Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska (spr.), Sędziowie sędzia WSA Marek Leszczyński,, asesor sądowy WSA Barbara Romanczuk, , po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 listopada 2020 r. w trybie uproszczonym sprawy ze skargi Ł. G. na bezczynność Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B. w przedmiocie informacji publicznej 1. umarza postępowanie w sprawie zobowiązania Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B. do załatwienia wniosku Ł. G. z dnia [...] września 2020 r. o udzielenie informacji publicznej; 2. stwierdza, że Zarząd Koła Łowieckiego "B." w B. dopuścił się bezczynności; 3. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 4. zasądza od Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B. na rzecz skarżącego Ł. G. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Skargą sporządzoną [...] października 2020r., złożoną za pośrednictwem Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B. a przekazaną sądowi w dniu [...] października 2020r. Ł. G. zarzucił Zarządowi Koła Łowieckiego "B." bezczynność w rozpatrzeniu jego wniosku o udostępnienie informacji publicznej, złożonego pocztą elektroniczną w dniu [...] września 2020r.

Skarżący podał, że w złożonym (na adres e-mail biura Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B.) w dniu [...] września 2020r. wniosku zawarł dziesięć merytorycznych pytań dotyczących działalności koła łowieckiego, odpowiedź na które jest informacją publiczną. W ustawowym terminie 14 dni na udzielenie odpowiedzi na wniosek, informacja publiczna nie została udostępniona. Skarżący nie został przy tym powiadomiony o powodach opóźnienia, terminie udostępnienia informacji, ani o ewentualnych kosztach związanych ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku. Skarżący powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych wskazał, że nieodebranie czy nieodczytanie przez organ wniosku wysłanego do niego przy użyciu poczty elektronicznej, nie może obciążać wnioskodawcy. We wnioskach skargi, skarżący wniósł o zobowiązanie organu do rozpoznania wniosku o udostępnienie informacji publicznej oraz zasądzenie od organu na jego rzecz kosztów postępowania sądowego.

W odpowiedzi na skargę Prezes Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B. podał, że udzielił skarżącemu odpowiedzi na zadane pytania niezwłocznie po wpłynięciu skargi tj. [...] października 2020r. Udzielenie odpowiedzi na wniosek skarżącego z dnia [...].09.2020 r. nastąpiło w treści odpowiedzi na skargę, która została doręczona pełnomocnikowi skarżącego. Organ twierdził, że o skierowaniu w/w wniosku do Zarządu Koła dowiedział się dopiero ze skargi. Być może osoba odpowiedzialna nie odebrała poczty elektronicznej. Jest to możliwe tym bardziej, że email zawierający żądanie informacji publicznej był bez tytułu, a taka wiadomość mogła być przeniesiona do kosza z uwagi na bezpieczeństwo w sieci. Nadto Prezes Koła zarzucił wnioskodawcy, że nie przedstawił on potwierdzenia doręczenia przesłanej informacji.

Wniósł o oddalenie skargi na bezczynność.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje;

Sprawa niniejsza została skierowana do rozpoznania w trybie uproszczonym stosownie do treści art. 119 pkt 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którym może być rozpoznana w trybie uproszczonym sprawa, w której przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego.

Skarga podlegała uwzględnieniu albowiem do bezczynności w zakresie udostępnienia informacji publicznej doszło, gdyż załatwienie wniosku nastąpiło z naruszeniem ustawowego terminu do udostępnienia informacji publicznej i już po złożeniu skargi, co czyniło bezprzedmiotowym wyłącznie zobowiązanie do załatwienia wniosku ale obligowało sąd do merytorycznej oceny stanu bezczynności.

Bezspornym jest, że informacje objęte wnioskiem skarżącego złożonym w na adres e-mail biura Zarządu Koła Łowieckiego "B." w B. w dniu [...] września 2020r., mieściły się w zakresie przedmiotowo- podmiotowym ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (tj. Dz. U. z 2018r.,poz. 1330, dalej: u.d.i.p.).

Zakres podmiotowy stosowania u.d.i.p. określa art. 4 ustawy, zgodnie z którym do udostępnienia informacji publicznej obowiązane są władze publicznej oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w tym w szczególności, między innymi, organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, jeżeli posiadają taką informację. O tym, czy dany podmiot jest zobowiązany do udzielenia informacji publicznej decyduje wykonywanie przez niego zadań mających charakter publiczny.

Kwestia zaliczenia kół łowieckich do podmiotów objętych relacją u.d.i.p. była przedmiotem oceny Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w postanowieniu z 28 listopada 2013r. (sygn. I OZ 1153/13) jednoznacznie stwierdził, że koła łowieckie są "innymi podmiotami wykonującymi zadania publiczne" w rozumieniu u.d.i.p. Koła łowieckie wykonują bowiem zadania administracji państwowej związane z łowiectwem w rozumieniu art. 1 ustawy z 13 października 1995r. Prawo łowieckie (tj. Dz. U. z 2018r., poz.2033). Są podstawowymi podmiotami wydzierżawiającymi obwody łowieckie, na których prowadzą gospodarkę łowiecką, będącą – w myśl art. 8 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie – elementem ochrony środowiska przyrodniczego, obejmującego ochronę zwierząt łownych, gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej. Koła łowieckie współpracują z jednostkami organizacyjnymi Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, sporządzając roczne plany łowieckie podlegające zatwierdzeniu przez nadleśniczego PGL Lasy Państwowe. Zwierzęta łowne w stanie wolnym, stanowią dobro ogólnonarodowe i są własnością Skarbu Państwa (vide: art. 2 ustawy Prawo łowieckie). Zadania realizowane przez Polski Związek Łowiecki oraz organy statutowe związku, ze względu na cel, mają charakter zadań publicznych.

Informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa, o ile odnosi się do faktów (vide, między innymi: wyrok WSA w Gliwicach z 3 września 2007r. sygn. IV SAB/Gl 28/07). Zgodnie z art. 1 ust. 1 u.d.i.p. informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, w szczególności o sprawach wymienionych w art. 6 u.d.i.p. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. udostępnieniu podlega więc informacja o majątku publicznym, w tym majątku Skarbu Państwa, którego część stanowią zgodnie z art. 2 ustawy Prawo łowieckie zwierzęta łowne w stanie wolnym. Nadto zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3 u.d.i.p. udostępnieniu podlega informacja o podmiotach zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej i zasadach ich funkcjonowania. Nadto w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p. udostępnieniu podlega informacja publiczna o danych publicznych, w tym treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć.

Przy wykładni przepisu należy się kierować treścią art. 61 Konstytucji RP, przewidującego prawo obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i podmiotów wykonujących zadania publiczne. Prawo dostępu do informacji publicznej ma charakter powszechny, jest przyznane każdemu a od osoby wykonującej to prawo, nie jest wymagane wykazywanie interesu prawnego lub faktycznego (Vide: art. 2 ust. 1 u.d.i.p.). Nie ulega wątpliwości, że informacje objęte wnioskiem strony z dnia 17 września 2020r., odnosiły się bezpośrednio do zadań publicznych wykonywanych przez koło łowieckie "B." w B., co nie było kwestionowane przez adresata wniosku. Pytania dotyczyły przychodów z gospodarki łowieckiej, organizacji gospodarki łowieckiej na terenie dzierżawionym przez koło, kolizji zwierząt łownych z pojazdami mechanicznymi, wydatków koła łowieckiego, subwencji, pożyczek, dotacji otrzymanych przez koło, gratyfikacji finansowych członków koła, przypadków bezzwłocznego uśmiercenia zwierzęcia.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni od złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2 . Podmiot obowiązany do udzielenia informacji publicznej ma odpowiedzieć na wniosek na tyle szybko, na ile pozwalają mu siły i środki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od otrzymania wniosku. Za wniosek pisemny w rozumieniu art. 10 ust. 1 u.d.i.p. uznawane jest przesłanie wniosku pocztą elektroniczną (e-mailem) i to nawet wtedy, gdy do jego autoryzacji nie zostanie użyty podpis elektroniczny (vide: wyrok NSA z 16 marca 2009r. sygn. I OSK 1277/08). W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że do obowiązków organu administracji publicznej należy taka konfiguracja poczty elektronicznej, w tym filtrów antyspamowych oraz takie zorganizowanie obsługi technicznej poczty elektronicznej organu, aby zapewnić bezproblemowy i niezwłoczny odbiór przesłanych na ten adres podań (vide postanowienia NSA: z 10 września 2015r. sygn. I OSK 1968/15 i z 3 listopada 2015r. sygn. I OSK 1940/15). Podkreślane jest także, że skutki błędów i nieprawidłowości w zakresie kształtowania i obsługiwania przez organy administracji publicznej oficjalnych systemów służących do komunikacji i z tymi organami (poczty elektronicznej, systemów ePUAP) nie mogą być przerzucane na korzystających z tych systemów (tak w postanowieniu NSA z 5 listopada 2015r. sygn. I OZ 1414/15 i wyroku NSA z 16 lutego 2016r. sygn. I OSK 2186/14). Nieodebranie czy też nieodczytanie przez organ wysłanego do niego przy użyciu poczty elektronicznej wniosku, nie może obciążać wnioskodawcy ( vide: postanowienie NSA z 18 listopada 2015r. sygn. I OSK 2897/15). Wydruk z poczty elektronicznej nadawcy stanowi dostateczny dowód, że wiadomość zawierająca wniosek została wysłana (vide: wyrok NSA z 16 września 2016r. sygn. I OSK 1924/16). Zatem nieskuteczne jest tłumaczenie Prezesa Koła, że wiadomość z dnia 17.09.2020 r., z takich czy innych powodów, nie została odczytana. Wydruk o nadaniu wiadomości, załączony do skargi, był wystarczający.

Ustawowy maksymalny termin do udzielenia odpowiedzi na pytania zawarte we wniosku skarżącego z [...] września 2020r. mijał [...] października 2020r. Bezspornym jest, że informacja publiczna stanowiąca odpowiedź na pytania objęte wnioskiem została udostępniona stronie w dniu [...] października 2020r. tj. z chwilą doręczenia pełnomocnikowi skarżącego odpowiedzi na skargę, a więc z 3-tygodniowym opóżnieniem. Załatwienie sprawy z wniosku skarżącego nastąpiło przy tym już po złożeniu skargi do sądu administracyjnego, co uzasadnia stwierdzenie, że do bezczynności organu doszło. W sytuacji bowiem załatwienia sprawy po wniesieniu skargi na bezczynność organu, sąd umarza postępowanie wyłącznie w zakresie przewidzianego art. 149 § 1 pkt 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, środka w postaci zobowiązania organu do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności. Nie zwalnia to jednak sądu z obowiązku orzekania, czy do bezczynności organu (lub przewlekłości postępowania organu) doszło stosownie do treści art. 149 § 1 pkt 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ani od oceny charakteru bezczynności lub przewlekłości postępowania stosownie do treści art. 149 § 1a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Sąd nie dopatrzył się rażącego charakteru bezczynności organu. Samo przekroczenie terminu załatwienia sprawy nie świadczy o rażącym charakterze opóźnienia. W orzecznictwie sądów administracyjnych jako rażąco naruszająca prawo jest traktowana bezczynność organu w stanie, w którym bez żadnych wątpliwości i wahań w kontekście okoliczności danej sprawy można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. W przypadku przekroczenia przez organ ustawowego terminu załatwienia sprawy, o tym, czy bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, nie decyduje tylko sam przedmiot sprawy ale wszystkie okoliczności z tym związane, w tym także czas trwania bezczynności (vide wyroki NSA: z 21 lipca 2017r. sygn. I OSK 2808/15 i z 8 lipca 2015r. sygn. I OSK 237/15). Bezczynność o charakterze rażącego naruszenia prawa ma miejsce wówczas, gdy w sposób jednoznaczny i znaczący doszło do przekroczenia terminów określonych przepisami prawa na dokonanie danej czynności a zarazem nie zachodzą okoliczności usprawiedliwiające bezczynność (vide: wyrok NSA z 8 lipca 2015r. sygn. I OSK 1514/14). Charakter rażący ma bezczynność o znamionach "wyjątkowej" (vide: wyrok NSA z 26 lutego 2016r. sygn. I OSK 2451/14). O "rażącym naruszeniu prawa" w postaci bezczynności może świadczyć zlekceważenie wnioskodawcy i jego żądania (vide wyroki NSA: z 6 września 2016r. sygn. I OSK 296/15 i z 26 lutego 2016r. sygn. I OSK 2451/14).

W okolicznościach niniejszej sprawy należy mieć na uwadze, że opóźnienie w załatwieniu wniosku skarżącego nie było nadmierne a stan epidemii w kraju i powszechnie znane, związane z nim trudności z zapewnieniem nieprzerwanej pracy biur małych jednostek organizacyjnych, stanowią obiektywne usprawiedliwienie tego opóźnienia.

Brak przymiotu rażącego naruszenia prawa przy stwierdzonej bezczynności organu wykluczył orzekanie z urzędu o nałożeniu grzywny a strona o nałożenie grzywny nie wnosiła.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł, jak w sentencji (art. 149 § 1 pkt 1, pkt 3, § 1a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Konsekwencją uwzględnienia skargi było – stosownie do treści art. 200 w związku z art. 210 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania sądowego, na które złożył się wpis od skargi (100 złotych), koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika (480 złotych) oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa (17 złotych).