Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Hanna Kamińska Sędzia NSA Zofia Borowicz Sędzia NSA Małgorzata Korycińska (spr.) Protokolant Michał Mazur po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. z dnia 16 maja 2013 r. sygn. akt III SA/Po 199/13 w sprawie ze skargi M. P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w P.

I

Wojewódzki Sąd Administracyjny w P., wyrokiem objętym skargą kasacyjną, oddalił skargę M. P. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] listopada 2012 r. w przedmiocie zarzutów zgłoszonych w postępowaniu egzekucyjnym.

Sąd I instancji orzekał w następującym stanie sprawy:

Upomnieniem z dnia [...] listopada 2011 r. Zarząd Dróg Miejskich w P. wezwał M. P. do uregulowania należności z tytułu opłaty dodatkowej za parkowanie pojazdu w dniu [...] marca 2010 r., przy ul. D. w P. W związku

z nieuregulowaniem należności wierzyciel wystawił w dniu [...] marca 2012 r. tytuł wykonawczy.

Skarżący wniósł zarzut nieistnienia obowiązku objętego tytułem wykonawczym

i wskazał, że nie powinien uiścić opłaty za parkowanie bowiem "nie było to miejsce

z wjazdem i wyjazdem, było za drzewem i żaden inny samochód nie mógł w to miejsce trafić, tylko Maluch".

Zarząd Dróg Miejskich w P. postanowieniem z dnia [...] lipca 2012 roku, wydanym na podstawie art. 17 § 1 i art. 34 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku

o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.; dalej: ustawa o postępowaniu egzekucyjnym lub u.p.e.a.), nie uwzględnił zarzutu nieistnienia obowiązku uiszczenia przez zobowiązanego opłaty dodatkowej za nieopłacony postój pojazdu w strefie płatnego parkowania. ZDM wyjaśnił, że podczas przeprowadzonej wizji w terenie, ustalono, że miejsce postoju pojazdu znajdowało się

w prawidłowo wyznaczonej i prawidłowo oznakowanej strefie płatnego parkowania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., postanowieniem z dnia [...] listopada 2012 roku, utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W ocenie organu II instancji bez znaczenia dla sprawy była okoliczność, że samochód parkował za drzewem, gdzie zarówno wjazd, jak i wyjazd były utrudnione, zobowiązany pozostawił bowiem pojazd w strefie płatnego parkowania, w której zabroniony jest postój pojazdu bez wniesienia opłaty, z wyjątkiem postoju pojazdów osób lub jednostek, dla których ustalona została zerowa stawka opłaty oraz postój pojazdów komunikacji publicznej na wyznaczonych dla nich miejscach.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. oddalając skargę wyjaśnił, że zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.; dalej: ustawa o drogach publicznych), korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania. Opłatę za parkowanie można pobierać za parkowanie pojazdów samochodowych

w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo – art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych.

Kompetencję do ustanowienia strefy płatnego parkowania ustawodawca powierzył radzie gminy (radzie miasta), która podejmuje w tym zakresie uchwałę – art. 13b ust. 3 i ust. 4 ustawy o drogach publicznych. Rada Miasta P. na podstawie ustawowego upoważnienia uchwałą Nr [...] z dnia [...] grudnia 2003 roku ustanowiła strefę płatnego parkowania.

Sąd podzielił stanowisko organów wyrażone w uzasadnieniu kwestionowanych postanowień, że osoby niepełnosprawne posiadające kartę parkingową mogą nie stosować się do niektórych znaków drogowych. Wśród tych znaków, nie znajduje się jednak znak D-44 "Strefa płatnego parkowania" i znak D-45 "Koniec strefy płatnego parkowania". Jedynymi miejscami, gdzie opłata nie jest wymagana są stosownie oznakowane zastrzeżone miejsca postojowe tzw. koperty. Stąd umieszczenie za przednią szybą pojazdu karty parkingowej osoby niepełnosprawnej nie zwalniało skarżącego z obowiązku wniesienia opłaty za parkowanie, a z kolei brak wolnych "kopert" nie zwalniał z obowiązku wniesienia opłaty za parkowanie pojazdu w płatnym obszarze strefy płatnego parkowania.

Sąd wskazał, że argumentacja, jakoby pojazd nie parkował w strefie płatnego parkowania, lecz pomiędzy wyznaczonymi miejscami i "dwa koła pojazdu znajdowały się na chodniku, a pozostała część w wolnym miejscu", nie znajduje potwierdzenia

w materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy.

W podstawie prawnej Sąd I instancji powołał art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U.

z 2012, poz. 270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.). O kosztach orzeczono na podstawie § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c) w zw. z § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego

z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 490)

II

M. P. zaskarżył wyrok Sądu I instancji w całości zarzucając mu naruszenie art. 141 p.p.s.a., które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy poprzez brak merytorycznego odniesienia się do twierdzeń i zarzutów skarżącego, że pojazd skarżącego jedynie częściowo pozostawał w wyznaczonym miejscu w strefie płatnego parkowania i brak wyjaśnienia, czy takie parkowanie należy uznać za parkowanie w miejscu wyznaczonym i w konsekwencji, czy w takiej sytuacji skarżący winien uiścić opłatę.

Podnosząc ten zarzut, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku

i uchylenie decyzji organów obu instancji oraz o umorzenie postępowania.

W uzasadnieniu autor skargi kasacyjnej podniósł, że zgodnie z treścią § 3 ust. 2 uchwały nr [...] Rady Miasta P., opłaty o których mowa w ust. 1 pobiera się za parkowanie pojazdów samochodowych w wyznaczonym miejscu SPP.

W jego opinii zapis znajdujący się w uchwale oznacza, że dopuszczalne jest pobieranie opłaty jedynie za pozostawienie pojazdu w oznaczonym miejscu znajdującym się

w strefie płatnego parkowania, podczas gdy skarżący pozostawił samochód tylko częściowo w takim miejscu.

III

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w P. wniosło o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego według norm prawem przepisanych.

IV

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionej podstawie naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Przepis ten w zdaniu pierwszym stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych

w skardze, stanowiska pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Szczególne miejsce w uzasadnieniu wyroku zajmuje wskazanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Podstawa prawna rozstrzygnięcia obejmuje wskazanie zastosowanych przepisów oraz wyjaśnienie przyjętego przez sąd sposobu ich wykładni i zastosowania. Powołanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia powinno mieć charakter zwięzły, ale pozwalający na skontrolowanie przez stronę postępowania i ewentualnie przez sąd wyższej instancji, czy sąd orzekający nie popełnił w swoim rozumowaniu błędów. Znaczenie procesowe uzasadnienia wyroku uwidacznia się bowiem w tym, że:

- ma ono dać rękojmię, iż sąd dołoży należytej staranności przy podejmowaniu rozstrzygnięcia,

- ma umożliwić sądowi wyższej instancji ocenę, czy przesłanki, na których oparł się Sąd niższej instancji, są trafne,

- ma, w razie wątpliwości, umożliwić ustalenie granic powagi rzeczy osądzonej

i innych skutków prawnych wyroku (por. W. Siedlecki, Postępowanie cywilne, Zarys wykładu, Warszawa 2003, s. 282).

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla się, że ograniczenie się w uzasadnieniu wyroku do przytoczenia przepisu prawnego, czy też ogólnikowego powoływania się na poglądy doktryny czy judykatury, bez gruntownego odniesienia się do okoliczności konkretnego stanu faktycznego sprawy, nie może zastąpić opisu przebiegu operacji logicznej, rezultatem której jest przyjęty konkretny kierunek interpretacji i zastosowania konkretnego przepisu prawnego w okolicznościach konkretnego stanu faktycznego sprawy (por. wyroki NSA: z dnia 11 stycznia 2011 r., sygn. akt I GSK 685/09, z dnia 9 stycznia 2013 r., II GSK 1934/11). Podkreśla się również, że jeżeli w uzasadnieniu wyroku wojewódzki sąd administracyjny ogranicza się w dużym stopniu do powielenia stanowiska zajętego w sprawie przez organy administracji lub jego prostej akceptacji, nie służy to realizacji celów sądowej kontroli administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje: kontrolę rekonstrukcji norm proceduralnych stanowiących podstawę oceny realizacji przez organ administracji prawnych wymogów ustalania faktów; kontrolę sposobu prawnej kwalifikacji tych faktów, co odnosi się do materialnoprawnych podstaw rozstrzygnięcia administracyjnego, w tym również w zakresie dotyczącym kontroli wykładni prawa przeprowadzonej przez organ; przez pryzmat zaś przepisów ustaw procesowych określających prawne wymogi odnośnie uzasadnienia decyzji administracyjnej (postanowienia), kontrolę konkretnego sposobu ustalenia w konkretnej sprawie faktycznych i prawnych podstaw rozstrzygnięcia (por. L. Leszczyński, Orzekanie przez sądy administracyjne a kontrola wykładni prawa, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2010).

Do ustawowych wymogów uzasadnienia wyroku należy przedstawienie zarzutów podniesionych w skardze. Wymóg przedstawienia zarzutów podniesionych w skardze nie może ograniczać się jedynie do ich przytoczenia, ale oznacza także konieczność odniesienia się do nich przy wyjaśnianiu podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

Przenosząc te uwagi na objęte skargą kasacyjną orzeczenie Sądu I instancji Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie wyjaśnia w sposób dostateczny podstawy prawnej rozstrzygnięcia, jak i brak w nim merytorycznego odniesienia się do zarzutów skargi.

Zważyć trzeba, że skarżący w toku postępowania konsekwentnie twierdził, że

w dniu [...] marca 2010 r. zaparkował samochód Fiat 126p w miejscu, które nie było wyznaczone do parkowania. Wskazywał, co także wynika z dokumentacji fotograficznej, że pomiędzy miejscami wyznaczonymi do parkowania rosło drzewo i to właśnie tam zaparkował samochód, który "dwoma kołami znajdował się na chodniku a pozostała część w wolnym miejscu". Odnosząc się do tych twierdzeń Sąd I instancji

w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, wskazał jedynie, że nie znajdują one potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy. Z pisemnych motywów orzeczenia nie wynika, w oparciu o jaki materiał dowodowy, Sąd I instancji przyjął, że skarżący zaparkował samochód w wyznaczonym w tym celu miejscu, a to zaniechanie mogło mieć, z przyczyn podanych poniżej, istotny wpływ na wynik sprawy.

Z regulacji prawnych zawartych w ustawie o drogach publicznych wynika obowiązek ponoszenie opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania. Obowiązek ten ukształtowany art. 13 ust. 1 pkt 1 tej ustawy został doprecyzowany w art. 13b ust.1 stanowiącym, w zakresie istotnym dla rozważanego problemu, że opłatę pobiera się za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania w wyznaczonym miejscu. Z treści obu przepisów wynika zatem, że utworzenie strefy płatnego parkowania wiąże się z obowiązkiem wyznaczenia w tej strefie miejsc dla parkowania pojazdów i za parkowanie w wyznaczonym w strefie płatnego parkowania miejscu pobiera się opłaty, stosownie do treści art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z tego względu należy odróżnić sytuację, w której pojazd został zaparkowany w strefie płatnego parkowania, ale

w miejscu niewyznaczonym do parkowania (np. na przejściu dla pieszych) od sytuacji, w której zaparkowano pojazd w strefie płatnego parkowania w miejscu w tym celu wyznaczonym.

W podjętej na podstawie art. 13b ust. 3 ustawy o drogach publicznych uchwale Rady Miasta P. z dnia [...] grudnia 2003 r. nr [...] ustalono

w P. strefę płatnego parkowania. Zgodnie z § 3 ust. 2 Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania (załącznik nr 3 do uchwały) opłaty pobiera się za parkowanie pojazdów samochodowych w wyznaczonym miejscu w SPP, w dni robocze, od poniedziałku do piątku, w godzinach od 10 do 18. Trafnie powołany w uzasadnieniu skargi kasacyjnej przepis § 3 ust. 2 Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania, statuuje zasadę pobierania opłat za parkowanie w wyznaczonym miejscu w strefie płatnego parkowania. Zaniechanie uiszczenie tak rozumianej opłaty za parkowanie w strefie płatnego parkowania rodzi skutek określony w art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych. W myśl tego przepisu za nieuiszczenie opłat, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się opłatę dodatkową.

Użycie w omówionych przepisach, obejmujących opłatę za parkowanie pojazdów, jak i opłatę dodatkową, słowa: "pobiera" wskazuje jednoznacznie, że obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie i opłaty dodatkowej, jeżeli ta pierwsza nie zostanie uiszczona, jest obowiązkiem wynikającym z mocy prawa. Nie jest więc wymagane konkretyzowanie tego obowiązku w drodze indywidualnego aktu administracyjnego. To z kolei oznacza, że dopiero na etapie postępowania egzekucyjnego niezbędne jest ustalenie istotnych elementów stanu faktycznego sprawy, oczywiście w sytuacji, gdy zobowiązany podnosi zarzut nieistnienia obowiązku. Taka sytuacja zaistniała w tej sprawie, w której skarżący konsekwentnie twierdzi, że nie parkował pojazdu w miejscu w tym celu wyznaczonym. Twierdzenie skarżącego według Sądu I instancji, nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym, przy czym, o czym już była mowa, Sąd nie wskazał, jaki materiał dowodowy przeczy tezie skarżącego.

Nadto będąc zobowiązany do wyjaśnienie podstawy prawnej orzeczenia Sąd nie dokonał wykładni przepisów obejmujących obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie pojazdów w strefie płatnego parkowania w wyznaczonym miejscu, i w efekcie, nie dokonał subsumcji tych przepisów w konfrontacji z ustaleniami stanu faktycznego sprawy, a tym samym nie ocenił, czy są one wystarczające dla przyjęcia istnienia obowiązku objętego tytułem wykonawczym.

Z przedstawionych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.