędzy nimi. W uzasadnieniu wyroku z dnia 23 października 2007 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż uznanie niekonstytucyjności kontrolowanego przepisu w zakresie oznaczonym w sentencji wyroku wynika z ram wyznaczonych przez pytanie sądu. Nie podobna jednak nie dostrzegać, że także inne sytuacje, w których znajduje zastosowanie zdekonstytucjonalizowany przepis (jak ma to miejsce w niniejszej sprawie), są dotknięte podobną wadliwością. TK wskazał jednocześnie, że nie jest wykluczone - zważywszy na utratę domniemania konstytucyjności przez art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych na skutek wydania orzeczenia P 28/07 - że sądy, orzekając w sprawach innych zasiłków, dokonają stosownej wykładni tego przepisu, wykorzystując art. 8 Konstytucji.

W ocenie Sądu wywody wyroku TK znajdują zastosowanie w stosunku do sytuacji, w jakiej osoba, która ukończyła 16 lat i uzyskała orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności występuje o przyznanie prawa do zasiłku. Wydanie orzeczenia o stwierdzeniu niepełnosprawności pozostaje w dalszym ciągu przesłanką materialnoprawną jego uzyskania, a zarazem zgodnie z wzorcem konstytucyjnym zawartym w art. 69 Konstytucji w dacie wydania takiego orzeczenia interes strony w uzyskaniu takiego zasiłku jest chroniony ustawowo, co wynika z art. 16 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz konstytucyjnie. Sąd I instancji mając na uwadze nadrzędny charakter norm konstytucyjnych (art. 8 ust. 1 Konstytucji RP) stwierdził, że odmienne, oparte wyłącznie na wykładni gramatycznej, odkodowanie normy wynikającej z przepisu art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, który legł u podstaw wydanych w rozpoznawanej sprawie decyzji oznaczałoby naruszenie podstawowych zasad prawa zawartych w ustawie zasadniczej, w tym przede wszystkim art. 2 Konstytucji, a także wyrażonej w art. 32 Konstytucji zasady równości wobec prawa. Nie ma żadnych istotnych, racjonalnych przesłanek, by odmiennie traktować osoby, które ukończyły 16 lat i legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności uzyskanym w wyniku rozpoznania przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności jej odwołania od orzeczenia powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, od osób powyżej 16 roku życia legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności przyznanym (bez konieczności odwołania się) przez powiatowy zespół do spraw orzekania

o niepełnosprawności, w przypadku gdy uprawnienie do zabezpieczenia społecznego ze względu na inwalidztwo podmiotów obu kategorii podlega ochronie konstytucyjnej od momentu wydania właściwego orzeczenia w przedmiocie niepełnosprawności. Obowiązujący w Rzeczypospolitej Polskiej system prawny jest nośnikiem pewnych idei

i wartości, czego dobitnym odzwierciedleniem są konstytucyjne normy, w tym m.in. zawarte w przepisie art. 69 ustawy zasadniczej, według którego osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy

w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji.

Sąd podkreślił, że Trybunał Konstytucyjny nie wskazał, aby na wynik badania konstytucyjności art. 24 ust. 2 powołanego wyżej aktu prawnego miało wpływ to, kto dochodzi tego świadczenia ani to, w jakim trybie stwierdzono niepełnosprawność,

czy też jej stopień. Przyjął, że wywody Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z dnia

23 października 2007 r., sygn. akt P 28/07 mają zastosowanie do oceny zgodności

z prawem zaskarżonej decyzji jak i decyzji utrzymanej nią w mocy.

Dając wskazania, co do dalszego postępowania Sąd podał, że ponownie rozpoznając sprawę organy będą zobowiązane zastosować przepis art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych z uwzględnieniem zmiany stanu prawnego wynikającej z powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to powinność dokonania w niniejszej i z istoty rzeczy podobnych sprawach wykładni art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych według przywołanego rozumowania. A zatem takiej interpretacji przepisu, rezultatem której będzie wyeliminowanie z zakresu normowania powyższego przepisu wzorca normatywnego, który wskazuje na przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek o jego przyznanie wraz z kompletem wymaganych dokumentów.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia

25 lutego 2009 r. sygn. akt IV SA/Po 554/08 skargę kasacyjną sporządzoną przez radcę prawnego złożyło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Pile. Zaskarżając wyrok w całości pełnomocnik wniósł o jego uchylenie i oddalenie skargi, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Autor skargi kasacyjnej powołując się na art. 174 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię przepisu z art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) przez przyjęcie, że z ww. przepisu wynika norma prawna, zgodnie z którą prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wystąpiła niepełnosprawność ustalona, zgodnie z orzeczeniem organu właściwego w sprawach orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

W uzasadnieniu kasator wskazał, że Sąd powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007r. sygn. akt P 28/07 oraz dokonaną przez siebie wykładnię przepisu z art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.

o świadczeniach rodzinnych stwierdził, że wyinterpretowana norma prawna z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych stanowi, iż prawo do zasiłku pielęgnacyjnego należy ustalić począwszy od miesiąca ("momentu") powstania niepełnosprawności albo stopnia niepełnosprawności ustalonego w orzeczeniu organów powołanych do orzekania w tych sprawach ( powiatowy, wojewódzki zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności, sąd pracy i ubezpieczeń społecznych).

Kasator nie zgodził się z taką wykładnią art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Podniósł, że Sąd powołując się na wykładnię celowościową oraz art. 8 ust. 1, art. 32 i art. 69 Konstytucji RP wywiódł w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku normę prawną jak przytoczona wyżej. Skarżący kasacyjnie zarzucił, że zaprezentowana przez Sąd wykładnia przepisu z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest dowolna

i oderwana od znaczenia językowego tego przepisu. Powołanie się przez Sąd na przepisy Konstytucji RP, tj. art. 2, art. 8 ust. 1, art. 32 i art. 69 w ocenie skarżącego jest niewystarczające do wyinterpretowania z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych normy prawnej, która pozostaje w całkowitym oderwaniu od brzmienia tej normy ustalonej na podstawie reguł języka polskiego.

Zarówno w doktrynie jak i w judykaturze prawa administracyjnego obowiązuje powszechny pogląd dotyczący możliwego językowego znaczenia normy jako granicy dla rezultatów wszelkich innych rodzajów wykładni przepisów prawa. Rezultaty wykładni innej niż językowa, tj. systemowej, funkcjonalnej, czy historycznej muszą się mieścić w granicach wyznaczonych przez możliwe znaczenie wyrazów zawartych w tekście prawnym. Rezultat wykładni zaprezentowany przez Sąd pozostaje w całkowitym oderwaniu od treści normy prawnej z art. 24 ust. 2 powołanej ustawy odkodowanej na podstawie reguł znaczeniowych języka polskiego, a więc nie mieści się w granicach wyznaczonych w ww. sposób. Sąd powołując się na wykładnię celowościową nie wskazał jakie wartości prawnie chronione, które należy przypisać ustawodawcy legły u podstaw wykładni celowościowej. Wartości przypisywane ustawodawcy powinny być przy tym zobiektywizowane i wynikać, np. z preambuły, uzasadnienia do projektu ustawy. Przytoczenie z natury swej ogólnych przepisów Konstytucji (art. 2, art. 8 ust. 1, art. 32, art. 69) nie może być uznane za wykładnię przepisów prawa i nie jest wystarczające do skonstruowania normy prawnej na tyle konkretnej i jednoznacznej, by mogła być podstawą wyroku Sądu w niniejszej sprawie. W ocenie kasatora w niniejszej sprawie nie można mówić o wykładni prawa, lecz o akcie prawotwórstwa sądowego, co narusza konstytucyjną zasadę trójpodziału władzy, zawartą w art. 10 Konstytucji RP oraz art. 87 ust. 1 Konstytucji RP. Rezultatem wykładni Sądu jest ustanowienie nowej normy prawnej, która zastąpiła dotychczasową ustanowioną przez ustawodawcę, do czego Sąd nie ma umocowania w obowiązującym w Polsce systemie prawnym.

Autor skargi kasacyjnej wskazał na art. 7 Konstytucji RP, zarzucając, że organy administracji stosując się do normy prawnej wskazanej przez Sąd w niniejszej sprawie nie działałyby na podstawie i w granicach prawa.

Nadto podniesiono, że ustawodawca już po opublikowaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zmienił od dnia 2 stycznia 2009 r. art. 24 ww. ustawy w ten sposób, że dodał do niego ust. 2a zgodnie, z którym "jeżeli osoba w okresie trzech miesięcy od wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności złoży wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności".

Nawiązując do tego przepisu wskazano, że ustawodawca stanowiąc przepisy prawa bierze pod uwagę nie tylko jedną wartość chronioną konstytucyjnie, określoną np. w art. 69 Konstytucji RP, ale również inne wartości, jak np. dobry stan finansów publicznych określony jako wartość konstytucyjna w art. 216 i następnych Konstytucji RP.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną, związany jest jej granicami. Z urzędu bierze pod rozwagę wyłącznie nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie żadna z enumeratywnie wymienionych

w art. 183 § 2 P.p.s.a. przesłanek nieważności postępowania nie zachodzi, stąd NSA rozpoznał skargę kasacyjną w jej granicach.

Skarga kasacyjna nie jest uzasadniona.

Nietrafny jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 145 § 1 pkt 1 lit.a P.p.s.a. kwestionujący stanowisko Sądu I instancji w zakresie wykładni art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.). Zaprezentowaną w zaskarżonym wyroku wykładnię tego przepisu uznać należy bowiem – w świetle treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 28/07 – za prawidłową.

Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji, prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu zasiłkowego. Przepis ten jest jasny i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. W sprawie niniejszej skarżący, jako osoba powyżej 16 roku życia, zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności, spełniał ustawowe przesłanki przyznania zasiłku pielęgnacyjnego. Zaznaczyć przy tym należy, że zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających

z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby

w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Podkreślenia wymaga, że w dacie wydawania przez SKO zaskarżonej decyzji,

a także decyzji organu I instancji obowiązywał wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 28/07. Wyrokiem tym Trybunał stwierdził niezgodność art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, w takim zakresie,

w jakim stanowi, że w wypadku wniosku o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności uzyskanym w wyniku rozpoznania przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności jej odwołania od orzeczenia powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, prawo do świadczeń rodzinnych ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, z art. 2 w zw. z art. 69 Konstytucji RP.

Zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje, że choć wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma charakter zakresowy, w konsekwencji czego uznany

za niekonstytucyjny przepis w określonym w tym orzeczeniu zakresie, nie został

w dosłownym sensie derogowany z systemu prawnego, to zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu dokonał wykładni art. 24 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych z uwzględnieniem tego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Stwierdzenie niekonstytucyjności powołanego przepisu w określonym zakresie nie jest okolicznością obojętną dla rozstrzygnięcia sądu administracyjnego. Wyrok zakresowy powoduje, że usuwane jest z systemu prawnego jego niekonstytucyjne rozumienie (zob. Roman Hauser, Janusz Trzciński "Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego", Lewis Nexis, Warszawa 2008, s.42).

Fakt stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 28/07 niezgodności powołanego wyżej przepisu, we wskazanym

w nim zakresie, z art. 2 w zw. z art. 69 Konstytucji RP nie mógł być zatem pominięty przez Sąd I instancji przy orzekaniu w niniejszej sprawie. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wiążą sądy administracyjne i mają dla ich orzecznictwa nierzadko charakter prawotwórczy. Nie można zatem zgodzić się z kastorem, że wykładnia art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych dokonana w niniejszej sprawie przez Sąd I instancji jest dowolna. Sąd w toku kontroli zgodności z prawem zaskarżonej decyzji oraz postępowania, w ramach którego została ona wydana, zasadnie uwzględnił orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Utrata domniemania konstytucyjności powołanego przepisu nie mogła pozostać bowiem bez wpływu na sądową ocenę prawidłowości jego zastosowania przez organ w niniejszej sprawie. Stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny, w ramach oceny zgodności art. 24 ust. 2 ustawy

o świadczeniach rodzinnych z art. 69 Konstytucji RP, że interes wnioskującego

o zasiłek pielęgnacyjny jest chroniony konstytucyjnie od momentu wskazanego przez władzę publiczną w decyzji ustalającej wystąpienie niepełnosprawności (a zatem

w niniejszej sprawie od dnia [...] marca 2008 r.) spowodowało – przy takim rozumieniu tego przepisu – uchylenie przez Sąd, jako naruszających prawo: zaskarżonej decyzji SKO w Pile i decyzji organu I instancji. Jednoznaczne stwierdzenie przez TK w wyroku z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt P 28/07, że ustanowiony w art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych termin (prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji i przepis ten w istocie uniemożliwia realizację celu wynikającego z art. 69 Konstytucji, nie mogło pozostać zatem bez wpływu na wynik postępowania sądowoadministracyjnego w niniejszej sprawie.

Skoro, zgodnie z wyrokiem TK wnioskodawca ma prawo, w świetle art. 69 Konstytucji RP, uzyskać zasiłek pielęgnacyjny od daty niepełnosprawności ustalonej przez władzę publiczną, i tylko wówczas można mówić o realizacji konstytucyjnie zagwarantowanych praw, to Sąd I instancji dokonał w niniejszej sprawie prawidłowej interpretacji art. 24 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Sąd administracyjny, którego zadanie polega na kontroli działalności administracji publicznej, obowiązany jest respektować zasadę ochrony konstytucyjnie zagwarantowanych praw. Wobec tego, dokonując wykładni powołanego przepisu Sąd I instancji zasadnie odniósł konsekwencje powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego do skarżącego – osoby niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia.

Za bezzasadne uznać należy przy tym twierdzenia kasatora, że organ administracji publicznej I i II instancji stosując się do wskazań Sądu I instancji zawartych w zaskarżonym wyroku – wobec dokonanej w nim wykładni art. 24 ust. 2 ustawy

o świadczeniach rodzinnych – naruszyłby zasadę działania na podstawie i w granicach prawa. Podkreślenia wymaga bowiem, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia (art. 153 P.p.s.a.). Stosownie zaś do art. 171 P.p.s.a. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia.

Wobec braku usprawiedliwionych podstaw skarga kasacyjna nie mogła

w niniejszej sprawie odnieść zamierzonego skutku.

Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 P.p.s.a, orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt