Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Pauter (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Dziedzic Asesor WSA Jarosław Piątek Protokolant st. sekr. sąd. Monika Walentynowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 lutego 2019 r. sprawy ze skargi Skarbu Państwa Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad Oddział na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku ograniczenia poziomu hałasu I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty z dnia [...] r. nr [...], II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz Skarbu Państwa Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad Oddział kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Przedmiotem skargi wniesionej przez Skarb Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] sierpnia 2018 roku w przedmiocie nałożenia na wnoszącego skargę obowiązku ograniczenia ponadnormatywnego poziomu hałasu pochodzącego od ruchu komunikacyjnego na drodze krajowej nr [...] oddziałowującego na nieruchomość stanowiącą teren Szkoły Podstawowej poprzez budowę dźwiękochłonnego ekranu akustycznego w ciągu drogi krajowej nr [...] na odcinku w km. od 24+650 do 24+750 o parametrach umożliwiających ograniczenie poziomu hałasu pochodzącego z drogi do poziomu ustalonego przez Ministra Środowiska w rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.

Powyższa decyzja została wydana w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne:

W dniu 16 listopada 2015 roku Sejmik Województwa podjął uchwałę nr XIV/139/15 w sprawie określenia Programu ochrony środowiska przed hałasem dla odcinka drogi krajowej nr [...] na odcinku od km. 16+100 km do km. 16+500. Z w/w programu wynika, że skarżący powinien na własny koszt wybudować w latach 2015-2019 jednostronny dźwiękochłonny ekran akustyczny przy Szkole Podstawowej. Po sporządzeniu na zlecenie skarżącego analizy wariantowej rozwiązań akustycznych, z której wynikało, że nie jest prawnie i fizycznie możliwym wybudowanie powyższego ekranu akustycznego,

a nadto koszt wybudowania ekranu przekroczy dwukrotnie koszt wyliczony

w programie, skarżący wezwał Sejmik Województwa do usunięcia naruszenia prawa, a wobec odmowy stwierdzenia naruszenia prawa złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. wyrokiem z dnia

12 września 2018 roku, sygn. akt II SA/Go 396/18, stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie nałożenia na Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad obowiązku budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej.

W dniu 12 stycznia 2018 roku z inicjatywy Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad odbyło się spotkanie z udziałem przedstawiciela Urzędu Miasta, Urzędu Marszałkowskiego, Dyrektora Szkoły Podstawowej, którego celem było omówienie rozwiązań, w tym możliwości technicznych, odnośnie ograniczenia oddziaływania hałasu, którego źródłem jest ruch komunikacyjny na drodze krajowej nr [...] na nieruchomość, na której położona jest szkoła podstawowa. W trakcie spotkania przedstawiono cztery warianty możliwości ograniczenia negatywnego oddziaływania hałasu, tj. poprzez budowę ekranu akustycznego, zwiększenie izolacyjności przegród zewnętrznych budynku szkoły poprzez zastosowanie okien o podwyższonej izolacyjności, zmianę organizacji ruchu pojazdów oraz budowę ekranu akustycznego połączoną ze zwiększeniem izolacyjności przegród zewnętrznych budynku szkoły. Wynikiem tego spotkania było jedynie zgodnie stanowisko jego uczestników, że w następstwie wzmożonego ruchu pojazdów komunikacyjnych na drodze krajowej zostały przekroczone dopuszczalne normy hałasu negatywnie oddziałowujące na teren szkoły. Przedstawiciel Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad

stwierdził, że przeprowadzona analiza pod względem technicznym (w tym ewentualnych osiągniętych rezultatów) oraz finansowym przemawia przeciwko budowie ekranu akustycznego.

Pismem noszącym datę [...] marca 2018 roku Starosta zawiadomił Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad o wszczęciu postępowania

w sprawie nałożenia obowiązku ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko. Następnie decyzją z dnia [...] kwietnia 2018 roku na podstawie art. 362 ust. 1 pkt 1, ust 2 i art. 378 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j: Dz. U. z 2017 r. poz. 519 ze zm.) oraz art. 104 k.p.a. nałożył na Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad obowiązek ograniczenia ponadnormatywnego poziomu hałasu pochodzącego od ruchu komunikacyjnego na drodze krajowej nr [...] oddziaływującego na nieruchomość stanowiącą teren Szkoły Podstawowej, poprzez budowę dźwiękochłonnego ekranu akustycznego w ciągu drogi krajowej nr [...] na odcinku w km od 24+650 do 24+750 (stary kilometraż drogi) strona lewa w miejscowości (w obrębie Szkoły Podstawowej) o parametrach umożliwiających ograniczenie poziomu hałasu pochodzącego z drogi krajowej nr [...] na teren Szkoły Podstawowej do poziomu ustalonego przez Ministra Środowiska

w rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007r, w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.:j: Dz. U. z 2014r. poz. 112 ze zm.), określając jednocześnie termin realizacji obowiązku do dnia 31 grudnia 2018 roku. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji powołał się na uchwalony przez Sejmik Województwa Program ochrony środowiska przed hałasem dla odcinka drogi krajowej nr [...] (od km. 24+450 do km. 24+750), za realizację którego odpowiedzialny jest Dyrektor Generalny Dróg Krajowych i Autostrad. Niezależnie od powyższego organ stwierdził, że ustawa Prawo ochrony środowiska w art. 179 ust. 1 nakłada na zarządzającego drogą, linią kolejową lub lotniskiem zaliczonymi do obiektów, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, sporządzanie co 5 lat mapy akustycznej terenu, na którym eksploatacja obiektu może powodować przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.

Z przekazanej do Starosty przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad mapy akustycznej sporządzonej w lutym 2018 roku wynikają przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu generowanego przez ruch komunikacyjny na drodze krajowej nr [...] na terenie szkoły, określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z art. 362 ust. 1 pkt 1, ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska - jeżeli podmiot korzystający ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia, w której może określić: zakres ograniczenia oddziaływania na środowisko, czynności zmierzające do ograniczenia oddziaływania na środowisko oraz termin wykonania obowiązku. W niniejszej sprawie podmiotem korzystającym ze środowiska w myśl art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska podmiotem korzystającym ze środowiska jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Powyższe, zdaniem organu, uzasadniało nałożenie na stronę obowiązku określonego w decyzji.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł Generalny Dyrektor Dróg Krajowych

i Autostrad.

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2018 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze , powołując się na art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a oraz art. 173, art. 362 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i art. 378 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, uchyliło zaskarżoną decyzję organu I instancji w zakresie ustalenia terminu realizacji obowiązku i określiło jego termin do dnia 31 sierpnia 2019 roku, a w pozostałym zakresie orzekło o utrzymaniu zaskarżonej decyzji w mocy.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Kolegium przytaczając art. 362 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska wskazało, że jeżeli podmiot korzystający ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko

i jego zagrożenia lub przywrócenia środowiska do stanu właściwego. Zgodnie natomiast z art. 362 ust. 2 powołanej ustawy, w powyższej decyzji organ ochrony środowiska może określić zakres ograniczenia oddziaływania na środowisko lub stan, do jakiego ma zostać przywrócone środowisko (pkt 1), czynności zmierzające do ograniczenia oddziaływania na środowisko lub przywrócenia środowiska do stanu właściwego (pkt la) i termin wykonania obowiązku (pkt 2).

Za bezsporne Kolegium uznało, że ze sporządzonej na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad mapy akustycznej z lutego 2018 roku dla dróg krajowych o ruchu powyżej 3.000.000 pojazdów rocznie w formie i zakresie zgodnym

z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2007r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu

i sposobu prezentacji (Dz. U. Nr 187, poz. 1340) wynika, iż na terenie szkoły

położonej przy drodze krajowej nr [...] występują przekroczenia dopuszczalnego hałasu generowanego przez ruch komunikacyjny. Przekroczenia te sięgają przedziału od 5 do 15 dB (A) dla wskaźnika hałasu LDWN oraz od 5 do 15 dB(A) dla wskaźnika hałasu LN. Dopuszczalne poziomy hałasu zostały określone

w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014r., poz. 112 ze zm.). Kolegium podało dalej, że zgodnie z art. 174 ust. 2 P.o.ś. emisje polegające na powodowaniu hałasu powstające w związku z eksploatacją drogi, nie mogą spowodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego zarządzający tym obiektem ma tytuł prawny. W związku z powyższym na Skarbie Państwa - Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad - jako zarządcy drogi - spoczywa obowiązek utrzymania poziomu hałasu na ustawowym poziomie.

W tym stanie rzeczy niewątpliwie istniały podstawy do ograniczenia oddziaływania na środowisko poprzez ograniczenie ponadnormatywnego poziomu hałasu pochodzącego od ruchu komunikacyjnego na drodze krajowej nr [...] oddziaływującego na nieruchomość stanowiącą teren Szkoły Podstawowej. W opinii Kolegium Starosta zasadnie zobowiązał zarządcę drogi do przeciwdziałania niekorzystnym wpływom wywieranym przez drogę krajową nr [...] na środowisko (teren Szkoły Podstawowej) poprzez budowę ekranu akustycznego. Wybór środka zabezpieczającego teren przed nadmierną emisją hałasu należy do organu administracji publicznej. Żaden z obowiązujących przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska nie wyznacza kryteriów, jakimi organ ma się kierować przy wyborze rozwiązań technicznych zapobiegających przekroczeniom standardów jakości środowiska. Kolegium podzieliło w dalszej części uzasadnienia stanowisko organu

I instancji, że najwłaściwszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem w przedmiotowej sprawie będzie postawienie dźwiękochłonnego ekranu akustycznego. Zgodnie

z obecnie obowiązującymi przepisami prawa, zapewnienie środka eliminującego przekroczenie poziomów hałasu należy do zadań zarządcy drogi, który czuwa nad przestrzeganiem wymagań ochrony środowiska. Opracowanie projektu ekranu akustycznego (określenie jego długości, wysokości i materiałów, z których ma zostać wykonany) należy zatem do odwołującego. Zasadnym było również w ocenie Kolegium powołanie się przez Starostę na akt prawa miejscowego jakim jest Uchwała nr XIV/139/15 Sejmiku Województwa z dnia

16 listopada 2015 roku w sprawie określenia Programu ochrony środowiska przed hałasem dla odcinka drogi krajowej nr [...]

Dalej Kolegium stwierdziło, że podnoszone w odwołaniu zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Ze zgromadzonego materiału dowodowego, w tym

w szczególności z mapy akustycznej z lutego 2018 roku wynika, że podjęte przez GDDKiA działania polegające na ograniczeniu prędkości, a także w lipcu 2017 roku polegające na uruchomieniu Krajowego Systemu Poboru Opłat (mające na celu zmniejszenie natężenia ruchu) nie przyniosły rezultatów, ponieważ nadal na terenie nieruchomości stanowiącej teren Szkoły Podstawowej występują ponadnormatywne przekroczenia poziomu hałasu. Z treści samego Programu ochrony środowiska przed hałasem dla odcinka drogi krajowej nr [...] wynika, że zmniejszenie natężenia ruchu o 75% oraz zmiana prędkości ruchu nawet do poziomu od 40 do 30 km/godz. nie przyczynią się do ograniczenia ponadnormatywnego poziomu hałasu pochodzącego od ruchu komunikacyjnego na drodze krajowej nr [...], ponieważ przekroczenia w tym miejscu dochodzą nawet do 15 dB. Nadto Kolegium podkreśliło, że z notatki sporządzonej ze spotkania z dnia 12 H roku wynika, że wariant w postaci zmiany organizacji ruchu polegającej na ograniczeniu dostępności do drogi krajowej nr [...] nie jest możliwy do realizacji.

Następnie Kolegium stwierdziło, że może zostać uznany za zasadny zarzut dotyczący naruszenia § 54 ust. 1 i załącznika nr 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U.

z 2016 r., poz. 124), w postaci naruszenia skrajni drogi o klasie GP stanowiącej drogę krajową nr [...]. Skrajnia drogi krajowej nr [...] w miejscowości jest obecnie zachowana, bowiem od krawędzi jezdni ograniczonej krawężnikami pozostaje przestrzeń co najmniej 0,5 m. Co prawda w tejże skrajni zlokalizowane jest obecnie wygrodzenie segmentowe, niemniej należy wskazać, że poprzez budowę ekranu akustycznego możliwe będzie większe jego odsunięcie od jezdni

(tj. zachowanie wolnej przestrzeni) i likwidację wygrodzenia, a tym samym doprowadzi to w konsekwencji do zapewnienia zgodności z przepisami rozporządzenia w zakresie, o którym mowa w § 54 ust. 1 i załącznika nr 1 pkt 4. Ponadto organ stwierdził, że co do zasady, usytuowanie ekranu akustycznego jak najbliżej źródła dźwięku zwiększa jego skuteczność.

Nie zasługuje również na uwzględnienie zdaniem organu II instancji zarzut dotyczący naruszenia § 129 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku. Zgodnie z § 129 ust. 3 pkt 1 dopuszcza się odległość lica prowadnicy lub podstawy bariery ochronnej nie mniejszą niż 0,5 m od krawędzi pasa ruchu - jeżeli na krawędzi pasa ruchu znajduje się krawężnik o wysokości co najmniej 0,12 m. Tym samym, biorąc pod uwagę możliwość odsunięcia ekranu akustycznego od krawędzi jezdni i tym samym realizacji postanowień § 54 ust. 1 i załącznika nr 1 pkt 4 rozporządzenia możliwe będzie w ocenie Kolegium posadowienie ekranu akustycznego zgodnie przepisem

§ 129 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia, bowiem ekran akustyczny będzie znajdował

się w odległości co najmniej 0,5 m od krawędzi pasa ruchu. Zdaniem Kolegium

w realiach niniejszej sprawy możliwe jest wybudowanie ekranu akustycznego wraz

z zintegrowaną zabezpieczającą go barierą ochronną dzięki czemu możliwe jest uniknięcie podwójnej instalacji polegającej na połączeniu bariery ochronnej

i tradycyjnej bariery akustycznej.

Kolegium nie uznało nadto za zasadny podnoszony przez odwołującego zarzut naruszenia § 132 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 pkt 1 powołanego wyżej rozporządzenia, ponieważ jak wynika ze stanu faktycznego sprawy obecnie ogrodzenie drogi

w postaci wygrodzenia segmentowego zlokalizowane jest niewątpliwie bliżej niż 0,50 m od granicy pasa drogowego. Wobec realizacji ekranu akustycznego w dalszej odległości niż obecnie znajdujące się ogrodzenie drogi od krawędzi jezdni, zostanie bezsprzecznie zapewnione większe bezpieczeństwo przed zagrożeniem na jakie mogą być narażeni piesi, jak również sami użytkownicy drogi.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia § 170 ust. 1 i Załącznika nr 2 pkt 5 rozporządzenia Kolegium podało, że możliwa jest budowa ekranu akustycznego o parametrach zapewniających widoczność drogi z pierwszeństwem przejazdu. Zdaniem Kolegium należy chociażby wskazać na możliwość wykonania elementu szklanego ekranu akustycznego eliminującego problem ograniczenia widoczności, tzw. ekranu mieszanego. Nadto, po stronie zarządcy drogi będzie zapewnienie środka eliminującego przekroczenie poziomów hałasu w postaci ekranu akustycznego, przy uwzględnieniu lokalnych warunków dotyczących m.in. posadowienia.

Odnosząc się do zarzutów odwołania, że budowa ekranu akustycznego przed szkołą spowoduje pogorszenie warunków związanych z natężeniem hałasu po drugiej stronie drogi krajowej nr [...], Kolegium wyjaśniło, iż zasadą działania dźwiękochłonnego ekranu akustycznego jest absorbowanie części fal dźwiękowych, dzięki czemu nie wracają one z powrotem do środowiska, a przez to ograniczają hałas zarówno poza ekranami, jak i w środowisku.

W dalszej części uzasadnienia, jako przykład realizacji inwestycji w postaci ekranu, zlokalizowanego tuż za krawędzią drogi krajowej, bez zachowania warunków, o których mowa w § 54 ust. 1, § 129 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 1, § 132 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 rozporządzenia Kolegium wskazało na usytuowanie ekranów przy drodze krajowej nr [...] w województwie zachodniopomorskim. Powyższe ekrany znajdują się przy budynkach mieszkalnych zlokalizowanych na działce o nr ewid. [...] bezpośrednio przy drodze krajowej nr [...] (działka o nr ewid. [...]).

Uzasadniając określenie terminu realizacji obowiązku do dnia 31 sierpnia 2019 roku Kolegium wyjaśniło, że termin ten jest powiązany z harmonogramem działań wskazanych w uchwale Sejmiku Województwo z dnia

16 listopada 2015 roku Nr XIV/139/15, a ponadto zapewnia ochronę przed ponadnormatywnym poziomem hałasu przed rozpoczęciem roku szkolnego i zapewni możliwość ujęcia tej inwestycji w planie rocznym GDDKiA na rok 2019.

Skargę na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego

wniósł Skarb Państwa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych

i Autostrad wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

- art. 362 ust. 2 pkt 1a i 114 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska oraz art. 7, 8 ust. 1, 11 i 77 ust. 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez narzucenie odwołującemu się w decyzji nieprzewidzianego w przepisach i nieproporcjonalnego sposobu eliminacji źródła hałasu w stosunku do zagrożenia spowodowanego hałasem bez merytorycznego uzasadnienia, w tym bez przeprowadzenia dowodów na samą zasadność ekranu akustycznego i bezzasadność innych sposobów eliminacji hałasu, w tym zastosowaniu rozwiązań technicznych zapewniających właściwe warunki akustyczne wewnątrz budynku, sporządzenia uzasadnienia zaskarżonej decyzji nie odpowiadającego wymogom prawa, zawierającego odwołania i odniesienia do niewłaściwych przepisów i norm, zawierającego sprzeczności oraz wskazującego na fakty nie wynikające ze zgromadzonego

w sprawie materiału dowodowego, a także poprzez brak rzetelnego ustosunkowania się do wszystkich zarzutów podniesionych przez skarżącego,

- art. 362 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska poprzez nałożenie obowiązku, który skutkować będzie przesunięciem osi jezdni w przeciwną stronę niż jest położona szkoła, co doprowadzi do oddziaływania na środowisko w sposób sprzeczny z przepisami prawa (nadmierny hałas) po drugiej stronie jezdni,

- § 54 ust. 1 i Załącznika nr 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 124) – dalej "rozporządzenie", poprzez nakazanie budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej, który to ekran naruszyłby skrajnię drogi o klasie GP stanowiącej drogę krajową nr [...],

- § 129 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 1 rozporządzenia poprzez nakazanie budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej , którego to bariera ochronna znajdowałaby się w odległości od krawędzi pasa ruchu mniejszej niż 0,5 m lub wybudowanie w/w ekranu bez bariery ochronnej,

- § 132 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 pkt 1 rozporządzenia poprzez nakazanie budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej

w odległości mniejszej niż 0,5 od granicy pasa drogowego,

- § 170 ust. 1 i Załącznika nr 2 pkt 5 poprzez nakazanie budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej który to ekran ograniczałby pole widoczności przy wjeżdżaniu na drogę krajową nr [...] z drogi podporządkowanej stanowiącej drogę gminną nr [...],

- art. 84 § 1 w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. poprzez brak powołania biegłego celem pozyskania wiadomości specjalistycznych, a to ustalenia możliwości zastosowania innego środka eliminującego hałas ponadnormatywny, posiadania przez ekran pochłaniający wyłącznie funkcji absorbującej hałas, braku przenikania światła przez ekran pochłaniający oraz braku rezerwy terenu na sam ekran akustyczny, czy też ekran akustyczny z barierą ochronną,

- art. 85 § 1 w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. poprzez zaniechanie oględzin celem ustalenia odległości od krawędzi jezdni od budynku szkoły w najwęższym miejscu, czy projektowany ekran nie naruszy skrajni drogi w pionie i poziomie oraz czy budowa ekranu akustycznego z barierą ochronną nie naruszy skrajni drogi w pionie

i poziomie,

- art. 8, art. 11, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak ustosunkowania

się w uzasadnieniu decyzji do pomiarów hałasu na drodze krajowej nr [...]

w miejscowości wraz z analizą (koncepcją) wariantową rozwiązań akustycznych,

- art. 362 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo ochrony środowiska poprzez nałożenie na skarżącego obowiązku niewykonalnego w wyznaczonym terminie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku – Prawo o ustroju sądów administracyjnych ( t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2107), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta jest sprawowana pod względem zgodności

z prawem (legalności), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Sądy kierując

się wspomnianym kryterium, dokonują oceny zgodności treści zaskarżonego aktu oraz procesu jego wydania z normami prawnymi – ustrojowymi, proceduralnymi

i materialnymi – przy czym ocena ta dokonywana jest według stanu prawnego

i zasadniczo na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Stosownie natomiast do treści art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 1302 ze zm.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Oznacza to, że bierze się pod uwagę wszelkie naruszenia prawa, a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań

i wniosków podniesionych w skardze – w granicach sprawy, wyznaczonych przede wszystkim rodzajem i treścią zaskarżonego aktu.

Dokonując tak rozumianej kontroli zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego, Sąd doszedł do przekonania, że nie jest ona zgodna z prawem.

Kwestionowana decyzja, podobnie jak i decyzja ją poprzedzająca, zostały wydane w oparciu o art. 362 § 1 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. Stosownie do treści powołanego przepisu, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia. Dobrem chronionym w art. 362 powołanej ustawy jest środowisko, czyli interes społeczny, a nie indywidualny. Aby organ mógł nałożyć przewidziany w tym przepisie obowiązek musi stwierdzić, że określony podmiot korzystający ze środowiska negatywnie na to środowisko oddziałuje. Należy zwrócić jednak uwagę na zakres przedmiotowy obowiązywania rozwiązań zawartych w art. 362 ust. 1 powołanej ustawy. Ustawodawca nie precyzuje bowiem, co kryje się pod pojęciem negatywnego oddziaływania na środowisko, a więc czy swoją dyspozycją norma wynikająca z tego przepisu obejmuje tylko stany niezgodnego z prawem oddziaływania na środowisko, czy też wszystkie negatywnie wpływające na przedmiot ochrony. Nie ulega natomiast wątpliwości, że przepis ten z całą pewnością odnosi się do wszelkiego rodzaju naruszeń środowiska zakazanych prawem.

W orzecznictwie zgodnie się przyjmuje, że przepis ten dotyczy wszelkich postaci naruszenia środowiska w sposób prawem zakazany (np. wyrok NSA z dnia

24 listopada 2015 r., sygn. akt II OSK 758/14; postanowienie NSA z dnia 20 stycznia 2012 r., sygn. akt II OW 97/11), a zatem również spraw, w których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu, w tym także związanych

z eksploatacją drogi. Wynika to z treści art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska, który stanowi, że jeżeli hałas powstaje w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, kolei linowych, portów oraz lotnisk lub z działalnością osoby fizycznej niebędącej przedsiębiorcą, decyzji, o której mowa w ust. 1 tj. decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu, nie wydaje się (wyrok NSA z dnia 17 czerwca 2010 r., sygn. akt II OSK 1057/10; postanowienie NSA z dnia 2 grudnia 2014 r., sygn. akt II OW 147/14).

Dokonując kontroli zaskarżonej decyzji na wstępie należy stwierdzić, że uzasadniając zaskarżoną decyzję, SKO powołało się m.in. na treść uchwały nr XIV/139/15 Sejmiku Województwa z dnia 16 listopada 2015 r. w sprawie określenia programu ochrony środowiska przed hałasem dla odcinka drogi krajowej nr [...] (od km 16 + 100 do km 34 + 500), m.in. nakładającej na stronę skarżącą obowiązek budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej. Jednakże prawomocnym wyrokiem z dnia 12 września 2018 r., sygn. akt II SA/Go 396/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. stwierdził nieważność tej uchwały w zakresie nałożenia na Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad Oddział obowiązku budowy jednostronnego dźwiękochłonnego ekranu akustycznego przy Szkole Podstawowej. Uchwała ta we wspomnianym wyżej zakresie została zatem ze skutkiem wstecznym prawomocnie wyeliminowana z obrotu prawnego. Nie jest to wprawdzie okoliczność samoistnie przesądzająca o konieczności uchylenia zaskarżonej w niniejszej sprawie decyzji (bo stwierdzenie nieważności tej uchwały samo w sobie nie wykluczało ewentualnego nałożenia na stronę skarżącą obowiązku budowy ekranu), jednakże w kontekście całokształtu sprawy oraz argumentów, na jakich została oparta zaskarżona decyzja – na okoliczność tę należało zwrócić uwagę.

O tym, czy podmiot korzystający ze środowiska negatywnie na nie oddziałuje organ rozstrzyga po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w trybie, na zasadach i w granicach przewidzianych przepisami k.p.a. Organ powinien zebrać

i rozpatrzyć materiał dowodowy w sposób wyczerpujący (art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a.),

a o tym czy dana okoliczność została udowodniona rozstrzygnąć w oparciu o całość materiału dowodowego (art. 80 k.p.a.), dając temu wyraz w uzasadnieniu wydanej decyzji (art. 107 § 3 k.p.a.). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska odmiennych regulacji w przedmiocie przeprowadzanie postępowania wyjaśniającego nie zawiera. Przeprowadzone zgodnie z powyższymi zasadami postępowanie wyjaśniające winno zmierzać przede wszystkim do ustalenia podmiotu korzystającego ze środowiska, wykazanie, że korzystanie to negatywnie oddziałuje na środowisko oraz do ustalenia okoliczności pozwalających ustalić jakie należy podjąć czynności, które zobowiązany będzie wykonać korzystający ze środowiska,

a których efektem ma być ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko.

Mając na uwadze dotychczas zgromadzony materiał dowodowy przez organy, w tym stanowisko skarżącego wyrażone w odwołaniu złożonym od decyzji organu

I instancji, w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz w trakcie spotkania w dniu 12 stycznia 2018 roku stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie bezspornym jest, że podmiotem korzystającym negatywnie ze środowiska

w rozumieniu art. 362 § 1 ustawy jest zarządzający drogą krajową nr [...] tj. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oraz, że negatywne oddziaływanie związane jest z przekroczeniem na nieruchomości położonej w miejscowości, na której znajduje się szkoła podstawowa, dopuszczalnych norm hałasu będącego następstwem ruchu pojazdów mechanicznych na tej drodze, a określonych

w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Prowadzone przez organy ochrony środowiska postępowanie wyjaśniające winno nadto pozwolić na ustalenie jakie

w realiach niniejszej sprawy należy nakazać wykonać podmiotowi korzystającemu ze środowiska czynności, które będą zmierzać do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko lub przywrócenia środowiska do stanu właściwego.

Z faktu, że w art. 362 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska nie wskazano, jakie konkretnie mogą być nałożone na podmiot korzystający ze środowiska obowiązki, nie można wywodzić, iż organ posiada w tym zakresie całkowitą swobodę. Nakładając na stronę określony obowiązek organ winien mieć na uwadze cel, jaki ma zostać osiągnięty tj. ograniczenie oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia czy też przywrócenie środowiska do stanu właściwego. W przypadku zgłaszania przez stronę uzasadnionych wątpliwości czy realizacja nałożonego obowiązku doprowadzi do osiągniecia zamierzonego celu organ poprzez podjęcie stosownych dalszych czynności wyjaśniających winien zmierzać do ich usunięcia. W przypadku możliwości skorzystania z kilku wariantów winien ustalić, który najpełniej doprowadzi do osiągniecia zamierzonego celu. W przypadku, gdy ten sam cel można osiągnąć przy zastosowaniu różnych wariantów winien również uwzględnić interes strony przejawiający się między innymi w wyborze wariantu związanego z poniesieniem niższych nakładów finansowych.

Zgodnie z treścią art. 7 k.p.a. słuszny interes strony powinien być uwzględniony przez organ administracji, aż do granic kolizji z interesem społecznym. W niniejszej sprawie strona skarżąca w toku całego prowadzonego postępowania kwestionowała nie tyle przesłanki uzasadniające nałożenie na nią obowiązku określonego w art. 362 § 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, ile rodzaj nałożonego na nią obowiązku tj. wykonania dźwiękochłonnego ekranu akustycznego

o parametrach umożliwiającego ograniczenie poziomu hałasu pochodzącego z drogi krajowej, a negatywnie oddziałowującego na zlokalizowanej w jej sąsiedztwie szkoły podstawowej. Zastrzeżenia te dotyczyły zarówno możliwości wykonania tego ekranu z uwagi na wzajemne usytuowanie drogi krajowej i nieruchomości, na której znajduje się szkoła, w tym bezpośrednią styczność części budynku szkoły z krawędzią jezdni z uwagi na normy techniczne określone w rozporządzeniu Ministra Transportu

i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Dotyczyło to przede wszystkim norm określonych w § 54 ust. 1 załącznik nr 1 pkt 4 (zarzut dotyczący możliwości naruszenia skrajni jezdni), § 129 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 1 (dotyczącego położenia wymaganej bariery ochronnej w odniesieniu do krawędzi pasa ruchu),

§ 132 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 pkt 1 (dotyczącego konieczności zachowania odległości 0,5 m ekranu akustycznego od granicy pasa drogowego) oraz § 170 ust. 1 załącznika

nr 2 pkt 5 (zarzut dotyczący możliwości ograniczenia pola widoczności przy wyjeżdżaniu z drogi podporządkowanej na drogę główną – krajową). Organy nie zgromadziły wymaganego materiału dowodowego pozwalającego dokonać oceny zgłoszonych w tym zakresie zarzutów. W tym miejscu należy podnieść, że nałożenie w oparciu o art. 362 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska na zarządzającego drogą obowiązku wykonania dźwiękochłonnego ekranu akustycznego nie zwalnia od obowiązku uzyskania przez zobowiązany podmiot decyzji w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na budowę, o której mowa

w ustawie z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane, do wydania której uprawniony jest właściwy organ architektoniczno- budowlany, jednak z drugiej strony nie jest dopuszczalne nałożenie na stronę obowiązku, który już w chwili jego nałożenia

z uwagi na wyżej wskazane normy techniczne może się okazać w sposób oczywisty niemożliwy do wykonania. Nadto brak jest materiału dowodowego pozwalającego wyjaśnić kwestię ewentualnego negatywnego oddziaływania na środowisko po drugiej stronie jezdni w przypadku realizacji obowiązku nałożonego w zaskarżonej decyzji na stronę skarżącą, a który to zarzut również był podnoszony w toku postępowania. Wyjaśnienie powyższych wątpliwości oraz zarzutów podniesionych przez stronę jest również istotne z uwagi na regulację zawartą w art. 362 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z tym przepisem w przypadku braku możliwości nałożenia obowiązku podjęcia działań, o których mowa w ust. 1 art. 362, organ ochrony środowiska może zobowiązać podmiot korzystający ze środowiska do uiszczenia na rzecz budżetu właściwych gmin określonej kwoty pieniężnej odpowiadającej wysokości szkód wynikłych z naruszenia stanu środowiska.

W motywach zaskarżonej decyzji SKO w powołało się na notatkę ze spotkania z dnia 12 stycznia 2018 roku przedstawicieli strony skarżącej – tzn. GDDKiA, Urzędu Marszałkowskiego oraz Urzędu Miasta, uznając na podstawie tej notatki (sporządzonej przez pracowników GDDKiA, a więc przedstawicieli strony) brak możliwości ograniczenia hałasu na drodze krajowej nr [...] poprzez zmianę organizacji ruchu. Tymczasem notatki co do zasady nie można uznać za dowód w sprawie. Możliwość sporządzenia adnotacji z określonej czynności organu, przewidziana w art. 72 k.p.a., nie może dotyczyć ustaleń istotnych dla sprawy. Mogą to być bieżące adnotacje, pomocne wprawdzie przy rozpatrywaniu sprawy, jednakże nie obejmujące ustaleń, od których jej rozstrzygnięcie zależy lub może zależeć. Ustalenia istotne dla sprawy powinny więc spełniać warunki określone w art. 67 i następnych k.p.a. (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 13 lipca 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 181/09, LEX nr 529361). Wewnętrzna notatka w ogóle nie stanowi dowodu w postępowaniu administracyjnym, gdyż czynności procesowe należy przeprowadzać z udziałem stron (por. wyrok WSA w Krakowie z 12 grudnia 2006 r., sygn. akt III SA/Kr 1185/05, LEX nr 295905). Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy mają wartość dowodową tylko wówczas, gdy zostały przez organ utrwalone w formie protokołu zgodnie z art. 67

i następnych k.p.a. Dana okoliczność nie może zatem zostać uznana za udowodnioną wówczas, jeżeli została utrwalona w postaci zwykłej adnotacji czy oświadczenia (por. wyroki: NSA z 13 lipca 1999 r., sygn. akt IV SA 1210/97, LEX

nr 47906; WSA w Szczecinie z 19 grudnia 2007 r., sygn. akt II SA/Sz 952/07, LEX

nr 489109; WSA w Łodzi z 13 sierpnia 2008 r., sygn. akt III SA/Łd 98/08, LEX

nr 565984). Skoro wskazane wyżej poglądy orzecznictwa odnoszą się do różnego rodzaju notatek czy adnotacji sporządzanych w toku postępowania administracyjnego przez pracowników organu, to tym bardziej trudno uznać notatkę sporządzoną samodzielnie przez przedstawicieli jednej ze stron postępowania za wiarygodny dowód, na który organ powołuje się przy rozstrzyganiu sprawy.

Jeżeli w sprawie zaistniała potrzeba skonfrontowania stanowisk procesowych poszczególnych stron postępowania, wówczas należało przeprowadzić rozprawę administracyjną pod przewodnictwem przedstawiciela organu I instancji (art. 89 § 1 i § 2 k.p.a.), zaś jej przebieg i stanowiska stron powinny zostać utrwalone w postaci protokołu (art. 67 § 2 pkt 4 k.p.a.) podpisanego przez wszystkich jej uczestników

(art. 68 § 2 k.p.a.), zamiast opierać się na niespełniającej powyższych wymogów notatce sporządzonej przez przedstawicieli jednej ze stron.

Organy orzekające w sprawie pominęły również kwestię ewentualnej możliwości posadowienia fundamentów ekranu akustycznego na odcinku pomiędzy klatką schodową starego budynku szkoły a drogą, którego szerokość w najwęższym miejscu wynosi 0,8-0,9 m. Szerokość pasa drogowego w tym miejscu wynosi 0,8-0,9 m. W myśl § 54 ust. 1 załącznika nr 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Transportu

i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 124) dla dróg krajowych GP jednojezdniowych skrajnia pozioma od krawędzi jezdni powinna wynosić co najmniej 0,5 m, zaś według strony skarżącej ekran musiałby być umocowany na palach o średnicy 0,8 m. Zatem według strony skarżącej nie ma fizycznej możliwości wybudowania ekranu na odcinku o szerokości 0,3 m. Tymczasem organy w ogóle nie odniosły się do kwestii technicznej możliwości budowy ekranu w omawianej lokalizacji, nie odniosły się również do sygnalizowanej przez stronę skarżącą potencjalnej konieczności przesunięcia lokalizacji jezdni

w przeciwną stronę (celem wygospodarowania przestrzeni na usytuowanie fundamentu ekranu), co może powodować zwiększone natężenie hałasu po przeciwnej stronie drogi.

Okoliczności te są równoznaczne z istotnym naruszeniem art. 7, art. 77 § 1, art. 80 k.p.a., jak również wskazanych wyżej pozostałych przepisów regulujących zasady prowadzenia postępowania dowodowego.

W aktach administracyjnych sprawy znajduje się sporządzone na zlecenie strony skarżącej (tzn. GDDKiA) opracowanie dotyczące pomiaru poziomu hałasu przeprowadzonego w dniach [...] października 2017 roku. Opracowanie to zawiera opis możliwych proponowanych rozwiązań, mających doprowadzić do ograniczenia poziomu hałasu w przylegających do drogi DK nr [...] budynkach szkoły podstawowej. Jest to w zasadzie jedyny znajdujący się w aktach administracyjnych sprawy dokument, spełniający wymagania dowodu

z art. 75 i następnych k.p.a. Tymczasem SKO odniosło się do niego w zaskarżonej decyzji zaledwie marginalnie w swych końcowych rozważaniach, nie wskazując przykładowo, dlaczego przy rozstrzygnięciu sprawy nie wzięto pod uwagę wariantu W4 – budowy ekranu akustycznego i jednoczesnego zwiększenia izolacyjności wybranych przegród zewnętrznych budynku przez zastosowanie okien o podwyższonej izolacyjności. Brak odniesienia się przez organy orzekające w sprawie do wszelkich jej okoliczności (a konkretnie brak analizy innych możliwych wariantów ograniczenia poziomu hałasu w szkole) stanowi naruszenie

art. 107 § 3 k.p.a., w myśl którego uzasadnienie decyzji powinno zawierać m.in. wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których

się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności

i mocy dowodowej.

Osobne miejsce należy poświęcić rozważaniom SKO znajdującym się w końcowym fragmencie uzasadnienia decyzji. Z jednej bowiem strony SKO sugeruje zasadność montażu ekranu przezroczystego (celem zapewnienia widoczności na pobliskim wlocie drogi podporządkowanej – przy czym rezultat ten zdaniem strony skarżącej jest wątpliwy, gdyż widok i tak będą zasłaniać podpory ekranu), z drugiej natomiast strony stwierdza, iż zasadą działania dźwiękochłonnego ekranu akustycznego jest absorbowanie części fal dźwiękowych

i nie wracają one do środowiska i nie będą powodować zwiększonego natężenia hałasu po przeciwnej stronie jezdni. Teza, iż ekran z przezroczystego twardego tworzywa będzie pochłaniał, a nie odbijał fale dźwiękowe, wydaje się mocno wątpliwa, o ile w ogóle jest prawdziwa – na co słusznie zwrócono uwagę w skardze. Dodatkowo organ jako argument przemawiający za trafnością swojej decyzji powołał przykład montażu przezroczystego ekranu w miejscowości w województwie zachodniopomorskim, nie posiadając bliższych informacji o rodzaju tego ekranu, gdy tymczasem strona skarżąca zwróciła uwagę, iż w tym przypadku nie jest to ekran ograniczający poziom hałasu, lecz jedynie ekran zabezpieczający elewację pobliskiego budynku przed zanieczyszczeniem.

W świetle powyższych okoliczności zaskarżoną decyzję SKO oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji należało uchylić na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.

Rozpoznając ponownie sprawę organ I instancji powinien – celem skonfrontowania stanowisk procesowych stron – rozważyć możliwość przeprowadzenia rozprawę administracyjną zgodnie z art. 89 k.p.a., połączoną

w razie potrzeby z oględzinami terenu szkoły oraz przylegającego odcinka drogi DK nr [...]. Z przebiegu rozprawy powinien zostać sporządzony protokół zgodnie z art. 68 k.p.a., podpisany przez wszystkich jej uczestników. W toku tej rozprawy administracyjnej powinny zostać omówione możliwe warianty ograniczenia poziomu hałasu w szkole. Nie przesądzając na obecnym etapie sprawy, który z proponowanych wariantów zostanie zastosowany, celowym wydaje

się przykładowo rozważenie, czy w przypadku wyboru wariantu W4 istniałaby możliwość sfinansowania wymiany okien w szkole przynajmniej częściowo ze środków finansowych GDDKiA. W razie konieczności w sprawie powinien ewentualnie być dopuszczony dowód z opinii biegłego na okoliczność technicznej możliwości usytuowania ekranu oraz jego ewentualnego wpływu na pozom hałasu po przeciwnej stronie drogi. Jest również oczywistym, że w przypadku braku możliwości nałożenia na stronę obowiązku w o którym mowa w art. 362 ustawy Prawo ochrony środowiska, którego realizacja doprowadziłaby do całkowitej eliminacji negatywnego oddziaływania na teren szkoły hałasu będącego następstwem wzmożonego ruchu pojazdów mechanicznych na drodze krajowej, organ winien rozważyć możliwość zastosowania takiego rozwiązania, które to negatywne oddziaływanie najbardziej ograniczy. Nakładając na podmiot korzystający ze środowiska określony obowiązek, organ winien tak go określić, aby w przypadku braku dobrowolnego jego wykonania było możliwe w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w tym

w drodze wykonania zastępczego przez inną osobę. Dodatkowo termin wyznaczony w decyzji rozstrzygającej sprawę powinien uwzględniać, że GDDKiA jest jednostką organizacyjną działającą w oparciu o budżet i wszelkie inwestycje finansowane są według zaplanowanej wcześniej kolejności. Nadto organ winien w przypadku braku możliwości nałożenia na stronę skarżącą obowiązku o którym mowa w art. 362 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowisko rozważyć możliwość zastosowania art. 362 ust. 3 powołanej ustawy.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a. Zasądzono od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego tytułem zwrotu kosztów postepowania kwotę 697 zł, na którą składa się uiszczony wpis w wysokości 200 zł, wynagrodzenie pełnomocnika

w wysokości 480 zł ustalone na podstawie § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( t.j. Dz.U z 2018r., poz. 265) oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.