Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Karol Pawlicki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Aleksandra Kiersnowska-Tylewicz Sędzia WSA Dominik Mączyński po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 17 grudnia 2015 r. sprawy ze skargi [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stanowiska wierzyciela w sprawie zarzutów na postępowanie egzekucyjne oddala skargę.

W dniu [...] grudnia 2014 r. Burmistrz Miasta i Gminy [...] wystawił przeciwko [...] S. A. z siedzibą w [...], tytuł wykonawczy nr [...] obejmujący podatek od nieruchomości za 2009 r. Odpis tytułu wykonawczego doręczono stronie w dniu [...] grudnia 2014 r.

W dniu [...] grudnia 2014 r. Spółka, reprezentowana przez doradcę podatkowego, wniosła zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej. Spółka zarzuciła, że:

1. egzekucja została podjęta w zakresie nieistniejącego obowiązku, gdyż organ nie doręczył Spółce decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego za 2009 r.,

2. decyzji pierwszej instancji nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności, a tym samym obowiązek wynikający ze wskazanej w tytule wykonawczym decyzji z dnia [...] października 2014 r. nie był wykonalny,

3. skoro decyzji pierwszej instancji nie doręczono i nie nadano jej rygoru natychmiastowej wykonalności to egzekucja należności była niedopuszczalna,

4. egzekucja została podjęta na podstawie tytułu wykonawczego, który nie spełnia wymagań określonych w art. 27 u.p.e.a.

Postanowieniem z dnia [...] lutego 2015 r. nr [...] Burmistrz Miasta i Gminy [...], na podstawie art. 34 § 4 i 5 w związku z art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm. – dalej: "u.p.e.a."), uznał za niezasadne zarzuty wniesione przez Spółkę.

W uzasadnieniu postanowienia wierzyciel wskazał, że decyzja Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] października 2014 r. nr [...] doręczona została pełnomocnikowi w dniu [...] października 2014 r. i stronie w dniu [...] października 2014 r., natomiast postanowienie Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w sprawie nadania ww. decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności doręczone zostało Spółce [...] listopada 2014 r. i pełnomocnikowi w dniu [...] listopada 2014 r.

W zażaleniu z dnia [...] marca 2015 r. Spółka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz uwzględnienie zarzutów podniesionych w dniu [...] grudnia 2014 r. Zarzucono, że został pominięty jedyny skuteczny w tej sprawie tryb doręczenia decyzji i postanowienia, tj. tryb określony w art. 152a Ordynacji podatkowej.

Postanowieniem z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu, na podstawie art. 17 pkt 1, art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 267 ze zm. – dalej: "K.p.a.") oraz art. 17 § 1, art. 18, art. 33, art. 34 u.p.e.a. utrzymało w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym zobowiązany, negując to postępowanie, jest uprawniony do wniesienia zarzutu tylko z przyczyn enumeratywnie wyliczonych w art. 33 u.p.e.a.

W niniejszej sprawie Spółka wnosząc zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, podniosła zarzut:

- nieistnienia i braku wykonalności obowiązku - pkt 1,

- niedopuszczalności egzekucji administracyjnej - pkt 6,

- niespełnienia w tytule wykonawczym wymogów określonych w art. 27 u.p.e.a.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu nie stwierdziło uchybień skutkujących obowiązkiem uznania wniesionych zarzutów za zasadne.

Obowiązek uiszczenia przez Spółkę podatku od nieruchomości za 2009 r. w łącznej kwocie [...] zł został określony przez Burmistrza Miasta i Gminy [...] decyzją z dnia [...] października 2014 r. nr [...]. Zdaniem strony obowiązek nie istnieje bowiem ww. decyzja nie została Spółce skutecznie doręczona.

Pełnomocnik Spółki pismem z dnia [...] października 2014 r. wniósł o doręczenie wszelkiej korespondencji na adres elektroniczny: [...].

Zawiadomieniem z dnia [...] października 2014 r. Burmistrz Miasta i Gminy [...] poinformował stronę i pełnomocnika, że w przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie jest skuteczne, jeżeli adresat potwierdzi odbiór pisma w sposób, o którym mowa w art. 152a § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej.

Zdaniem wierzyciela podany adres elektroniczny nie spełnia wymogów nałożonych ww. przepisem prawa - brak elektronicznej skrzynki podawczej na platformie ePUAP.

Poinformowano, że w związku z powyższym organ będzie doręczał korespondencję na podstawie art. 144 Ordynacji podatkowej tj. za pośrednictwem operatora pocztowego. Decyzję doręczono w dniu [...] października 2014 r. o czym świadczy załączone do akt sprawy zwrotne potwierdzenie odbioru korespondencji.

Przedmiotowa decyzja była również w dniu wystawienia tytułu wykonawczego wykonalna bowiem postanowieniem z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] Burmistrz Miasta i Gminy [...] decyzji tej nadal rygor natychmiastowej wykonalności. Postanowienie doręczono w dniu [...] listopada 2014 r.

Ponadto Spółka zarzuciła niedopuszczalność egzekucji z powodu niedoręczenia decyzji z dnia [...] października 2014 r. nr [...] oraz postanowienia z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...].

W świetle ww. wyjaśnień dotyczących braku możliwości doręczenia korespondencji w sposób żądany przez stronę ww. zarzut również uznać należy za nieuzasadniony. Do czasu spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych dotyczących doręczania pism w formie dokumentu elektronicznego, które określają przepisy prawa, korespondencja mogła zostać doręczona tylko za pośrednictwem operatora pocztowego, co też wierzyciel uczynił.

Za bezzasadny organ uznał zarzut niespełnienia w tytule wykonawczym wymogów określonych w art. 27 u.p.e.a. Zdaniem strony tytuł wykonawczy nie spełnia określonego w art. 27 § 1 pkt 3 wymogu, w myśl którego tytuł wykonawczy zawiera "treść podlegającego egzekucji obowiązku, podstawę prawną tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a w przypadku egzekucji należności pieniężnej, także określenie jej wysokości, terminu, od którego nalicza się odsetki z tytułu niezapłacenia należności w terminie, oraz rodzaju i stawki tych odsetek", bowiem błędnie określono w nim, że egzekwowany obowiązek jest wymagalny.

Obowiązek podlegający egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego z dnia [...] grudnia 2014 r. nr [...] jest wymagalny, wynika z nieostatecznej decyzji, której został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Przedmiotowy tytuł wykonawczy zawiera wszystkie wymagane ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji elementy.

W skardze z dnia [...] czerwca 2015 r. Spółka, reprezentowana przez adwokata, wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu oraz poprzedzającego go postanowienia Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] lutego 2015 r., a także zwrot kosztów postępowania, w tym zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie:

1. art. 33 § 1 pkt 1, pkt 2 oraz pkt 6 u.p.e.a., przez uznanie za bezzasadne zarzutów nieistnienia obowiązku, braku wymagalności oraz niedopuszczalności egzekucji w sytuacji, w której egzekucję podjęto pomimo niedoręczenia zobowiązanemu decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego oraz pomimo nienadania tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności;

2. art. 33 § 1 pkt 10 u.p.e.a., przez uznanie za bezzasadny zarzutu nieprawidłowego sporządzenia tytułu wykonawczego w sytuacji, w której błędnie określono w nim, że egzekwowany obowiązek jest wymagalny.

Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Na podstawie art. 34 § 1 u.p.e.a. zarzuty zgłoszone w trakcie postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów. Dopiero po otrzymaniu ostatecznego postanowienia w sprawie stanowiska wierzyciela organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, a jeżeli zarzuty są uzasadnione - o umorzeniu postępowania egzekucyjnego albo zastosowaniu mniej uciążliwego środka egzekucyjnego - art. 34 § 4 u.p.e.a.

Podstawę zarzutów stanowią sytuacje wskazane w art. 33 u.p.e.a. tj:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku;

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej;

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia, o którym mowa w art. 3 i 4;

4) błąd co do osoby zobowiązanego;

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym;

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanie środka egzekucyjnego;

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1;

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego;

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny;

10) niespełnienie wymogów określonych w art. 27.

Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym zobowiązany negując to postępowanie, jest uprawniony do wniesienia zarzutu tylko z przyczyn enumeratywnie wyliczonych w powyższym przepisie.

W badanej sprawie Spółka wnosząc zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej, podniosła zarzut:

- nieistnienia i braku wykonalności obowiązku - pkt 1,

- niedopuszczalności egzekucji administracyjnej - pkt 6,

- niespełnienia w tytule wykonawczym wymogów określonych w art. 27 u.p.e.a.

W ocenie Sądu prawidłowo organy stwierdziły, że podniesione zarzuty nie znajdują uzasadnienia.

Bezzasadny okazał się zarzut braku doręczenia decyzji oraz postanowienia o nadaniu tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, z uwagi na przesłanie go w formie papierowej, pomimo żądania doręczania pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Stosownie do art. 144a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r.; poz. 613; dalej: O.p.) doręczenie pism następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, jeżeli strona spełni jeden z następujących warunków:

1) złoży podanie w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub portal podatkowy;

2) wniesie o doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskaże organowi podatkowemu adres elektroniczny;

3) wyrazi zgodę na doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej i wskaże organowi podatkowemu adres elektroniczny.

Powyższa norma funkcjonuje w określonym otoczeniu prawnym, które regulowane jest wymienionymi w nim przepisami ustawy z 18 lipca 2002 r.o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2013 r, poz. 1422), a także ustawą z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2014 r., poz. 1114.), do której z kolei nawiązuje przepis art. 152a O.p.

Z regulacji powyższych wynika, że identyfikacja użytkownika systemów teleinformatycznych udostępnianych przez podmioty określone w art. 2 następuje przez zastosowanie kwalifikowanego certyfikatu przy zachowaniu zasad przewidzianych w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262), lub profilu zaufanego ePUAP – art. 20a ust 1 ustawy. Nawiązuje do tego wprost wskazany już art. 152 a § 1 pkt 3 O.p. Chodzi o to aby organ dysonował urzędowym poświadczeniem odbioru pisma, bowiem z tym faktem należy wiązać wprowadzenie go do obrotu prawnego. Z drugiej strony art. 144a § 1 O.p. stanowi dla strony postepowania gwarancję, że bez jej zgody lub wniosku (także bez czynności wniesienia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej) nie będzie musiała korzystać ze środków komunikacji elektronicznej i utrzymywać infrastruktury niezbędnej do wymiany dokumentów z organem w drodze elektronicznej.

Z wyjaśnień organu oraz akt sprawy wynika, że Spółka wystąpiła z wnioskiem o doręczanie jej korespondencji za pomocą środków komunikacji elektronicznej jednak nie wskazała organowi podatkowemu skrzynki podawczej na platformie ePUAP, zatem zasadnie organ uznał brak możliwości doręczania pism w sposób wskazany we wniosku.

Biorąc powyższe pod uwagę, doręczenie przez organ pierwszej instancji za pośrednictwem operatora pocztowego decyzji, jak i postanowienia o nadaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, mimo złożenia przez Spółkę pisma o doręczanie jej korespondencji w drodze elektronicznej, nie stanowi naruszenia przepisów prawa dotyczących doręczania korespondencji.

Jeśli doręczenie decyzji oraz postanowienia nastąpiło w formie papierowej, to nie można powiedzieć, że nie doszło do skutecznego doręczenia takiego pisma w jeden ze sposobów przewidzianych w O.p. Tak doręczona decyzja oraz postanowienie wchodzą do obrotu prawnego, bowiem strona miała możliwość zapoznania się z jej treścią.

W ocenie Sądu doręczenie przez organ pierwszej instancji za pośrednictwem operatora pocztowego decyzji (postanowienia) mimo złożenia przez skarżącą Spółkę wniosku o doręczanie jej korespondencji w drodze elektronicznej, nie stanowi naruszenia art. 144a § 1 O.p.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w orzecznictwie sądowoadministracyjnym wyrażane jest stanowisko, że nie ma normy przewidującej bezskuteczność doręczenia decyzji w formie papierowej w sytuacji, gdy strona wnioskowała o doręczanie decyzji za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej w formie dokumentu elektronicznego. Przepis art. 39¹ § 1 k.p.a. (odpowiednio art. 144a § 1 O.p.) określa bowiem warunki, które muszą być spełnione, aby możliwe było dokonywanie doręczeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej, nie stanowi jednak podstawy do kwestionowania prawidłowości doręczania decyzji w formie papierowej, czy też nie wyłącza zasady pisemności postępowania administracyjnego (por. wyrok WSA we Wrocławiu z 8 sierpnia 2014 r., II SA/Wr 420/14, z dnia 18 września 2013 r., II SA/Wr 420/13 - publikowane na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Przyjąć zatem należy, że jeżeli doręczenie decyzji (postanowienia) nastąpiło do rąk adresata (pełnomocnika strony jak w niniejszej sprawie), choćby w formie papierowej, to nie można powiedzieć, że nie doszło do skutecznego doręczenia takiego pisma w jeden ze sposobów przewidzianych w O.p. Tak doręczona decyzja (postanowienie) wchodzi do obrotu prawnego, bowiem strona miała możliwość zapoznania się z jej treścią.

Zdaniem Sądu doręczenie decyzji (postanowienia) do rąk adresata w formie papierowej, pomimo wniosku o doręczanie korespondencji za pomocą środków komunikacji elektronicznej, które nie prowadzi do ograniczenia praw strony w zakresie ochrony jej interesów, nie stanowi naruszenia przepisów postępowania, które mogłoby mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Nie znajdują zatem uzasadnienia sformułowane zarzuty skargi dotyczące naruszenia art. 33 § 1 pkt 1, pkt 2 oraz pkt 6 u.p.e.a., poprzez uznanie za bezzasadne zarzutów nieistnienia obowiązku, braku wymagalności oraz niedopuszczalności egzekucji w sytuacji, w której egzekucję podjęto pomimo niedoręczenia zobowiązanemu decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego oraz pomimo nienadania tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności oraz art. 33 § 1 pkt 10 u.p.e.a. poprzez uznanie za bezzasadny zarzutu nieprawidłowego sporządzenia tytułu wykonawczego w sytuacji, w której błędnie określono w nim, że egzekwowany obowiązek jest wymagalny.

Wobec powyższego Sąd, po rozpoznaniu sprawy w trybie uproszczonym, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.