Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Magda Froncisz Sędziowie: WSA Jacek Bursa WSA Mirosław Bator (spr.) po rozpoznaniu w dniu'27 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi A. K. na bezczynność [...] Spółka jawna w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. zobowiązuje [...] Spółka jawna do wydania aktu lub dokonania czynności w sprawie załatwienia wniosku A. K. z dnia [...] stycznia 2016 r. w terminie 14 dni od daty zwrotu akt; II. stwierdza, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; III. przyznaje od [...] Spółka jawna na rzecz skarżącego A. K. sumę pieniężną w wysokości 500 (pięćset) złotych; [...] IV. zasądza od [...] Spółka jawna na rzecz skarżącego kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

A. K. pismem z dnia 25 stycznia 2016 r. złożył do firma A wniosek o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej organizacji kontroli biletów w autobusach. We wniosku zwrócono się o odpowiedź na kilka zagadnień:

1/ Ile osób jest upoważnionych do kontroli biletów?

2/ Czy kontrolerzy zatrudnieni są bezpośrednio w Państwa przedsiębiorstwie, czy też kontrolę biletów realizuje podmiot zewnętrzny? O ile jest to podmiot zewnętrzny, proszę o wskazanie: a/ nazwy i adresu tego podmiotu; b/ okresu na jaki zawarto obecną umowę na usługę kontroli; c/ ogólnej informacji, na jakich zasadach podmiot ten jest wynagradzany za wykonanie usługi (stawka za kontrolę, procent od wpływów, ryczałt itd.). Jeżeli umowy na usługę kontroli biletów zawarto z kilkoma podmiotami proszę by powyższe informacje dotyczyły każdego z nich;

3/ Proszę o przesłanie wzoru (szaty graficznej) identyfikatora upoważniającego do prowadzenia kontroli biletów. Jeżeli stosowanych jest kilka wzorów, proszę o przesłanie każdego z nich.

We wniosku wskazano, ze powyższe informacje należy udzielić poprzez przesłanie odpowiedzi pocztą tradycyjną na adres wskazany w nagłówku.

Następnie w piśmie z dnia 15 maja 2017 r. A. K. zawarł ponaglenie skierowane do firma A do udzielenia informacji publicznej. Wskazał, że pomimo upływu terminu wynikającego z art. 13 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej jego wniosek nie został rozpoznany.

Pismem z dnia 30 stycznia 2019 r. A. K. wniósł skargę na bezczynność organu stwierdzając, że do chwili obecnej nie zareagowano na jego wniosek z dnia 25 stycznia 2016 r. Skarżący podał, że strona przeciwna jest podmiotem zobowiązanym w myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podmiot ten bowiem wykonuje zadania publiczne w zakresie publicznego transportu zbiorowego, jak również dysponuje publicznym majątkiem w postaci dopłat z budżetu państwa do biletów ulgowych. W ocenie skarżącego dane o organizacji kontroli biletów stanowią informację publiczną zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. W konkluzji skarżący wniósł o stwierdzenie, że strona przeciwna pozostaje w bezczynności, zobowiązanie strony przeciwnej do wydania aktu lub dokonania czynności, uznanie, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, przyznanie od organu na skarżącego sumy pieniężnej.

W związku z uporczywym nieprzekazywaniem skargi wraz z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy, skarżący w piśmie z dnia 4 marca 2020 r. złożył wniosek o rozpoznanie sprawy na podstawie odpisu skargi.

Pismem z dnia 19 maja 2020 r. firma A złożyła odpowiedź na skargę wnosząc o jej oddalenie. Podniesiono, że informacje zawarte we wniosku nie stanowią informacji publicznej i są informacjami organizacyjno – technicznymi spółki, których udzielenie nie mieści się w zakresie informacji szczególnie istotnych dla interesu publicznego. Udostępnienie danych, których domaga się skarżący należy rozpatrywać w kategoriach tajemnicy przedsiębiorstwa, które zgodnie z celami ustawy o dostępie do informacji publicznej mają być chronione. Pytania zawarte we wniosku zakładają konieczność posiadania wyspecjalizowanej komórki do kontroli biletów chociaż ustawodawca nie nakłada na przewoźników takiego obowiązku. Stąd oczekiwania skarżącego służą jedynie pozyskaniu informacji, a w zasadzie potwierdzeniu informacji, że Spółka taką komórkę kontrolną posiada, czy też nie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2018 poz. 2107), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej, która w myśl art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej: P.p.s.a.) odbywa się na zasadach określonych w przepisach tej ustawy.

Zgodnie art. 149 § 1 P.p.s.a. sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a P.p.s.a.: 1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności; 2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa; 3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania. Zgodnie z art. 149 § 1a P.p.s.a. orzekając, że organ dopuścił się bezczynności sąd jednocześnie stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Na podstawie art. 149 § 2 sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6.

W sprawach dostępu do informacji publicznej zakres przedmiotowy wyznacza pojęcie informacji publicznej (art. 1 ust. 1 u.d.i.p.), zaś zakres podmiotowy - wykonywanie zadań publicznych przez adresata wniosku (art. 4 ust. 1 u.d.i.p.). Warunki te zostały w sprawie spełnione. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności m.in. podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że spółka wykonująca regularne przewozy związane z transportem publicznym jest podmiotem działającym w sferze publicznej - realizując obowiązek jednostek samorządu terytorialnego. Świadczy bowiem usługi o charakterze użyteczności publicznej w zakresie transportu zbiorowego. Przewoźnik jest zatem podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 u.d.i.p. (por. postanowienie NSA z 17 lipca 2013 r., I OSK 1390/13 oraz wyroki: WSA w Rzeszowie z 13 marca 2018 r., II SAB/Rz 5/18; WSA w Kielcach z 7 września 2017 r., II SAB/Ke 38/17; WSA w Warszawie z 5 maja 2015 r., II SA/Wa 2268/14; WSA w Olsztynie z 18 lutego 2014 r., II SAB/Ol 3/14; WSA we Wrocławiu z 26 marca 2013 r., IV SA/Wr 51/13).

Nie budzi również wątpliwości, że informacje odnoszące się do organizacji kontroli biletów w komunikacji autobusowej, w świetle art. 1 ust. 1 u.d.i.p. stanowią informację publiczną w rozumieniu ustawy. Są to bowiem informacje dotyczące sposobu organizacji podmiotu wykonującego zadania publiczne i wydatkowania przez ten podmiot majątku publicznego, co potwierdzają wskazane orzeczenia sądów administracyjnych. Żądanie zawarte we wniosku dotyczyło zatem bezspornie informacji publicznej, którą spółka dysponowała.

Przepis art. 10 ust. 2 u.d.i.p. stanowi, że informacja publiczna, która może być niezwłocznie udostępniona, jest udostępniana w formie ustnej lub pisemnej bez pisemnego wniosku. Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki i nie później niż w terminie 14 dni - art. 13 ust. 1 u.d.i.p. Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w ust. 1, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku (art. 13 ust. 2 u.d.i.p.). Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje w sposób i w formie zgodnych z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób i w formie określonych we wniosku (art. 14 ust. 1 u.d.i.p.).

Na tle ustalonego, jednoznacznego i niespornego stanu faktycznego sprawy do dnia wniesienia skargi organ pozostawał bezczynny w zakresie załatwienia wniosku skarżącego o udostępnienie informacji publicznej z dnia 25 stycznia 2016 r. Dopiero po wniesieniu skargi na bezczynność organ wskazał, że w jego ocenie informacje, których domaga się skarżący nie stanowią informacji publicznej. Podkreślić jednak należy, że jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia, wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się (art. 14 ust. 2 u.d.i.p.). Zgodnie z art. 16 ust. 1 i art. 17 ust. 1 u.d.i.p. odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 następuje w drodze decyzji administracyjnej. Te ostatnie przepisy określają prawną formę działania organów, przy czym mają zastosowanie w ściśle określonych sytuacjach. Mianowicie wynika z nich, że decyzja wydawana jest, gdy wystąpią przesłanki uzasadniające odmowę udostępnienia informacji publicznej oraz że umorzenie postępowania dotyczyć może jedynie sytuacji opisanej w art. 14 ust. 2 u.d.i.p. W pozostałych przypadkach załatwienie sprawy dostępu do informacji publicznej ma formę pisma skierowanego do wnioskodawcy. Realizację wniosku stanowi oczywiście udzielenie żądanej informacji publicznej. W rozpoznawanej sprawie skarżący wskazał, aby wnioskowane informacje zostały mu przesłane na piśmie, na podany adres. Organ dotychczas nie udzielił skarżącemu odpowiedzi w żądanej formie na konkretnie zadane przez niego pytania ani nie załatwił wniosku w inny sposób wymagany prawem, pozostając tym samym w bezczynności. Dlatego Sąd zobowiązał organ do rozpoznania wniosku w terminie 14 dni od dnia zwrotu akt (pkt I wyroku), na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 P.p.s.a.

Oceniając czy bezczynność organu miała charakter kwalifikowany wskazać należy, że rażącym naruszeniem prawa jest naruszenie ciężkie, które nosi cechy oczywistej i wyraźnej sprzeczności z obowiązującym prawem. Dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy. Przekroczenie musi być zatem bardzo znaczne i wskazywać na złą wolę organu lub powodować dolegliwe dla strony skutki. W ocenie sądu taka kwalifikowana jako rażące naruszenia prawa sytuacja wystąpiła w sprawie. Przekroczenie terminu do załatwienia wniosku było znaczne i nieusprawiedliwione żadnymi okolicznościami. Znając treść skargi i jej konsekwencje spółka nie podjęła nawet próby usprawiedliwienia opieszałości w załatwieniu wniosku. W niniejszej sprawie czas jaki upłynął od momentu złożenia wniosku, ewidentne milczenie organu mimo ukarania grzywną, przekonuje o oczywistym naruszeniu zasad postępowania i całkowitym lekceważeniu wniosku skarżącego. Podejmowane przez skarżącego środki prawne mające na celu zaprzestanie bezczynności i ich ignorowanie przez przewoźnika przekonują o braku woli załatwienia sprawy, co świadczy o rażącym naruszeniu prawa. Z tych względów sąd na podstawie art. 149 § 1a P.p.s.a. orzekł jak w punkcie II wyroku.

W konsekwencji powyższej oceny i jednocześnie ustosunkowując się do zawartego w skardze wniosku o przyznanie na rzecz skarżącego od organu sumy pieniężnej na mocy art. 149 § 2 P.p.s.a. Sąd stwierdził, że opisane powyżej okoliczności uzasadniają jej przyznanie i przyznał skarżącemu od firma A sumę pieniężną w kwocie 500 zł.

Konkludując Sąd, na podstawie art. 149 § 1 P.p.s.a., zobowiązał firma A do załatwienia wniosku skarżącego z dnia 25 stycznia 2016 r. w terminie 14 dni od dnia zwrotu akt (pkt 1 sentencji wyroku). Jednocześnie na podstawie art. 149 § 1a P.p.s.a. Sąd uznał, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa (pkt II sentencji wyroku). Kierując się zaś tymi względami Sąd na podstawie art. 149 § 2 P.p.s.a. zasądził sumę pieniężną od organu na rzecz skarżącego w kwocie 500 zł (pkt III sentencji wyroku). Z kolei o kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 1 P.p.s.a. (pkt IV sentencji wyroku). Na zasądzoną kwotę 100 zł złożył się uiszczony przez skarżącego wpis od skargi na bezczynność.