Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Staniszewska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Michał Ruszyński Sędzia WSA Adam Jutrzenka-Trzebiatowski Protokolant st. sekr. sąd. Elżbieta Dzięcielewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2016 r. sprawy ze skargi ze skargi K.K. na decyzję Wojewody z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie wyrażenia zgody na odstępstwo oddala skargę.

W dniu 1 września 2015 r. R.D. zwrócił się do Starostwa Powiatowego z wnioskiem o pozwolenie na budowę budynku usługowego z lokalem mieszkalnym wraz z rozbiórką budynku usługowego, na działce nr [...]. Do wniosku załączone zostało postanowienie Starosty z dnia [...] sierpnia 2015 r. znak: [...], wydane w trybie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm., dalej jako u.P.b.), wyrażające zgodę na odstępstwo od przepisu § 12 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690 ze zm., dalej zwane rozporządzeniem), wydane po uzyskaniu upoważnienia Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2015 r. Odstępstwo dotyczyło usytuowania: ścian bez otworów okiennych i drzwiowych bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną nr ewidencyjny gruntu [...], ściany z dwoma otworami okiennymi bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną nr ewidencyjny gruntu [...], pochylni, w odległości 0,74 cm d granicy z sąsiednią działką budowlaną nr ewidencyjny gruntu [...], dwóch okien połaciowych w odległości 0,6 m od granicy z sąsiednimi działkami budowlanymi nr ewidencyjny gruntu [...].

W wyniku rozpoznania złożonego wniosku decyzją Nr [...] z dnia [...] października 2015 r., znak: [...] Starosta zatwierdził projekt budowlany i udzielił R.D. prowadzącemu działalność gospodarczą pn. W D.R., pozwolenia na budowę budynku usługowego z lokalem mieszkalnym wraz z rozbiórką budynku usługowego na działce nr [...], z uwzględnieniem treści postanowienia z dnia [...] sierpnia 2015 r. w sprawie wyrażenia zgody na odstępstwo.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż działka nr [...] jest bardzo mała, gdyż jej powierzchnia wynosi 77,4m2 , a średnie jej wymiary to - dł. x szer. 11x7,5 m przez co w rezultacie nie daje to możliwości zaprojektowania budynku zgodnie z przepisami techniczno- budowlanymi. Inwestor zaprojektował bryłę budynku w taki sposób by w jak najmniejszym stopniu oddziaływała na działki sąsiednie. Od strony północnej budynek nie będzie posiadał otworów okiennych i drzwiowych co nie wyklucza w przyszłości zabudowy działki nr [...]. Organ podał, iż obecnie na przedmiotowej działce nr [...] znajduje się lokal usługowy (lodziarnia) wykonany z płyty obornickiej. Inwestor, który jest właścicielem lokalu, planuje dostosowanie lokalu do wyższych standardów zarówno funkcjonalnych, jak i estetycznych. Starosta wskazał, iż miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego [...], Obszar Centralny nie przewiduje możliwości modernizacji obecnego lokalu w związku z czym inwestor zamierza wybudować na jego miejscu nowy obiekt. Organ dodał, iż istniejąca zabytkowa zabudowa często jest zlokalizowana na granicy z sąsiednimi działkami budowlanymi więc planowany obiekt nie odbiegałby od jej charakteru. Planowany obiekt zdaniem organu, dostosowany będzie bryłą do istniejącego charakteru zabudowy [...], poprawi wizerunek miejscowości oraz dostępność dla osób niepełnosprawnych. Organ stwierdził, że w przedmiotowej sprawie spełniona została określona w art. 9 ust. 1 u.P.b. ustawowa przesłanka tj. przypadek szczególnie uzasadniony, umożlwiająca zastosowanie odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych.

Organ uznał, iż spełnione zostały wymogi określone w art. 35 u.P.b. Odnosząc się do walorów projektowanej inwestycji Starosta stwierdził, że projekt budowlany budynku został zatwierdzony przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków decyzją z dnia [...] stycznia 2015 r. oraz ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie wykluczają takiej formy zabudowy działki. Planowany obiekt, dostosowany będzie bryłą, elewacją i materiałami wykończeniowymi do istniejącego charakteru zabudowy ul. [...], zdecydowanie poprawi jej wizerunek. Ponadto zdaniem organu obiekt nie spowoduje zagrożenia życia i mienia, nie pogorszy dostępności przez osoby niepełnosprawne oraz nie pogorszy warunków użytkowych oraz stanu środowiska.

W ocenie organu budynek zaprojektowany został zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który w § 19 ust. 1 pkt. 2 przewiduje, że wysokość budynków - do 1,5 kondygnacji od ziemi do okapu + poddasze. Na stoku dopuszcza się wysokość do 2 kondygnacji naziemnych od najniższego punktu terenu do okapu, jeżeli jego najwyższego punktu wysokość budynku nie przekracza 1,5 kondygnacji + poddasze.

Odnosząc się do zacienienia działki sąsiedniej, Starosta wskazał, iż z przedłożonej "Analizy zacienienia ..." wynika, że okna powyżej parteru oraz okna na parterze budynku położonego na działce nr [...] na elewacji południowej są nasłonecznione przez ok. 3 godziny. Okna parteru na elewacji wschodniej zaś są nasłonecznione przez min. 2 godziny. Natomiast okna na poddaszu są nasłonecznione przez ponad 3 godziny. W związku z powyższym zachowany został zdaniem organu warunek § 60 rozporządzenia, który określa wymagane dzienne nasłonecznienie dla budynków sąsiednich. Ponadto organ zwrócił uwagę, iż projektant obiektu stwierdził, iż obiekt nie będzie powodował niezgodnego z prawem zacienienia budynków na działce sąsiedniej, nie zostanie ograniczony dostęp do drogi publicznej dla działek sąsiednich i w wyniku projektowanej zabudowy na działce [...] nie nastąpi pogorszenie warunków zdrowotno - sanitarnych na działkach sąsiednich.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli K. i M.K. zaskarżając jednocześnie postanowienie Starosty z dnia [...] sierpnia 2015 r. znak: [...] o wyrażeniu zgody na odstępstwo. Zaskarżonemu postanowieniu Starosty odwołujący zarzucili naruszenie:

- art. 9 ust. 1 u.P.b. poprzez jego zastosowanie pomimo, że w sprawie nie zachodził żaden szczególnie uzasadniony przypadek uprawniający do zastosowania procedury odstępstwa;

- art. 107 ust. 3 w zw. z art. 126 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm., obecnie Dz. U. z 2016 r. poz. 23, dalej jako kpa) poprzez brak wskazania w uzasadnieniu szczególnych faktów lub okoliczności jakie posłużyły organowi do skorzystania z instytucji wyrażenia zgody na odstępstwo;

- art. 10 kpa poprzez pozbawienie skarżących czynnego udziału w postępowaniu w sprawie udzielenia zgody na odstępstwo oraz braku wcześniejszego poinformowania o treści zgody na odstępstwo.

Zaskarżonej decyzji Starosty odwołujący zarzucili naruszenie:

- art. 35 ust. 1 pkt 1 i 2 u.P.b. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że przedłożony projekt jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i warunkami technicznymi jakim powinny odpowiadać budynki, 

- art. 1 i 11 kpa poprzez nie wyjaśnienie w sposób prawidłowy stanu faktycznego sprawy oraz nieprzeprowadzenie w sposób wyczerpujący postępowania dowodowego, albowiem nie dokonano weryfikacji prawidłowości analizy zacienienia oraz zapisów projektu budowlanego dotyczących analizy obszaru oddziaływania obiektu na nieruchomości sąsiednie,

- art. 84 § 2 w zw. z art. 24 § 1 pkt 4 kpa poprzez dopuszczenie jako dowodu w sprawie analizy zacienienia sporządzonej, w wyniku zgłoszenia uwag przez skarżących, przez pełnomocnika inwestora,

- art. 107 § 3 kpa poprzez pominięcie w uzasadnieniu decyzji i niewskazanie powodów, dla których Starosta przyjął w całości za prawidłową analizę zacienienia oraz zapisy projektu budowlanego dotyczące analizy obszaru oddziaływania obiektu na nieruchomości sąsiednie oraz powodów i przesłanek wydania w sprawie zgody na odstępstwo,

- art. 6, art. 7, art. 8 i art. 11 kpa poprzez złamanie zasad ogólnych postępowania administracyjnego, w wyniku którego doszło do wydania pozytywnej decyzji o udzieleniu pozwolenia na budowę.

Odwołujący wnieśli o uchylenie zaskarżonych decyzji oraz postanowienia w całości i odmowę udzielenia pozwolenia na budowę oraz zatwierdzenia projektu budynku lub ewentualnie uchylenie zaskarżonych decyzji oraz postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W wyniku rozpoznania odwołania decyzją z dnia [...] stycznia 2016 r. nr [...] Wojewoda działając na podstawie art. 138 § 2 kpa:

1. uchylił w całości decyzję organu I instancji przekazując ją do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji; 2. utrzymał w mocy postanowienie Starosty z dnia [...] sierpnia 2015 r. znak: [...] o wyrażeniu zgody na odstępstwo.

Uzasadniając decyzję w zakresie pkt 1 Wojewoda stwierdził, że zaskarżona decyzja wydana została z naruszeniem przepisów prawa, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na rozstrzygnięcie. Po wnikliwej analizie materiału dowodowego przekazanego wraz z odwołaniem, organ odwoławczy stwierdził, że organ I instancji nie dokonał w sposób wyczerpujący sprawdzeń określonych w art. 35 ust. 1 u.P.b. oraz nie zobowiązał inwestora, w drodze postanowienia, do usunięcia wszystkich nieprawidłowości występujących w projekcie budowlanym, czym naruszył przepis art. 35 ust. 3 u.P.b.

W pierwszej kolejności organ odwoławczy wskazał, że pomimo wymogu określonego w treści art. 20 ust. 2 u.P.b., przedłożony projekt budowlany w zakresie branży architektonicznej i konstrukcyjnej nie został poddany sprawdzeniu pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. W ocenie Wojewody projekt budynku usługowego z lokalem mieszkalnym nie dotyczy wskazywanego w art. 20 ust. 3 u.P.b. projektu obiektu budowlanego o prostej konstrukcji w związku z czym nie podlega on wynikającemu z tego przepisu zwolnieniu.

Ponadto przedłożony projekt budowlany wymaga zdaniem organu odwoławczego uzupełnienia w zakresie zgodnym z wymogami określonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 r. i w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (Dz. U. poz. 596 ze zm.), w tym z § 4 ust. 1 § 7.

W ocenie Wojewody w niniejszej sprawie zostało niedostatecznie przedstawione przyjęte rozwiązanie dotyczące gospodarowania odpadami. Z przedłożonego projektu budowlanego wynika, że do gromadzenia odpadów stałych służyć będzie śmietnik zlokalizowany na innej działce, przy czym działka taka nie została wskazana. Ponadto brak szczegółowych informacji na temat dokładnego miejsca gromadzenia odpadów wskazuje na niezgodność z przepisami rozporządzenia oraz ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Zdaniem organu odwoławczego wyjaśnienia w niniejszej sprawie wymaga również posiadanie przez inwestora prawa do dysponowania na cele budowlane działką nr ewid. [...], gdyż oświadczenie złożone przez inwestora zostało podważone przez stronę postępowania przez wskazanie konkretnych okoliczności, tym bardziej, że zarówno wniosek o pozwolenie na budowę jak i oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane obejmują swoim zakresem działkę, która stanowi część pasa drogowego, czyli nieruchomości należące do kategorii rzeczy wyłączonych z obrotu cywilnoprawnego.

Następnie ustosunkowując się do treści odwołania za nieuzasadnione uznał Wojewoda zarzuty dotyczące niezgodności wysokości projektowanego budynku z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przyjętym uchwałą Rady Gminy Nr XIII/92/99 z dnia 8 grudnia 1999 r. W ocenie organu odwoławczego przyjęta w zaprojektowanym budynku wysokość (1,5 kondygnacji nadziemnej: parter + poddasze) spełnia przyjęte w § 19 ust. 1 pkt 2 miejscowego planu ustalenia, również te dotyczące dopuszczalnej wysokości budynku na stoku.

Zdaniem Wojewody projektowany budynek spełnia również warunek dotyczący zapewnienia wymaganego czasu nasłonecznienia pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, określony w rozporządzeniu: § 13 ust 1, § 60. Z przedłożonej jako tom V projektu budowlanego analizy zacieniania i przesłaniania wynika, że planowana inwestycja spełnia zarówno powyższy warunek wymaganego czasu nasłonecznienia, jak i również warunek dotyczący odległości budynku umożliwiający naturalne oświetlenie pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, określony w § 13 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia. Ze sporządzonej analizy wynika, że okna powyżej parteru oraz okno na parterze na elewacji południowej budynku usytuowanego na sąsiedniej działce budowlanej, są nasłonecznione przez około 3 godziny lub więcej, okna parteru na elewacji wschodniej są nasłonecznione przez minimum 2 godziny, a okna na poddaszu są nasłonecznione przez ponad 3 godziny. Od godziny 8.00 okna na ścianach południowej i wschodniej budynku istniejącego są częściowo przesłaniane w poziomie parteru i piętra, natomiast okna dachowe poddasza nie są przesłaniane. O godzinie 10.00 tylko 2 okna na elewacji wschodniej są częściowo przesłanianie, od godziny 10.30. żadne okno nie jest przesłanianie, elewacja wschodnia około godziny 13.00 zostaje przesłaniania własnym cieniem istniejącego budynku. Zatem wymagania stawiane przez warunki techniczne dotyczące nasłonecznienia pomieszczeń zostały spełnione niemal dla wszystkich okien istniejącego budynku, położonych na ścianach i dachu, na który mógłby padać cień od budynku nowoprojektowanego. Wojewoda dodał, iż organ obowiązany jest do sprawdzenia czy opracowanie załączone przez inwestora zawiera wszelkie dane niezbędne do oceny czy planowana inwestycja nie narusza obowiązujących przepisów, ale jeżeli dokumentacja ta nie budzi zastrzeżeń brak jest podstaw, aby odmówić jej waloru wiarygodności.

Odnosząc się do kwestionowanej przez odwołujących poprawności sporządzenia przedłożonej przez inwestora dokumentacji, organ odwoławczy stwierdził, iż jest ona prawidłowa, sporządzona przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia (mgr inż. architekt B.D., uprawniony do wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie w specjalności architektonicznej obejmującej projektowanie bez ograniczeń). Ponadto załączone do analizy rysunki zostały w wystarczający sposób objaśnione, przez co należało uznać, iż analiza jest czytelna. Wojewoda zwrócił uwagę, że skarżący nie przedstawili stosownej opinii czy też innej analizy, z której wynikałoby, że projektowany obiekt będzie powodował zacienianie pomieszczeń mieszkalnych w należącym do nich budynku.

Organ odwoławczy wskazał, że za założenia projektowe pełną odpowiedzialność ponosi autor projektu budowlanego, a organ nie może kwestionować przyjętych przez niego rozwiązań. Obowiązkiem projektanta jest zaprojektować obiekt zgodnie z przepisami i sztuką budowlaną, z uwzględnieniem istniejącego stanu faktycznego, by spełniał on swoje funkcje nie stanowiąc zagrożenia dla zdrowia, życia i mienia ludzi. Projektant potwierdza to składając oświadczenie o sporządzeniu projektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej (art. 20 ust. 4 u.P.b.), za co ponosi odpowiedzialność zawodową. W przedmiotowej sprawie sporządzający opracowanie złożył oświadczenie, iż analiza zacieniania i przesłaniania dla planowanej inwestycji została sporządzona zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.

Organ odwoławczy za nieuzasadnione uznał także podnoszone przez odwołujących argumenty dotyczące błędów w dokumentacji projektowej. Wojewoda zauważył, iż postępowanie toczące się w niniejszej sprawie zainicjowane zostało wnioskiem o pozwolenie na budowę z dnia [...] września 2015 r., którego załącznik stanowi projekt budowlany opracowany w listopadzie 2014 r.

Za nieuzasadnione uznał również Wojewoda zarzuty dotyczące postanowienia Starosty wyrażającego zgodę na odstępstwo. Organ odwoławczy wskazał, iż użycie w treści art. 9 ust. 1 u.P.b. klauzuli generalnej opartej na zastosowaniu pojęcia nieostrego (dopuszczenie odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7 w przypadkach szczególnie uzasadnionych), powoduje, że wypełnienie jej treścią następuje przez organ stosujący prawo, który ma w tej sytuacji obowiązek wyjaśnić okoliczności sprawy i ocenić czy można uznać je za szczególnie uzasadniony przypadek pozwalający na odstępstwo. Wojewoda uznał, iż kwestionowane przez odwołujących postanowienie wyrażające zgodę na odstępstwo wydane zostało zgodnie z prawem i prawidłowo uzasadnione. Wojewoda wskazał, iż Starosta wziął pod uwagę przede wszystkim gabaryty działki, na której planowana jest realizacja przedsięwzięcia oraz istniejący stan zagospodarowania zarówno działki objętej wnioskiem, jak również ul. [...], podkreślając, że planowany obiekt dostosowany będzie bryłą, elewacją i materiałami wykończeniowymi do istniejącego charakteru zabudowy tej ulicy oraz zdecydowanie poprawi jej wizerunek. Odstępstwo nie powoduje zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych, a także pogorszenia warunków zdrowotno-sanitamych i użytkowych oraz stanu środowiska. Tym samym zdaniem Wojewody organ I instancji prawidłowo wyjaśnił okoliczności sprawy i ocenił, że zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.

Za zasadny uznał natomiast Wojewoda zarzut pozbawienia skarżących czynnego udziału w postępowaniu w sprawie udzielenia zgody na odstępstwo. Niemniej jednak biorąc pod uwagę fakt, iż postanowienie w sprawie udzielenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych nie podlega odrębnemu zaskarżeniu i ewentualnie zaskarżone może być tylko na etapie postępowania dotyczącego wydania pozwolenia na budowę, a skarżący z prawa tego skorzystali, Wojewoda stwierdził, iż kwestia ta pozostaje bez wpływu dla przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Od powyższej decyzji w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 sentencji oraz jego uzasadnienia M. i K.K. wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp., domagając się uchylenie zaskarżonej decyzji w pkt 2 oraz w części dotyczącej uzasadnienia dotyczącej kwestii udzielenia zgody na odstępstwo oraz wskazanie okoliczności jakie organ powinien wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy (od 3. akapitu na str. 6 do końca uzasadnienia).

Zaskarżonej decyzji w pkt 2 oraz w zakresie jej uzasadnienie zarzucamy naruszenie przepisów:

- art. 9 ust. 1 i ust. 2 u.P.b. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że w sprawie zachodził szczególnie uzasadniony przypadek uprawniający starostę do udzielenia zgody na odstępstwo, co miało wpływ na wynik sprawy,

- art. 138 § 2 w zw. z art. 10 oraz art. 144 kpa poprzez jego niezastosowanie, polegające na braku uchylenia postanowienia Starosty z dnia [...] sierpnia 2015 r. o wyrażeniu zgody na odstępstwo pomimo, że: a) skarżący byli pozbawieni czynnego udziału w postępowaniu w sprawie udzielenia zgody na odstępstwo, co miało wpływ na udzielenie tej zgody i co stanowi podstawę do wznowienia postępowania w tym zakresie, b) starosta nie ustosunkował się ani w uzasadnieniu postanowienia ani w uzasadnieniu decyzji do zarzutów skarżących związanych z naruszeniem przez planowaną inwestycję ich prawa własności nieruchomości sąsiadującej z nieruchomością inwestora,

- art. 77 i 80 kpa poprzez nierozważenie całego materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz nieprzeprowadzenie dodatkowych ustaleń mogących służyć ustaleniu i prawidłowej ocenie stanu faktycznego,

- art. 6 kpa poprzez naruszenie zasady praworządności polegające na utrzymaniu w mocy postanowienia o udzieleniu zgody na odstępstwo, pomimo że ustalone zostało, iż starosta działał z naruszeniem przepisów kpa, w szczególności uniemożliwił skarżącym obronę swoich praw w postępowaniu o wyrażeniu zgody na odstępstwo,

- art. 7 kpa poprzez naruszenie zasady ustalenia prawdy obiektywnej polegające na utrzymaniu w mocy postanowienia o udzieleniu zgody na odstępstwo, pomimo, że starosta nie ustalił prawdziwego interesu stron tego postępowania, przez co zarówno uzasadnienie postanowienia, jak i decyzji o udzieleniu pozwolenia na budowę dotknięte jest wadą prawną, jak również z tego powodu, że wojewoda pomimo zarzutów zawartych w odwołaniu również nie rozważył argumentów skarżących w postępowaniu odwoławczym dotyczących zgody na odstępstwo uzyskanej bez wiedzy skarżących, a mającej negatywny wpływ na ich prawa i interesy gospodarcze,

- art. 8 kpa poprzez naruszenie zasady pogłębiania zaufania do działania organów w zw. z art. 15 kpa (zasada dwuinstancyjności) polegające na utrzymaniu w mocy postanowienia wydanego w postępowaniu bez udziału skarżących i przyjęcie, że ich udział na etapie wydawania zgody i udzielania pozwolenia "pozostawał bez wpływu dla przedmiotowego rozstrzygnięcia".

Zdaniem skarżących w treści postanowienia starosty o udzieleniu zgody na odstępstwo trudno dopatrzyć się jakiejkolwiek wypowiedzi organu, które świadczyłyby o przeprowadzeniu analizy sprzecznych interesów sąsiedzkich i wskazaniu argumentów dotyczących szczególnie uzasadnionego przypadku, o którym mowa w art. 9 ust. 1 u.P.b., co według skarżących świadczy o zupełnym zbagatelizowaniu wpływu odstępstwa na interesy i prawa właścicieli nieruchomości sąsiednich. W ocenie skarżących nie można uznać za szczególnie uzasadniony przypadek brak innej możliwości posadowienia na działce budynku, który zamierza wznieść inwestor, w sytuacji gdy inwestycja negatywnie oddziałuje na nieruchomość sąsiednią. Inwestor nabywając przedmiotową działkę winien był liczyć się z ograniczeniami, jakie wynikają przede wszystkim z jej wielkości (77,4 m2), jak również z jej położenia.

Zdaniem skarżących organ nie dokonał samodzielnej oceny sytuacji i dowodów zgromadzonych w postępowaniu w zakresie słusznego interesu właścicieli nieruchomości sąsiednich, przez co oprócz przekroczenia granicy uznaniowości, naruszył również przepisy postępowania nakazujące wskazać w uzasadnieniu decyzji przyczyny, z powodu których nie uwzględnił argumentów skarżących, wyrażonych w piśmie z dnia [...] września 2015 r.

Ponadto skarżący podnieśli, że organ zaniechał obowiązku dążenia do ustalenia prawdy obiektywnej przewidzianego w przepisie art. 7 kpa, wskazując, iż w postępowaniu o odstępstwo organ powinien za wszelką cenę dążyć do ustalenia prawdy obiektywnej, tj. do określenia stanu stosunków faktycznych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie w całości podtrzymując stanowisko i argumentację wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Na podstawie zarządzenia sędziego z dnia 19 kwietnia 2016 r. (k.34), w związku z treścią aktu zgonu M.K. oraz treścią aktu poświadczenia dziedziczenia, M.K. został wykreślony jako strona skarżąca, a jedyną skarżącą pozostała K.K..

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga nie była zasadna.

Zarzuty skargi skierowane były na tę część rozstrzygnięcia zwartego w zaskarżonej decyzji, w której organ architektoniczno – budowlany, na podstawie art. 9 ust. 1 u.P.b. wyraził zgodę na odstępstwo od przepisu § 12 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W pozostałej, nie zaskarżonej części, decyzja organu odwoławczego miała charakter kasacyjny. W ocenie organu decyzja pierwszej instancji podlegała uchyleniu, ponieważ przedłożony projekt budowlany nie został poddany sprawdzeniu pod względem zgodności z przepisami przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowalne, nadto projekt wymagał uzupełnienia w zakresie dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno – inżynierskiej, nie dokonano kompletnych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, ponadto wyjaśnienia wymagała kwestia legitymowania się przez inwestora prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Wobec treści skargi i wynikającego z niej zakresu zaskarżenia, przedmiotem badania Sądu w analizowanej sprawie była prawidłowość rozstrzygnięcia opartego na art. 9 u. P.b.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 i ust. 2 u.P.b. w przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuszcza się odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o których mowa w art. 7. Odstępstwo nie może powodować zagrożenia życia ludzi lub bezpieczeństwa mienia, a w stosunku do obiektów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 - ograniczenia dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz nie powinno powodować pogorszenia warunków zdrowotno-sanitarnych i użytkowych, a także stanu środowiska, po spełnieniu określonych warunków zamiennych. Właściwy organ, po uzyskaniu upoważnienia ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bądź odmawia zgody na odstępstwo.

Przed przystąpieniem do rozważań nad merytoryczną stroną rozstrzygnięcia opartego na art. 9 u.P.b., należy zwrócić uwagę, że od postanowienia wydanego w trybie art. 9 ust. 2 nie przysługuje zażalenie, a w związku z tym w myśl art. 124 § 2 kpa, wykładanego a contrario – nie wymaga ono uzasadnienia. Konieczne jest natomiast, aby organ architektoniczno – budowlany w uzasadnieniu decyzji o pozwoleniu na budowę przedstawił przesłanki udzielenia bądź odmowy zgody na odstępstwo od przepisów techniczno budowlanych. Nadto, obowiązujące przepisy nie przewidują odrębnej formy rozpatrzenia i załatwienia kwestii postanowień zaskarżonych w odwołaniu (art. 142 kpa). Stanowisko organu odwoławczego co do rozpatrzonego postanowienia wyrażone jest w uzasadnieniu decyzji odwoławczej, a nie w jej sentencji bądź w odrębnym orzeczeniu (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2012 r., sygn. II OSK 1461/ 11, Lex ).

W sentencji zaskarżonej decyzji organ zawarł odrębne rozstrzygnięcie w kwestii zgody na odstępstwo udzielone w trybie art. 9 u.P.b., jednak uchybienie to, w rozumieniu art. 145 §1 pkt 1 lit. "c" ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie miało wpływu na treść rozstrzygnięcia w sprawie.

Odstępstwo umożliwiające modyfikację szczegółowych, bezwzględnie obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych może być udzielone jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych, a więc mających w sobie element wyjątkowości. Wobec tego organ administracji architektoniczno-budowlanej powinien brać pod uwagę charakter przepisu techniczno-budowlanego, od którego ma być udzielone odstępstwo, ukształtowanie nieruchomości, na której ma być realizowany obiekt budowlany, stan zagospodarowania nieruchomości sąsiednich, ocenę proponowanych rozwiązań w świetle zasad wiedzy technicznej. W sytuacjach szczególnych wynikających z warunków lokalnych, takich jak kształt i wymiary nieruchomości, położenie względem nieruchomości sąsiednich, ukształtowanie terenu, stan zagospodarowania danej nieruchomości i terenów sąsiadujących, istnieje potrzeba wyważenia interesów indywidualnych i interesu publicznego, która uzasadniałaby wyłączenie stosowania określonych przepisów techniczno-budowlanych (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 czerwca 2007 r., VII SA/Wa 431/07, LEX nr 338565; wyrok WSA w Szczecinie z dnia 23 stycznia 2008 r., II SA/Sz 734/06, LEX nr 510937).

Za przypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu art. 9 ust. 1 należy uznać sytuację, kiedy inwestor – pomimo wykazania prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane i przeznaczenia terenu, na którym położona jest ta nieruchomość, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na takie cele – nie może zrealizować swojego prawa podmiotowego, jakim jest prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, ze względu na obowiązujące przepisy techniczno-budowlane (wyrok NSA z dnia 23 lutego 2007 r., II OSK 381/06, ONSA WSA 2007, nr 6, poz. 134).

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2015r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wyraził zgodę na odstępstwo od przepisu § 12 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 5 pkt 2 rozporządzenia. Odstępstwo dotyczyło usytuowania: ścian bez otworów okiennych i drzwiowych bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną nr ewidencyjny gruntu [...], ściany z dwoma otworami okiennymi bezpośrednio przy granicy z sąsiednią działką budowlaną nr ewidencyjny gruntu [...], pochylni, w odległości 0,74 cm d granicy z sąsiednią działką budowlaną nr ewidencyjny gruntu [...], dwóch okien połaciowych w odległości 0,6 m od granicy z sąsiednimi działkami budowlanymi nr ewidencyjny gruntu [...].

Postanowienie wydane zostało po uprzednim uzyskaniu upoważnienia Ministra Infrastruktury i Rozwoju do wyrażenia zgody na przedmiotowe odstępstwo.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że na działce nr [...] znajduje się lokal usługowy (lodziarnia) wykonany z płyty obornickiej. Planowana inwestycja zmierza do dostosowania lokalu do wyższych standardów estetycznych oraz funkcjonalnych. Gabaryty działki nr [...] nie dają możliwości zaprojektowania budynku zgodnie z przepisami techniczno – budowalnymi w zakresie zachowania otworów okiennych i ścian od granicy z działkami [...]. Istniejąca zabudowa zabytkowa w miejscowości [...] jest często zlokalizowana na granicy z sąsiednimi działkami budowlanymi. Decyzją z dnia [...] lipca 2013 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków udzielił pozwolenia na budowę budynku jednorodzinnego z lokalem usługowym przy ul. [...] na działce nr [...], zlokalizowanej na terenie wpisanym do rejestru zabytków pod nr [...] zespołu urbanistyczno– krajobrazowego miejscowości [...].

Powyższe okoliczności pozwalają na przyjęcie, że stan faktyczny dawał podstawy do przyjęcia, że w analizowanej sprawie zaistniał przypadek szczególny, uzasadniający odstępstwo od przepisów techniczno – budowlanych, w rozumieniu przytoczonego powyżej art. 9 ust. 1 u.P.b.

W sprawie przeprowadzono analizę zacieniania i przesłaniania (Tom V projektu budowalnego). Autor analizy stwierdził, że wymagania stawiane przez warunki techniczne dotyczące nasłonecznienia pomieszczeń zostały spełnione niemal dla wszystkich okien budynku istniejącego. Odnośnie spełnienia warunku z § 13 rozporządzenia stwierdzono, że odległość obiektu z pomieszczeniami na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umożliwiać naturalne oświetlenie dla tych pomieszczeń – co uznaje się za spełnione jeżeli odległość budynku /elementu przesłaniającego (odległość przesłaniania) od okna budynku przesłanianego (od wewnętrznego lica ściany) jest większa niż wysokość przesłaniania. Z analizy przeprowadzonej przez autora projektu wynika, że również ten warunek został spełniony.

Z treści uzasadnienia decyzji oraz zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że rozstrzygając sprawę organ uwzględnił wpływ odstępstwa na stan bezpieczeństwa dla życia ludzi oraz na mienie, ograniczenie dostępności dla osób niepełnosprawnych, a także pogorszenie warunków zdrowotno – sanitarnych i użytkowych oraz stan środowiska.

W tak ustalonych okolicznościach sprawy należało uznać, że wydana decyzja w zakresie wyrażenia zgody na odstępstwo, w trybie art. 9 ust. 1 u.P.b., nie narusza przepisów prawa.

Nie były zasadne również pozostałe zarzuty skargi. W toku postępowania organ wyjaśnił stan faktyczny i prawny sprawy, a zebrany materiał dowodowy, w zakresie wyrażenia zgody na odstępstwo, był wystarczający do podjęcia merytorycznego rozstrzygnięcia. Analiza sprawy dowodzi, że postępowanie zostało przeprowadzone z poszanowaniem zasad ogólnych procedury administracyjnej. Odnosząc się do zarzutu skargi, należy w tym miejscu ponownie wskazać, że na postanowienie wydane w trybie art. 9 u.P.b. nie przysługuje odrębny środek zaskarżenia, co oznacza że strona niezadowolona z rozstrzygnięcia może je kwestionować w odwołaniu od decyzji I inst., z którego to prawa strona skorzystała.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ.U. z 2002 r. nr 153 poz. 1270), skarga podlegała oddaleniu.