drukuj    zapisz    Powrót do listy

6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami, Ruch drogowy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Oddalono skargę, II SA/Op 510/14 - Wyrok WSA w Opolu z 2014-12-02, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Op 510/14 - Wyrok WSA w Opolu

Data orzeczenia
2014-12-02 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2014-10-03
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu
Sędziowie
Elżbieta Kmiecik /przewodniczący/
Ewa Janowska /sprawozdawca/
Teresa Cisyk
Symbol z opisem
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne
Ruch drogowy
Sygn. powiązane
I OSK 411/15 - Wyrok NSA z 2016-12-20
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2011 nr 30 poz 151 art. 4 ust. 2, art. 14 ust. 1, art. 49,art. 103, art. 104
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Ewa Janowska (spr.) Protokolant Referent stażysta Dorota Ziółecka po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 2 grudnia 2014 r. sprawy ze skargi P. R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 23 czerwca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wymiany prawa jazdy oddala skargę.

Uzasadnienie

Przedmiot zaskarżenia w niniejszej sprawie sądowoadministracyjnej stanowi decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 23 czerwca 2014 r., nr [...], wydana na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267, ze zm., dalej K.p.a.) po rozpatrzeniu odwołania P. R. od decyzji wydanej przez Naczelnika Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Brzegu, działającego z upoważnienia Starosty Brzeskiego, z dnia 18 marca 2014 r., nr [...], orzekającej o odmowie wymiany ukraińskiego prawa jazdy kategorii B nr [...], wydanego przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy z siedzibą w [...] w dniu 15 czerwca 2012 r. - na dokument wydany przez Starostę Brzeskiego.

Zaskarżoną decyzją organ odwoławczy postanowił utrzymać w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Wydanie zaskarżonej decyzji poprzedziło postępowania o następującym przebiegu:

P. R. skazany został prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego

w Brzegu z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. [...], za popełnienie przestępstw kwalifikowanych według art. 177 § 1 w zw. z art. 178 § 1 Kodeksu karnego oraz art. 178a § 1 K.k. (spowodowanie wypadku w ruchu drogowym, będąc w stanie nietrzeźwości oraz prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym w stanie nietrzeźwości alkoholowej). Jako jedną z sankcji sąd wymierzył wobec skarżącego łączny środek karny polegający na zakazie prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat. Ponieważ prawo jazdy zostało zatrzymane P. R. na miejscu popełnienia przestępstwa, przed wydaniem wyroku, okres obowiązywania zakazu rozpoczął swój bieg wraz z prawomocnością orzeczenia sądowego. Prowadzący w tym zakresie postępowanie administracyjne Starosta Brzeski, stwierdził wykonanie środka karnego (uwzględniając dokonane przez sąd zaliczenie stosowanego uprzednio zatrzymania dokumentu) w dniu 3 maja 2011 r. Przyjął organ, że od tej daty P. R. mógł się ubiegać o przywrócenie zatrzymanego prawa jazdy. P. R. złożył w dniu 27 maja 2011 r. wniosek o wydanie zaświadczenia na egzamin kontrolny w zakresie kategorii B prawa jazdy. Zaświadczenie takie zostało P. R. wydane, jednak nie poddał się on w kraju weryfikacji predyspozycji do kierowania pojazdami po przerwie związanej z cofnięciem uprawnień na okres przekraczający 1 rok.

Natomiast, w roku 2012 r. P. R. przystąpił do kursu-szkolenia kierowców dotyczącego prawa jazdy kategorii B organizowanego na Ukrainie przez Ukraińską Spółkę Automobilną [...] wojewódzką organizację "[...]". Tam przystąpił w dniu 22 maja 2012 r. do egzaminów kwalifikacyjnych, a następnie w dniu 15 czerwca 2012 r. wydany mu został przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcj i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy dokument prawa jazdy, obejmujący uprawnienie do prowadzenia pojazdów kategorii B nr [...]. Przedkładając tłumaczenia dokumentacji związanej z odbytym na Ukrainie szkoleniem oraz nadaniem mu uprawnień, a także kopię uzyskanego dokumentu ukraińskiego, P. R. złożył w dniu 4 kwietnia 2013 r. wniosek do Starosty Brzeskiego o wymianę ww. dokumentu na dokument polski.

Wnioskodawca uiścił wymaganą opłatę, a na formularzu wniosku w jego części G wnioskujący nie zakreślił pól 4-6 dotyczących oświadczenia o nieposiadaniu innego dokumentu prawa jazdy oraz nie podał informacji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami i zatrzymaniu prawa jazdy.

Naczelnik Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Brzegu, działając z upoważnienia Starosty Brzeskiego, dnia 16 lipca 2013 r. wydał decyzję nr [...], orzekającą o odmowie wymiany ukraińskiego prawa jazdy kategorii B [...], wydanego przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy z siedzibą w [...] w dniu 15 czerwca 2012 r., na dokument polski wydany przez Starostę Brzeskiego.

Organ uznał, że P. R. wypełniając druk wniosku o wydanie prawa jazdy w jego części G - poprzez niezaznaczenie pkt 4-6 - oświadczył, że posiada inny dokument prawa jazdy, jest objęty cofnięciem uprawnienia do kierowania pojazdami oraz, że zatrzymano mu prawo jazdy. Kolejno organ przywołał brzmienie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (obecnie Dz. U. z 2014 r. poz. 600, ze zm. - zwanej dalej ustawą), jak również art. 114 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 ze zm.) obowiązujący w dacie orzeczenia wobec P. R. zakazu sądowego, odpowiednik aktualnie obowiązującego przepisu art. 49 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy. Interpretując te regulacje organ doszedł do wniosku, że P.R. po okresie, w jakim pozbawiony był prawa jazdy przez dłużej niż 1 rok, powinien dla jego odzyskania, poddać się egzaminowi sprawdzającemu kwalifikacje do kierowania pojazdami i wówczas mógłby odzyskać uprzednio wydane mu prawo jazdy, które jakkolwiek po jego zatrzymaniu przez Policję zdeponowano w aktach kierowcy, pozostaje nadal formalnie w dyspozycji P. R. Wobec tego organ stwierdził, iż w sprawie została spełniona negatywna przesłanka wymieniona w art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy - prawo jazdy nie może być wydane osobie posiadającej inny dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami.

W ocenie organu, przychylenie się do wniosku strony spowodowałoby, że wbrew przepisom prawa, P. R. posiadałby dwa wydane w Polsce dokumenty prawa jazdy jednocześnie.

Od decyzji organu pierwszej instancji P. R. wniósł odwołanie, w którym podjął polemikę z interpretacją obowiązujących przepisów prawa zastosowaną przez organ w wydanym rozstrzygnięciu oraz zaprezentował bardzo obszerną własną ich wykładnię, poza ustawą sięgając również do regulacji Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym z dnia 8 listopada 1968 r. (ratyfikowaną przez Polskę i obowiązującą w brzmieniu ogłoszonym w Dz. U. z 1988 r., nr 5, poz. 40 - zwanej dalej Konwencją). Odwołujący się wskazał, iż Ukraina jest stroną Konwencji, a zatem uzyskawszy tam prawo jazdy, może starać się o jego wymianę w Polsce na dokument polski - przepisy ustawy inkorporują w tym zakresie do polskiego porządku prawnego założenia Konwencji. Jednocześnie podniósł, że po upływie okresu trwania zakazu sądowego obowiązującego na terytorium RP, brak jest przeciwwskazań, dla wydania odwołującemu się polskiego dokumentu, którego zatrzymanie służy jedynie wykonaniu zakazu prowadzenia pojazdów, a zatem powinno być realizowane tak, jak to wskazuje art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy (w okresie i zakresie obowiązywania zakazu). Fakt, że nie przystąpił do krajowego egzaminu sprawdzającego nie wyłącza uprawnienia do wymiany prawa jazdy uzyskanego za granicą w wyniku odbytego tam pełnego cyklu szkolenia kierowców. Odwołał się tu do zasady a maiori ad minus, cytując jednocześnie treść art. 41 Konwencji (domniemanie uznawania uprawnień wyrażanych w dokumentach prawa jazdy wydawanych w państwach-sygnatariuszach Konwencji pomiędzy tymi państwami). Zaznaczył, że prawo jazdy na Ukrainie uzyskał już po upływie obowiązywania zakazu sądowego. Uznał, że odbywając tam w ww. czasie szkolenie oraz poddając się egzaminowi państwowemu, dopełnił tym samym wymogu sprawdzenia jego predyspozycji do bycia kierowcą. Odwołujący kategorycznie nie zgodził się z interpretacją art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy, proponowaną przez organ pierwszej instancji, jakoby był on posiadaczem prawa jazdy wydanego w Polsce.

W wyniku rozpatrzenia odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu wydało w dniu 21 listopada 2013 r. decyzję nr [...], uchylającą zaskarżone orzeczenie organu pierwszej instancji, przekazując zarazem sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ. W uzasadnieniu Kolegium stwierdziło, że organ pierwszej instancji w sposób nazbyt wąski określił przesłanki normatywne badania wniosku P. R., a tym samym gromadząc materiał dowodowy w sprawie, pominął w tym procesie szereg istotnych okoliczności, jak choćby to, w jakim kraju przebywał stale P. R., przechodząc na Ukrainie szkolenie dla kierowców oraz, czy składając swój wniosek przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez co najmniej 185 dni w roku kalendarzowym, ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe. Ponadto Kolegium uznało, że rozpatrzenie odmowne wniosku P. R. w odwołaniu do treści przepisu art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy było nieuzasadnione i stanowiło naruszenie tegoż przepisu prawa materialnego, gdyż stosowany tam przez prawodawcę termin "posiada" nie został rozwinięty na gruncie ustawy o kierujących pojazdami w ramach definicji legalnej, natomiast jego wykładnia według zasad ogólnych - z prymatem wykładni gramatycznej – prowadzić winna do wniosku, że słowo to oznacza: być właścicielem czegoś, dysponować czymś, być w coś wyposażonym. Wobec tego organ odwoławczy stwierdził, że w dacie składania wniosku z dnia 4 kwietnia 2013 r. nie sposób było uznać P. R. za osobę posiadającą polskie prawo jazdy zdeponowane w tym czasie w aktach w siedzibie organu pierwszej instancji.

Ponadto, Kolegium przywołało regulacje Konwencji Wiedeńskiej - art. 41 ust. 1 i 3, według których polskie organy mają obowiązek honorować wydane za granicą krajowe prawa jazdy i domniemuje się, że posiadacz takiego dokumentu, który wszedł legalnie w jego posiadanie, spełnia także polskie kryteria wyszkolenia niezbędnego do kierowania pojazdami danej kategorii pojazdów. Tym samym uznało, że wymóg potwierdzenia posiadania przez P. R. predyspozycji niezbędnych do bycia kierowcą pojazdów oznaczonej w ukraińskim prawie jazdy kategorii można uznać za spełniony - jakkolwiek w nieco innej procedurze, niż to wprost przewiduje polska ustawa. Z tych powodów uznano decyzję organu pierwszej instancji za błędną, zalecając ponowne przeprowadzenie w szerokim zakresie czynności postępowania wyjaśniającego - pod kątem niedostrzeżonych dotychczas przez organ okoliczności.

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy, po uzupełnieniu postępowania dowodowego, dnia 18 marca 2014 r. Naczelnik Wydziału Komunikacji i Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Brzegu, działając z upoważnienia Starosty Brzeskiego, wydał decyzję nr [...], orzekając o odmowie wymiany ukraińskiego prawa jazdy kategorii B nr [...] wydanego przez Państwową Drogową Autoinspekcję Wydział Rejestracyjno-Egzaminacyjny w [...] przy Administracji Drogowej Autoinspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Ukrainy z siedzibą w [...] w dniu 15 czerwca 2012 r. na dokument wydany przez Starostę Brzeskiego. W uzasadnieniu, po przywołaniu stanu faktycznego sprawy, organ stwierdził, że P. R. jest obywatelem polskim, stale zamieszkującym w Polsce. Nie wystąpiła sytuacja, aby przebywał w Polsce krócej niż przez 185 dni w ciągu roku kalendarzowego, również w czasie, gdy uzyskał ukraińskie prawo jazdy. Na Ukrainie przebywał okazjonalnie. Wobec powyższego, stosując art. 41 ust. 6 lit. b Konwencji Wiedeńskiej, organ pierwszej instancji przyjął, że czuje się zwolniony z zobowiązania do uznania ważności ukraińskiego prawa jazdy, jako przesłanki jego wymiany na dokument polski - gdyż stałe miejsce zamieszkania P. R. w czasie wydawania zagranicznego dokumentu znajdowało się w Polsce.

Od decyzji tej P. R. wniósł odwołanie domagając się uchylenia skarżonej decyzji w całości i wydania decyzji co do istoty sprawy, poprzez zarządzenie wymiany prawa jazdy zgodnie z pierwotnym wnioskiem.

Ponowił wcześniejsze zarzuty naruszenia art. 41 ust. 6 lit. b Konwencji oraz art. 4 pkt 2 ppkt b ustawy, a także art. 14 pkt 1 w zw. z art. 5 pkt 4 i art. 11 pkt 1 ppkt 5 ustawy. P. R. uznał również, że uzasadnienie skarżonej decyzji jest szczątkowe, co narusza art. 11 i art. 107 § 3 K.p.a. Odwołujący się podkreślił, że w systemie prawa brak jest przepisu, który zobowiązywałby organy administracji w sytuacji wynikającej z przedmiotowej sprawy, do odmowy uznania ważności krajowego prawa jazdy wydanego za granicą. Norma art. 41 ust. 6 lit. b Konwencji, jako skierowana do państw-stron tej Konwencji powinna być natomiast odzwierciedlona w krajowym porządku prawnym i tylko w takim zakresie znajdować zastosowanie w indywidualnych sprawach. Tymczasem ustawa tego konkretnie przepisu nie powtarza, stąd należało uznać za ważne na terytorium RP prawo jazdy wydane przez inne państwa konwencyjne bez stawiania jakichkolwiek dalszych kryteriów. Tym samym, po upływie 6 miesięcy ważności zagranicznego dokumentu w toku posługiwania się nim w Polsce przez osobę tu zamieszkującą, osoba ta zyskuje prawo wnioskowania, a organy administracji obowiązek wymiany ww. dokumenty na adekwatny krajowy-polski.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu opisaną na wstępie decyzją

z dnia 23 czerwca 2014 r. stwierdziło, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności swoich rozważań organ odwoławczy wskazał, że w myśl art. 4 ust. 2 ustawy kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Przepis ten nie dotyczy międzynarodowego prawa jazdy oraz krajowego prawa jazdy szefa

i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i misji specjalnych państw obcych oraz organizacji międzynarodowych. Dowodził, że P. R. posiada uprawnienie do kierowania pojazdami - polskie prawo jazdy kategorii B, nr [...], wydane przez Starostę Brzeskiego dnia 9 maja 2005 r. bezterminowo. Natomiast na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 29 listopada 2006 r. orzeczono wobec niego, m.in. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 5 lat, a konsekwencją tego orzeczenia było zatrzymanie stronie dokumentu prawa jazdy, potwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdami. Oznacza to, że P. R. nie utracił nabytego w Polsce uprawnienia do kierowania pojazdami i jego prawo jazdy jest nadal ważne, nie może on natomiast z tego uprawnienia korzystać i stan ten będzie trwał do chwili spełnienia warunków do odzyskania prawa jazdy. Charakter prawny prawa jazdy został przez ustawodawcę określony w art. 4 ust. 1 ustawy, w myśl którego dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest m.in. prawo jazdy. Ustawodawca zatem w sposób wyraźny statuuje, że nie można posiadania uprawnień do kierowania pojazdami, utożsamiać z posiadaniem dokumentu prawa jazdy. Z tych względów skład orzekający Kolegium orzekający

w sprawie nie podzielił stanowiska zaprezentowanego w decyzji z 21 listopada 2013 r., nr [...].

W dalszym ciągu Kolegium argumentowało, że kierowca posiadający ważne polskie prawo jazdy, które zostało mu zatrzymane w związku z kierowaniem samochodem w stanie nietrzeźwości, i który po upływie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych uzyskał zagraniczne prawo jazdy, nie może skorzystać z uprawnienia określonego w art. 14 ust. 1 ustawy. Przepis ten ma bowiem zastosowanie wyłącznie do obywatela polskiego lub cudzoziemca zamieszkującego na terytorium RP, który nie posiada ważnego polskiego prawa jazdy, legitymuje się natomiast jego zagranicznym odpowiednikiem. Nie mogą zyskać ochrony prawnej działania strony, która - obchodząc przepisy prawa polskiego - uzyskuje prawo jazdy na terytorium obcego państwa. Takie wymogi, w przekonaniu Kolegium, wynikają właśnie z art. 49 ustawy, wedle którego sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego (opisanego w dalszych przepisach) podlega m. in. osoba ubiegająca się o:

a) przywrócenie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem cofniętego na okres przekraczający rok lub cofniętego w związku

z utratą kwalifikacji,

b) zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, którego była pozbawiona na okres przekraczający rok.

Dana osoba podlega zatem sprawdzeniu kwalifikacji, jeżeli czas, na jaki pozbawiono ją prawa jazdy, był dłuższy niż rok. Przepis ten, jak zaznaczył organ, dotyczy prawnych form pozbawienia wymienionego dokumentu, w szczególności zaś chodzi o prawomocny wyrok sądu. Dlatego więc prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem wydaje się dopiero po złożeniu, z wynikiem pozytywnym, odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje (art. 49 ust. 2 ustawy), co wykluczało w świetle przyjętej wykładni - także w ujęciu systemowym - zastosowanie w podobnej sytuacji art. 14 ust. 1 ustawy, dotyczącego uprawnienia osoby posiadającej ważne krajowe prawo jazdy wydane za granicą do wnioskowania

o wydanie prawa jazdy polskiego odpowiedniej kategorii, za opłatą oraz po zwrocie zagranicznego dokumentu organowi wydającemu prawo jazdy.

W skardze do Sądu P. R. wniósł o uchylenie decyzji organu II instancji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji w całości oraz o zobowiązanie organu rozstrzygającego sprawę do przyjęcia oceny prawnej przedstawionej w sprawie przez skarżącego. Wniósł także o udzielenie organowi wskazań co do dalszego postępowania, a mających na celu niezwłoczną wymianę skarżącemu prawa jazdy uzyskanego na Ukrainie, na dokument wydawany przez Starostę Brzeskiego.

Skarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

– art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, poprzez przyjęcie, że skarżący jest w posiadaniu dokumentu - prawo jazdy – i uznanie w związku

z tym, że nie można mu wydać dokumentu - prawo jazdy (po wymianie

z dokumentu ukraińskiego),

– art. 4 pkt 2 ppkt b ustawy o kierujących pojazdami, poprzez błędne przyjęcie, że Rzeczpospolita Polska uzależnia uznanie ważności prawa jazdy wydanego

w jednym z państw stron Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym od tego, czy stałe miejsce zamieszkania osoby, która uzyskała zagraniczne prawo jazdy

w momencie jego wydania znajdowało się w tym państwie,

– art. 41 ust. 6 lit. B Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym poprzez jego bezpośrednie zastosowanie w niniejszym stanie faktycznym i dowolne uznanie, że państwo polskie nie uznaje ważności zagranicznych dokumentów "prawo jazdy" uzyskanych przez osobę, której stałe miejsce zamieszkania w czasie ich wydania nie znajdowało się na terytorium, na którym te prawa jazdy zostały wydane,

– art. 8 K.p.a. poprzez dokonanie różnej interpretacji tych samych przepisów prawa materialnego w tym samym stanie faktycznym przez ten sam organ,

– art. 11 K.p.a. i art. 107 § 3 K.p.a. poprzez niewyczerpujące i szczątkowe uzasadnienie wydanej decyzji, bez pełnego wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu skargi przedstawiono stan faktyczny sprawy, po czym powtórzono szeroką argumentację przedstawioną we wcześniej w składanych w postępowaniu administracyjnym odwołaniach. Podkreślono dodatkowo, że na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej nie obowiązuje norma prawna, która uniemożliwiałaby uznanie w Polsce ważności zagranicznego prawa jazdy wydanego przez jedno z państw – stron Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym, w sytuacji, gdy osoba, która uzyskała zagraniczne prawo jazdy w czasie ich wydania nie miała miejsca zamieszkania w kraju ich wydania.

W przekonaniu skarżącego, wykładnia literalna przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym wprost wskazuje, że można uznawać za ważne na terytorium RP dokumenty prawo jazdy wydane za granicą określone w Konwencji o ruchu drogowym i to niezależnie od tego, czy osoba, która uzyskała dokument miała w czasie jego wydania miejsce zamieszkania w tym państwie. Zaakcentował skarżący, że obowiązuje norma prawna, która nakazuje wszystkim organom uznawać ważność zagranicznego prawa jazdy (każdego), a po upływie okresu sześciu miesięcy wymienić, na wniosek osoby posiadającej dokument zagraniczny, na dokument polski. W związku z czym nie można przyjąć, że państwo polskie wprowadziło normę prawną, wedle której organ polski może odmówić uznania prawa jazdy wydanego za granicą, jeśli osoba która uzyskała zagraniczny dokument spełnia jeden z warunków określonych w art. 41 ust. 6 Konwencji.

W konkluzji skarżący podniósł, że obecnie dysponuje on dwoma podstawami do uzyskania dokumentu - prawo jazdy. Jedna z nich wynika z art. 14 ustawy o kierujących pojazdami – wymiana zagranicznego dokumentu na dokument wydany przez Starostę Brzeskiego. Druga wynika z faktu, że po upływie okresu zatrzymania prawa jazdy (orzeczenia Sądu Rejonowego w Brzegu) skarżący przeszedł egzamin sprawdzający jego wiedzę i dodatkowo uzyskał uprawnienia do kierowania pojazdami na Ukrainie. Jeszcze raz zaznaczył skarżący, że zaakceptowanie interpretacji przyjętej przy wydawaniu decyzji przez organ pierwszej instancji pozbawiłoby go możliwości skorzystania z którejkolwiek sposobu uzyskania dokumentu, potwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi kat. B.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, nie znajdując podstaw do zmiany swego stanowiska w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), w skrócie P.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania. Zgodnie z treścią art. 134 P.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi, oraz powołaną podstawą prawną.

Uwzględnienie skargi następuje w przypadkach naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) P.p.s.a.), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt. 1 lit. b), oraz innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt.1 lit. c) P.p.s.a.). W przypadkach, gdy zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (art. 145 § 1 pkt. 2 P.p.s.a.), jeżeli zachodzą przesłanki określone w innych przepisach, sąd stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa.

Skarga okazała się niezasadna.

Istotą toczącego się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Opolu postępowania jest wniosek skarżącego o wymianę prawa jazdy uzyskanego za granicą – na Ukrainie, na polskie krajowe prawo jazdy. Kwestia powyższa jest regulowana przez art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 600 ze zm.- zwanej dalej ustawą), którego wykładnia musi uwzględniać postanowienia Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej

w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r., której zarówno Polska jak i Ukraina są stronami (Dz. U. z 1988 r. nr 5 poz. 40).

Regulacje dotyczące zasad posługiwania się prawem jazdy uzyskanym w innym państwie, zawarte w art. 14 polskiej ustawy oraz w art. 41 Konwencji opierają się na zasadzie wzajemnego uznawania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami przez państwa – sygnatariuszy Konwencji. Powyższa zasada wzajemności nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Z punktu widzenia niniejszej sprawy najistotniejsze jest zastrzeżenie zawarte w art. 41 ust. 6 Konwencji. Z przepisu tego wynika, że na zasadzie odstępstwa od wzajemnego uznawania uprawnień, przepisy Konwencji nie zobowiązują Umawiających się Stron do uznawania ważności krajowych lub międzynarodowych praw jazdy wydanych na terytorium innej Umawiającej się Strony w dwóch sytuacjach: po pierwsze w przypadku osób, których stałe miejsce zamieszkania w tym czasie znajduje się na ich terytoriach lub zostało ono przeniesione na ich terytoria po wystawieniu tych praw jazdy; po drugie: w przypadku praw jazdy wydanych kierującym, których stałe miejsce zamieszkania w czasie ich wydawania nie znajdowało się na terytorium, na którym te prawa jazdy zostały wydane, lub których miejsce zamieszkania po wydaniu tych praw jazdy zostało przeniesione na inne terytorium. Tym samym dla prawidłowego posłużenia się przepisami Konwencji, a w konsekwencji ustawy Prawo o ruchu drogowym, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia "stałe miejsce zamieszkania".

Przedmiotowa Konwencja nie zawiera w żadnym z postanowień definicji pojęcia "stałe miejsce zamieszkania". Wobec powyższego, ponieważ chodzi o ocenę uprawnień uzyskanych za granicą w aspekcie przepisów prawa polskiego, konieczne jest odwołanie się do przepisu art. 25 Kodeksu cywilnego, jako podstawowej w prawie polskim regulacji określającej znaczenie pojęcia "miejsce zamieszkania", która winna być stosowana we wszystkich tych przypadkach, gdy obowiązujące w Polsce przepisy posługują się tym pojęciem, lecz nie normują własnej definicji lub nie odsyłając do takiej definicji zawartej w innych przepisach.

W świetle art. 25 Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. W orzecznictwie

i doktrynie prawa cywilnego powszechnie przyjmuje się, że istotę tego pojęcia wyznaczają dwa integralnie złączone składniki: obiektywny, czyli pobyt stały w danej miejscowości oraz subiektywny w postaci uzewnętrznionego zamiaru, woli tego pobytu.

W toku postępowania administracyjnego skarżący nie kwestionował faktu, że na Ukrainie nie przebywał z zamiarem stałego pobytu. Co powoduje, że nie mamy do czynienia z wystąpieniem o zmianę zagranicznego prawa jazdy w związku ze zmianą przez skarżącego miejsca zamieszkania.

W tak ustalonym stanie faktycznym za prawidłową uznać należy te część wywodów zaskarżonej decyzji, w której organ odwoławczy wskazał, iż skarżący stale zamieszkuje w Polsce i przepisy art. 14 ust. 1 ustawy nie mają zastosowania. Zauważyć przyjdzie, że przepis art. 14 ust. 1 ustawy ma zastosowanie wyłącznie do obywatela polskiego lub cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który nie posiada ważnego polskiego prawa jazdy, legitymuje się natomiast jego zagranicznym odpowiednikiem. W związku z tym przyjąć należało, że jeżeli wobec skarżącego nie została wydana decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, to nie utracił on tych uprawnień nabytych w Polsce, lecz tylko nie może z nich korzystać w związku

z zatrzymaniem prawa jazdy i niespełnieniem warunków do odzyskania tego dokumentu.

Z lektury akt nie wynika bowiem, że skarżący w toku postępowania zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji ubiegał się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy, lecz

o wydanie nowego dokumentu.

W przekonaniu Sądu, działania skarżącego nie stanowią realizacji regulacji

o wzajemnym uznawaniu praw jazdy. Skarżący nie zmienił miejsca pobytu, nie zachodził więc obowiązek uwzględnienia przez organy polskie jego uprawnień uzyskanych na terytorium Ukrainy. Przypomnieć przyjdzie, że posiadane przez skarżącego polskie prawo jazdy zostało mu zatrzymane prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Brzegu z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt [...], w którym orzeczono wobec P. R. środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres pięciu lat oraz orzeczono o zwrocie właściwemu Starostwu Powiatowemu prawa jazdy (o ile posiada).

Wobec wskazanych wyżej przepisów i okoliczności niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, skarżący nie mógł skutecznie na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 4 ustawy ubiegać się

o wymianę ukraińskiego prawa jazdy, ponieważ posiada już polskie prawo jazdy, które nie utraciło swej ważności. Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Z przywołanego przepisu wynika zatem, że kierowca posiadający ważne polskie prawo jazdy, które zostało mu zatrzymane w związku

z kierowaniem samochodem w stanie nietrzeźwości, i który w tym czasie uzyskał zagraniczne prawo jazdy, nie może skorzystać z uprawnienia określonego w art. 14 ust. 1 ustawy. Przyjęcie odmiennego stanowiska doprowadziłoby do naruszenia art. 14 ust. 1 ustawy i w konsekwencji, umożliwiałoby odzyskanie uprawnień do prowadzenia pojazdów wbrew dyspozycji art. 49 ustawy, to jest bez sprawdzenia kwalifikacji do kierowania pojazdami, co z kolei, stwarzałoby zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Podkreślenia wymaga, że wykładnia art. 14 ust. 1 ustawy musi uwzględniać treść art. 41 Konwencji, jak również kontekst systemowy i celowościowy zawartego w tym przepisie uregulowania. Ratio legis regulacji dotyczących uznawania uprawnień do kierowania pojazdami uzyskanych w innych państwach sprowadza się do ułatwienia międzynarodowego ruchu drogowego, co potwierdza treść Preambuły do Konwencji. Natomiast w niniejszej sprawie przepis art. 41 ust. 6 Konwencji w ogóle nie znajdował zastosowania, gdyż skarżący nie spełnił przesłanek w nim określonych warunkujących jego zastosowanie (tak: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 28 sierpnia 2009 r., sygn. akt II SA/Po 278/09, oraz Naczelny Sąd Administracyjny

w wyrokach z dnia 28 września 2010 r., sygn. akt I OSK 1607/09; z dnia 17 lutego

2012 r., sygn. akt I OSK 241/11- publ. na stronie internetowej: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, htpp//:orzeczenia.nsa.gov.pl, CBOSA), skład orzekający w niniejszej sprawie z argumentacją przedstawioną w tych orzeczeniach w pełni się identyfikuje.

W ocenie Sądu, postępowanie skarżącego zmierzało do obejścia wymogów określonych w ustawie o kierujących pojazdami i prowadziło do powstania sytuacji sprzecznej z przepisami tej ustawy. Z treści przepisów ustawy o kierujących pojazdami wynika bowiem, że koniecznym warunkiem odzyskania zawieszonych uprawnień do kierowania pojazdami w sytuacji zaistniałej w przypadku skarżącego, jest poddanie się kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji oraz uzyskanie orzeczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych oraz psychologicznych do kierowania pojazdem, co wynika wprost z treści art. 103 i 104 ustawy. W świetle tych uregulowań stwierdzić należy, że ich spełnienie jest konieczne dla posiadania jakichkolwiek uprawnień do kierowania pojazdami na terytorium RP.

Skoro, jak wyżej powiedziano, skarżący nadal posiada ważne krajowe prawo jazdy, tym samym nie może ubiegać się o wymianę w trybie art. 14 ustawy o kierujących pojazdami ukraińskiego prawa jazdy, ponieważ prowadziłoby to do naruszenia przyjętej w art. 4 ust. 2 ustawy zasady, że kierujący może posiadać tylko jedno ważne krajowe prawo jazdy. Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 15 marca

2010 r., sygn. akt I OSK 753/09 (publ. CBOSA), gdzie sformułowano tezę, że "kierowca posiadający ważne polskie prawo jazdy, które zostało mu zatrzymane w związku z kierowaniem samochodem w stanie nietrzeźwości i który w tym czasie uzyskał zagraniczne prawo jazdy nie może skorzystać z uprawnienia określonego w art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym" (obecnie art. 14 ustawy o kierujących pojazdami).

Wbrew zarzutom skargi Sąd nie dopatrzył się również naruszenia przepisów postępowania, co mogłoby mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Nie jest bowiem zasadny zarzut naruszenia art. 107 § 3 K.p.a. i nieodniesienia się przez organ odwoławczy do zarzutów odwołania. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji

w pełni odpowiada wymogom wskazanego przepisu, tj. wskazuje fakty, które organ uznał za udowodnione i dowody, na których organ oparł swoje rozstrzygnięcie. Ponadto organ prawidłowo wskazał i wyjaśnił treść przepisu art. 14 ust. 1 ustawy, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia oraz pozostałych przepisów mających zastosowanie w sprawie, w tym art. 4 ust. oraz art. 49 i art. 103 ustawy o kierujących o kierujących pojazdami.

Z tego względu na podstawie art. 151 P.p.s.a. Sąd skargę oddalił.



Powered by SoftProdukt