drukuj    zapisz    Powrót do listy

6460 Znaki towarowe, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Oddalono skargę, VI SA/Wa 2019/07 - Wyrok WSA w Warszawie z 2008-02-05, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

VI SA/Wa 2019/07 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2008-02-05 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2007-11-23
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Andrzej Czarnecki /przewodniczący sprawozdawca/
Maria Jagielska
Piotr Borowiecki
Symbol z opisem
6460 Znaki towarowe
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Sygn. powiązane
II GSK 708/08 - Wyrok NSA z 2009-04-16
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2003 nr 119 poz 1117 art. 169 ust. 1 pkt 1, art. 315 ust. 1, 2
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Czarnecki (spr.) Sędzia WSA Maria Jagielska Sędziowie Asesor WSA Piotr Borowiecki Protokolant Marcin Just po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 stycznia 2008 r. sprawy ze skargi M. L. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] czerwca 2007 r. nr Sp. [...] w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy [...] w części dotyczącej napojów alkoholowych za wyjątkiem wina oddala skargę

Uzasadnienie

Decyzją z [...] października 2001 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej dokonał rejestracji znaku towarowego słowno-graficznego [...] o numerze R-132854. Znak ten, przeznaczony do oznaczania napojów alkoholowych w klasie towarowej 33, zarejestrowano na rzecz M. L., prowadzącego Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe [...] w Ł., z pierwszeństwem od dnia [...] lipca 1998 r. (data zgłoszenia do rejestracji).

Dnia [...] października 2006 r. wpłynął do Urzędu Patentowego wniosek Fabryki Wódek "[...]" S.A. z siedzibą w Ł. (dalej także jako [...]) o wygaszenie prawa ochronnego na znak towarowy R-132854 [...] dla napojów alkoholowych za wyjątkiem wina.

Swój interes prawny fabryka wywodziła z faktu, że M. L. skierował do Urzędu Patentowego wniosek o unieważnienie udzielonego na rzecz [...] z pierwszeństwem od [...] lipca 1998 r. prawa ochronnego na znak R-145285 [...], przeznaczony do oznaczania wódek. Podstawą żądania unieważnienia był zarzut podobieństwa do zarejestrowanego z wcześniejszym pierwszeństwem znaku [...], przeznaczonego do oznaczania napojów alkoholowych.

Natomiast merytorycznie uzasadniając wniosek o wygaszenie prawa ochronnego, [...] podniósł, że znak [...] stosowany jest do wytwarzanych przez uprawnionego z tego znaku win owocowych, nie jest natomiast stosowany do pozostałych, wymienionych w klasie 33 napojów alkoholowych. Fakt ten potwierdzało zarejestrowanie na rzecz M. L. innych znaków towarowych, na które składały się wyłącznie etykiety win owocowych. Uprawniony z tego znaku w ciągu pięciu lat od wydania decyzji o udzieleniu prawa ochronnego nie rozpoczął jego rynkowej eksploatacji, koniecznej dla skutecznego utrzymania ochrony prawnej w zakresie innych niż wino wyrobów alkoholowych, wymienionych w klasie 33.

W odpowiedzi M. L. domagał się wydania decyzji oddalającej wniosek. Argumentował, że znak [...] używany był także do oznaczania wyrobów alkoholowych innych niż wino. Ponadto w jego ocenie używanie znaku do oznaczania tylko niektórych towarów z klasy, w której został zgłoszony, stanowiło wystarczającą przesłankę do utrzymania prawa ochronnego. Powołał się przy tym na poglądy wyrażone w orzecznictwie, ponadto wskazał, że przepisy, na których oparte zostało żądanie firmy [...], to jest art. 169 ust. 1 pkt 1 i art. 171 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117, ze zm), cytowanej dalej jako p.w.p., wprowadzone zostały do krajowego porządku prawnego w celu harmonizacji z ustawodawstwem unijnym, w tym z art. 12 ust. 1 Dyrektywy Rady Unii Europejskiej nr 89/104/EWG z 21 grudnia 1988 r., - Pierwszej dyrektywy w sprawie zbliżenia Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz. U. UE. L 89.40.1). Przytoczył również in extenso uzasadnienie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich z dnia 11 marca 2003 r., C-40/01 w sprawie Anul BV przeciwko Ajax Brandbeveiliging.

Ustosunkowując się do zarzutów merytorycznych, M. L. podkreślił, że wino oraz inne napoje alkoholowe są towarami tego samego rodzaju – napojami alkoholowymi, objętymi klasą 33.

Wskazał, że od 2001 roku prowadził działania ukierunkowane na uruchomienie produkcji wódki pod znakiem [...] i [...] w celu odsprzedaży produktów, przy czym za atrakcyjny rynek produkcji i zbytu poza Polską uznał Ukrainę. Z tych względów rozpoczął współpracę z ówczesnym doradcą Ministra Gospodarki, K. B., nawiązał kontakty z sieciami handlowymi w kraju, rozpoczął promowanie wspomnianych znaków. Stworzył w tym celu projekty graficzne opakowań – butelek opatrzonych tymi znakami, których kolorystykę uzgodniono z partnerami handlowymi w Polsce i na Ukrainie. Rozpoczął także rozmowy z Wytwórnią Wódek P. w S. Zaangażował również do współpracy D. K., który nawiązał kontakty z partnerami handlowymi na Ukrainie.

Jednakże plany nie zostały zrealizowane z uwagi na negatywną opinię resortu rolnictwa i gospodarki w kwestii współpracy P. w S. z prywatnym przedsiębiorcą.

Na dowód podjęcia opisanych wyżej działań przedstawił korespondencję przesłaną przez K. B. dotyczącą kwestii współpracy P. z podmiotami prywatnymi, korespondencję sygnowaną przez ukraińską firmę [...] dotyczącą współpracy oraz umowy o stworzenie projektów opakowań – butelek oznaczonych znakiem [...] wraz z wizualizacją wykonanych projektów.

Ustosunkowując się do tych argumentów, wnioskodawca - [...] – podzielił przedstawioną przez uprawnionego w odpowiedzi na wniosek argumentację co do stanu prawnego, negując jednocześnie, by uprawniony wykazał używanie znaku w stosunku do napojów alkoholowych innych niż wino. W tym zakresie argumentacja uprawnionego ograniczyła się do niczym nie udokumentowanych twierdzeń co do reklamowania na Ukrainie wódki oznaczonej znakiem [...]. Nie przedstawił on bowiem żadnych materiałów promocyjnych, które dokumentowałyby okoliczność promowania produktu na rynku tak ukraińskim, jak i polskim.

Odnosząc się do umów o opracowanie projektów graficznych oznakowania wódek oraz do stanowiących realizację tych umów projektów, wnioskodawca podniósł, że umowy te zawierane były w okresie od [...] sierpnia 2002 r. do [...] stycznia 2004 r. Okres, który upłynął od zawarcia ostatniej z tych umów do dnia złożenia wniosku o wygaszenie prawa ([...] października 2006 r.) był wystarczający, aby wprowadzić na rynek wyroby opatrzone przedmiotowym znakiem. W sytuacji, gdy uprawniony napotkał na przeszkody w uruchomieniu produkcji we własnym zakresie, powinien był rozważyć ryzyko związane z ulokowaniem tej produkcji u innego przedsiębiorcy. Zatem nieskuteczność działań w zakresie rozpoczęcia produkcji były wynikiem niedbalstwa i niezaradności uprawnionego.

Urząd Patentowy decyzją z [...] czerwca 2007 r., nr Sp. [...], stwierdził wygaśnięcie z dniem [...] października 2006 r. prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy [...] o nr 132854 w części dotyczącej napojów alkoholowych za wyjątkiem wina i rozstrzygnął o kosztach. Jako podstawę rozstrzygnięcia podano art. 169 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 315 ust. 1 i 2 p.w.p.

Organ wskazał, że interes prawny wnioskodawcy wynikał wprost z art. 166 ust. 1 i 2 p.w.p., bowiem jego wniosek został złożony w związku z toczącym się postępowaniem o unieważnienie prawa ochronnego udzielonego na jego rzecz na znak towarowy R-145285 [...].

Organ administracji wywodził, że skutek wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy związany jest z nieużywaniem go przez okres pięciu lat, przy czym w niniejszej sprawie – z uwagi na datę wpływu wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego - w grę wchodził okres od [...] października 2001 r. do [...] października 2006 r. Jednocześnie rzeczywiste używanie znaku, uniemożliwiające jego wygaśnięcie, musi mieć miejsce na terenie Polski, mieć niedwuznaczny charakter, musi być rzeczywiste i poważne oraz powinno dotyczyć zarejestrowanego znaku dla towarów lub usług objętych ochroną.

Powołując się na wyrażoną w art. 169 ust. 6 p.w.p. zasadę rozłożenia ciężaru dowodu, organ stwierdził, że uprawniony nie wykazał używania kwestionowanego znaku towarowego w zakresie objętym wnioskiem, ani nie wykazał ważnych powodów uzasadniających jego nieużywanie. Nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o pojawieniu się oznaczenia w obrocie.

Ponadto organ uznał, że nie można utożsamiać czynności przygotowawczych, mających na celu wprowadzenie znaku do obrotu, z wystąpieniem przyczyny usprawiedliwiającej nieużywanie znaku towarowego. Brak porozumienia pomiędzy uprawnionym ze znaku a P. w S. oceniono w kategoriach ryzyka przedsiębiorcy. Zaznaczono, że uprawniony nie znajdował się w sytuacji bardziej niekorzystnej, niż inne podmioty działające w tej samej branży.

Na powyższe rozstrzygnięcie M. L. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji w całości.

Zarzucił rażące naruszenie przepisów:

– art. 7 k.p.a. poprzez brak wyjaśnienia wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięć w sprawie i brak zgromadzenia w całości materiału dowodowego,

– art. 80 k.p.a. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne przyjęcie, że znak towarowy nie był używany w sposób rzeczywisty do oznaczania napojów alkoholowych;

– prawa materialnego, w szczególności art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. poprzez przyjęcie, iż dla uznania, że znak towarowy jest rzeczywiście używany, nie wystarcza używanie go jedynie do niektórych, a nie do wszystkich towarów z klasy towarowej, dla której został zarejestrowany.

W uzasadnieniu podkreślał, że dla oceny używania znaku należy najwcześniej brać pod uwagę okres liczony od [...] sierpnia 2001 r. (data wejścia w życie ustawy Prawo własności przemysłowej) jednakże za właściwy uznał okres od [...] października 2001 r. do [...] października 2006 r., to jest do dnia wpłynięcia do organu wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy. Zaznaczył także, że bezspornym jest fakt, że zarówno wino, jak i inne napoje alkoholowe należą do towarów tego samego rodzaju – napojów alkoholowych objętych klasą 33 według klasyfikacji nicejskiej. Okoliczność ta nie pozostawała bez znaczenia dla ustalenia, czy znak był używany w wyżej wymienionym zakresie.

Ponadto powtórzył argumenty zawarte w odpowiedzi na wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego, odnoszące się do kwestii zamierzanej produkcji i wprowadzenia do obrotu wódek oznaczanych przedmiotowym znakiem towarowym. Wskazał, że prowadził działania w celu pozyskania producenta – Wytwórni Wódek P. w S., jak i rynków zbytu w Polsce i na Ukrainie. Projekt jednak zakończył się fiaskiem z uwagi na negatywny stosunek resortu rolnictwa i gospodarki do kwestii współpracy P. z podmiotem prywatnym. W ocenie skarżącego podjęte przez niego działania świadczyły o rzeczywistym używaniu znaku.

Na uzasadnienie tego poglądu ponownie przywołał treść art. 12 ust. 1 Dyrektywy Rady Unii Europejskiej nr 89/104/EWG z 21 grudnia 1988 r., - Pierwszej dyrektywy w sprawie zbliżenia Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych oraz obszerny fragment uzasadnienia wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Eurpejskich z dnia 11 marca 2003 r., C-40/01 w sprawie Anul BV przeciwko Ajax Brandbeveiliging. Przywołany przepis i teza z orzeczenia świadczyć miały o wadliwości stanowiska Urzędu Patentowego, iż rzeczywiste używanie znaku zachodzi w sytuacji, gdy towar jest wprowadzony do obrotu i jest on identyfikowany przez konsumenta.

Skarżący argumentował dalej, że organ błędnie przyjął, iż nieużywanie znaku towarowego do oznaczania wódek a używanie go wyłącznie do oznaczania wina, wystarcza do stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego do znaku dla napojów alkoholowych za wyjątkiem wina.

Ponadto zarzucił, że organ nie uwzględnił zgłoszonych dowodów, nie wskazując dlaczego tak uczynił i dlaczego dowodom tym odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Dodatkowo w piśmie złożonym na rozprawie skarżący zarzucił brak interesu prawnego po stronie uczestnika postępowania oraz niedopuszczalność zmiany przez Urząd Patentowy decyzji o udzieleniu prawa ochronnego skarżącemu. Wskazano również na istnienie ważnych powodów nieużywania znaku w rozumieniu art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p.

W odpowiedzi organ wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko przedstawione w uzasadnieniu decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, iż jest ona niezasadna.

Należało przede wszystkim zważyć, które przepisy prawa powinny znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie, tj. przepisy ustawy z 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5 z 1985 r., poz. 17 z późn. zm.) czy przepisy cytowanej już ustawy Prawo własności przemysłowej. Sąd uznał, że organ prawidłowo zastosował przepisy p.w.p., bowiem sprawa dotyczy oceny skutków zdarzeń prawnych, które nastąpiły pod rządami nowego prawa, tj. ustawy Prawo własności przemysłowej. Dla wyboru prawa właściwego do oceny tych skutków decydujące znaczenie miała data złożenia wniosku o wygaszenie prawa ochronnego. Wniosek został złożony po wejściu w życie p.w.p., tj. 23 października 2006 r., a więc do jego rozpoznania mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej. (por. Irena Wiszniewska "Znaki towarowe w prawie własności przemysłowej" - Przegląd Prawa Handlowego - grudzień 2001 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2004 r. w sprawie IV CK 157/03 ).

Zgodnie z art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. prawo ochronne na znak towarowy wygasa również na skutek nieużywania zarejestrowanego znaku w sposób rzeczywisty dla towarów objętych rejestracją w ciągu nieprzerwanego okresu pięciu lat, przy czym przez używanie znaku rozumie się także używanie znaku przez osobę trzecią za zgodą uprawnionego (art. 169 ust. 4 pkt 3 p.w.p.). Postępowanie w sprawie wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy wszczyna się na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny (art. 169 ust. 2 p.w.p.).

Wymieniony przepis art. 169 p.w.p. podnosi trzy zagadnienia, które były przedmiotem zarzutów skargi: interes prawny osoby wszczynającej postępowanie o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego, określenie towarów (usług) objętych rejestracją i okres rzeczywistego nieużywania znaku.

Przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej nie dają legalnej definicji interesu prawnego, zatem w tym zakresie zastosowanie znajduje art. 28 k.p.a. zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Interes prawny jest kategorią normatywną z zakresu prawa materialnego, więc jego źródłem jest norma prawa materialnego na podstawie której określony podmiot, w określonym stanie faktycznym może żądać konkretyzacji własnych uprawnień lub obowiązków. Bezpośredniość interesu prawnego zachodzi wówczas, gdy konkretne rozstrzygnięcie organu administracji odnosi się wprost do praw lub obowiązków danego podmiotu natomiast jego pośredni charakter ma miejsce w sytuacji, gdy przykładowo, jak w rozpoznawanej sprawie, prawo ochronne na znak towarowy nr R-132854 uprawnionego wpływa na sytuację prawną Fabryki Wódek "[...]" S.A. w taki sposób, iż uniemożliwia jej posługiwanie się własnym znakiem, przy czym ten interes prawny fabryki musi mieć charakter realny, tj. rzeczywiście i aktualnie istniejący.

W rozpoznawanej sprawie Fabryka Wódek "[...]" S.A. z siedzibą w Ł. wykazała istnienie własnego interesu prawnego. Skarżący bowiem wszczął postępowanie administracyjne przeciwko Fabryce Wódek "[...]" S.A. o unieważnienie prawa ochronnego udzielonego dla jej znaku towarowego [...] nr R-145285 przeciwstawiając temu znakowi towarowemu własne znaki [...] i [...] powołując się na wcześniejsze pierwszeństwo z rejestracji własnych znaków oraz na podobieństwo znaku uczestniczki postępowania do posiadanych przez siebie. W związku z tym Fabryka Wódek "[...]" S.A., posiadając prawo ochronne na własny znak towarowy [...] nr R-145285, nabyte zgodnie z przepisami prawa materialnego, wobec opozycji uprawnionego ze znaku R-132854 co do używania znaku [...] R-145285 Fabryki Wódek "[...]" S.A., wykazała interes prawny także rzeczywisty i aktualny. Posiadając bowiem własny znak towarowy dla oznaczania wódek, w związku z akcją procesową skarżącego, nie mogła korzystać z nabytych uprawnień – produkcji wódek pod posiadanym znakiem towarowym - gdyż jej uprawnienie do wykonywania działalności gospodarczej zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (j. t. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze zm.) w tym zakresie zostało zakwestionowane. Jednocześnie wnioskująca o wygaszenie prawa ochronnego skarżącego wskazywała, iż nie używał on posiadanych znaków towarowych dla wszystkich towarów z zakresu objętego Klasą 33, w szczególności dla wódek.

Skarżący podkreślał, iż decyzja Urzędu Patentowego o częściowym wygaszeniu jego znaku dokonywała niedopuszczalnej modyfikacji decyzji udzielającej prawo ochronne. Decyzja ta wskazywała jako wykaz towarów "napoje alkoholowe" – Klasa 33 według klasyfikacji nicejskiej, natomiast decyzja zaskarżona dokonywała nieuprawnionego wyodrębnienia z "napojów alkoholowych" wina. Wadliwość rozstrzygnięcia w zaskarżonej decyzji skarżący opierał na treści art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., według którego nieużywanie w sposób rzeczywisty zarejestrowanego znaku dotyczy wyłącznie "towarów objętych rejestracją", a tymi towarami były "napoje alkoholowe". Z powyższego wyprowadzano wniosek, iż używanie znaku dla wina było równoznacznym jego używaniem dla wszystkich "napojów alkoholowych" ponieważ w Klasie 33 nie zostały wyszczególnione napoje alkoholowe.

Porozumienie nicejskie dotyczące międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług mające zastosowanie przy rejestracji znaków, podpisane w Nicei dnia 15 czerwca 1957 r., zrewidowane w Sztokholmie dnia 14 lipca 1967 r. i w Genewie dnia 13 maja 1977 r. oraz zmienione dnia 28 września 1979 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 63, poz. 583) wprowadziło międzynarodową klasyfikację towarów i usług, którą kraje członkowskie zobowiązały się stosować przy rejestracji znaków towarowych. Polska podpisała porozumienie w dniu 30 marca 1996 r., umowa weszła w życie w dniu 4 marca 1997 r. Według Załącznika Nr 2 do Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług dla celów rejestracji znaków (Klasyfikacja Nicejska) w Kasie 33 podano - napoje alkoholowe (z wyjątkiem piwa).

Napoje alkoholowe z Klasy 33, z uwagi na wyłączenie z niej piwa, można podzielić (za publikacją: Jan Cieślak: Od Abbocato do żubrówki, WNT, Warszawa 1992, ISBN 83-204-1251-X, źródło: Wikipedia, wolna encyklopedia), ze względu na zawartość alkoholu, na wysokoprocentowe lub średnioprocentowe. Do wysokoprocentowych zaliczają się spirytus i różnego rodzaju wódki, zawierające alkohol destylowany. Mogą one posiadać dodatki takie jak cukier, owoce, zioła, przyprawy lub kwiatostany.

Wódki z kolei można podzielić na: wódki czyste, wódki wyborowe, wódki luksusowe, wódki gatunkowe. Do szeroko pojętych wódek gatunkowych zalicza się też wysokoprocentowe napoje alkoholowe produkowane z destylatów owocowych i ziołowych rektyfikowanych takie jak: calvados, winiak, kirsz, grappa, gin, cytrynówka, przepalanka, jarzębiak, anyżówka, goldwasser (klasyfikowany również jako likier), a także wódki produkowane z destylatów nierektyfikowanych takie jak: arak, rum, starka, whisky, brandy, rakija, śliwowica, tequila, mescal, zwane wódkami gatunkowymi naturalnymi. Wódki gatunkowe ze względu na ilość ekstraktu można również podzielić na: wódki wytrawne, wódki półwytrawne, wódki półsłodkie, wódki słodkie jak likiery i kremy.

Do alkoholi średnioprocentowych zaliczają się wina. Wina można podzielić między innymi na wina gronowe, wina owocowe i inne.

Z powyższego daje się wyprowadzić wniosek, iż wykaz towarów w Klasie 33 "napoje alkoholowe" faktycznie dzieli te napoje na średnioprocentowe, do których należy wino oraz wysokoprocentowe (różnego rodzaju wódki), których bardzo szeroki wachlarz przykładowo wymieniono wyżej. W tym aspekcie nie powinno nasuwać wątpliwości rozumienie "towarów objętych rejestracją" o jakich mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. Z tych względów rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonej decyzji, stwierdzające wygaśnięcie prawa ochronnego udzielonego na znak skarżącego w części dotyczącej napojów alkoholowych za wyjątkiem wina było, w świetle ustaleń organu administracji, czytelne, a w szczególności nie dokonywało modyfikacji decyzji ostatecznej z dnia [...] października 2001 r.

Przechodząc do zarzutu niewłaściwego liczenia okresu pięcioletniego nieużywania znaku R-132854 przez uprawnionego należy stwierdzić, iż Urząd Patentowy prawidłowo dokonał obliczenia tego okresu.

Prawo do używania znaku towarowego powstaje skutkiem wydania decyzji o charakterze konstytutywnym udzielającej prawo ochronne na znak towarowy. Od tego momentu uprawniony ze znaku może nakładać go na swoje towary i usługi, lecz należy podkreślić, iż jest to również obowiązek uprawnionego, jeżeli liczy się z konsekwencją wygaszenia znaku skutkiem jego nieużywania (art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p.). Powołany przepis nie podaje daty od jakiej należy liczyć okres nieużywania znaku, zatem stosownie do art. 10 ust. 1 Pierwszej Dyrektywy z dnia 21 grudnia 1988 r. (89/104/EWG) mającej na celu zbliżenie ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych (Dz. U.UE L z dnia 11 lutego 1989 r.) najwcześniej można ten okres liczyć od daty zakończenia procedury rejestracji.

Dopiero jednak wydanie decyzji o wygaszeniu prawa ochronnego powoduje skutek utraty tego prawa. Ustawa Prawo własności przemysłowej w art. 172, powołującym się na wystąpienie "zdarzenia", z którym ustawa wiąże skutek wygaśnięcia prawa ochronnego, nie dookreśla tego pojęcia. Posiłkując się zatem prawem wspólnotowym można w tym miejscu wskazać na art. 54 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz. U. L 011, 14/01/1994 P. 0001-0036). Przepis ten określa, iż od daty złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego nie powoduje ono skutków w zakresie, w jakim stwierdzono wygaśnięcie praw właściciela. Zgodnie z powołanym przepisem rozporządzenia wspólnotowego data złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego determinuje ustanie skutków prawnych prawa ochronnego. Z powyższego można wyprowadzić stwierdzenie o tym, jakie znaczenie należałoby przydać wnioskowi o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego. Skoro data złożenia wniosku jest elementem brzegowym działania prawa właściciela znaku towarowego, to nie będzie błędem przyjęcie tego elementu jako terminu o którym mowa w art. 172 w związku z miernikiem okresu z art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p.

Procedura rejestracji znaku uprawnionego (R-132854) została zakończona decyzją o rejestracji z dnia [...] października 2001 r. i licząc od tej daty do dnia złożenia wniosku o wygaśniecie prawa ochronnego na znak skarżącego ([...] października 2006 r.) upłynęło ponad pięć lat. Liczenie tego okresu od dnia złożenia wniosku wstecz również wskazuje na upływ terminu pięcioletniego, bowiem od dnia złożenia wniosku o wygaszenie prawa ochronnego na znak uprawnionego okres pięcioletni rozpoczynał swój bieg od dnia [...] października 2001 r. Jeżeli natomiast przyjąć, jak chce tego skarżący, by okres ten był liczony od dnia [...] sierpnia 2001 r. (data wejścia w życie ustawy Prawo własności przemysłowej) to byłby on także dłuższy niż pięć lat. W tym miejscu należy stwierdzić, iż pogląd skarżącego o zasadności liczenia okresu pięcioletniego nieużywania znaku od daty sporządzenia wniosku o wygaszenie znaku był niezasadny. Zgodnie bowiem z art. 169 ust. 2 p.w.p. postępowanie o stwierdzenie wygaszenia znaku towarowego jest wszczynane na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny. Jest to zatem postępowanie "wnioskowe", do którego ma zastosowanie, między innymi, art. 61 § 3 k.p.a. Stosownie do tego przepisu datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej. Wniosek Fabryki Wódek "[...]" S.A. o wygaszenie prawa ochronnego na znak towarowy R-132854 "[...]" wpłynął do Urzędu Patentowego w dniu [...] października 2006 r. i z tą datą [art. 54 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94] należy wiązać skutki wynikające z wszczęciem postępowania o wygaszenie prawa ochronnego, a nie z datą sporządzenia przedmiotowego wniosku ([...] października 2006 r.) przez Fabrykę Wódek "[...]" S.A.

W myśl art. 169 ust. 4 p.w.p. - odpowiednikiem tego przepisu jest art. 10 ust. 2 Pierwszej Dyrektywy - przez używanie znaku rozumie się również używanie znaku:

1) różniącego się od znaku, na który udzielono prawa ochronnego, w elementach, które nie zmieniają jego odróżniającego charakteru;

2) przez umieszczanie znaku na towarach lub ich opakowaniach wyłącznie dla celów eksportu;

3) przez osobę trzecią za zgodą uprawnionego;

4) przez osobę upoważnioną do używania znaku wspólnego albo znaku wspólnego gwarancyjnego.

Nie uważa się natomiast za używanie znaku w sposób rzeczywisty używania znaku w reklamie towaru, który nie jest dostępny na rynku krajowym ani nie jest w kraju wytwarzany na potrzeby eksportu (art. 169 ust. 5 p.w.p.).

Skarżący nie używał znaku R-132854 dla oznaczania wódek itp. alkoholi , w postaci różniącej się w elementach, nie umieszczał tego znaku na opakowaniach takich towarów w eksporcie, znaku nie używała osoba trzecia za zgodą uprawnionego i nie był to znak wspólny używany dla wymienionych alkoholi przez osobę upoważnioną. Skarżący nie wykazał by w ogóle nakładał posiadany znak na tego rodzaju towary. Zgodnie natomiast z art. 169 ust. 6 p.w.p. obowiązek udowodnienia używania znaku towarowego spoczywał na uprawnionym z tytułu prawa ochronnego. M. L. udowodnił, co nie jest w sprawie sporne, że używał własnego znaku jedynie do oznaczania wina o nazwach podanych w postępowaniu administracyjnym. Nie udowodnił jednak, że nakładał sporny znak na inne alkohole.

Powołanie się na art. 12 Dyrektywy również należało uznać za nietrafne. Zgodnie z tym przepisem uprawnienie do znaku towarowego podlega wygaśnięciu, jeżeli w nieprzerwanym okresie pięciu lat znak ten nie został wprowadzony do rzeczywistego używania w Państwie Członkowskim w powiązaniu z towarami lub usługami, dla których jest zarejestrowany, i nie istnieją żadne uzasadnione powody jego nie używania; jednakże nikt nie może żądać wygaśnięcia praw właściciela znaku towarowego, jeżeli w przedziale czasu pomiędzy upływem pięcioletniego okresu i złożeniem wniosku o wygaśnięcie rozpoczęło się lub zostało wznowione rzeczywiste używanie znaku towarowego; rozpoczęcie lub wznowienie używania w okresie trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o wygaśnięcie rejestracji, które nastąpiło najwcześniej w momencie upływu nieprzerwanego pięcioletniego okresu nieużywania, nie jest brane pod uwagę, jeżeli przygotowania do rozpoczęcia lub wznowienia używania podjęte zostały dopiero wówczas gdy właściciel dowiedział się o możliwości złożenia wniosku o wygaśnięcie.

Powołując się na ten przepis skarżący podkreślał, iż nakładając swój znak na wina zachowywał prawo ochronne dla wszystkich napojów alkoholowych. Znak "[...]" (R-132854) został zarejestrowany według klasyfikacji nicejskiej dla towarów w Klasie 33. Rejestracja obejmowała napoje alkoholowe. Dla uprawnionego ze znaku fakt uzyskania prawa ochronnego znaczył tyle, iż pod zarejestrowanym znakiem był uprawniony, a także zobowiązany, do nakładania znaku na wszystkie towary określone jako napoje alkoholowe. Jak już podkreślono znak był używany jedynie dla oznaczania win. Istotą jednak zarzutu skarżącego było to, iż dla utrzymania prawa ochronnego z rejestracji, w jego ocenie, wystarczającym było nakładanie znaku na jakikolwiek produkt z dziedziny napojów alkoholowych.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić bowiem prowadziłoby ono do wniosku, iż używając znaku jedynie dla jednego rodzaju towaru z klasy "napoje alkoholowe" skutkowałoby zachowaniem prawa ochronnego dla wszystkich towarów z tej klasy, pomimo nieużywania znaku przez okres pięcioletni dla tych innych towarów w tej samej klasie. Rozwiązanie takie jest nie tylko nielogiczne lecz przede wszystkim przekreślałoby znaczenie rejestracji i wyboru dla danego znaku określonych dóbr, na które ma się rozciągać prawo wyłączne. Argumentem za odrzuceniem tej koncepcji jest również reguła częściowego wygaszenia prawa ochronnego, zakładająca usunięcie z wykazu z rejestru tylko tych towarów lub usług, dla których znak nie był używany zgodnie z wymogami ustawowymi - art. 171 p.w.p. (por. Obowiązek używania znaku towarowego, Studium z Prawa Polskiego na tle prawnoporównawczym, M. Trzebiatowski, Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2007, s. 415-416).

Dla uzasadnienia swojego stanowiska, powołanie się przez skarżącego na glosę M. Kępińskiego do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2005 r. (sygn. akt I CK 626/04) – "Nie trzeba używać znaku dla wszystkich usług lub towarów objętych rejestracją. Wystarczy, gdy używamy go dla niektórych z nich, należących jednak do usług tego samego rodzaju. Taki wniosek można wyprowadzić z art. 171 p.w.p." - nie było trafne. Glosator wyprowadził bowiem swój wniosek z treści art.171 p.w.p., zgodnie z którym wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy może mieć charakter częściowy – jeżeli przyczyna wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy dotyczy jedynie niektórych towarów, wygaśnięcie prawa odnosi się tylko do tych towarów. Uprawniony ze znaku nie ma więc obowiązku nakładania znaku na wszystkie towary z klasy, w której znak został zgłoszony, gdyż wystarczy by używał go jedynie dla niektórych towarów z tej klasy. W takiej sytuacji nie można wygasić uprawnionemu znaku w stosunku do wszystkich towarów, na który został zgłoszony i to jest oczywiste, bowiem znak był/jest używany lecz nie dla wszystkich towarów objętych daną klasą. Nie niweczy to jednak prawa Urzędu Patentowego do wygaszenia znaku co do niektórych towarów, na podstawie art. 171 p.w.p., co do których znak nie był używany.

Podobnie sytuację taką reguluje Pierwsza Dyrektywa w art. 13 zgodnie z którym, jeżeli podstawy do odmowy rejestracji, wygaśnięcia lub stwierdzenia nieważności znaku towarowego istnieją jedynie w odniesieniu do niektórych towarów lub usług, dla których ten znak towarowy został zgłoszony lub zarejestrowany, odmowa rejestracji, wygaśnięcie lub stwierdzenie nieważności będzie dotyczyło jedynie tych towarów lub usług.

Wychodzi się więc z założenia, iż ochronny skutek używania znaku, w ramach wykazu danej klasy, jest ograniczony jedynie do towarów lub usług, których to używanie bezpośrednio dotyczy (vide M. Trzebiatowski jw. s. 189 i powołany tam wyrok WSK w Hamburgu z 3 lipca 1997 r., 3 U 193/96, w sprawie "Matador", GRUR 1997, z 11, str. 843 i następne).

W rozpoznawanej sprawie Urząd Patentowy stwierdził wygaśnięcie znaku skarżącego co do napojów alkoholowych poza winem, gdyż uprawniony ze znaku "[...]" (R-132854) wykazał się używaniem znaku jedynie co do tego towaru mieszczącego się w Klasie 33.

Skarżący wskazywał na, jak to określił, przygotowania prowadzone w celu rozpoczęcia produkcji i sprzedaży wódki pod posiadanym znakiem towarowym "[...]". Okoliczności te miały być przeszkodą do stwierdzenia wygaśnięcia jego znaku. Obszernie opisany proces podjętych starań, by wprowadzić pod posiadanym znakiem wódkę na rynek, nie powiódł się.

Należy zatem w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, iż starania podjęte przez skarżącego, na skutek poniesienia pierwszego niepowodzenia, nie były dalej kontynuowane. Skarżący uznał, że nie miał szans wejścia na rynek ze swoim znakiem towarowym, a brakiem tych szans "obciążył" sytuację na rynku, stwierdzając, że był to ważny powód, o jakim mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p., nieużywania znaku. Podkreślenia natomiast wymaga, iż starania te nie polegały na używaniu znaku w rozumieniu art. 169 ust. 4 p.w.p. lub art. 10 ust. 2 Pierwszej Dyrektywy Nr 89/104/EWG.

W ocenie Sądu rozpoznającego sprawę okoliczności wskazanych przez skarżącego, nie można uznać za ważny powód rzeczywistego nieużywania znaku w rozumieniu przepisu art. 169 ust. 1 pkt 1 p.w.p. W tym miejscu Sąd podzielił motywy zaskarżonej decyzji, w których organ administracji podał przykładowo jakie okoliczności można by zaliczyć do ważnych powodów nieużywania znaku. Można wykazywać także inne okoliczności zaliczane do takich powodów lecz zawsze muszą to być okoliczności obiektywnie niezależne od uprawnionego co do rzeczywistego używania przez niego znaku towarowego. To że rynek sprzedaży wódek robi się dla producentów coraz ciaśniejszy powinno być dla producentów tego alkoholu okolicznością znaną i nie można uznać, iż fakt ten jest ważnym powodem nieużywania znaku, gdyż w dalszym ciągu pojawiają się na nim nowi sprzedawcy nowych odmian tego towaru, co dowodzi, że istnieją jeszcze możliwości pomieszczenia na rynku producentów tego artykułu.

Zdaniem Sądu, czynności określone przez skarżącego jako przygotowanie do wejścia na rynek ze swoim znakiem dla oznaczania wódek, można było uznać zaledwie jako wykazanie się zamiarem używania znaku, a nie rzeczywistym jego używaniem o jakim mowa w art. 169 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 p.w.p. oraz w art. 12 ust. 1 i art. 10 ust. 2 Pierwszej Dyrektywy. Nadto swojego zamiaru rzeczywistego używania znaku przedsiębiorca nie uzewnętrznił, na przykład, przez umieszczanie posiadanego znaku towarowego na reklamach wódek, która byłaby dostępną na rynku krajowym lub w eksporcie, bądź przez wystawiennictwo tego towaru lub jego opakowań ze znakiem towarowym lub przez nakładanie go na fakturach dotyczących wódek. Dlatego jego działania, określanego jako przygotowanie do rozpoczęcia używania znaku towarowego dla wódek, nie można uznać za przygotowanie o jakim mowa w art. 170 ust. 2 p.w.p. uzasadniające, stosownie do art. 170 ust. 1 p.w.p., oddalenie wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisów postępowania (art. 7 oraz art. 80 k.p.a.), a w szczególności do zarzutów dotyczących strony dowodowej kontrolowanego postępowania, należało uznać je za nieuzasadnione. Kodeksowa zasada swobodnej oceny dowodów przez organy administracyjne, wynikająca z art. 80 k.p.a., wyłącza zasadniczo możliwość odmiennej oceny przez sąd administracyjny wiarygodności i mocy dowodowej zebranego w sprawie materiału, chyba że ustalenia zawarte w decyzji mają charakter dowolnych [por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2004 r., sygn. akt 6 II SA 2056/03, (nie publikowany) oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 1998 r., sygn. akt III SA 5203/98]. W ocenie Sądu orzekającego w sprawie organ administracji uwzględnił wszystkie dowody zgromadzone w sprawie i odniósł się do nich w uzasadnieniu decyzji z zastosowaniem odpowiednich przepisów prawa przy właściwej ich interpretacji. To, że skarżący przyjmuje inną interpretację stanu faktycznego i zastosowanych przepisów, niż Urząd Patentowy, nie dowodzi jeszcze dowolności zaskarżonego rozstrzygnięcia. Sąd administracyjny nie jest bowiem organem kolejnej instancji w postępowaniu administracyjnym i nie może poddawać ocenie, czy dokonany przez organ administracji państwowej wybór, w ramach zasady swobodnej oceny dowodów, jest słuszny, gdyż sąd nie jest uprawniony do badania merytorycznej zasadności (celowości) decyzji administracyjnej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 1998 r., sygn. akt I SA/Kr 36/97). Innymi słowy, jeżeli postępowanie dowodowo-wyjaśniające i dokonana na tej podstawie ocena stanu faktycznego sprawy są przeprowadzone poprawnie, jak w rozpoznawanej sprawie, to organ administracji publicznej nie dokonuje rozstrzygnięcia z naruszeniem prawa, a sąd, w ramach kontroli orzeczniczej organu administracji publicznej nie może rozstrzygnięcia takiego zakwestionować, gdyż – jak to wyżej wskazano – sprawuje on kontrolę tylko pod kątem legalności orzeczenia, nie zaś jego słuszności.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 151 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt