Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska (spr.) Sędzia NSA Jerzy Krupiński Protokolant Referent stażysta Katarzyna Działek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 października 2018 r. sprawy ze skargi S. H. na uchwałę Zarządu Powiatu w [...] z dnia 29 maja 2018 r., Nr [...] w przedmiocie odwołania ze stanowiska dyrektora szkoły 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2) zasądza od Zarządu Powiatu w [...] na rzecz S. H. kwotę 797 (siedemset dziewięćdziesiąt siedem) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

S. H. (dalej także jako skarżący) wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu na uchwałę Zarządu Powiatu w Prudniku z dnia 29 maja 2018 r., Nr [...], w sprawie odwołania ze stanowiska Dyrektora A w [...].

Zaskarżona uchwała została podjęta na podstawie art. 32 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1868, z późn. zm.), art. 66 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, z późn. zm., dalej jako Prawo oświatowe), po zasięgnięciu opinii Kuratora Oświaty w [...].

W paragrafie 1 przedmiotowej uchwały stwierdzono, że odwołuje się z dniem 29 maja 2018 r. S. H. ze stanowiska Dyrektora A w [...] oraz, że uzasadnienie odwołania stanowi załącznik do uchwały.

W paragrafie 2 postanowiono, że wykonanie uchwały powierza się Staroście [...]. Uchwała weszła w życie z dniem podjęcia (§ 3).

W uzasadnieniu kwestionowanej uchwały wskazano, że zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

W ocenie organu prowadzącego, zaistniały uzasadnione przesłanki do odwołania Dyrektora A w [...] ze względu na ustalenia oraz wyniki kontroli przeprowadzonej przez inspektora ds. kontroli wewnętrznej.

Organ podał, że w wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych stwierdzono szereg nieprawidłowości związanych z niedopełnieniem obowiązków nadzorczych Dyrektora w zakresie spraw finansowych i administracyjnych A.

Organ wywodził, że skarżący w sposób nienależyty sprawował nadzór w zakresie gospodarki paliwowej. Zarzuty w tym zakresie wskazywały na nieprawidłowe wypełnianie kart drogowych, niewłaściwe ustalanie norm zużycia paliwa, brak procedur dotyczących nadzoru nad właściwym i prawidłowym rozliczaniem kart drogowych, niewłaściwe rozliczanie delegacji, w szczególności w zakresie korzystania z samochodu służbowego przez pracowników A. Szczegółowa analiza wystawiania kart drogowych pozwoliła organowi na stwierdzenie, że karty były wypełniane niezgodnie z Regulaminem w sprawie zasad korzystania z samochodów i pojazdów służbowych z dnia 2 maja 2016 r. Nadto szczegółowa analiza godzin tankowania pojazdów służbowych dokonana przez inspektora ds. kontroli wewnętrznej wykazała, że czynność taka w wielu przypadkach miała miejsce w godzinach popołudniowych lub późniejszych. Jednocześnie z zapisów kart wynikało, że stan paliwa przy otrzymaniu karty niejednokrotnie nie pozwalał na dojazd do stacji paliw. Ponadto z zapisów kart wynikało, że przed tankowaniem pojazd wykonywał określoną trasę. Analiza tych kart doprowadziła do stwierdzenia, że w pojazdach była gromadzona dużo większa ilość paliwa, niż wykazana w karcie. W okresie objętym kontrolą pracownik rozliczający karty drogowe nie przedkładał ich skarżącemu w celu weryfikacji i zaakceptowania. Organ uznał, że zaniechanie takich czynności doprowadziło do nadużyć w tym zakresie. Odnotowano także, że żadne regulacje w A nie precyzowały procedur prawidłowego rozliczania kart drogowych oraz nadzoru nad ich wypełnianiem i zatwierdzaniem.

W konsekwencji organ przyjął, że zaniechania Dyrektora w zakresie nadzoru nad gospodarką paliwową, brak odpowiednich procedur ograniczających ryzyko nadużyć w tym zakresie stanowiły przejaw rażącego niedbalstwa w wypełnianiu obowiązków Dyrektora A, co doprowadziło do nieprawidłowego wydatkowania środków publicznych.

Dodatkowo podniesiono, że Dyrektor - mając na uwadze szereg nieprawidłowości ujawnionych w toku kontroli - nie wykonał ciążącego na nim obowiązku, polegającego na zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa przez swojego pracownika.

Kolejny zarzut dotyczył tego, że skarżący także w sposób nienależyty sprawował nadzór nad czynnościami związanymi z koszeniem, transportem i sprzedażą zbóż w roku 2016 oraz 2017.

W przekonaniu Zarządu Powiatu, zebrany materiał dowodowy z przeprowadzonej kontroli świadczył o możliwości zaniżania ilości zebranych zbóż, na co wskazuje różnica osiągniętych dochodów z tytułu ich sprzedaży w stosunku do roku 2015. Potwierdzono też, wedle organu, koszenie zbóż sprzętem niebędącym własnością A bez zawartych umów z podmiotem wykonującym te czynności. Ponadto organ podniósł, że w okresie letnim w czasie żniw, skarżący zawierał z pracownikiem A w [...] umowy, których przedmiotem były nadzór i organizacja nad pracami polowymi, prowadzenie dokumentacji oraz sprawozdawczości w zakresie sporządzania wniosków do ARiMR, ARR, UMiG w [...], a także nadzór nad remontami i pracami żniwnymi, transportem i przekazaniem zboża do punktu skupu. Umowy te obejmowały okresy od 1 sierpnia 2016 r. do 31 sierpnia 2016 r. oraz od 1 sierpnia 2017 r. do 31 sierpnia 2017 r., w sytuacji, gdy czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowych umów pokrywały się z obowiązkami pracownika wynikającymi z umowy o pracę. Okoliczność ta wskazywała na podwójne finansowanie. Zatem, skarżący naruszył zasady prawidłowej gospodarki i kontroli nad wydatkowaniem środków publicznych, zwłaszcza, że zapłata za wykonanie umów zleceń była wyższa niż wynagrodzenie pracownika wynikające ze stosunku pracy.

Opisane działania Dyrektora doprowadziły organ do konstatacji, że nadzór oraz kontrola nad wykonywaniem umów zleceń w ogóle nie miała miejsca, mimo że pełnienie funkcji Dyrektora obliguje do szczególnej dbałości o finanse publiczne i działania zgodnie z przepisami prawa. Brak jakichkolwiek procedur w tym zakresie oraz brak rzetelności w dokumentowaniu i sporządzaniu umów był nie do zaakceptowania przez organ prowadzący.

Następnym powodem uzasadniającym odwołanie, według organu, było ustalenie nieprawidłowości w toku przeprowadzonej kontroli w zakresie zawierania umów najmu pomieszczeń A. Stwierdzono, że brak wypracowanych regulacji dotyczących zasad zawierania rzeczonych umów, ich rozliczania i dokumentowania spowodowały utratę dochodów z tytułu zawartych umów. Organ zauważył, że takie postępowanie nie daje się pogodzić z obowiązkiem Dyrektora A, wynikającym wprost z art. 68 ust. 1 pkt 5 Prawa oświatowego oraz z kontroli zarządczej określonej w przepisach ustawy o finansach publicznych.

Organ prowadzący, mając na uwadze przedstawione nieprawidłowości w pracy S. H., uznał za konieczne odwołanie go ze stanowiska Dyrektora, bowiem dalsze kierowanie A może prowadzić do destabilizacji jej funkcjonowania oraz zagraża interesowi publicznemu.

Dokonując oceny oraz wagi naruszeń i zaniedbań popełnionych przez Dyrektora, organ prowadzący przyjął, że w przedmiotowej sytuacji zachodził szczególnie uzasadniony przypadek, o którym stanowi art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego.

Zaakcentował organ, że brak należytego nadzoru nad dokumentacją A, niewdrożenie wewnętrznych procedur mających na celu ograniczenie możliwości nadużyć z pewnością stanowią szczególnie uzasadniony przypadek. Organ zaznaczył, że takie stanowisko znajduje oparcie w orzecznictwie sądowoadministracyjnym.

Organ prowadzący odnotował także, że wypełniając obowiązek zasięgnięcia opinii kuratora oświaty, w dniu 27 kwietnia 2018 r. wystosowano pismo do Kuratora Oświaty w [...] w przedmiotowej sprawie. W dniu 10 maja 2018 r. do organu prowadzącego wpłynęła opinia negatywna dotycząca odwołania S. H.

Jednakże organ prowadzący nie podzielił stanowiska Kuratora Oświaty w tym przedmiocie, bowiem brak sprawowania nadzoru nad funkcjonowaniem A na wskazanych płaszczyznach, w ocenie organu, jest nie do przyjęcia. Wdrożenie procedur naprawczych, umożliwiających usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i zapobieżenie ich powstaniu w przyszłości, jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania A, natomiast postawa S. H. prowadziła do jednoznacznego wniosku, że Dyrektor nie posiada wystarczającej wiedzy i umiejętności kierowniczych do pełnienia takiej funkcji. Wyraża się to również w odpowiedzi Dyrektora A na wystąpienie pokontrolne przekazane organowi prowadzącemu w dniu 8 maja 2018 r. W odpowiedzi tej Dyrektor w sposób bardzo lakoniczny ustosunkował się do wskazanych nieprawidłowości, a realizację stwierdzonych uchybień wykonał jedynie w stosunku do kilku.

Zaskarżając przedmiotową uchwałę skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego, a to: art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa Oświatowego poprzez jego błędną interpretację, a w konsekwencji odwołanie skarżącego ze stanowiska Dyrektora A w [...], pomimo braku wystąpienia przesłanki ustawowej.

Mając na uwadze powyższy zarzut, opierając się o art. 147 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności skarżonej uchwały. W skardze zawarto także wniosek o zwrot kosztów postępowania.

W obszernym uzasadnieniu skargi omówiono zarzuty sformułowane w załączniku do kwestionowanej uchwały.

W pierwszej kolejności, skarżący wyjaśnił, że nie zgadza się ustaleniami poczynionymi w trakcie kontroli, a następnie przyjętymi przez organ bezkrytycznie jako stan faktyczny. Zaakcentował, że nadzór bezpośredni nad rozliczaniem paliwa i kart drogowych prowadził kierownik administracyjny szkoły. Załatwianie spraw służbowych odbywało się na bieżąco, pracownik odbywał wyjazdy do sklepów, zaopatrywał szkołę w różne materiały, np. środki biurowe i czystości, zaopatrywał warsztaty szkolne w środki chemizacyjne, części do maszyn rolniczych, części do komputerów, rozwoził pisma, załatwiał zlecone sprawy służbowe, dokonywał zakupów potrzebnych na egzaminy zawodowe. Przygotowywał również stanowiska egzaminacyjne u pracodawców poza [...], do czego wykorzystywał samochód służbowy. Skarżący podniósł, że w wystąpieniu pokontrolnym wskazywano na brak procedur odnośnie samochodu osobowego, dotyczący przede wszystkim: wprowadzenia nadzoru w sprawie korzystania z samochodu służbowego, procedury rozliczania delegacji "bezkosztowych" przez pracowników, opracowania regulaminu w sprawie korzystania samochodu służbowego dotyczącego procedur prawidłowego wypełniania kart drogowych. Zaznaczył równocześnie, że powyższe zalecenia zostały przygotowane i skierowane do zaopiniowania radcy prawnemu powiatu, który otrzymał je w dniu 7 i 8 maja 2018 r., a skarżący do dnia odwołania nie uzyskał żadnej informacji o przedłożonych regulaminach.

W sprawie braku nadzoru nad pracami żniwnymi skarżący zauważył, że wskazano na możliwość zaniżania ilości plonów w latach 2016 i 2017 - w porównaniu do roku 2015, przy czym uczyniono to wyłącznie na podstawie średniej wojewódzkiej (z 1 hektara pola), uzyskanej z B w [...]. Według skarżącego, przy zarzucie tym nie uwzględniono bonitacji (klasy) ziemi, stosowanych sposobów uprawy, skuteczności wykorzystanych środków ochrony roślin, terminu ich aplikowania, warunków pogodowych, zasobności w substancje odżywcze ziemi, ceny skupu, ilości areału zasianych zbóż do lat poprzednich - a przede wszystkim nie uwzględniono, że efekty te uzyskano w ramach warsztatów szkolnych, na których młodzież w zawodach rolniczych uczy się procesu uprawy roślin i zbóż.

W odniesieniu do zarzutu nieprawidłowego nadzoru nad czynnościami związanymi z koszeniem, transportem i sprzedażą zbóż skarżący dowodził, że umowy zlecenia z pracownikami szkoły zawierane były już od 2004 roku i były kontrolowane w różnych latach przez Starostwo i Państwową Inspekcję Pracy. W wyniku tych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości i uchybień. Kontrolę przeprowadzał ówczesny wicestarosta, a obecnie członek zarządu powiatu, kontrolował on zakres obowiązków kierownika gospodarczego i nie stwierdził, aby się one pokrywały z obowiązkami etatowymi. Zaznaczono, że Starosta [...] też posiadał wiedzę o przedmiotowych umowach, potwierdził to na spotkaniu ze skarżącym w dniu 30 stycznia 2018 r., wskazując, że "nie są to wygórowane pieniądze".

Odnośnie do nieprawidłowości w zawieraniu umów najmu pomieszczeń szkolnych, w dniu 7 lutego 2017 r. skarżący przypomniał, że zwrócił się do Zarządu Powiatu Prudnickiego o zaopiniowanie minimalnych stawek czynszu dzierżawnego zastosowanych do umów najmu, proponując ich kwoty. Do dnia odwołania nie otrzymał jednak odpowiedzi na wskazane pismo. Równocześnie termin realizacji wskazanych przez kontrolera 24 punktów określono na 30 dni. W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne wskazano, jakie procedury wymagają natychmiastowego stanu naprawy. Zostały one przez skarżącego opracowane i skierowane do konsultacji z radcą prawnym (zgodnie z sugestią Starosty). W dniu 7 maja 2018 r. skarżący wysłał do zaopiniowania: regulaminy wynajmu pomieszczeń, korzystania z pojazdu służbowego, zasad użytkowania samochodu służbowego, a w dniu 8 maja 2018 r. regulamin zakupów poniżej 30.000 [...]. Do dnia odwołania skarżący nie otrzymał odpowiedzi.

Skarżący argumentował, że szczególny tryb obsadzania stanowisk dyrektorów szkół świadczy o woli ustawodawcy zapewnienia cech trwałości stosunkowi pracy na stanowisku dyrektora szkoły, a wszelkie ingerencje w tego rodzaju stosunek muszą być traktowane jako odstępstwo od powyższej zasady i sprowadzać się do sytuacji, które nie należą do działań codziennych, rutynowych, gdy dalsze pozostawienie wybranej w konkursie osoby na stanowisku dyrektora groziłoby wywołaniem negatywnych i szkodliwych skutków. Podkreślił, że w orzecznictwie od dawna przyjmuje się, że przepis art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, a obecnie będący jego powtórzeniem przepis art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawa oświatowego, stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia, stąd jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna.

W ocenie skarżącego, negatywna ocena działalności dyrektora szkoły przez organ prowadzący w zakresie gospodarki finansowej szkoły lub innych zaniedbań dotyczących organizacji pracy szkoły, nie mieszczą się w pojęciu szczególnie uzasadnionych przypadków i nie uzasadniają odwołania dyrektora szkoły na tej podstawie.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, nie znajdując podstaw do zmiany swego stanowiska, przedstawionego w załączniku do zaskarżonej uchwały.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, że sądowa kontrola działalności administracji publicznej ogranicza się do oceny zgodności zaskarżonego aktu lub czynności z prawem. Wynika to z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1288, z późn. zm.).

Sąd administracyjny, kontrolując zgodność zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem, nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach, a jedynie w przypadku stwierdzenia, iż zaskarżony akt został wydany z naruszeniem prawa uchyla go lub stwierdza jego nieważność.

Nadto wskazania wymaga, to że sąd orzeka na podstawie akt sprawy co wynika z treści art. 133 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 - zwanej w dalszym ciągu uzasadnienia P.p.s.a.). Sąd rozstrzygając sprawę nie jest też związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 P.p.s.a.).

Skarżący wniósł skargę na uchwałę Zarządu Powiatu w Prudniku z dnia 29 maja 2018 r., Nr [...], w sprawie odwołania go ze stanowiska Dyrektora A w [...], uznającą, że zaistniały - na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego - szczególne okoliczności wskazane w załączniku do uchwały. Skarga została wniesiona na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1998, z późn. zm.), jest dopuszczalna i spełnia wymogi do jej merytorycznego rozpoznania.

Przede wszystkim należy wskazać, że odwołanie nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w szkole, dla której organem prowadzącym jest powiat, następuje w formie uchwały zarządu powiatu. Odwołanie to ma charakter kompetencji władczej, przysługującej organowi na podstawie przepisów prawa administracyjnego. Mimo, że ma ono charakter personalny, nie jest aktem prywatnoprawnym, gdyż obsada stanowiska dyrektora jest formą zarządzania szkołą publiczną, co wchodzi w zakres administracji publicznej. Odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły ma charakter kompetencji władczej organu jednostki samorządu terytorialnego, związanej z wykonywaniem publicznoprawnych zadań w zakresie oświaty. Nie oznacza to jednak, że organ prowadzący ma pełną swobodę w tym względzie.

Przechodząc do oceny legalności zaskarżonej uchwały w przedmiocie odwołania ze stanowiska dyrektora, należy stwierdzić, że przepisem prawa materialnego o podstawowym znaczeniu dla niniejszej sprawy jest art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59, z późn. zm.), dalej nadal przywoływanej jako Prawa oświatowe.

Zgodnie z tym przepisem, organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 8, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Skarżący w skardze powołał się na podstawę naruszenia prawa materialnego, poprzez dokonanie błędnej wykładni art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego, polegającą na przyjęciu, że wskazane w uzasadnieniu uchwały zdarzenia i okoliczności stanowią "przypadek szczególnie uzasadniony", o którym mowa w przywołanym przepisie.

W ocenie Sądu, zgodzić się przyjdzie ze skarżącym i powiedzieć, że organ nie dokonał błędnej wykładni powyższego przepisu, lecz błędnie go zastosował do okoliczności faktycznych przedmiotowej sprawy, czym naruszył ww. przepis.

W tym miejscu zauważyć trzeba, że przywołany przepis art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego ma tożsame brzmienie z przepisem art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. poz. 594, z późn. zm.), uchylonym przez art. 15 pkt 54 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. zmieniającej ustawę o systemie oświaty z dniem 1 września 2017 r. (Dz. U.2017 r. poz. 60).

Z tego powodu, Sąd pozostaje w przekonaniu, że stanowisko orzecznictwa i judykatury odnoszące się do omawianej kwestii, regulowanej obecnie przez art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego, zachowało pełną aktualność.

"Przypadki szczególnie uzasadnione", o których stanowi art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego, są wąsko ujmowane w orzecznictwie sądowoadministracyjnym - jako sytuacje, w których doszło do rażących uchybień niepozwalających na dalsze zajmowanie stanowiska, zatem prowadzących do konieczności natychmiastowego odsunięcia osoby pełniącej funkcję kierowniczą w szkole lub placówce oświatowej od pracy na tym stanowisku w trakcie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Dotyczą sytuacji drastycznych, rażąco sprzecznych z celami powołania na stanowisko, a więc innych od tych, dla których przewidziany jest "normalny" tryb odwołania ze stanowiska z końcem roku szkolnego. Tymczasem art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego ze względu na charakter i konsekwencje z niego wynikające, musi być stosowany wyjątkowo - "w szczególnie uzasadnionych przypadkach", który to zwrot należy interpretować przy zastosowaniu metody wykładni zawężającej. Związane jest to z objęciem nauczycieli szczególnymi regulacjami związanymi m.in. z gwarancjami dla stabilności zatrudnienia. Zatem, wszelkie akty niweczące te gwarancje muszą być szczególnie i rygorystycznie traktowane. O wystąpieniu takich przypadków można więc mówić tylko wówczas, gdy konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania przez dyrektora funkcji, bowiem dalsze jej wykonywanie godziłoby w interes szkoły, powodowałoby destabilizację w jej funkcjonowaniu w zakresie zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych lub stanowiłoby zagrożenie dla interesu publicznego.

Ustawodawca w przepisie posłużył się słowem "może", co oznacza, że orzeczenie o odwołaniu ze stanowiska oparte jest na uznaniu administracyjnym, które nie może być dowolne i musi zostać uzasadnione, w którym przedstawione muszą być okoliczności spełniające przesłankę "przypadku szczególnie uzasadnionego".

W uzasadnieniu zaskarżonej uchwały wskazano okoliczności, które zdaniem organu, miały stanowić podstawę odwołania skarżącego ze stanowiska dyrektora w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Ocenie Sądu zatem podlegało to, czy przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały okoliczności obligowały organ do zastosowania trybu nadzwyczajnego, uregulowanego w art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego. Podkreślić należy, że spełniony został wymóg wynikający z art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego. Kurator Oświaty w [...] wyraził opinię w sprawie odwołania skarżącego ze stanowiska Dyrektora A w [...] w trakcie roku szkolnego, była to opinia negatywna. Wprawdzie opinia ta nie jest wiążąca, lecz nie można powyższego wymogu ustawowego pominąć w badaniu całokształtu okoliczności sprawy.

Odnosząc się do zdarzeń, które w ocenie organu stanowiły wypełnienie przesłanki z art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego, należy stwierdzić, że żadne z nich nie stanowi przypadku szczególnie uzasadnionego.

Jak już wyżej wykazano, pojęcie "szczególnie uzasadnionego przypadku" musi być rozumiane wąsko. Oznaczać ono może albo nagłe zdarzenie powodujące konieczność niezwłocznego przerwania czynności dyrektora albo naruszenie prawa przez nauczyciela czy inne jego zachowania (nawet niezawinione), które muszą być na tyle istotne, że mogą prowadzić do destabilizacji działalności szkoły (placówki oświatowej) lub zagrażać interesowi publicznemu.

W orzecznictwie sądów administracyjnych i Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 9 grudnia 2003 r. I PK 103/03, OSNP 2004/21/371, wyrok NSA z dnia 19 lutego 2002 r. sygn. akt II SA 3053/01, LEX nr 82679 oraz wyrok NSA z dnia 18 lipca 2006 r., sygn. akt I OSK 648/06, LEX nr 275919) zwraca się uwagę, że nauczyciela można odwołać bez wypowiedzenia w trakcie roku szkolnego, jedynie jeżeli jest to usprawiedliwione niezwykle ważnymi przyczynami, a nie każdym naruszeniem prawa przez dyrektora szkoły. Zwolnienie to nie może być też dokonane w dowolnym czasie w relacji do zdarzeń je uzasadniających. Tak więc negatywna ocena działalności dyrektora szkoły przez organ prowadzący w zakresie gospodarki finansowej lub inne zaniedbania dotyczące organizacji pracy A, nie mieszczą się w zawartym w powołanym przepisie pojęciu "szczególnie uzasadnionych przypadków" i nie uzasadniają odwołania dyrektora w omawianym trybie. W ocenie Sądu, powód zwolnienia musi wynikać z okoliczności nagłych, które będą miały miejsce "tu i teraz".

Okoliczności, na które powołuje się organ nie były nagłym zdarzeniem, lecz wynikają z wyników kontroli przeprowadzonej w dniach od 11 października 2017 r. do dnia 10 listopada 2017 r. w zakresie gospodarki finansowej jednostki, obejmującej okres od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r., przedstawionej Zarządowi Powiatu na posiedzeniu w dniu 6 kwietnia 2018 r. W trakcie kontroli również nie ujawniono nagłego zdarzenia, które nakazywałoby natychmiastowe ustąpienie przez skarżącego z funkcji dyrektora.

Wobec powyższego, nie można zgodzić się ze stanowiskiem organu, że okoliczności ujawnione w trakcie którejkolwiek z kontroli wystąpiły "tu i teraz" i uzasadniały natychmiastowe działanie organu, skoro uchwała została podjęta 29 maja kwietnia 2018 r.

Jeszcze raz powiedzieć przyjdzie, że w orzecznictwie od lat ugruntowane jest stanowisko, że gdy brak jest okoliczności nadzwyczajnych, a dyrektor - w ocenie organu, który mu powierzył to stanowisko - nie sprawdził się na nim, czy nie potrafi ułożyć relacji m.in. z podwładnymi - to istnieje tryb "zwykłego" odwołania (wyrok NSA 22 listopada 2016 r., sygn. akt I OSK 1592/16, dostępne na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl, CBOSA). Stanowisko NSA w tej kwestii jest jednolite i konsekwentne - por. np. wyrok z 7 maja 2015 r., sygn. akt I OSK 2987/14, wyrok z 6 sierpnia 2015 r., sygn. akt I OSK 901/15 oraz wyrok z 25 listopada 2015 r., sygn. akt I OSK 1942/15 (CBOSA). Jak już wyżej powiedziano, z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że użyte w ustawie pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków" winno być rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnianie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego (wyrok WSA we Wrocławiu z 27 marca 2009 r., sygn. akt IV SA/Wr 49/09, - CBOSA) naruszenie prawa przez dyrektora jest na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone w jej pracy uchybienia mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły (wyrok NSA z 18 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OSK 86/08, CBOSA).

W tym kontekście zwrócić uwagę przyjdzie na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 listopada 2017 r., sygn. akt I OSK 1883/17 (LEX nr 2425488), w którym zaakcentowano, iż Sąd ten konsekwentnie przyjmuje, że w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, (obecnie art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego), chodzi o takie zachowania, w wyniku których nie ulega wątpliwości, że dyrektor utracił zdolność wykonywania powierzonej mu funkcji z przyczyn etycznych lub rażącej niekompetencji w realizacji spoczywających na nim obowiązków. Za przyczyny "szczególnie uzasadnione" w rozumieniu ww. przepisów NSA uznaje: kradzież alkoholu w sklepie, błędy organizacyjne, które postawiły placówkę w stan zagrożenia likwidacją, poniżanie, upokarzanie i ignorowanie pracownika oraz wykorzystanie pracowników do przeprowadzenia remontu w mieszkaniu dyrektora (I OSK 2853/13, CBOSA), zatrudnienie przez dyrektora swojej siostry w szkole (I OSK 2408/11, CBOSA), notoryczne nieregulowanie zobowiązań finansowych szkoły (WSA w Rzeszowie, sygn. akt II SA/Rz 624/05, CBOSA), długotrwałą chorobę uniemożliwiającą wykonywanie funkcji kierowniczej (I OSK 365/17).

Przypadek szczególnie uzasadniony powinien być rozważany przez pryzmat rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz. U. z 2009 r. nr 184, poz. 1436, z późn. zm.).

W § 1 rozporządzenia określone zostały wymagania, które powinien spełnić nauczyciel na stanowisku dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły i placówki. W pkt 5 wymienione zostało spełnienie warunków zdrowotnych niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym. W punkcie 6 mowa jest o niekaralności karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.3), a w przypadku nauczyciela akademickiego - karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 164, poz. 1365 z późn. zm.), oraz nie toczy się przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne. W punkcie 7 wskazuje się, że nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W punkcie 8, że nie toczy się przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, a w punkcie 9, że nie był karany zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1458). Wystąpienie jednej z powyższych przesłanek mogłoby być postrzegane jako przypadek szczególnie uzasadniony. Tego rodzaju zdarzenia nie miały miejsca w przedmiotowej sprawie na czas podjęcia zaskarżonej uchwały.

Reasumując, Sąd stwierdza, że w sprawie nie wykazano takiego rodzaju uchybień wykonywania zadań, które wymagałyby natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora. Nawet, gdyby się zgodzić z organem prowadzącym, że w okresie sprawowania funkcji dyrektora szkoły dopuścił się on wszystkich uchybień zarzucanych mu przez Zarząd Powiatu w Prudniku w uzasadnieniu skarżonej uchwały, to i tak nie można przyjąć, że którekolwiek z tych naruszeń lub wszystkie one łącznie stanowią przypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu komentowanego przepisu art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 147 § 1 P.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 w związku z art. 205 § 1 i 2 P.p.s.a.