Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Andrzej Grzelak po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia R. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Po 1433/07 oddalające wniosek o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi R. Z. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 22 czerwca 2007 r., nr [..] w przedmiocie odmowy odroczenia terminu zapłaty zaległości podatkowych z tytułu podatku od towarów i usług. postanawia: oddalić zażalenie. 2

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, powołując się na art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; w skrócie: p.p.s.a.) oddalił wniosek R. Z. - w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 22 czerwca 2007 r. w przedmiocie odmowy odroczenia terminu zapłaty zaległości podatkowych z tytułu podatku od towarów i usług.

W uzasadnieniu wskazano, że postanowieniem z dnia 17 marca 2008 r. Referendarz Sądowy WSA oddalił wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy.

Zdaniem WSA skarżący nie wykazał w sposób przekonywujący, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania sądowoadministracyjnego. Bezspornym jest, że skarżący posiada majątek ruchomy (dom w budowie i działkę gruntu), który może być źródłem finansowania kosztów postępowania sadowego, a jego żona posiada udział w działce budowlanej, który został sprzedany na kwotę 40.000 zł. Skarżący z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskiwał przychody w 2006 – 254.695,09 zł, a w 2007 r. -110.821,40 zł. Jako przedsiębiorca, a więc podmiot profesjonalny skarżący powinien uwzględnić możliwości uczestnictwa w postępowaniach sądowych i w związku z tym czynić konieczne oszczędności. Skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz żoną i trójką dzieci. Koszty miesięcznego utrzymania rodziny wynoszą około 8.800 zł, co skarżący sam oświadczył. Tymczasem z przedłożonego zestawienia rocznego za 2007 r. wynika, że osiągnięty dochód to kwota 27.66,38 zł, w tej sytuacji wydawane przez rodzinę środki pochodzą ze źródeł nieujawnionych.

Zażalenie od powyższego postanowienia złożył skarżący wnosząc o jego uchylenie. W ocenie strony Sąd dokonał bardzo płytkiej oceny jej bieżącej zdolności finansowej, poprzez wskazanie na posiadanie nieruchomości jako źródła finansowania. Skarżący wskazał, że uiści wpis w kwocie 500 zł, ponieważ nie chce być pozbawiony skutecznej obrony. Następnie podkreślił, że podejmie wszelkie kroki celem spłaty zadłużenia. Prosił o wnikliwie zapoznanie się z zażaleniem, gdyż nie może zgodzić się z zaskarżonym postanowieniem.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne.

W art. 245 p.p.s.a. przewidziano możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie fachowego pełnomocnika. Prawo to przyznaje się, jeżeli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Prawo pomocy w zakresie częściowym (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) polega natomiast na zwolnieniu tylko od opłat sądowych w całości lub części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Wchodzi zaś w rachubę, jeżeli osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny.

Udzielenie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą dofinansowania z budżetu Państwa i powinno sprowadzać się do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Ponadto opłaty sądowe, do których zalicza się wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienie od ponoszenia tego rodzaju danin stanowi odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.; w skrócie: Konstytucja RP). Dlatego też mogą by stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli.

Odnosząc się do rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że WSA w Poznaniu, rozpoznając wniosek strony o przyznanie prawa pomocy, nie oparł się jedynie na oświadczeniu złożonym przez stronę skarżącą na druku PPF, ale również na materiale przedstawionym w piśmie strony z dnia 28 lutego 2008 r. Z oświadczeń strony wynika, że jej miesięczne wydatki wynoszą około 8.800 zł ( 4.000 zł za najem, czynsz, wodę, energię elektryczną, abonament RTV i kablówkę; 800 zł za telefon komórkowy; koszt obsługi pojazdu w leasingu – 3.000 zł; spłata kart kredytowych – 500 zł; koszt nauki – 500 zł), tymczasem dochody uzyskane przez stronę w 2007 r. wyniosły jedynie 27.366,38 zł. Należy więc przyjąć, że strona nie wykazała w sposób nie budzący wątpliwości jakie są rzeczywiste dochody do jej dyspozycji. Ponadto strona, która posiada w.w. środki na opłaty za korzystanie z telefonu komórkowego czy też kablówki z pewnością jest osobą, która jest w stanie uiścić wpis sądowy w wysokości 500 zł.

Warto również podkreślić, że z przedłożonych oświadczeń wynika, że strona posiada majątek, tj. dom w budowie i działkę gruntu, a żona strony posiadała udział w działce budowlanej, który sprzedała za 40.000 zł.

W związku z powyższym właściwie Sąd I instancji doszedł do przekonania, że nie występują przesłanki pozwalające na zastosowanie w przedmiotowej sprawie instytucji prawa pomocy.

Kierując się przytoczonymi względami, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a.

-----------------------

3