Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych
|
drukuj zapisz |
645 Sprawy nieobjęte symbolami podstawowymi 601644 oraz od 646-652, Inne, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, uchylono zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą decyzję I instancji, III SA/Kr 984/19 - Wyrok WSA w Krakowie z 2020-07-28, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA
III SA/Kr 984/19 - Wyrok WSA w Krakowie
|
|
|||
|
2019-09-26 | |||
|
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie | |||
|
Barbara Pasternak /sprawozdawca/ Bożenna Blitek Krystyna Kutzner /przewodniczący/ |
|||
|
645 Sprawy nieobjęte symbolami podstawowymi 601644 oraz od 646-652 | |||
|
Inne | |||
|
Samorządowe Kolegium Odwoławcze | |||
|
uchylono zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą decyzję I instancji | |||
|
Dz.U. 2018 poz 554 art. 5 Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów - tekst jedn. |
|||
Sentencja
|Sygn. akt III SA/Kr 984/19 | [pic] W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 28 lipca 2020 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w składzie następującym:, Przewodniczący Sędzia: NSA Krystyna Kutzner, Sędziowie: WSA Bożenna Blitek, WSA Barbara Pasternak (spr.), , Protokolant: Specjalista Agata Zaręba-Piotrowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 lipca 2020 r., przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej dla Krakowa Krowodrzy Marty Suchodolskiej, sprawy ze skargi K. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 19 lipca 2019 r. nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji, II. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na rzecz adwokat M. T. tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu kwotę 240 zł (słownie: dwieście czterdzieści złotych) podwyższoną o podatek od towarów i usług przewidziany dla tego rodzaju czynności. |
||||
Uzasadnienie
Decyzją z dnia [...] 2019 r. ([...]) na podstawie art. 5 ust. 5 w zw. z art. 3 b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. 2018. 554) oraz art. 104 kpa, Starosta orzekł o zatrzymaniu K. W. ur. [...] 1970 r. zam. S, prawa jazdy kat. B, BE Nr [...] w związku z przesłanym przez Wójta Gminy wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu. W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, że do organu wpłynął wniosek Kierownika GOPS z dnia 8 kwietnia 2019 r. o zatrzymanie prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu K. W. Do wniosku została załączona decyzja z dnia [...] 2014 r wydana przez Kierownika GOPS z upoważnienia Wójta Gminy, w sprawie uznania K. W. za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Zgodnie z art. 5 ust. 3 b ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, jeżeli decyzja o uznaniu za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika kieruje do Starosty wniosek o zatrzymanie prawa jazdy. Starosta na podstawie wniosku organu właściwego wierzyciela wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy. W odwołaniu od powyższej decyzji K. W. podniósł, że co miesiąc wpłaca na alimenty po 200 zł i w jego ocenie nie jest osobą uchylająca się od alimentów. Decyzją z dnia 19 lipca 2019 r. ([...]), na podstawie art.138 § 1 pkt 1 kpa oraz art. 5 ust. 5 i ust.6 oraz ust. 3 b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Samorządowe Kolegium Odwoławcze otrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania oraz podał, co następuje: Podstawę prawną wydania zaskarżonej decyzji stanowi przepis art. 5 ust.5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zgodnie z którym na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3b, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy. Z kolei przepis art. 5 ust. 3 b stanowi, że jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, dołączając odpis tej decyzji oraz składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.). Z ustalonego przez organ I instancji stanu faktycznego sprawy w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że zaistniały przesłanki, o których stanowi przepis art. 5 ust. 5 w związku z ust. 3 b ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, nakładające na organ I instancji obowiązek zatrzymania dłużnikowi alimentacyjnemu prawa jazdy. W aktach sprawy znajduje się bowiem ostateczna decyzja, wydana z upoważnienia Wójta Gminy, z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie uznania K. W. za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Spełniona zatem została przesłanka zobowiązująca organ I instancji do zatrzymania dłużnikowi alimentacyjnemu prawa jazdy. Jednakże zgodnie z treścią przepisu art. 5 ust. 6 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów istnieje możliwość uchylenia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy albowiem "uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy następuje na wniosek organu właściwego dłużnika skierowanego do starosty, gdy: 1) ustanie przyczyna zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w ust. 3, oraz dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów lub 2) nastąpi utrata statusu dłużnika alimentacyjnego. Tym samym aktywność dłużnika alimentacyjnego w zakresie realizacji nałożonego na niego zobowiązania do uiszczania alimentów może stać się podstawą do złożenia wniosku o uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. W tej materii należy uzyskać potwierdzenie powyższych przesłanek od Komornika lub organu, który uznał skarżącego za dłużnika alimentacyjnego. Skoro zaś skarżący podaje iż dokonuje regularnych płatności alimentacyjnych to kwestie te powinien podnosić w stosunku do organów pomocy społecznej, które za pośrednictwem Wójta Gminy występują z odpowiednim wnioskiem dotyczącym zatrzymania prawa jazdy. Aby zatem skutecznie mogło nastąpić uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy to w pierwszej kolejności skarżący musi utracić status dłużnika alimentacyjnego za którego został uznany decyzja z [...] 2014r. Decyzja ta nadal jest aktualna a zatem Starosta nie ma innej możliwości jak - zgodnie z wnioskiem Wójta Gminy zatrzymać skarżącemu prawo jazdy. Na powyższe rozstrzygnięcie K. W. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Podał, że aktualnie utrzymuje się z zasiłku stałego z GOPS w kwocie 734,-złote a alimenty są ściągane przez komornika. Podkreślił fakt inwalidztwa i wynikający z tego problem z uzyskaniem jakiejkolwiek pracy a także zamieszkanie w nieludzkich warunkach w altance, bez wody, toalety i kuchni. Podał, że pozbawienie go prawa jazdy uniemożliwi mu podjęcie pracy. W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie skargi. W piśmie procesowym z dnia 10 czerwca 2020 r. pełnomocnik skarżącego podniósł okoliczności dotyczące doręczenia skarżącemu decyzji z dnia 27 lutego 2014 r. wskazując na treść art. 44 kpa, oraz podkreślił fakt niepełnosprawności i utrzymywanie się ze środków pomocy społecznej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje: Stosownie do treści art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U.2019. 2167) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2019. 2325 ), dalej w skrócie p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, stosując środki określone w ustawie. Kontrola ta polega na zbadaniu, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do rażącego naruszenia prawa dającego podstawę do stwierdzenia nieważności, naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, naruszenia prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy oraz naruszenia przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, zgodnie z dyspozycją art. 134 § 1 p.p.s.a. Sądowa kontrola przeprowadzona stosownie do powyższych kryteriów wykazała, że skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek nie z uwagi na treść podnoszonych w niej zarzutów. Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy art. 5 ust. 5 oraz ust. 3b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. 2020. 808. t.j.). Zgodnie z art. 5 ust. 3b i 5 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji, jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika: 1) składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2017 r. poz. 2204 oraz z 2018 r., poz. 20 i 305) oraz 2) po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami, kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego wraz z odpisem tej decyzji. Stosownie natomiast do art. 5 ust. 5 ustawy, na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3b, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy. Zgodnie z art. 5 ust. 3b pkt. 2) ustawy, organ właściwy dłużnika dołącza do wniosku odpis tej decyzji oraz składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Z art. 5 ust. 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów wynika, że decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu nie jest decyzją uznaniową. Organ administracji publicznej obowiązany jest do jej wydania. Zatrzymanie prawa jazdy po otrzymaniu wniosku sporządzonego po wydaniu ostatecznej decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych jest zatem obligatoryjne, co oznacza, że w przypadku zaistnienia przesłanek z art. 5 ust. 3b ustawy, organ orzekający o zatrzymaniu prawa jazdy (starosta), nie ma możliwości wydania innej decyzji, niż decyzja zatrzymująca prawo jazdy. W postępowaniu w sprawie zatrzymania prawa jazdy nie mogą być podnoszone zarzuty dotyczące postępowania o uznanie dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, prowadzonego na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy. Podstawą wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy jest bowiem wyłącznie wniosek organu właściwego dłużnika o zatrzymanie prawa jazdy kierowany do starosty w oparciu o art. 5 ust. 3b ustawy, w sytuacji gdy decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna. Związany charakter decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy nie oznacza jednak, że środek przewidziany w przepisie art. 5 ust. 5 ustawy może być przez starostę stosowany automatycznie, w sytuacji otrzymania od właściwego organu wniosku, o którym mowa w ust. 3b ustawy. Z przepisu art. 5 ust. 3b ustawy wynika bowiem, że wniosek organu właściwego dłużnika o zatrzymanie prawa jazdy może zostać skierowany do starosty dopiero, gdy decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna. Jest to warunek konieczny złożenia takiego wniosku. Oznacza to, że w postępowaniu w sprawie zatrzymania prawa jazdy organ powinien dokładnie zweryfikować czy decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych posiada walor ostateczności, bowiem tylko taka decyzja może być podstawą wniosku o zatrzymanie prawa jazdy. Ustalenia prowadzące do stwierdzenia, że decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych powinny być dokonane w sposób szczególnie wnikliwy i precyzyjny w sytuacji, w której dłużnik alimentacyjny nie odebrał osobiście decyzji o uznaniu go za osobę uchylającą się od zobowiązań alimentacyjnych, lecz doręczenie takie zostało uznane za skuteczne w trybie art. 44 k.p.a. Taka też sytuacja zaistniała w kontrolowanej sprawie. Ze znajdującej się w aktach sprawy decyzji Wójta Gminy z dnia [...] 2014 r., [...] o uznaniu skarżącego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wynika, aby decyzja ta była ostateczna. Na decyzji tej nie widnieje jakakolwiek wzmianka o jej ostateczności. Brak jest także adnotacji o uznaniu doręczenia za skuteczne w trybie art. 44 k.p.a. na potwierdzeniu odbioru tej decyzji, czy też na samej przesyłce. Z załączonej przez organ pierwszej instancji do ww. decyzji, kserokopii koperty nie wynika, aby przesyłka była awizowana dwukrotnie a na kserokopii zwrotnego potwierdzenia odbioru brak jakiejkolwiek adnotacji o uznaniu doręczenia za skuteczne w trybie art. 44 k.p.a. Brak też takiej adnotacji na samej przesyłce. Brak też w aktach administracyjnych oryginałów koperty i zwrotnego potwierdzenia odbioru. Zgodnie z art. 44 k.p.a. § 1 w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43: 1) operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez operatora pocztowego; 2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ. § 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. § 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia. § 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Doręczenie przesyłki w powyższym trybie opiera się na domniemaniu prawnym (art. 44 § 4 k.p.a.), że przesyłka została doręczona do rąk adresata, ale pod warunkiem, że zostały spełnione wszystkie wymogi wynikające z art. 44 k.p.a. Skorzystanie ze wskazywanego domniemania wymaga dopełnienia ściśle określonych czynności przez podmiot doręczający. Jest to wymóg dwukrotnej awizacji przesyłki, zgodnie z art. 44 § 2 i 3 k.p.a. W niniejszej sprawie, z kserokopii dokumentów zgromadzonych przez organ pierwszej instancji nie wynika aby przesyłka zawierająca decyzję Wójta Gminy z [...] 2014 r. skierowana do skarżącego była dwukrotnie awizowana. Adnotacji takiej nie zawiera również decyzja uznająca skarżącego za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Organy obydwu instancji nawet nie próbowały tej kwestii wyjaśnić, w szczególności u operatora pocztowego czy też w drodze innych dostępnych środków dowodowych. Organ odwoławczy przyjął stanowisko organu pierwszej instancji za własne, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi rozpatrzenia sprawy ponownie, w jej całokształcie. Należy przy tym podkreślić, co oczywiste, iż w sytuacji ziszczenia się warunków z art. 44 kpa, skutkujących zaistnieniem domniemania skutecznego doręczenia, decyzję w taki sposób doręczoną uznaje się za funkcjonującą w obrocie prawnym. Zatem w postępowaniu wszczętym wnioskiem, o którym mowa w art. 5 ust. 3b pkt. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, organy winny wykazać się największą starannością i wnikliwością, celem ustalenia bez wątpliwości, czy zaistniała konieczna przesłanka warunkująca wydanie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy. Brak zgromadzenia w aktach sprawy wszystkich niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów skutkujący niewyjaśnieniem istniejących wątpliwości dotyczących kwestii ostateczności decyzji o uznaniu skarżącego za dłużnika alimentacyjnego uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, świadczy o braku zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całości materiału dowodowego co należało uznać za naruszenie przepisów art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a.), co skutkowało naruszeniem prawa materialnego - przepisu art. 5 ust. 3b i ust. 5 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, poprzez nie zweryfikowanie w sposób jednoznaczny, czy decyzja o uznaniu skarżącego za dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych jest ostateczna. Nie mogły natomiast mieć znaczenia dla oceny legalności zaskarżonej decyzji podnoszone w skardze oraz piśmie procesowym okoliczności dotyczące sytuacji osobistej, zdrowotnej i materialnej skarżącego, skoro - jak już wyżej wskazano - w postępowaniu w sprawie zatrzymania prawa jazdy nie mogą być podnoszone zarzuty dotyczące postępowania o uznanie dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, prowadzonego na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy powinny zweryfikować w sposób nie budzący wątpliwości czy decyzja Wójta Gminy z dnia [...] 2014 r. [...] uzyskała przymiot ostateczności. Ustaleń powyższych organ dokonać może m.in. poprzez uzyskanie od organu właściwego dłużnika wyraźnej i jednoznacznej w swej treści informacji o ostateczności tej decyzji oraz uzyskanie jednoznacznych informacji od operatora pocztowego. Niewykluczone są także inne środki dowodowe, stosownie do brzmienia art. 75 § 1 kpa. Z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie zasadniczym dla treści rozstrzygnięcia, Sąd uznał za zasadne uchylenie zaskarżonej jak i poprzedzającej ją decyzji. Wobec stwierdzonych uchybień w postaci naruszenia wskazanych wyżej przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, oraz naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. Sąd orzekł jak w pkt. 1 wyroku. O wynagrodzeniu dla ustanowionego z urzędu pełnomocnika skarżącego orzeczono na podstawie art. 250 p.p.s.a. |