Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 15 czerwca 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Renata Kubot-Szustowska Sędziowie Sędzia WSA Joanna Sekunda – Lenczewska (spr.) Sędzia WSA Magdalena Sieniuć Protokolant Specjalista Anna Kośka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2018 roku sprawy ze skarg K. G., K. K. i A. O. na uchwałę Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 22 grudnia 2009 roku nr XLIX/1444/09 w przedmiocie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie: a) ze skargi K. G. co do obwodu łowieckiego numer 46 w części obejmującej działki o numerze ewidencyjnym: [...], [...] i co do obwodu łowieckiego numer 63 w części obejmującej działki o numerze ewidencyjnym: [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...]; b) ze skargi K. K. co do obwodu łowieckiego numer 31 w części obejmującej działki o numerze ewidencyjnym: [...], [...], [...]; c) ze skargi A. O. co do obwodu łowieckiego numer 46 w części obejmującej działkę o numerze ewidencyjnym [...]; 2) zasądza od Sejmiku Województwa Łódzkiego na rzecz K. G., K. K. i A. O. kwoty po 300 (trzysta) złotych dla każdej z tych osób tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. a.bł.

Pismem z dnia 13 lutego 2018 r. K. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwałę Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 22 grudnia 2009 r. nr XLIX/1444/09 w sprawie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie zarzucając sprzeczność z prawem powstałą w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie sygn. akt P 19/13 i zaskarżając ww. uchwałę w części dotyczącej obwodów łowickich nr [...] i [...] określonych w załączniku do uchwały. Skarga została zarejestrowana za sygn. akt II SA/Łd 310/18.

Skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały obejmującej działki ewidencyjne:

a/ w obrębie ewidencyjnym [...], jednostce ewidencyjnej gmina N., powiecie [...] - wchodzące w skład obwodu łowieckiego nr [...], dla których Sąd Rejonowy w Ł. prowadzi księgę wieczystą [...],

b/ w obrębie ewidencyjnym [...], jednostce ewidencyjnej gmina N., powiecie [...] - wchodzące w skład obwodu łowieckiego nr [...], dla których Sąd Rejonowy w Ł. prowadzi księgi wieczyste [...], [...], [...], których to działek właścicielem jest skarżący oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi skarżący wyjaśnił, że pismem z dnia 18 stycznia 2018r. złożył do Sejmiku Województwa Łódzkiego wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, polegającego na podjęciu przez Sejmik Województwa Łódzkiego dnia 22 grudnia 2009 r. uchwały nr XLIX/1444/09 (zmienionej uchwałą nr XX/367/12) w sprawie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie w oparciu o przepis art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2168), zarzucając tej uchwale sprzeczność z prawem powstałą w związku z wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2015 r. w sprawie o sygn. akt P 19/13, po którym przepis art. 27 ust. 1 prawa łowieckiego z 13 października roku 1995 utracił z dniem 22 stycznia 2016 roku moc obowiązującą, ze względu na niezgodność z art. 64 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP polegającą na upoważnieniu do objęcia reżimem obwodu łowieckiego nieruchomości bez zapewnienia jej właścicielowi odpowiednich środków ochrony praw w sytuacji sprzeciwu wobec wykorzystywania należącej do niego nieruchomości na cele związane z organizacją i prowadzeniem polowań na zwierzęta.

W odpowiedzi z dnia 30 stycznia 2018 r. udzielonej przez Przewodniczącego Sejmiku Województwa Łódzkiego, stwierdzono że Sejmik podjął wskazaną wyżej uchwałę w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie, po zaopiniowaniu go przez dyrektorów Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi, Poznaniu, Katowicach, Radomiu, Zarządy Okręgowe Polskiego Związku Łowieckiego w Piotrkowie Trybunalskim, Sieradzu, Łodzi, Skierniewicach, Płocku, Kaliszu oraz Izbę Rolniczą Województwa Łódzkiego — w trybie obowiązującego wówczas art. 27 prawa łowieckiego z dnia 13 października roku 1995 oraz po uzgodnieniu z sejmikami województw sąsiednich, które dokonały stosownych uzgodnień w drodze ich uchwał. Dalej w odpowiedzi podniesiono, że trwają prace legislacyjne nad zmianą prawa łowieckiego, oraz że po zakończeniu prac ustawodawczych Samorząd Województwa Łódzkiego planuje niezwłocznie podjąć prace dotyczące podziału województwa na obwody łowieckie. Na koniec w piśmie zawarto pouczenie o tym, że zgodnie z ustawą z dnia 7 kwietnia roku 2017 o zmianie ustawy kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw usunięto możliwość wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa, który występował wcześniej w ustawie z 5 czerwca 1998 o samorządzie województwa oraz że po wspomnianej nowelizacji każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej może zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

Skarżący podkreślił, że we wskazanej odpowiedzi na wezwanie skarżącego Sejmik nie odniósł się w żadnym zakresie do faktu utraty mocy obowiązującej art. 27 prawa łowieckiego w związku z wejściem w życie wskazanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca roku 2014 i odpadnięciem podstawy prawnej podjętej uchwały. Sejmik nie podjął też uchwały unieważniającej uchwałę nr XLIX/1444/09 częściowo lub w całości ani też nie podjął uchwały zmieniającej w/w uchwałę podjętą sprzecznie z prawem.

Zdaniem skarżącego zaskarżona uchwała została podjęta w sposób naruszający konstytucyjne prawa i wolności skarżącego, któremu nie została zapewniona prawnie skuteczna możliwość sprzeciwienia się włączeniu posiadanej nieruchomości do obwodu łowieckiego, jak wymaga tego art. 64 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.

Skarżący podkreślił, że nie zgadza się na wykorzystywanie jego nieruchomości na cele związane z organizowaniem i prowadzeniem polowań na zwierzęta, w tym z użyciem broni palnej (która stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi utrzymywanych na gruntach skarżącego włączonych do obwodów łowieckich).

Skarżący wbrew własnej woli nabył status właściciela nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego, a ponieważ Sejmik Województwa Łódzkiego nie zmienił ani nie uchylił czy nie unieważnił zaskarżonej uchwały - gwarantowane konstytucją prawa skarżącego nadal są naruszane, jego prawo własności jest ograniczane obowiązkami biernymi: znoszenia polowań organizowanych bez zgody a nawet wiedzy skarżącego i bez możności sprzeciwienia się im; znoszenia gospodarowania gruntami skarżącego przez koła łowieckie w zakresie gospodarski łowieckiej, czyli przez podmiot, któremu nie dawał prawa posiadania czy użytkowania lub używania gruntu, a ponadto skarżący ma obowiązek czynny: informować właściwy organ Inspekcji Weterynaryjnej lub urząd gminy albo najbliższy zakład leczniczy dla zwierząt o dostrzeżonych objawach chorób zwierząt żyjących wolno oraz ma obowiązek współdziałać z dzierżawcami i zarządcami w zabezpieczaniu gruntów przed szkodami łowieckimi, za które to szkody można dochodzić odszkodowania jedynie na zasadach ogólnych .

Pismem z dnia 14 lutego 2018 r. K. K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwałę Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 22 grudnia 2009 r. nr XLIX/1444/09 w sprawie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie w części dotyczącej obwodu łowieckiego nr [...] określonego w załączniku do tej uchwały, zarzucając sprzeczność z prawem powstałą w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13. Skarga została zarejestrowana za sygn. akt II SA/Łd 311/18.

Skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w części obejmującej działki ewidencyjne w obrębie ewidencyjnym [...], jednostce ewidencyjnej gmina B., powiecie [...]- wchodzące w skład obwodu łowieckiego nr [...], dla których Sąd Rejonowy w Ł. prowadzi księgi wieczyste: [...] i [...], których to działek właścicielem jest skarżąca oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu skargi skarżąca wyjaśniła, że pismem doręczonym dnia 18 stycznia 2018 r. złożyła do Sejmiku Województwa Łódzkiego wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, polegającego na podjęciu przez Sejmik Województwa Łódzkiego uchwały z dnia 22 grudnia 2009 r. nr XLIX/1444/09 zmienionej uchwałą nr XX/367/12 w sprawie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie w oparciu o przepis art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2015 r. poz. 2168), zarzucając tej uchwale sprzeczność z prawem powstałą w związku z wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. w sprawie sygn. akt P 19/13.

Jak dalej wyjaśniła skarżąca, w odpowiedzi z dnia 30 stycznia 2018 r. udzielonej przez Przewodniczącego Sejmiku Województwa Łódzkiego stwierdzono, że Sejmik podjął wskazaną wyżej uchwałę w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie, po zaopiniowaniu przez dyrektorów Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi, Poznaniu, Katowicach, Radomiu, Zarządy Okręgowe Polskiego Związku Łowieckiego w Piotrkowie Trybunalskim, Sieradzu, Łodzi, Skierniewicach, Płocku, Kaliszu oraz Izbę Rolniczą Województwa Łódzkiego — w trybie obowiązującego wówczas art. 27 ustawy Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 r. oraz po uzgodnieniu z sejmikami województw sąsiednich, które dokonały stosownych uzgodnień w drodze uchwał. W odpowiedzi podniesiono również, że trwają prace legislacyjne nad zmianą prawa łowieckiego oraz, że po zakończeniu prac ustawodawczych Samorząd Województwa Łódzkiego planuje niezwłocznie podjąć prace dotyczące podziału województwa na obwody łowieckie.

Skarżąca podkreśliła następnie, że w ww. odpowiedzi na wezwanie Sejmik nie odniósł się w żadnym zakresie do faktu utraty mocy obowiązującej art. 27 ustawy Prawo łowieckie w związku z wejściem w życie wskazanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. i odpadnięciem podstawy prawnej podjętej uchwały. Sejmik nie podjął też uchwały unieważniającej uchwałę nr XLIX/1444/09 częściowo lub w całości ani też nie podjął uchwały zmieniającej ww. uchwałę podjętą sprzecznie z prawem.

W ocenie wnoszącej skargę zaskarżona uchwała została podjęta w sposób naruszający jej konstytucyjne prawa i wolności, mając na względzie że nie została zapewniona prawnie skuteczna możliwość sprzeciwienia się włączeniu posiadanej nieruchomości do obwodu łowieckiego, jak wymaga tego art. 64 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Skarżąca podkreśliła, że nie zgadza się na wykorzystywanie własnej nieruchomości na cele związane z organizowaniem i prowadzeniem polowań na zwierzęta, w tym z użyciem broni palnej, która stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt domowych i hodowlanych utrzymywanych na gruntach skarżącej włączonych do obwodów łowieckich. Skarżąca wyjaśniła przy tym, że wbrew własnej woli nabyła status właściciela nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego, a ponieważ Sejmik Województwa Łódzkiego nie zmienił ani nie uchylił czy nie unieważnił zaskarżonej uchwały - jej gwarantowane konstytucją prawa nadal są naruszane, prawo własności jest ograniczane obowiązkami biernymi znoszenia polowań organizowanych bez zgody a nawet wiedzy skarżącej i bez możności sprzeciwienia się im; znoszenia gospodarowania gruntami skarżącej przez koła łowieckie w zakresie gospodarki łowieckiej, czyli przez podmiot, któremu nie dawała prawa posiadania czy użytkowania lub używania gruntu, a ponadto skarżąca ma czynny obowiązek informować właściwy organ Inspekcji Weterynaryjnej lub urząd gminy albo najbliższy zakład leczniczy dla zwierząt o dostrzeżonych objawach chorób zwierząt żyjących wolno oraz ma obowiązek współdziałać z dzierżawcami i zarządcami w zabezpieczaniu gruntów przed szkodami łowieckimi, za które to szkody można dochodzić odszkodowania jedynie na zasadach ogólnych.

Skarżąca wskazała w dalszej kolejności, że Trybunał Konstytucyjny zauważył, że konieczność znoszenia przez właściciela faktu wykonywania polowania na terenie jego nieruchomości jest podstawowym ograniczeniem prawa własności. Uciążliwość tego ograniczenia jest tym większa, że wykonywanie polowania wiąże się z używaniem przez myśliwych broni palnej, co może powodować zagrożenie dla życia i zdrowia wszelkich osób przebywających na terenie, na którym się ono odbywa, wiąże się również z ryzykiem powstania szkód w mieniu (szkody łowieckie). Właścicielom nieruchomości wchodzących w skład obwodu łowieckiego nie przysługują zarazem żadne środki prawne umożliwiające wyrażenie sprzeciwu wobec wykonywania polowania na gruntach będących przedmiotem ich własności.

K. K. stwierdziła, że pozostawanie w obrocie prawnym powyżej wskazanej uchwały, mimo braku istnienia podstawy prawnej, oznacza istnienie stanu istotnego i rażącego naruszenia prawa, albowiem uchwała Sejmiku wywierająca bezpośrednie skutki prawne w sferze uprawnień i obowiązków osób trzecich, w tym właściciela nieruchomości, nie może mieć charakteru samoistnego i zachowywać moc obowiązującą mimo tego, że podstawa do jej wydania odpadła, a zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego sposób wyznaczania obwodów łowieckich zastosowany przy jej podejmowaniu naruszał konstytucyjnie chronione uprawnienia właścicieli nieruchomości. Skarżąca dodała, że Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na konieczność eliminowania z obrotu prawnego wydanych przed ogłoszeniem wyroku Trybunału rozstrzygnięć opartych na podstawie przepisów, których niekonstytucyjność stwierdził Trybunał oraz wydanych w przedmiocie zastosowania tych przepisów wyroków sądowych, względnie użycia innych środków procesowych w celu sanacji stanu niekonstytucyjności, w obszarze stosowania prawa i jego kontroli. Fakt, że przepis art. 27 ust. 1 Prawo łowieckie nie może być stosowany, poczynając od daty jego uchwalenia został utrwalony w orzecznictwie przez prawomocne wyroki sądów administracyjnych w analogicznych sprawach dotyczących obwodów łowieckich ustanowionych na prywatnym gruncie. Skarżąca zauważyła, że w podobnej sprawie, zakończonej wyrokiem prawomocnym z dnia 17 października 2017 r. sygn. akt II SA/Łd 435/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził częściową nieważność ww. uchwały nr XLIX/1444/09, a podobnie orzekły Wojewódzkie Sądy Administracyjne we wskazanych przez skarżącą wyrokach.

Pismem z dnia 28 lutego 2018 r. A. O. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na uchwalę Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 22 grudnia 2009 r. nr XLIX/1444/09 w sprawie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie w części dotyczącej obwodu łowieckiego nr [...] określonego w załączniku do tej uchwały, zarzucając sprzeczność z prawem powstałą w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13. Skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postepowania według norm przepisanych. Skarga została zarejestrowana za sygn. akt II SA/Łd 327/18.

W uzasadnieniu skargi A. O. podniosła, że uchwałą Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 22 grudnia 2009 r. nr XLIX/1444/09 w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie utworzono między innymi obwód nr [...] administrowany przez Koło Łowieckie N. Na terenie tego obwodu w miejscowości B. (gmina N.) znajduje się działka leśna i rolna, numer księgi wieczystej [...], której właścicielem jest A. O. Podstawą prawną podjęcia ww. uchwały był art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, który w dniu 22 stycznia 2016 r. utracił moc obowiązującą w związku z wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie z art. 64 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, polegającą na upoważnieniu do objęcia reżimem obwodu łowieckiego nieruchomości bez zapewnienia jej właścicielowi odpowiednich środków ochrony praw w sytuacji sprzeciwu wobec wykorzystywania należącej do niego nieruchomości na cele związane z organizacją i prowadzeniem polowań na zwierzęta. Trybunał zauważył, że konieczność znoszenia przez właściciela faktu wykonywania polowania na terenie jego nieruchomości jest podstawowym ograniczeniem prawa własności. Uciążliwość tego ograniczenia jest tym większa, że wykonywanie polowania wiąże się z używaniem przez myśliwych broni palnej, co może powodować zagrożenie dla życia i zdrowia wszelkich osób przebywających na terenie, na którym się ono odbywa, wiąże się również z ryzykiem powstania szkód w mieniu (szkody łowieckie). Właścicielom wchodzących w skład obwodu łowieckiego nie przysługują zarazem żadne środki prawne umożliwiające wyrażenie sprzeciwu wobec wykonywania polowania na gruntach będących przedmiotem ich własności.

Skarżąca podkreśliła, że kwestionowana uchwała Sejmiku Województwa Łódzkiego nr XLIX/1444/09 została podjęta w sposób naruszający jej konstytucyjne prawa i wolności, podkreślając że nie została jej zapewniona prawnie skuteczna możliwość sprzeciwienia się włączeniu posiadanej nieruchomości do obwodu łowieckiego, jak wymaga tego art. 64 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Ponadto pozostawanie w obrocie prawnym ww. uchwały, mimo braku istnienia podstawy prawnej oznacza istnienie stanu istotnego i rażącego naruszenia prawa, albowiem uchwała Sejmiku wywierająca bezpośrednie skutki prawne w sferze uprawnień i obowiązków osób trzecich nie może mieć charakteru samoistnego i zachowywać moc obowiązującą mimo tego, że podstawa do wydania odpadła, a zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego sposób wyznaczania obwodów łowieckich zastosowany przy jej podejmowaniu naruszał konstytucyjnie chronione uprawnienia właścicieli nieruchomości.

Wnosząca skargę zwróciła poza tym uwagę, że Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na konieczność eliminowania z obrotu prawnego wydanych przed ogłoszeniem wyroku Trybunału rozstrzygnięć opartych na podstawie przepisów, których niekonstytucyjność stwierdził Trybunał oraz wydanych w przedmiocie zastosowania tych przepisów wyroków sądowych, względnie użycia innych środków procesowych w celu sanacji stanu niekonstytucyjności w obszarze stosowania prawa i jego kontroli. Fakt zaś, że przepis art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie nie może być stosowany, poczynając od daty jego uchwalenia został utrwalony w orzecznictwie przez prawomocne wyroki sądów administracyjnych w analogicznych sprawach dotyczących obwodów łowickich ustawionych na prywatnym gruncie.

W odpowiedzi na skargi Sejmik Województwa Łódzkiego wskazał, że utrata mocy prawnej przez art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego nie spowodowała zniesienia istniejących obwodów łowieckich. Uchwały Sejmików województw o podziale województwa na obwody łowieckie niezależnie czy uznać je za akty stanowienia prawa miejscowego, czy też za akty stosowania prawa miały charakter jednorazowy i "skonsumowały się" z chwilą wejścia w życie skutkując powstaniem obwodów łowieckich o indywidualnie wyznaczonych granicach. Jednocześnie za wykładnią, zgodnie z którą uchwały te mają charakter aktów erekcyjnych przemawia uzasadnienie wyroku, w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że celem takiej uchwały jest dokonanie aktu (czynności) utworzenia takich a nie innych obwodów łowieckich o określonych indywidualnie granicach i w tym sensie uchwały w sprawie podziału Województw na obwody łowieckie obwody te kreuje. Z uzasadnienia przedmiotowego wyroku wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że uchwały o utworzeniu obwodów łowieckich nie rodzą jakichkolwiek obowiązków czy prawa właściciela nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego. Prawa i obowiązki właściciela wyznacza Prawo łowieckie i ono wskazuje podmiot owych praw i obowiązków, jest nim każdy właściciel nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego. Gdyby więc obwodu łowieckiego nie utworzono, nie istniałby podmiot o powyżej wskazanych cechach, a ustawowa norma wyznaczająca mu obowiązki lub przyznająca prawa te nie mogłaby znaleźć zastosowania. Natomiast z chwilą ustanowienia obwodu łowieckiego lub zmiany jego granic właściciel nieruchomości nabywa status bycia właścicielem nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego.

Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy było potrzebne określenie prawnego charakteru uchwał, którymi dokonuje się podziału województwa na obwody łowieckie, w szczególności przesądzenie czy są one aktem normatywnym i charakterze powszechnie obowiązującym. Powyższe stanowisko Trybunału Konstytucyjnego uzasadnia, że obwody łowieckie są bytem niezależnym od kreujących je uchwał. Uwzględniając powyższe organ przyjął, że utrata mocy obowiązującej przez art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego wywołuje skutki jedynie na przyszłość w postaci braku możliwości tworzenia nowych obwodów łowieckich oraz zmiany granic dotychczasowych obwodów. Nadmienił nadto, że do dnia podjęcia niniejszej uchwały Prawo łowieckie nie zostało zmienione, co oznacza brak regulacji prawnych uwzględniających prawa właścicieli.

Na rozprawie w dniu 15 czerwca 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, na podstawie art. 111 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U z 2017 r., poz. 1369 ze zm., dalej jako P.p.s.a.) połączył sprawę ze skargi K. G. (sygn. akt II SA/Łd 310/18) ze sprawami ze skargi K. K. (sygn. akt II SA/Łd 311/18) oraz ze skargi A. O. (sygn. akt II SA/Łd 327/18) celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, albowiem wszystkie skargi dotyczą tej samej uchwały.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z art. 3 § 1 P.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Wspomniana kontrola zgodnie z art. 3 § 2 pkt 5 P.p.s.a. obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

W tej sprawie przedmiotem kontroli sądu jest niewątpliwie akt prawa miejscowego w postaci uchwały Sejmiku Województwa Łódzkiego nr XLIX/1444/09 z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie podziału Województwa Łódzkiego na obwody łowieckie.

Wniesienie skarg poprzedzone zostało wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. W aktualnie obowiązujących przepisach wymóg ten nie występuje. Nowe brzmienie art. 90 ustawy o samorządzie województwa nadała ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 935), która w art. 6 stanowi, iż art. 90 ust. 1 otrzymuje brzmienie: "każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego". Ponieważ skargi zostały złożone w lutym 2018 r. zdaniem Sądu skarżący nie musieli wykazywać się skutecznym złożeniem żądania usunięcia naruszenia prawa. Zgodnie bowiem z art. 16 ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. - do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia niniejszej ustawy ostateczną decyzją lub postanowieniem stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym z tym, że do tych postępowań stosuje się przepisy art. 96a-9n ustawy zmienianej w art. 1. Natomiast art. 17 tej ustawy stanowi, iż do postępowań przed sądami administracyjnymi, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 9, w brzmieniu dotychczasowym.

W przekonaniu Sądu zaskarżona uchwała, będąc aktem prawa miejscowego, dotyczy sprawy z zakresu administracji publicznej, ponieważ zgodnie z art. 9 i art. 89 u.s.w. na podstawie tej ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części.

Skarżący K. G. posiada interes prawny do zaskarżenia kwestionowanej uchwały wywodzący się z prawa własności nieruchomości o nr 2/1, 3/4 w obrębie ewidencyjnym [...], jednostce ewidencyjnej gmina N., powiecie [...] - wchodzące w skład obwodu łowieckiego nr 46 oraz nr 76, 39, 60, 75, 55/8, 69, 32/4, 40 w obrębie ewidencyjnym [...], jednostce ewidencyjnej gmina N., powiecie [...] - wchodzące w skład obwodu łowieckiego nr [...]. Kwestia objęcia nieruchomości skarżącego zaskarżoną uchwałą nie była kwestionowana przez Sejmik Województwa Łódzkiego.

Skarżąca K. K. również posiada interes prawny do zaskarżenia rzeczonej uchwały wywodzący się z prawa własności nieruchomości o nr 552, 553, 554/2 w obrębie ewidencyjnym [...], jednostce ewidencyjnej gmina B., powiecie [...] - wchodzące w skład obwodu łowieckiego nr [...]. Podobnie jak w przypadku poprzednio wymienionego skarżącego kwestia objęcia nieruchomości skarżącej zaskarżoną uchwałą nie była kwestionowana przez Sejmik Województwa Łódzkiego.

Interes prawny do zaskarżenia kwestionowanej uchwały, wywodzący się z prawa własności nieruchomości o nr 453/1 w obrębie ewidencyjnym [...], w jednostce ewidencyjnej gmina N., powiecie [...] – wchodzącą w skład obwodu łowieckiego nr [...], posiada także A. O.. Również i w tym przypadku kwestia objęcia nieruchomości skarżącej zaskarżoną uchwałą nie była kwestionowana przez Sejmik Województwa Łódzkiego.

Przystępując do meritum sprawy niniejszej Sąd stwierdził, że zaskarżona uchwała aktualnie, realnie i bezpośrednio narusza swoimi regulacjami interes prawny skarżących, którzy nie zgadzają się na wykorzystywanie należących do nich nieruchomości na cele związane z organizacją i prowadzeniem polowań na zwierzęta.

Kontrolowana uchwała została wydana na podstawie art. 27 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, który w dacie jej podjęcia stanowił, że podziału na obwody łowieckie oraz zmiany granic tych obwodów dokonuje w obrębie województwa właściwy sejmik województwa, w drodze uchwały, po zasięgnięciu opinii właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i Polskiego Związku Łowieckiego, a także właściwej izby rolniczej (ust. 1). Jeżeli obwód łowiecki ma się znajdować w obszarze więcej niż jednego województwa, uchwałę, o której mowa w ust. 1, podejmuje sejmik województwa właściwy dla przeważającego obszaru gruntów w uzgodnieniu z sejmikiem województwa właściwym dla pozostałego gruntu (ust. 2).

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt P 19/13 orzekł, że art. 27 ust. 1 w związku z art. 26 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2013 r. poz. 1226 oraz z 2014 r. poz. 228) przez to, że upoważnia do objęcia nieruchomości reżimem obwodu łowieckiego, nie zapewniając odpowiednich prawnych środków ochrony praw właściciela tej nieruchomości, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 3 i art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis wymieniony w części I traci moc obowiązującą z upływem 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto Trybunał postanowił: na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie (publ. OTK –A 2014/7/71, Dz.U. 2014/951).

W uzasadnieniu orzeczenia Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że podstawowym skutkiem prawnym objęcia danej nieruchomości granicami obwodu łowieckiego jest obowiązek prowadzenia na terenie tej nieruchomości gospodarki łowieckiej przez podmiot niebędący jej właścicielem. Zgodnie z art. 8 ust. 1 Prawa łowieckiego gospodarka łowiecka prowadzona jest w obwodach łowieckich przez ich dzierżawców lub zarządców. Jednocześnie po stronie właścicieli powstaje obowiązek znoszenia działań polegających na prowadzeniu gospodarki łowieckiej przez dzierżawców lub zarządców oraz obowiązek znoszenia wykonywania polowania przez uprawnione podmioty. (...)

W związku z objęciem nieruchomości granicami obwodu łowieckiego na właścicieli (posiadaczy i zarządców) gruntów zostały nałożone również obowiązki czynne (obowiązki działania) związane z prowadzeniem gospodarki łowieckiej. Jeden z takich obowiązków wprowadza norma wyrażona w art. 14 Prawa łowieckiego. Stanowi ona, że dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich oraz właściciele, posiadacze i zarządcy gruntów są obowiązani zawiadomić właściwy organ Inspekcji Weterynaryjnej (verba legis Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej) lub urząd gminy albo najbliższy zakład leczniczy dla zwierząt o dostrzeżonych objawach chorób zwierząt żyjących wolno. Kolejnym obowiązkiem czynnym właścicieli (posiadaczy i zarządców) nieruchomości rolnych i leśnych włączonych do obwodu łowieckiego jest współdziałanie z dzierżawcami i zarządcami w zabezpieczeniu gruntów przed szkodami łowieckimi, o których mowa w art. 46 Prawa łowieckiego (art. 47 ust. 1 Prawa łowieckiego).

Trybunał zauważył, że podstawowym ograniczeniem prawa własności nieruchomości włączonej do obwodu łowieckiego jest obowiązek właściciela znoszenia wykonywania polowania na terenie jego nieruchomości (...). Prawo wykonywania polowania, zarówno indywidualnego, jak i zbiorowego na cudzym gruncie wchodzącym w skład obwodu łowieckiego, niepowiązane z obowiązkami w zakresie informowania właścicieli tych nieruchomości stanowią zatem istotne ograniczenie prawa do korzystania z przedmiotu własności z wyłączeniem innych osób. Uciążliwość powyższego ograniczenia jest tym większa, że wykonywanie polowania wiąże się z używaniem przez myśliwych broni palnej, co może powodować zagrożenie dla życia i zdrowia wszelkich osób przebywających na terenie, na którym się ono odbywa.

Właścicielom nieruchomości wchodzących w skład obwodu łowieckiego nie przysługują zarazem żadne środki prawne umożliwiające wyrażenie sprzeciwu wobec wykonywania polowania na gruntach będących przedmiotem ich własności. Właściciel nieruchomości wchodzącej w skład obwodu łowieckiego jest zobowiązany do znoszenia ingerencji w jego prawo własności przez osoby wykonujące polowanie zgodnie z normami wyrażonymi w przepisach Prawa łowieckiego i rozporządzenia z 23 marca 2005 r.

Z przeprowadzonej przez Trybunał analizy wynika ponadto, że właściciel może nawet nie być skutecznie poinformowany o tym, iż na jego nieruchomości będzie odbywać się polowanie. Wykonywanie polowania na cudzym gruncie wiąże się również z ryzykiem powstania szkód w mieniu (szkody łowieckie).

Według Trybunału Konstytucyjnego, jak wynika z powyższej analizy, włączenie nieruchomości gruntowej do obwodu łowieckiego aktualizuje liczne ograniczenia możliwości pełnego korzystania przez właściciela z przedmiotu prawa własności. Ograniczenia te dotyczą wszystkich podstawowych uprawnień właścicielskich ukształtowanych w historycznym rozwoju prawa własności i mają charakter publicznoprawny, wynikający ze specjalnego reżimu administracyjnoprawnego.

Trybunał zaznaczył również, że w odniesieniu do przygotowywania i stanowienia uchwał sejmików województw w przedmiocie podziału województwa na obwody łowieckie oraz zmian granic tych obwodów ustawodawca nie przewidział żadnych prawnych form udziału właścicieli nieruchomości w procesie uchwałodawczym, w szczególności nie przyznał im kompetencji opiniodawczych czy uzgodnieniowych. Co więcej, nie przewidział także innych instrumentów umożliwiających właścicielowi nieruchomości, która ma być objęta granicami obwodu łowieckiego, ochronę jego interesów prawnych. W prawie łowieckim brak jest na przykład przepisów odpowiadających regulacji art. 36 u.p.z.p. Dochodzenie przez właścicieli nieruchomości objętych granicami obwodów łowieckich odszkodowań za ograniczenie możliwości korzystania z tych nieruchomości może odbywać się wyłącznie na zasadach ogólnych określonych w art. 417- 421 K.c. (...). Właścicielom nieruchomości objętych granicami obwodu łowieckiego nie przysługują też żadne szczególne środki prawne pozwalające na wyłączenie nieruchomości stanowiących przedmiot ich własności spod reżimu obwodu łowieckiego. Właściciel nieruchomości nie może złożyć sprzeciwu wobec włączenia przedmiotu jego własności do obwodu łowieckiego, zarówno na etapie stanowienia uchwały przez sejmik województwa, jak i po jej wejściu w życie. Poza tym właścicielowi nie przysługują żadne instrumenty prawne umożliwiające wyłączenie jedynie niektórych ograniczeń wprowadzonych w związku z objęciem jego nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, w szczególności nie może on stanowczo sprzeciwić się wykonywaniu na swoim gruncie polowania przez uprawnione do tego osoby trzecie.

W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wyprowadzono trzy przesłanki ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności: przydatność, niezbędność oraz proporcjonalność sensu stricto (...).

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego środki prawne ograniczające konstytucyjne prawa i wolności powinny być jak najmniej uciążliwe dla podmiotów, których prawa lub wolności ulegną ograniczeniu. Innymi słowy - jeżeli ten sam cel możliwy jest do osiągnięcia przy zastosowaniu innego środka nakładającego mniejsze ograniczenia na prawa i wolności jednostki, to zastosowanie przez ustawodawcę środka bardziej uciążliwego wykracza poza to, co jest konieczne, więc narusza Konstytucję. W tym kontekście Trybunał stwierdził, że mechanizm tworzenia obwodów łowieckich, biorąc pod uwagę całokształt ograniczeń będących skutkiem objęcia nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, jest ukształtowany w sposób niespełniający przesłanki proporcjonalności sensu stricto. Trybunał zauważył, że na wszystkie te ograniczenia nakłada się dodatkowo niedostatecznie uregulowany obowiązek informacyjny wobec właścicieli, których nieruchomość należy do obwodu łowieckiego.

Brak jakichkolwiek prawnych form udziału właścicieli nieruchomości w procesie tworzenia obwodów łowieckich obejmujących te nieruchomości oraz brak instrumentów prawnych umożliwiających właścicielom wyłączenie ich nieruchomości spod reżimu obwodu łowieckiego lub wyłączenie poszczególnych ograniczeń, jakie przewiduje prawo łowieckie, niezależnie od powodu, jakim uzasadniają to żądanie (ekonomiczny, światopoglądowy itd.), nie jest konieczne dla zapewnienia należytego poziomu ochrony środowiska, w szczególności zaś ochrony zwierzyny. Swoistego automatyzmu przyjętego unormowania nie uzasadnia również to, że prawidłowe prowadzenie gospodarki łowieckiej wymaga zapewnienia ciągłości powierzchni obwodów łowieckich.

Ochrona środowiska stanowi jedną z wartości uzasadniających ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 31 ust. 3 Konstytucji). Niemniej jednak ograniczenia wprowadzane ze względu na ochronę środowiska powinny mieć charakter proporcjonalny do innych wartości konstytucyjnie chronionych. Taką wartością jest, zgodnie z art. 21 ust. 1 Konstytucji, ochrona prawa własności.

Analiza rozwiązań przyjętych w prawie łowieckim oraz w innych aktach przewidujących objęcie nieruchomości specjalnym reżimem administracyjnoprawnym dowodzi, że wykonywanie przez uprawnione podmioty zadań publicznych, a takim jest także prowadzenie gospodarki łowieckiej, jest możliwe przy zapewnieniu właścicielom nieruchomości bardziej skutecznych środków ochrony. Na marginesie Trybunał zaznaczył, że zapewnienie takich środków nie wyklucza także realizacji przewidzianego w prawie łowieckim celu społecznego w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej (art. 3 pkt 4 prawa łowieckiego).

Zdaniem Trybunału prawodawca przyjąwszy analizowany model tworzenia obwodów łowieckich i związanych z tym ograniczeń prawa własności nieruchomości, nie wyważył odpowiednio podlegających ochronie wartości. (...)

Następnie Trybunał dodał, że ograniczenia prawa własności związane z prowadzeniem gospodarki łowieckiej, w szczególności z wykonywaniem polowania, były też przedmiotem licznych rozważań Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej: ETPC). W wyroku z 20 listopada 2012 r. (sygn. SK 3/12, OTK ZU nr 10/A/2012, poz. 123) Trybunał uznał, że "nie jest związany orzeczeniami ETPC, powinność uwzględnienia skutków odpowiedniego orzeczenia ETPC w działaniu organów wewnętrznych państwa zobowiązuje go jednak do wzięcia pod uwagę, w ramach wykonywanej przez siebie kontroli konstytucyjności norm, standardów formułowanych przez ETPC w celu eliminowania ewentualnych kolizji między nimi".

Przedstawiona w uzasadnieniu wyroku linia orzecznicza ETPC wzmocniła konkluzję Trybunału, że brak jakichkolwiek mechanizmów prawnych umożliwiających właścicielom nieruchomości wyrażenie woli w przedmiocie włączenia ich gruntów do obwodów łowieckich i w konsekwencji nałożenia na nich określonych obowiązków, stanowi nieproporcjonalne naruszenie gwarantowanego konstytucyjnie i konwencyjnie prawa własności. (...)

W przywołanym wyroku Trybunał nie kwestionował bowiem samej procedury tworzenia obwodów łowieckich ani - co zaznaczono - nie oceniał każdego z osobna ograniczenia prawa własności nieruchomości objętych granicami obwodu łowieckiego. Stwierdził, że ograniczenia prawa własności związane z objęciem nieruchomości gruntowych granicami obwodu łowieckiego i wprowadzeniem na ich obszarze specjalnego reżimu administracyjnoprawnego, a w szczególności sposób ich wprowadzania oraz wykonywania niektórych uprawnień wynikających z prawa łowieckiego przez organy administracji i osoby trzecie, nie spełniają przesłanki odpowiedniej ochrony konstytucyjnie gwarantowanego prawa własności. Trybunał wykazał ponadto, że rozwiązania przyjęte w prawie łowieckim służąc ochronie konstytucyjnej wartości jaką jest ochrona środowiska, mają charakter paternalistyczny.

Kończąc rozważania Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że ma świadomość trudności zadania, przed którym stoi ustawodawca dostosowujący Prawo łowieckie do niniejszego rozstrzygnięcia i jednocześnie w celu zapobieżenia powstaniu luki w prawie, uniemożliwiającej tworzenie nowych obwodów łowieckich oraz zmianę granic dotychczasowych, Trybunał postanowił odroczyć utratę mocy obowiązującej zaskarżonego art. 27 ust. 1 w związku z art. 26 Prawa łowieckiego o maksymalny okres osiemnastu miesięcy.

Zgodnie zatem z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego utracił moc z dniem 22 stycznia 2016 r., wobec czego w dacie wniesienia niniejszej skargi już nie obowiązywał. Nie oznacza to jednak, jak błędnie stwierdził organ, że utrata mocy obwiązującej art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego wywołuje tylko i wyłącznie skutki na przyszłość w postaci braku możliwości tworzenia nowych obwodów łowieckich oraz zmiany dotychczasowych obwodów.

Oceniając skutki orzeczenia TK trzeba mieć na uwadze przede wszystkim brzmienie art. 190 Konstytucji RP, który stanowi, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne (ust. 1). Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów (ust. 3).

Wprawdzie w orzecznictwie brak jest jednomyślności co do oceny skutków orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, zwłaszcza w sytuacji odroczenia w czasie utraty mocy obowiązującej norm prawnych uznanych za niekonstytucyjne, jednak tutejszy sąd w pełni podziela stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego zaprezentowane w wyrokach z dnia 3 grudnia 2014 r. sygn. akt: II OSK 2310/14 i II OSK 2311/14 (dostępne na stronie internetowej pod adresem: www.orzeczenia.nsa.gov.pl), że akt normatywny uchylony (w całości lub w części) na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, niezależnie od odroczenia utraty jego mocy obowiązującej, traci cechę domniemania konstytucyjności. Wzruszenie tego domniemania następuje już z momentem ogłoszenia wyroku Trybunału na sali rozpraw (wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z dnia 27 kwietnia 2005 r. sygn. akt P 1/05, OTK-A z 2005 r., nr 4, poz. 42; z dnia 13 marca 2007 r. sygn. akt K 8/07, OTK-A z 2007 r., nr 3, poz. 26; z dnia 11 maja 2007 r. sygn. akt K 2/07, OTK-A z 2007 r., nr 5, poz. 48). Z tą też chwilą nie ma już żadnych wątpliwości, że taki akt nie spełnia standardów konstytucyjnych. Ponadto, jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy, na skutek orzeczenia o niekonstytucyjności aktu normatywnego następuje zmiana stanu prawnego (por. wyrok z dnia 23 stycznia 2007 r. sygn. akt III PK 96/06, OSNP z 2008 r., nr 5- 6, poz. 61). W uzasadnieniu jednego z wyroków Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w orzecznictwie zarówno sądów administracyjnych, jak i powszechnych dominuje stanowisko wskazujące na konieczność eliminowania z obrotu prawnego wydanych przed ogłoszeniem wyroku Trybunału rozstrzygnięć opartych na podstawie przepisów, których niekonstytucyjność stwierdził Trybunał oraz wydanych w przedmiocie zastosowania tych przepisów wyroków sądowych, względnie użycia innych środków procesowych w celu sanacji stanu niekonstytucyjności, w obszarze stosowania prawa i jego kontroli (np. wyrok NSA z dnia 10 lipca 2007 r. sygn. akt I OSK 1075/06). W sądownictwie administracyjnym zwraca się uwagę, iż określenie "moc powszechnie obowiązująca", użyte w rozumieniu art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, przybliża walor wyroków TK do źródeł prawa obowiązującego w rozumieniu 87 ust. 1 Konstytucji, w zakresie dotyczącym adresatów, którzy powinni zapadłe judykatury respektować i dokonywać ich wdrożenia (vide: wyrok z dnia 14 października 2015 r. sygn. akt I OSK 54/14 – dostępny na stronie internetowej pod adresem www.orzeczenia.nsa.gov.pl).

Mając powyższe na względzie Sąd zgodził się ze skarżącymi, że uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez sądy i inne ograny w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału. To zaś oznacza, że przepis art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego nie może być stosowany, poczynając od daty jego uchwalenia. Analogiczne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie sądów administracyjnych ( vide: wyroki w sprawach sygn. akt II SA/Łd 398/16, II SA/Ol 1132/16, II SA/Gl 85/16, II SA/Go 710/16, II SA/Łd 435/17).

W rezultacie tutejszy Sąd odmówił zastosowania art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego stanowiącego podstawę wydanej uchwały uznając, że od samego początku przepis ten nie odpowiada standardom konstytucyjnym, ingerując nieproporcjonalnie w prawo własności prywatnej.

Zaskarżona uchwała niewątpliwie narusza interes prawny skarżących, gdyż ingeruje bezpośrednio w przysługujące im prawo własności do działek o nr ewid. 2/1, 3/4 w obręb [...] oraz nr 76, 39, 60, 75, 55/8, 69, 32/4, 40 obręb [...] w odniesieniu do K. G., do działek o nr ewid. nr 552, 553, 554/2 obręb [...] w odniesieniu do K. K. oraz do działki o nr ewid. 453/1 obręb [...] w odniesieniu do A. O. Powyższe skutkowało koniecznością stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały w omówionym wyżej zakresie.

Z tego też względu Sąd na podstawie art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze. zm. - dalej w skrócie jako: "p.p.s.a.") orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku, zaś o zwrocie na rzecz skarżących kosztów postępowania, na które to koszty złożyły się uiszczone przez skarżących wpisy sądowe orzekł w oparciu o art. 200 p.p.s.a.

M.K.