Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tomasz Zbrojewski po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 21 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Łd 985/19 o odrzuceniu skargi P. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2019 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 21 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Łd 985/19, odrzucił skargę P. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2019 r., nr [...].

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że zaskarżoną decyzję doręczono skarżącemu (w trybie art. 44 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm., zwana dalej: "k.p.a.") w dniu 14 października 2019 r. Decyzja zawierała prawidłowe pouczenie o terminie i sposobie wniesienia skargi do sądu administracyjnego. W związku z tym trzydziestodniowy termin do wniesienia skargi do sądu upływał w dniu 13 listopada 2019 r. Tymczasem skarga w niniejszej sprawie została wniesiona dopiero w dniu 12 grudnia 2019 r., tj. z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 53 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm., zwana dalej: "p.p.s.a).

Z tych względów Sąd, na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 i § 3 p.p.s.a., skargę odrzucił.

W zażaleniu na powyższe postanowienie P. D. wniósł o jego uchylenie, dopuszczenie dowodu z dokumentu w postaci zaświadczenia o zameldowaniu oraz o zasądzenie od organu kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie:

- art. 42 § 1 k.p.a., poprzez błędne przyjęcie, że skarżącemu prawidłowo doręczano pisma w toku postępowania na adres zamieszkania, w sytuacji gdy adres, pod którym organ doręczał skarżącemu pisma w toku postępowania, w tym zaskarżoną decyzję, takim adresem nie jest;

- art. 44 § 4 k.p.a., poprzez błędne zastosowanie i uznanie, że decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2019 r., przesłana na ustalony przez organy administracyjne adres skarżącego: ul. N. [...] m. [...], L., została doręczona skarżącemu w drodze doręczenia zastępczego w dniu 14 października 2019 r., w sytuacji gdy P. D. od dnia 7 listopada 2016 r., nie przebywa pod wskazanym adresem, bowiem jest zameldowany i zamieszkuje pod adresem ul. O. [...] m. [...] L., zaś decyzję odebrał osobiście bezpośrednio od organu w dniu 15 listopada 2019 r.;

- art. 7, art. 77 oraz art. 80 w zw. z art. 39 k.p.a., poprzez brak podjęcia, pomimo wynikającego wprost z powołanych przepisów obowiązku, jakichkolwiek czynności zmierzających do ustalenia prawidłowego adresu zamieszkania strony postępowania, w tym całkowite pominięcie złożonej do akt sprawy prowadzonej przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...] notatki skarżącego, zawierającej wyjaśnienie odnośnie aktualnego adresu zamieszkania, a nadto błędne przyjęcie, iż rzeczona decyzja została skutecznie doręczona skarżącemu w dniu 14 października 2019 r., w sytuacji gdy skarżący odebrał ją dopiero w dniu 15 listopada 2019 r., co doprowadziło do bezpodstawnego odrzucenia skargi;

- art. 58 § 1 pkt 2 w zw. z art. 53 § 1 p.p.s.a., poprzez niewłaściwe zastosowanie, a zarazem całkowicie dowolne uznanie, że skarżący wniósł skargę z uchybieniem terminu do jej wniesienia, podczas gdy skarga została złożona w ustawowym, trzydziestodniowym terminie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], w odpowiedzi na wezwanie Sądu, w piśmie z dnia 26 lutego 2020 r. poinformowało, że "nie dysponuje notatką sporządzoną przez skarżącego w dniu odbioru kserokopii zaskarżonej decyzji (dotyczącą jego miejsca zamieszkania), gdyż taka notatka nie została przez Niego sporządzona".

W odpowiedzi na zażalenie S. S.A. z siedzibą w W. wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne.

Zgodnie z art. 53 § 1 p.p.s.a., skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a. Powyższy termin ma charakter terminu prekluzyjnego, co oznacza, iż sąd administracyjny uwzględnia jego upływ z urzędu i z tej przyczyny, w razie jego przekroczenia, odrzuca wniesioną skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 p.p.s.a.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, należy podzielić stanowisko skarżącego, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy, nie doszło do skutecznego doręczenia P. D. zaskarżonej decyzji, a tym samym nie zaistniały podstawy do odrzucenia skargi. Przyjdzie bowiem zauważyć, że w toku postępowania administracyjnego żadna przesyłka skierowana do skarżącego nie została mu doręczona, w tym zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego. Skarżący kasacyjnie nie miał żadnej wiedzy na temat toczącego się postępowania administracyjnego. Zastosowanie przepisu art. 44 § 4 k.p.a. i uznanie, iż doszło do doręczenia decyzji w sytuacji, gdy strona jej nie odebrała, może nastąpić jedynie wtedy, gdy próbę doręczenia dokonano na właściwy adres strony. Organy administracji publicznej przyjęły za aktualny adres wynikający z rejestru gruntów – L., ul. N. [...] m. [...]. Tymczasem, jak twierdzi skarżący, co wynika także z załączonego przez niego zaświadczenia z dnia 7 listopada 2016 r., zameldowany jest pod adresem – L., ul. O. [...] m. [...]. W aktach administracyjnych sprawy znajdują się ponadto kserokopie dokumentów (wniosek P. D. o wydanie decyzji o warunkach zabudowy z dnia [...] kwietnia 2017 r., decyzja wydana na jego rzecz w dniu [...] lipca 2017 r., pismo z dnia 28 czerwca 2018 r. Z. [...] sp. z o.o. w L.), w których jako adres do korespondencji dla skarżącego wskazano ul. O. [...] m. [...], L. Na marginesie, w aktach sprawy brak jest notatki, na którą powołuje się skarżący w złożonym zażaleniu.

Sąd w składzie obecnie orzekającym stoi na stanowisku, że w przypadku, gdy organ oparł się na danych z rejestru gruntów i gdy wszelka korespondencja wystosowana do strony na adres z niego wynikający, nie została podjęta przez stronę, w toku trwającego postępowania, a z akt sprawy wynika także inny adres strony, to nie ma podstaw do przyjęcia fikcji prawnej doręczenia korespondencji.

Podkreślić należy, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie zawierają szczególnych norm regulujących zasady ustalania adresów stron, ustala się je na podstawie wszystkich informacji możliwych do uzyskania przez organ, w tym również na podstawie ewidencji gruntów i budynków. Z przepisów nie wynika jednak, aby rejestr ten miał szczególne nadrzędne znaczenie jako podstawa do ustalania adresów stron w celu doręczenia im pism w postępowaniu administracyjnym. Nie wynika to ani z art. 21, ani z art. 22 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, bowiem znaczenie danych z ewidencji gruntów i budynków jest ograniczone do kwestii ściśle wskazanych w art. 21 ust. 1 tego prawa, lecz nie do doręczeń pism, które odbywa się na ogólnych zasadach z k.p.a. (zob. wyrok NSA z dnia 28 sierpnia 2019 r., sygn. akt II OSK 2002/18 i powołane tam orzecznictwo).

W rozpoznawanej sprawie organy nie podjęły żadnych czynności zmierzających do ustalenia adresu skarżącego, opierając się bezkrytycznie na danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków, pomijając znajdujące się w aktach sprawy dokumenty. Wszelkie próby doręczeń zakończyły się zwrotem korespondencji.

Mając na uwadze powyższe, uznać należy, iż w sprawie nie ziściła się przesłanka uznania doręczenia decyzji za skuteczne w trybie art. 44 k.p.a. W konsekwencji stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż zaskarżona decyzja została doręczona w dniu 14 października 2019 r., a wywiedziona pismem z dnia 12 grudnia 2019 r. skarga została wniesiona już po upływie ustawowego terminu, nie zasługiwało na podzielenie. Inna ocena zaistniałej sytuacji, wobec opisanych wyżej okoliczności, oznaczałaby ograniczenie stronie konstytucyjnego prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł jak w postanowieniu.

Odnosząc się do zawartego w zażaleniu wniosku o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego, stwierdzić należy, że nie może on być uwzględniony przez Naczelny Sąd Administracyjny, bowiem art. 203 i 204 p.p.s.a., które regulują kwestie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego, nie mają zastosowania do postępowania toczącego się na skutek wniesienia zażalenia na rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji.