Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia del. WSA Tomasz Kolanowski po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia M. B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 2 września 2008 r. sygn. akt I SA/Rz 221/08 odmawiające przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi M. B. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia 14 grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku akcyzowym za styczeń 2006 r. postanawia: oddalić zażalenie.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 2 września 2008 r., sygn. akt

I SA/Rz 221/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie odmówił M. B. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na postanowienie Dyrektora Izby Celnej w P. z dnia 14 grudnia 2007 r. w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym za styczeń 2006 r.

W uzasadnieniu postanowienia WSA wskazał, że na skarżącym ciąży obowiązek uiszczenia kwoty 100 zł tytułem opłaty kancelaryjnej oraz 154 zł tytułem wpisu od skargi kasacyjnej. Wykazana przez niego sytuacja materialna nie uzasadnia przyznania mu prawa pomocy; w ocenie Sądu pierwszej instancji miesięczny dochód uzyskiwany przez M. B. pozwala pokryć koszty w wyżej wymienionej wysokości.

Na powyższe postanowienie M. B. złożył zażalenie, zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej "p.p.s.a.") poprzez wydanie postanowienia, w którym Sąd bezpodstawnie odmówił mu przyznania prawa pomocy na zasadzie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 245 § 3 p.p.s.a., pomimo że zachodziły przesłanki uzasadniające jego wniosek. Ze względu na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie mu prawa pomocy zgodnie ze złożonym wnioskiem.

W uzasadnieniu zażalenia M. B. podniósł, że ze względu na obecność w Polsce na rozprawie stracił pracę w Anglii, ponadto nie posiada on żadnych środków transportu, nie otrzymuje żadnych dodatków, zapomóg ani pomocy w utrzymaniu od osób trzecich. Jedynym jego majątkiem jest udział w mieszkaniu, którego nie może się wyzbyć po to jedynie, aby pokryć koszty sądowe w wysokości kilkuset złotych.

Zdaniem wnoszącego zażalenie WSA błędnie ocenił jego sytuację majątkową, w konsekwencji czego pozbawił go prawa do sprawiedliwego procesu.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje nie uwzględnienie.

Stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej "p.p.s.a.") Sąd przyzna osobie fizycznej prawo pomocy w zakresie częściowym, jeżeli ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, o którym mowa w przywoływanym przepisie, należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych. Ciężar dowodu powyższych okoliczności spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Świadczy o tym użycie w przepisie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. zwrotu "gdy wykaże". Do Sądu kierującego się wskazaniami logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i dostępnej wiedzy należy natomiast ocena, czy takie okoliczności zachodzą. Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że cytowany przepis stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przytoczone we wniosku okoliczności, jak również przedstawione dokumenty, powinny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie.

Nie zasługuje na uwzględnienie argument zażalenia, jakoby WSA błędnie ocenił sytuację skarżącego. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd pierwszej instancji rzetelnie przeanalizował sytuację materialną strony, w efekcie czego doszedł do właściwych wniosków, tj. uznał, że ta jest w stanie ponieść koszty sądowe związane z niniejszym postępowaniem sądowym. M. B. nie wykazał bowiem, że spełnia przesłanki do przyznania mu prawa pomocy.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że do uwzględnienie wniosku o przyznanie prawa pomocy nie wystarczy ogólnikowe twierdzenie o trudnej sytuacji materialnej strony.

W rozpatrywanej sprawie Sąd wezwał skarżącego o złożenie dodatkowego oświadczenia w zakresie sytuacji majątkowej i podanie szczegółowych danych dotyczących wszystkich źródeł pokrywania wydatków związanych z utrzymaniem, wielkości wydatkowanych kwot związanych z kosztami utrzymania, informacji o ewentualnych zapomogach czy pomocy otrzymywanej od osób trzecich, posiadanych środków transportu oraz do złożenia wyciągów lub wykazów z posiadanych rachunków bankowych za okres 3 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie prawa pomocy. W odpowiedzi na wezwanie M. B. podał jedynie, że w obecnej chwili znajduje się w Anglii, gdzie utrzymuje się z prac dorywczych, z tytułu których otrzymuje dochód w wysokości ok. 700 funtów miesięcznie, z czego na wynajęcie pokoju przeznacza 250 funtów, zaś na wyżywienie 450 funtów. Ponadto wskazał, że na rachunku bankowym posiada kilkadziesiąt funtów.

Po przeanalizowaniu powyższego należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji, że M. B. nie wykazał, iż spełnia przesłanki do przyznania mu prawa pomocy. W żaden sposób swojej sytuacji nie udokumentował. Słusznie zatem WSA odmówił mu przyznania prawa pomocy.

Również podnoszona w zażaleniu okoliczność dotycząca utraty przez M. B. pracy w Anglii nie zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem wnoszącego zażalenie w sytuacji, kiedy utracił on pracę, a Sąd był o tym informowany, odmówienie mu przyznania prawa pomocy "pozbawione jest logicznego rozumowania".

Ze stanowiskiem takim nie sposób się zgodzić. Przede wszystkim wskazać należy, że wprawdzie w złożonym dnia 9 lipca 2008 r. wniosku o przyznanie prawa pomocy (k. 36 i 37 akt WSA) skarżący oświadczył: "moja sytuacja finansowa się pogorszyła, ponieważ aktualnie utraciłem pracę zarobkową za granicą w związku z powrotami do kraju" (rubryka 5) oraz "aktualnie nie pracuję, nie posiadam dochodów, utraciłem pracę" (rubryka 11), jednakże następnie, po wezwaniu go przez Sąd do uzupełnienia powyższego wniosku oświadczył, że pomimo utraty pracy, otrzymuje on dochody z prac dorywczych, w wysokości ok. 700 funtów miesięcznie, ponadto zaś posiada "kwotę rzędu kilkudziesięciu funtów na rachunku bankowym" (k. 49 akt WSA). M. B. nie przedstawił wyciągu z prowadzonego rachunku bankowego.

Biorąc powyższe pod uwagę, za słuszne należy uznać stanowisko WSA, iż zarówno uzyskiwany z prac dorywczych miesięczny dochód, jak i fakt posiadania oszczędności na rachunku bankowym pozwalają M. B. pokryć koszty sądowe w wysokości 100 zł tytułem opłaty kancelaryjnej oraz 154 zł tytułem wpisu od skargi kasacyjnej.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. postanowił zażalenie oddalić.