Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Sobielarska Sędziowie WSA Jolanta Dargas WSA Przemysław Żmich (spr.) Protokolant Zbigniew Dzierzęcki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2011 r. sprawy ze skargi I. S. i L. B. na bezczynność Prezydenta [...] w przedmiocie rozpoznania wniosku w sprawie odszkodowania 1. zobowiązuje Prezydenta [...] do rozpoznania wniosku W. S. z dnia 4 czerwca 1998 r. oraz wniosku B. B. z dnia 27 lipca 2000 r. o przyznanie odszkodowania za nieruchomość [...] położoną przy ulicy [...], oznaczoną nr hip. "[...]" w terminie dwóch miesięcy od daty zwrotu akt administracyjnych wraz z prawomocnym wyrokiem; 2. stwierdza, że bezczynność Prezydenta [...] miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Prezydenta [...] na rzecz skarżących: I. S. i L. B. solidarnie kwotę 100 (sto) złotych, tytułem zwrotu wpisu sądowego oraz po 257 (dwieście pięćdziesiąt siedem) złotych na rzecz każdego ze skarżących, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

I. S. i L. M. wniosły do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Prezydenta W. zarzucając organowi przekroczenie terminów załatwienia sprawy. W skardze wniosły o: 1) zobowiązanie Prezydenta W. do wydania decyzji w terminie 7 dni od daty rozpoznania skargi; 2) zobowiązanie Prezydenta W. do ukarania dyscyplinarnego pracownika winnego niezałatwienia spraw w terminie; 3) zasądzenie kosztów postępowania na rzecz skarżących. W uzasadnieniu skargi skarżące zaznaczyły, że od dnia 4 czerwca 1998 r. toczy się przed Prezydentem W. postępowanie o ustalenie odszkodowania na rzecz I. S. oraz L. M. za nieruchomość przejętą dekretem z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta [...]., położoną w W. przy ul. [...], nr hip. "[...]".

Skarżące wskazały, że pismem z 20 grudnia 2004 r. – po sześciu latach od wszczęcia postępowania - zostały poinformowane, że sprawa zostanie rozpoznana w terminie dwóch miesięcy od momentu zgromadzenia całości materiału dowodowego w sprawie. Pismem z dnia 21 kwietnia 2010 r. skarżące wezwały organ do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. W odpowiedzi z dnia 11 maja 2010 r. Prezydent W. poinformował, że sprawa zostanie rozstrzygnięta – decyzja w sprawie zostanie wydana – do dnia 31 października 2010 r. Pomimo wyznaczenia wskazanego terminu do dnia złożenia niniejszej skargi decyzja nie została wydana.

Skarżące podkreśliły, że w okresie od dnia 11 maja 2010 r. do dnia 23 października 2010 r. organ nie przeprowadził żadnych czynności dowodowych, nie zbadał także należycie stanu posiadanych dokumentów. Jakiekolwiek działania organu miały miejsce dopiero 4 listopada 2010 r., kiedy to organ wezwał skarżące do złożenia odpisów postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku. Skarżące zauważyły, że przez okres 13 lat organ nie zadbał o zgromadzenie kompletu dokumentacji niezbędnej do wydania decyzji.

Skarżące zauważyły również, że z nieznanych przyczyn czas wydania decyzji został przedłużony do 31 marca 2011 r.. Pomimo złożenia kompletu wymaganych dokumentów organ do chwili obecnej nie wydał przedmiotowej decyzji.

I. S. i L. M. dodały również, że na skutek złożonego przez nie zażalenia Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. w dniu [...] maja 2010 r. wydało postanowienie uznające wniesiony środek zaskarżenia za zasadny i wyznaczyło Prezydentowi W. termin załatwienia sprawy do dnia 5 lipca 2011 r. Pomimo upływu terminu decyzja do chwili obecnej nie została wydana.

Skarżące wskazały, że pomimo upływu 13 lat do dnia dzisiejszego organ nie rozpoznał sprawy. Podkreśliły, że przedmiotowa sprawa została wszczęta w 1998 r. i pomimo wezwania organu do jej rozstrzygnięcia nie została zakończona wydaniem decyzji, tym samym przewlekłość postępowania jest bezsporna i niewątpliwa.

W odpowiedzi na skargę Prezydent W. wyjaśnił, że w toku postępowania dotyczącego rozpoznania wniosku dawnych właścicieli o przyznanie odszkodowania za grunt nieruchomości położonej przy ul. [...], nr hip. "[...]" zgromadzono szereg materiałów mających na celu określenie, czy nieruchomość spełnia przesłanki wyznaczone w art. 215 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 102, poz. 651 ze zm.). W przedmiotowej sprawie konieczne będzie wykonanie operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości. Organ zauważył, że pismem z dnia 31 marca 2010 r. strony zostały poinformowane o przyczynach niedotrzymania terminu określonego w art. 35 Kpa oraz że postępowanie zostanie zakończone w terminie do dnia 31 sierpnia 2011 r.

Prezydent W. przyznał, że postanowieniem z dnia [...] maja 2011 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wyznaczyło Prezydentowi W. termin załatwienia sprawy do dnia 5 lipca 2011 r., w związku z czym organ wystąpił do Kolegium pismem z dnia 31 maja 2011 r. o analizę podjętego działania, gdyż organem właściwym rozpatrzenia zażalenia jest Wojewoda [...], skoro organem pierwszej instancji jest Prezydent W. wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Wobec powyższego Prezydent W. wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest uzasadniona.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do stanowiska radcy prawnego B. D. o niewyczerpaniu przez skarżących w niniejszej sprawie środka zaskarżenia. Poza sporem jest, że skarżące złożyły w dniu 1 kwietnia 2011 r. zażalenie na niezałatwienie sprawy o odszkodowanie za nieruchomość warszawską oznaczoną nr hip. [...]. Okoliczność ta wynika z treści uzasadnienia postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...] maja 2011 r., nr [...]. Zdaniem Sądu, skarżące w ten sposób wyczerpały tryb zaskarżenia i zastosowały się do obowiązku o, którym mowa w art. 52 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej Ppsa. Dla uznania dopuszczalności skargi znaczenie bowiem miało to, że skarżące wniosły zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie. Na dopuszczalność skargi w niniejszej sprawie nie miało – w ocenie Sądu - wpływu to, że zażalenie zostało rozstrzygnięte przez organ rzeczowo niewłaściwy w sprawie. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. miało bowiem obowiązek zbadania z urzędu swej właściwości (art. 19 Kpa), a następnie przekazania podania do organu właściwego w trybie art. 65 p 1 Kpa, co pozostawało poza zakresem działania skarżących. W niniejszej sprawie nie było zatem powodu do odrzucenia skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 Ppsa.

Przechodząc do meritum sprawy Sąd zauważa, że wniosek poprzednika prawnego I. S., tj. W. S. (spadkobiercy po W. i S. małż. S.) organ otrzymał w dniu 5 czerwca 1998 r., natomiast wniosek poprzednika prawnego L. B., tj. B. B. (spadkobiercy po W. i S. małż. S.) organ otrzymał w dniu 2 sierpnia 2000 r. Oba wnioski zawierały m.in. żądanie przyznania odszkodowania za nieruchomość [...] położoną przy ul. [...], oznaczoną nr hip [...]. W dniu 2 kwietnia 2001 r. Starosta Powiatu W. decyzją nr [...] rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 214 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, 651 ze zm.) negatywnie opisane wyżej wnioski poprzedników prawnych skarżących, w części dotyczącej zwrotu przedmiotowej nieruchomości. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje, że pierwsze czynności dowodowe w sprawie odszkodowawczej Prezydent W. podjął w 2004 r. występując do właściwych jednostek organizacyjnych i wydziałów o przedłożenie: wypisu z ewidencji gruntów, mapy zasadniczej z naniesionymi granicami nieruchomości, decyzji komunalizacyjnych, dokumentów dotyczących istnienia księgi wieczystej oraz informacji dotyczących planu zagospodarowania przestrzennego (pismo z dnia 28 września 2004 r. Nr [...]; pismo z dnia grudnia 2004 r., nr [...]). Jak wynika z akt sprawy następne czynności dowodowe Prezydent W. podjął w 2009 r. (występując o: informacje z rejestru gruntów, materiały archiwalne – plan miejscowy z 1931 r. bądź innych materiałów planistycznych, dokumenty inwentaryzacyjne Biura Odbudowy Stolicy z lat 1945 -1946, dokumentację, informacje i dokumenty dotyczące lokalizacji i realizacji inwestycji na przedmiotowym gruncie (pisma: z dnia 3 lutego 2009 r., nr [...]; z dnia 15 września 2009 r., nr [...]; z dnia 15 września 2009 r., nr [...]; z dnia 12 listopada 2009 r., nr [...]; z dnia 12 listopada 2009 r., nr [...]; z dnia 10 grudnia 2009 r., nr [...]). Po otrzymaniu będących w dyspozycji adresatów dokumentów i informacji (jako ostatnie materiały organ otrzymał dokumentację z Archiwum Państwowego W. w dniu 12 kwietnia 2010 r.) oraz po otrzymaniu w dniu 21 kwietnia 2010 r. wniosku pełnomocnika skarżących o wskazanie terminu zakończenia sprawy organ pismem z dnia 11 maja 2010 r. wyznaczył nowy termin załatwienia sprawy informując, że decyzja zostanie wydana do dnia 31 października 2010 r. W kolejnym piśmie z dnia 4 listopada 2010 r. organ zwrócił się do stron o przedłożenie postanowień spadkowych oraz ponownie wyznaczył nowy termin na załatwienia sprawy informując, że decyzja zostanie wydana do dnia 31 marca 2011 r. Pismem z dnia 31 marca 2011 r. Prezydent W. poinformował strony o konieczności wykonania operatu szacunkowego oraz wyznaczył nowy termin na załatwienie sprawy informując, że decyzja zostanie wydana do dnia 31 sierpnia 2011 r. Po rozpatrzeniu zażalenia skarżących na niezałatwienie sprawy w terminie Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. postanowieniem z dnia [...] maja 2011 r., nr [...] wyznaczyło Prezydentowi W. termin dodatkowy na załatwienie sprawy do dnia 5 lipca 2011 r. Z oświadczenia pełnomocnika organu złożonego na rozprawie wynika, że w sprawie nie została wydana decyzja, lecz we wrześniu 2011 r. został sporządzony operat szacunkowy.

Mając na uwadze opisany wyżej tok postępowania organu Sąd podziela stanowisko skarżących, że w niniejszej sprawie Prezydent W. pozostaje w bezczynności. Sąd zwraca uwagę, że organ, mimo upływu okresu kilkunastu lat od momentu wszczęcia postępowania o odszkodowanie za nieruchomość warszawską nadal rozpatruje sprawę. Sąd zauważa, że Prezydent W. wielokrotnie i znacznie przekroczył maksymalny 2-miesięczny termin ustawowy na załatwienie sprawy, nowe terminy wyznaczone przez organ oraz dodatkowy termin na załatwienie sprawy wyznaczony przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. Wyznaczane przez organ pierwszej instancji nowe terminy załatwienia sprawy w każdym przypadku obejmowały okresy przekraczające przewidziany przez Kodeks termin maksymalny (art. 35 § 3 Kpa). Skutkiem takiego postępowania organu była konieczność ponawiania tych samych czynności procesowych celem wyjaśnienia aktualnego stanu prawnego istniejącego na przedmiotowym gruncie.

Sąd uznał, że istniejąca w niniejszej sprawie bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa – przepisów art. 35 § 3 i art. 37 § 2 Kpa w zw. z art. 12 § 1 Kpa. O kwalifikowanym naruszeniu tych przepisów świadczy to, że Prezydent W. znacznie przekroczył maksymalny 2-miesięczny termin ustawowy na załatwienie sprawy oraz dodatkowy termin na załatwienie sprawy wyznaczony przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. Z akt sprawy nie wynika, aby po dniu 17 maja 2011 r. (data wejścia w życie nowelizacji przepisu art. 149 Ppsa polegającej na dodaniu zapisu obligującego Sąd do oceny charakteru bezczynności organu) organ podejmował czynności zmierzające do załatwienia niniejszej sprawy. Mimo upływu ponad pięciu miesięcy od wskazanej wyżej daty organ, mimo złożenia przez skarżące zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie oraz skargi na bezczynność, nie wydał w sprawie decyzji. Prezydent. W. w odpowiedzi na skargę nie wskazał przy tym jakie konkretne powody uniemożliwiały organowi załatwienie sprawy w terminie. Co prawda na rozprawie pełnomocnik organu oświadczył, że we wrześniu 2011 r. została wykonana wycena nieruchomości, jednakże w aktach sprawy brak dowodów na to, że organ zlecił wykonanie operatu szacunkowego biegłemu rzeczoznawcy.

Mając na uwadze to, że sprawa niniejsza jest sprawą z zakresu nieruchomości warszawskich, gdzie organ, prócz zgromadzenia dokumentacji odnoszącej się do statusu faktyczno-prawnego gruntu, musi uzyskać również wycenę nieruchomości sporządzoną przez niezależnego biegłego, do której strony mogą wnieść uwagi, Sąd uznał za zasadne wyznaczenie Prezydentowi W. terminu na załatwienie sprawy wynoszącego dwa miesiące od daty zwrotu akt administracyjnych wraz z prawomocnym wyrokiem.

Biorąc to wszystko pod uwagę Sąd, na podstawie art. 149 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł, jak w sentencji wyroku. O zwrocie należnych skarżącym kosztów postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).