Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Sędziowie Anna Lech NSA Anna Łuczaj Protokolant Barbara Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 11 października 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta R. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta R. a Burmistrzem Miasta J. w przedmiocie wskazaniu organu właściwego do rozpoznania wniosku A. M. o umieszczenie w domu pomocy społecznej postanawia: wskazać Prezydenta Miasta R. jako organ właściwy do rozpoznania wniosku A. M. o umieszczenie w domu pomocy społecznej.

Pismem z dnia 12 lipca 2007 r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w R. wniósł o rozstrzygnięcie negatywnego sporu kompetencyjnego pomiędzy Gminą Miasta R. a Gminą J. dotyczącą wniosku A. M. o umieszczenie w domu pomocy społecznej. Wskazano, że podczas wywiadu środowiskowego okazało się, iż zamieszkały w J. A. M. przebywa w R. jedynie czasowo, co spowodowane jest chorobą oraz że deklaruje, że gdy tylko jego stan zdrowia się poprawi, zamierza wrócić do miejsca zamieszkania - J. Podano dalej, że na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej właściwość miejscową gminy ustala się wg miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Art. 25 kc stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Z zebranej w sprawie dokumentacji wynika, że miejscem zamieszkania A. M. zgodnie z kc nie jest Gmina R., gdyż przebywa tu jedynie tymczasowo i nie wiążą go z tym miejscem żadne czynniki. Jednoznacznie stwierdza, że jego wolą jest przebywanie w domu pomocy społecznej w R. tj. zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej w placówce zlokalizowanej jak najbliżej miejsca zamieszkania. W dniu [...], znak [...] MOPS w R., uznając się za niewłaściwy do rozpatrzenia wniosku, przesłał go wraz z dokumentacją w drodze postanowienia do Ośrodka Pomocy Społecznej w J. MOPS w J. uznał postanowieniem z dnia [...], że właściwym do rozpoznania sprawy jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w B., bowiem wedle ich ustaleń miejscem zamieszkania A. M. jest miejscowość D. w Gminie B.

GOPS w B. w postanowieniu z dnia [...] stwierdził, że właściwym miejscowo do załatwienia sprawy jest MOPS w R. Postanowienie to jest zdaniem MOPS w R. wadliwe. W myśl sentencji powyższego postanowienia GOPS w B. orzekła bowiem w istocie o obowiązku MOPS w R. co do rozpatrzenia sprawy do czego nie był uprawniony. Powinien natomiast sprawę skierować do NSA w Warszawie, zgodnie z art. 22 kpa. Stanowisko to zostało odzwierciedlone w zażaleniu na powyższe postanowienie do SKO w K. SKO w K. nie odniosło się merytorycznie do sprawy, wydało natomiast w dniu [...] postanowienie o umorzeniu postępowania zażaleniowego, kwestionując legitymację MOPS w R. do złożenia zażalenia. Następnie w dniu [...] czerwca 2007 r. A. M. wystosował do tutejszego Ośrodka wniosek o przekazanie sprawy do MOPS w J., w którym kolejny raz jednoznacznie stwierdził, że pobyt w R. ma charakter tymczasowy niezależny od jego woli oraz całe dorosłe życie zamieszkiwał w J. i z tym miastem jest związany (choćby z racji miejsca zamieszkania syna i miejsca pochówku żony), tam ma zamiar stałego pobytu. Przychylając się do wniosku A. M. ponownie przekazano wniosek wraz z dokumentami do MOPS w J. przekazał sprawę do rozpatrzenia MOPS w R.

W odpowiedzi na powyższy wniosek wskazano, iż zgodnie z art. 59 ust.1 ustawy o pomocy społecznej decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Natomiast na podstawie art. 101 ust.1 w/w ustawy, właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Ustawa o pomocy społecznej nie definiuje pojęcia miejsca zamieszkania. W tym zakresie należy stosować pojęcie zdefiniowane w przepisach Kodeksu Cywilnego. Miejscem zamieszkania danej osoby jest miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu (art.25 kc). Powyższe nie daje podstaw do stwierdzenia, iż organem właściwym w sprawie wydania decyzji o skierowaniu do domu pomocy społecznej A. M. jest Gmina J. A. M. w okresie od 27 września 1955r. do 9 lutego 1993r. był zameldowany pod adresem [...] Gmina B. Urząd Gminy w B. w piśmie z dnia 1 sierpnia 2007 r. informuje, iż nie posiada pełnych danych dotyczących okresu zameldowania A. M. na terenie gminy, ponieważ komplet dokumentów został przesłany na wezwanie Urzędu Miasta w R. A. M. w Gminie J. zameldował się na pobyt stały w dniu [...] pod adresem J., ul. [...]. Decyzją z dnia [...]. Burmistrz Miasta J. na wniosek Pani A. Z. orzekł o wymeldowaniu A. M. z pobytu stałego pod w/w adresem W uzasadnieniu decyzji podano, iż od czerwca 2006r. A. M. opuścił przedmiotowy lokal. Jak sam wyjaśnił do protokołu sporządzonego w Urzędzie Miasta w R. w dniu [...] czerwca 2007r. nie miał zamiaru wracać do mieszkania, którego właścicielem jest A. Z. Z ustaleń przeprowadzonych przez tut. Ośrodek wynika, iż już wcześniej A. M. nie przebywał na terenie Gminy J. Z informacji uzyskanej przez Spółdzielnię Mieszkaniową [...] w J. wynika, iż pod powyższym adresem opłaty czynszowe od grudnia 2005r. były naliczane od jednej osoby. Z oświadczenia Pani A. Z. z dnia [...] czerwca 2007r. wynika jednoznacznie, iż przebywanie A. M. pod adresem J., ul. [...] było chwilowe i związane z pobieraniem w ZUS w J. emerytury. Od czterech lat A. M. nie mieszka pod tym adresem. Wcześniej kiedy przebywał u A. Z., wyjeżdżał do R. Mieszkał również w swoim domu w D. (Gmina B.). W wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym przez MOPS w R. w związku z wnioskiem A. M. z dnia [...] grudnia 2006r. o skierowanie do domu pomocy społecznej ustalono, iż w/w przybył w swoje rodzinne strony z zamiarem kandydowania do Rady Miejskiej R. Ponadto ustalono, iż w/w ma zamiar powrócić do miejsca swojego zameldowania. Ubiegał się w GOPS w B. o miejsce w domu pomocy społecznej. We wniosku z dnia 2 czerwca 2007r. A. M. prosi o przekazanie dokumentów w sprawie skierowania do domu pomocy społecznej do Ośrodka w J. W uzasadnieniu w/w podaje, że od 1952r. zamieszkiwał na terenie powiatu j. oraz że jest zameldowany na pobyt stały w J. ul. [...], a jego pobyt w R. jest tymczasowy. Przedstawiony stan faktyczny zdaniem tut. Ośrodka przesądza, iż w niniejszej sprawie Gmina J. nie jest miejscem zamieszkania A. M. a zatem MOPS w J. nie jest organem właściwym do rozpoznania wniosku zainteresowanego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Właściwość miejscową gminy zobowiązanej do rozpoznania sprawy dotyczącej świadczenia z pomocy społecznej zgodnie z treścią art. 101 ust. 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Ustawa w art.101 ust. 3 przewiduje, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o świadczenie oraz w sprawach niecierpiących zwłoki, właściwą miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie. Nie dotyczy to jednak spraw - jak w tym przypadku - związanych ze skierowaniem do domu pomocy społecznej. Oznacza to, że w sprawie dotyczącej skierowania do domu pomocy społecznej właściwą do jej rozstrzygnięcia będzie zawsze gmina miejsca zamieszkania osoby zainteresowanej w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 1 w zw. z art. 101 ust. 1 ustawy). Ustawa o pomocy społecznej nie zawiera definicji "miejsca zamieszkania".

Należy zatem odnieść się w tej kwestii do wyjaśnienia pojęcia "miejsca zamieszkania" zawartego w art. 25 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Na prawną konstrukcję miejsca zamieszkania składają się dwa elementy: przebywanie w sensie fizycznym w określonej miejscowości oraz wola, zamiar stałego pobytu, przy czym oba te elementy muszą występować łącznie. Zatem sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości nie stanowi o zamieszkaniu, lecz musi być połączony z przebywaniem w danej miejscowości i to z takim przebywaniem, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów.

Odnosząc ten stan prawny do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy należy według Naczelnego Sądu Administracyjnego uznać, że miasto R., w rozumieniu powołanego art. 25 k.c., spełnia przesłanki miejsca zamieszkania A. M. Wskazuje na to okoliczność, że w okresie zameldowania w J. wyjeżdżał on do R. z zamiarem podjęcia działalności społecznej jako radny. W tym czasie ponadto zainteresowany przebywał okresowo w swoim domu w D. (Gmina B.). Z materiału dowodowego sprawy wynika też, że to w R. korzysta on z opieki lekarskiej. Analiza akt sprawy wskazuje na fakt, że zameldowanie A. M. w J. związane było jedynie z pobieraniem przez niego emerytury we wskazanym mieście. Deklarowana chęć powrotu do powiatu j. nie ma znaczenia w sprawie, ponieważ z J. A. M. został wymeldowany.

Konsekwencją powyższego stanu rzeczy będzie zatem stwierdzenie, że Prezydenta Miasta R. uznać należy zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej za organ właściwy do rozpatrzenia wniosku A. M. o skierowanie jej do Domu Pomocy Społecznej.

Z tego względu na podstawie art. 15 § 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) orzeczono jak w sentencji.