Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Olga Żurawska – Matusiak Sędziowie Sędzia WSA Małgorzata Grzelak (spr.) Sędzia WSA Piotr Borowiecki Protokolant Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 stycznia 2009 r. sprawy ze skargi K. z siedzibą w E., H. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2008 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia patentu na wynalazek 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] sierpnia 2007 r.; 2. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz K. z siedzibą w E., H. kwotę 1600 (jeden tysiąc sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzją z [...] kwietnia 2008r. znak [...] Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (UP RP) m.in. na podstawie art. 10 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości oraz art. 49 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej (pwp) po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy wniesionego przez K. utrzymał w mocy decyzję tego organu z [...] sierpnia 2007r. odmawiającą udzielenia patentu na wynalazek pt. Sposób i urządzenie do odtwarzania nośnika danych zgłoszonego do ochrony w dniu [...] listopada 1999 r. przez K.; S.

Jak wynika z akt sprawy w dniu [...] sierpnia 2000r. weszło w fazę krajową zgłoszenie międzynarodowe [...] pt. Nośnik danych, urządzenie i sposób odtwarzania nośnika danych oraz sposób wytwarzania nośnika danych". Zgłoszenia dokonano w imieniu K. oraz S. Na przedmiotowe zgłoszenie został udzielony przez Europejski Urząd Patentowy (EPO) patent EP 1 101 22.

Urząd Patentowy RP odmawiając udzielenia ochrony patentowej na wynalazek pt. Sposób i urządzenie do odtwarzania nośnika danych stwierdził, że po przeanalizowaniu wersji zastrzeżeń patentowych niezależnych tj. zastrzeżenia 11 i zastrzeżenia 1, stanowiących podstawę do oceny zdolności patentowej przedmiotu zgłoszenia doszedł do przekonania, iż nie ujawnia ono rozwiązania technicznego. Organ wskazał, że niezależne zastrzeżenie 11 (według ostatecznej wersji z [...] lutego 2006r.) określone jest przez czynności będące elementami metody odtwarzania nagrania (od 1-9). Natomiast niezależne zastrzeżenie 1 jest analogiczne jak zastrzeżenie 11 tylko zamiast o sposobie mowa w nim o urządzeniu, które służy do wykonywania sposobu. Zdaniem organu, nie są nim określone żadne dodatkowe cechy związane specyficznie z elementami urządzenia. W ocenie UP RP z powyższego wynika, że wszystkie rozwiązania ze zgłoszenia dotyczą różnych wariantów i form rozwiązania opisanego wyszczególnionymi zasadniczymi cechami z zastrzeżenia 11.

W ocenie organu, przedłożone rozwiązanie polega na manipulowaniu fragmentami informacji w wyniku których abstrakcyjny obraz jest przetwarzany inaczej niż dotychczas - czego nie można uznać za wynalazek, gdyż skutki te nie wnoszą wkładu technicznego. Natomiast gdyby zastosowanie tych odmiennych metod przetwarzania informacji pociągało za sobą zmiany sprzętowe, to te zmiany same w sobie jako wynalazki mogłyby podlegać opatentowaniu. Lecz niczego takiego Zgłaszający w tym zgłoszeniu nie ujawnia.

Zdaniem organu, by spełnić ustawowe wymogi patentowalności wynalazek musi zawierać techniczne wykorzystanie praw przyrody lub formuł matematycznych, a nie tylko ich sformułowanie. Dlatego sposób postępowania, czy jego analogi opisane w formie urządzenia lub sygnału, nie jest wynalazkiem jeśli jedynym jego nowym elementem jest abstrakcyjny sposób postępowania, czyli algorytm. Wymogi zdolności patentowej (nowość, nieoczywistość) musi spełniać cały proces postępowania, a nie tylko abstrakcyjny algorytm.

W ocenie organu, przedmiot zgłoszenia polega na przetworzeniu strumienia informacyjnego danych. Wszystkie operacje jakie są potrzebne do tego przedsięwzięcia i jednocześnie są specyficzne dla zgłoszenia mają charakter niematerialny. Zdaniem UP RP w przedmiocie zgłoszenia nie ma niczego odrębnego od stanu wiedzy poza naszkicowaniem wykorzystania znanych środków technicznych do innej obróbki informacji. Organ przyznał jednocześnie, że procesy fizyczne związane są z tymi procedurami traktowania strumieni danych informacyjnych, lecz Zgłaszający ani w zastrzeżeniach patentowych, ani w opisie nie podają żadnych charakterystycznych danych na ten temat.

Wymienione przez nich czynności nie mają charakteru technicznego, bo nie ma w nich niczego specyficznego w "oddziaływaniu na materię".

Organ podkreślił, że prawo patentowe dotyczy techniki a Urząd Patentowy udziela praw wyłącznych na wykorzystanie rozwiązań technicznych. W przypadku, gdy sfera techniczna (materialna) przeplata się z nietechniczną (niematerialną) oryginalność i nowość części nietechnicznej nie może wpłynąć na ocenę Urzędu Patentowego. Gdy atrybutami rozwiązania (cechami konstytutywnymi, bez których ono nie istnieje) są zarówno elementy techniczne — natury materialnej, jak i nietechniczne — abstrakcyjno logiczne, wszystkie one powinny być przedmiotem łącznego zainteresowania. Ale rozwiązanie jest patentowalnym wynalazkiem tylko wówczas, gdy w obszarze technicznym jest przynajmniej jeden nowy, nieoczywisty element.

Akcentując, że patentowalnymi są wyłącznie rozwiązania problemów technicznych organ stwierdził, że nie wystarczy by techniczny był problem, czy tylko efekt (skutek) rozwiązania. Innowacja, która nie wnosi wkładu technicznego do stanu techniki nie stanowi wynalazku w sensie prawa patentowego. Weryfikowany przez UP RP wkład techniczny określa, czym różni się nowe rozwiązanie od znanych pod względem technicznym, a nie na czym polega jego użyteczność.

Zdaniem UP RP w rozpatrywanym przedmiocie zgłoszenia nie ma rozwiązania technicznego, gdyż w przedłożonej dokumentacji nie wskazano niczego charakterystycznego odnośnie fizycznych własności sprzętu, jakim trzeba się posługiwać co jest niezbędne by rozwiązanie uznać za patentowalne. Stąd też opinia Urzędu, że odrębność w stosunku do znanych rozwiązań dotyczy wyłącznie cech nietechnicznych.

Struktura działań składająca się z elementów od (1) do (7) cech z niezależnego zastrzeżenia 11, zdaniem organu, ma swoje odzwierciedlenie w opisie stanu techniki przedmiotu zgłoszenia, co wynika z treści szczegółów specyfikacji [...], str. 59-76, której Zgłaszający są współautorami.

Zdaniem organu nie ma natomiast potrzeby badania na ile część znamienna zastrzeżenia 11 z zestawem elementów (8) druga część programu zawiera dane pomocnicze definiujące dodatkowa cechę obiektu graficznego i (9) wizualna odpowiedź zwrotna jest odwzorowywaniem pikselowym obiektu graficznego bazującym zarówno na danych głównych jak i pomocniczych ze zbiorem reguł, własności i relacji między nimi, posiada własność nowości, czy nieoczywistości, ponieważ elementy te choć stanowią wkład wynalazczy należą do obszaru nietechnicznego.

Reasumując UP RP stwierdził, że sam nowy sposób przetwarzania danych czy informacji przy pomocy znanego sprzętu nie jest rozwiązaniem technicznym czyli wynalazkiem. W przedmiocie zgłoszenia nie ma niczego odrębnego do stanu wiedzy poza naszkicowaniem wykorzystania znanych środków technicznych do innej obróbki informacji.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy UP RP stwierdził, że zarzuty te nie są zasadne (v. poniżej pkt I-V). Swoje stanowisko organ przedstawił po uzyskaniu od strony dodatkowych wyjaśnień zawartych w punktach 3- 6 pisma Zgłaszającego z [...] marca 2008r. :

I

Zdaniem strony, przedstawiona ocena czy zgłoszenie jest wynalazkiem odbiega całkowicie zarówno od zasad prowadzenia takiej oceny sformułowanych w przepisach prawa krajowego jak i stosowanych przez inne urzędy patentowe np. EUP i USPTO, czego dowodem jest udzielenie patentu EP 1101223. Zdaniem strony przedstawione rozwiązanie jest wynalazkiem. Odwołując się do treści art. 33 ust.3 p.w.p. strona podkreśla, iż zastrzeżenia patentowe spełniają wymogi ustawowe regulujące formę i treść zastrzeżeń patentowych, gdyż wskazują cechy techniczne rozwiązania w sposób na tyle jasny i zwięzły, na ile na to pozwala charakter rozwiązania. Zgłaszający kwestionuje przy tym ograniczenie zastosowania prawa patentowego wyłącznie do wynalazków zdefiniowanych przez strukturę lub konstrukcję układową. Według Zgłaszającego, cechą techniczną wskazaną w zastrzeżeniu 1 jest układ generowania grafiki (455, 457A, 457B, 457C). W ocenie Zgłaszającego, cechy funkcjonalne, które określają efekt techniczny są jako takie dopuszczalne w zastrzeżeniach patentowych, jeżeli z obiektywnego punktu widzenia, cechy takie nie mogą być wyrażone bardziej precyzyjnie w inny sposób, bez ograniczenia zakresu wynalazku oraz jeżeli cechy te dostarczają fachowcowi dostatecznie jasnych wskazówek do wprowadzenia ich w życie bez nadmiernego wysiłku. Zdaniem strony, zastrzeżenie patentowe nr 1 jest przykładem tak właśnie zdefiniowanego wynalazku. Cechą techniczną w sensie strukturalnym jest zaopatrzenie urządzenia w układ generowania grafiki. Sam układ grafiki jest zdefiniowany funkcjonalnie w stopniu umożliwiającym jego późniejsze odtworzenie. Podobną analizę można przeprowadzić dla zastrzeżenia 11 dotyczącego sposobu. Sposób według wynalazku dotyczy bowiem czynności związanych z odtwarzaniem sygnału danych powiązanego z warunkowym przetwarzaniem sygnałów obrazu. Podane w zastrzeżeniach patentowych kryteria oraz parametry pozwalają na przesłanie sygnalizacji wizualnej w odpowiedzi na wynik testu porównawczego pomiędzy odczytywanym sygnałem danych a sygnałem wprowadzonym przez użytkownika.

Odpierając powyższe zarzuty organ podnosi, że ocena przedmiotu zgłoszenia jest zgodna z przepisami prawa krajowego. Polski prawodawca wymaga, aby zastrzeżenia patentowe określały zakres żądanej ochrony przez podanie cech technicznych wynalazku zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy Prawo własności przemysłowej. Ten obecnie obowiązujący przepis zastąpił występujące w art. 26 ustawy o wynalazczości wymaganie, że Zgłaszający powinien ujawnić istotę rozwiązania. W obu przypadkach wymagane jest, aby w części znamiennej zastrzeżenia patentowego występowały środki techniczne do realizacji przedmiotu zgłoszenia. W ocenie organu, Zgłaszający w zastrzeżeniach niezależnych różnych kategorii (zastrz. 1 - kat. urządzenia, zastrz. 11 — kat. sposób) formułuje (pod względem znaczeniowym) tą samą cechę znamienną: druga część (140) programu sterującego (4) zawiera dane pomocnicze (15 l-156) definiujące dodatkowe cechy wizualne obiektu graficznego, jak kolor, położenie tub orientacja obiektu graficznego, a układ generowania grafiki (455. 457A, 457B, 457C) jest dostosowany do wytwarzania wizualnej odpowiedzi zwrotnej przez odtworzenie odwzorowania pikselowego (458) obiektu graficznego z przyporządkowaniem dodatkowych cech wizualnych do obiektu graficznego, wykorzystując zarówno dane główne (1 30.1) jak i dane pomocnicze (151—156. Zdaniem organu, nie ulega wątpliwości, że cecha ta nie ujawnia środków technicznych ani w kategorii urządzenia (nie odnosi się do budowy urządzenia) ani w kategorii sposobu (bądź czynności technicznego oddziaływania na materię). Powyższe prowadzi do wniosku, że w przedmiotowym zakresie żądanej ochrony (wkład wynalazczy) występują jedynie cechy nietechniczne. Charakteru technicznego nie dotyczy również zastrzeżenie dla kategorii sposobu (zastrz. 11). W zastrzeżeniu, w jego części znamiennej nie ma ani jednej czynności technicznej, właściwej dla tej kategorii wynalazku. Brak jest też konkretnych środków technicznych. W zastrzeżeniu wymieniono tylko cechy odnoszące się do oprogramowania (druga część programu zawiera dane pomocnicze definiujące co najmniej jedną dodatkową cechę wizualną obiektu graficznego) i skutek, że wizualna odpowiedź zwrotna jest odwzorowaniem pikselowym obiektu graficznego z przyporządkowaniem dodatkowych cech wizualnych. Zdaniem Urzędu Patentowego zastrzeżenia dotyczące urządzenia i sposobu odtwarzania nośnika danych, (zastrz. od 1 - 16) świadczą o dość swobodnej interpretacji przez Zgłaszającego wymagań Urzędu Patentowego RP, określonych dla poszczególnych kategorii wynalazków. Organ stwierdził, że w rozpatrywanym zgłoszeniu w częściach znamiennych zastrzeżeń, podana jest informacja związana z obróbką danych "definiujące dodatkowe cechy" a znany układ generowania grafiki "Jest dostosowany do ..." - bez podania konkretnej realizacji technicznej, odpowiadającej przyjętej kategorii wynalazku. Organ podkreślił, że układ generowania grafiki (w zastrzeżeniach bez związku konstrukcyjnego z pozostałymi elementami) jako znany został wymieniony już w części niezamiennej zastrzeżenia. W tym stanie rzeczy błędem było wymienienie po raz drugi tego samego układu grafiki w części znamiennej - tym razem jako nowego. Z kolei w zastrzeżeniu po słowach "znamienny tym, że" nie wskazano jakichkolwiek nowych szczegółów odnośnie budowy układu generowania grafiki lub nowych połączeń elektrycznych tego układu z pozostałymi elementami urządzenia. W ocenie organu wzmianka w zastrzeżeniu, że "układ generowania grafiki jest dostosowany do ..." jest tylko założeniem technicznym, niedopuszczalnym w zastrzeżeniach

II

Zdaniem strony, powołany w decyzji z [...] sierpnia 2007r. wyrok WSA z 20 kwietnia 2004 r. (sygn. akt 6 II SA 3937/02) dotyczy sprawy o całkowicie odmiennym charakterze i nie ma żadnej cechy wspólnej z przedmiotem zgłoszenia.

Urząd Patentowy RP nie podzielając przekonania strony, że przywołany wyrok dotyczy sprawy o całkowicie odmiennym charakterze i nie ma żadnej cechy wspólnej z przedmiotem zgłoszenia zacytował fragmenty uzasadnienia ww. wyroku, które w jego ocenie świadczą o tym, że zgłoszone aktualnie rozwiązanie ma wiele wspólnego z rozpatrywanym w tamtej sprawie systemem przetwarzania informacji. Sam zgłaszający podnosi, że jego rozwiązanie opisane jest przy wykorzystaniu aparatu pojęciowego stosowanego w technice cyfrowej tzn. dane występują w postaci cyfrowej (zerojedynkowej)

III

Zgłaszający nie zgadza się z oceną Urzędu, że zgłoszone rozwiązanie nie wnosi wkładu w rozwój cech materialnych. Zdaniem Zgłaszającego wynalazek stanowi kompletne i działające rozwiązanie wykonujące zdefiniowane czynności w sensie oddziaływania na materię. To urządzenie, jak również czynności wykonywane przez to urządzenie, zostały w zgłoszeniu opisane przy wykorzystaniu aparatu pojęciowego stosowanego przez specjalistów z dziedziny techniki cyfrowej, całkowicie zrozumiałego i przystępnego dla osób urzeczywistniających wynalazek. Wynalazek ze swej natury jest tworem abstrakcyjnym, wartością niematerialną często spostrzeżeniem, które dotyczy przedmiotów materialnych, techniki. Z opinii Urzędu Patentowego wynika, zdaniem strony, że ocenia charakter techniczny wynalazku na podstawie cech języka opisu. Zdaniem Zgłaszającego opis wynalazku to nie sam wynalazek, a słowa to nie elementy składowe urządzenia. Ocenie według przepisów prawa podlega wynalazek a nie pojęcia wykorzystane do jego opisu. Czynności sposobu w technice cyfrowej mogą być opisane przy użyciu pojęć abstrakcyjnych, ale ich charakter z uwagi na to, że są wykonywane przez urządzenie jest całkowicie materialny. Zgłaszający dopatrują się niekonsekwencji w ocenie przedmiotu zgłoszenia w zdaniu: "Są to czynności wykonywane przy pomocy narzędzi materialnych, lecz to co jest w nich charakterystyczne, jest niematerialne".

Odpierając powyższy zarzut organ stwierdził, że zaprezentowany pogląd jest własną teorią strony, która nie znajduje potwierdzenia w rzeczywistości. Urząd Patentowy nie udziela ochrony na pomysły rozwiązań, lecz tylko na dokonane rozwiązania. O wynalazku możemy mówić jedynie wtedy gdy "abstrakcyjny, niematerialny pomysł" zostanie przekształcony w twór materialny, czyli gdy zostanie opracowana i ujawniona jego do realizacja techniczna. Opracowanie i ujawnienie realizacji technicznej wymaga przedstawienia środków technicznych, właściwych dla zastrzeganej kategorii zgłoszenia. Stosowanie w opisie "abstrakcyjnego aparatu pojęciowego", czy zastępowanie środków technicznych efektem jaki zamierza się osiągnąć nie może być uznane za prawidłowo ujawnione rozwiązanie techniczne. Prawidłowe nazwy i pojęcia w określonych kategoriach wynalazku mają zasadnicze znaczenie dla przedstawienia rozwiązania technicznego. Ochrona patentowa jest udzielana na rozwiązania określone w znamiennej części zastrzeżeń niezależnych. Rozwiązanie w zastrzeżeniu niezależnym powinno być więc zrozumiałe i zupełne, tzn. bez potrzeby odwoływania się do informacji z innych części zgłoszenia a części znamienne powinny mieć formę właściwą dla wybranej przez Zgłaszającego kategorii wynalazku. Dodatkowo pojęcia i nazwy środków technicznych w zastrzeżeniach i w opisie nie mogą być zmienne (inne w opisie a inne w zastrzeżeniach), co wynika z zasady jednolitego nazewnictwa.

IV

Strona zarzuca, że Urząd Patentowy niesłusznie pomija fakt, iż wprowadzenie wzoru zakłócającego tj. sygnału elektrycznego w strumieniu danych a w rezultacie przesunięcie i zmiana położenia znaczników oraz wynikające z tego przesunięcie czasowe odczytywanych sygnałów elektrycznych (czyli przesunięcie o zadany okres czasu sygnału o 6 H określonej amplitudzie i częstotliwości) ujawnione w zgłoszeniu patentowym, to opis rzeczywistych czynności w sensie "oddziaływania na materię". Jest to opis nakreślony przy użyciu jednoznacznych pojęć, w pełni zrozumiałych dla przeciętnego specjalisty z dziedziny technik cyfrowych.

Odnosząc się do tego zarzutu organ stwierdził, że jest to zarzut oparty na nieporozumieniu, gdyż przedmiotowe zgłoszenie (opis, zastrzeżenia) nie ma żadnego związku " z wprowadzaniem wzoru zakłócającego w strumieniu danych.

V

Odnosząc się do uwag strony dotyczących relacji procedury prowadzonej przez Urząd Patentowy RP oraz procedury prowadzonej przez Europejski Urząd Patentowy w aspekcie uzyskania patentu europejskiego na przedmiotowe zgłoszenie oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 stycznia 2007 r. w sprawie 11 GSK 23 9/06, w którym Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż dla oceny zdolności patentowej wynalazku nie może być obojętnym, że na zgłoszone rozwiązanie został udzielony patent europejski organ wskazał, że poglądy prezentowane w orzecznictwie technicznej Izby Odwoławczej Europejskiego Urzędu Patentowego odnośnie etapu na którym dokonuje się oceny wkładu wynalazczego zmieniały się na przestrzeni lat. Pod koniec lat 90-tych nastąpił zwrot i zaczęto oceniać wkład wynalazczy w stosunku do stanu techniki podczas analizowania nowości i nieoczywistości a nie na wcześniejszym etapie podczas oceny czy rozwiązanie ma charakter techniczny. Organ podkreślił, że brytyjski sąd apelacyjny w wyroku Aerotel/Macrossan z 27 października 2006r. (EWCA civ 1371) odrzucił to podejście po czym zaproponował własną czterostopniową metodę weryfikacji wkładu technicznego. UP RP podniósł, że również organy sądownicze Niemiec i Francji nie dostosowały się do wcześniejszej rozszerzającej interpretacji technicznego charakteru rozwiązania co świadczy o tym, że Polska nie jest wyjątkowa w tym, że kwestionuje ten aspekt metodyki EUP, który dotyczy rozpatrywania zgłoszeń patentowych pod kątem weryfikacji technicznego charakteru rozwiązania. Odwołując się do treści art. 27 ust.5 Układu PCT organ stwierdził, że Urząd Patentowy RP nie jest urzędem rejestrującym patenty udzielone w EUP; ma swobodę w ustalaniu warunków zdolności patentowej.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł K. Domagając się uchylenia zakwestionowanego rozstrzygnięcia i zasądzenia zwrotu kosztów postępowania zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie:

1. art. 10 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (tekst jednolity Dz. U nr 26 poz. 117 z 1993 r., dalej uow) mającej zastosowanie na podstawie art. 315 ust 3 pwp - poprzez nieprawidłową wykładnię pojęcia charakter techniczny wynalazku i w konsekwencji bezzasadne przyjęcie, że zgłoszone rozwiązania nie są wynalazkami patentowanymi w rozumieniu cytowanego przepisu;

2. art. 7 i 77 k.p.a. w związku z art. 252 ustawy pwp — poprzez brak wszechstronnego i dokładnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy i w konsekwencji wydanie rozstrzygnięcia w oparciu o błędne założenia natury faktycznej i prawnej

W uzasadnieniu skargi strona podniosła, że z punktu widzenia normy art. 10 uow organ powinien prawidłowo ustalić jakie rozwiązania zostały zgłoszone do opatentowania w przedmiotowym postępowaniu, ustalić czy są to rozwiązania o charakterze technicznym, oraz zbadać czy są one nowe, nie wynikają w sposób oczywisty ze stanu techniki, a także sprawdzić czy nadają się do stosowania.

Błędne ustalenie stanu faktycznego a także dokonanie w sposób nieprawidłowy wykładni normy art. 10 uow, bezpodstawnie zawężając pojęcie charakteru technicznego wynalazku, zdaniem skarżącego, może zostać uznane za dyskryminację wynalazku ze względu na dziedzinę techniki w rozumieniu art. 27 ust. 1 Porozumienia w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS) - stanowiącego załącznik do porozumienia w sprawie utworzenia Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Zdaniem strony, stanowisko organu zawarte w uzasadnieniu decyzji który stwierdził, iż Struktura działań składająca się z elementów (1) — (7) jest znana z projektu specyfikacji [...] (str. 59-61), której Zgłaszający są współautorami. Nie ma potrzeby badania na ile stanowiący znamienną część zastrz. 11 zestaw elementów (8), (9) [zbiór reguł, własności i relacji między nimij posiada własność nowości, czy nieoczywistości, gdyż aczkolwiek stanowią one wkład wynalazczy leży on w obszarze nietechnicznym wskazuje na nietrafną ocenę rozwiązania zgłoszonego do opatentowania w przedmiotowym zgłoszeniu. W szczególności w świetle cech zastrzeganych w zastrzeżeniu 11: znamienny tym, że druga część programu (140)) zawiera dane pomocnicze (151-156) definiujące co najmniej jedną dodatkową cechę wizualną obiektu graficznego, jak kolor, położenie lub orientacja, i że wizualna odpowiedź zwrotna jest odwzorowaniem pikselowym. obiektu graficznego z przyporządkowaniem dodatkowych cech wizualnych do obiektu graficznego przy wykorzystaniu zarówno danych głównych (130.1) jak i danych pomocniczych (151-156).

Skarżący podkreśla, jego zdaniem, niekonsekwencję UP RP, który we własnej ocenie punktu (9) zastrzeżeń kiedy stwierdza, iż: (9) Wyświetlanie obrazu graficznego — samo działanie jest konwencjonalnym elementem z obszaru materialnego — natomiast związana z nim treść jest elementem z obszaru niematerialnego.

Strona zarzuca, że z uzasadnienia decyzji nie może jednoznacznie ustalić, na jakiej podstawie UP RP odmówił udzielenia patentu. Zgłaszający zastrzegali bowiem specyficzne cechy dotyczące procesu generowania obiektu graficznego, czyli fizycznie istniejącego obiektu o bezsprzecznie charakterze technicznym. Wizualna odpowiedź zwrotna dotyczy obiektu technicznego (obrazu), a w szczególności w sposobie według wynalazku podaje się warunki i reguły, według których generuje się wizualną odpowiedź zwrotną będącą odwzorowaniem obiektu graficznego z przyporządkowaniem odpowiednich cech wizualnych (kształtujących jego postać, którym również nie można odmówić przymiotu charakteru technicznego). Zastrzegana cecha jest niepodzielna. Nie można podzielić wizualnej odpowiedzi na warstwę materialną i warstwę niematerialną, ponieważ żadna z tych warstw nie funkcjonuje samodzielnie. Strona zarzuca, iż UP RP dokonuje podziału w sferze opisu, koncentruje się na wyizolowanych aspektach, pomijając fakt, że opis dotyczy jednego obiektu technicznego (wizualnej odpowiedzi zwrotnej), który istnieje fizycznie i pomimo tego, że można go opisać w wielu różnych płaszczyznach, w dalszym ciągu jest to jeden obiekt, którego charakter należy ocenić jako całość.

Strona skarżąca nie znajduje również podstawy, na której UP RP dokonał oceny charakteru technicznego wynalazku w oparciu wyłącznie o ocenę charakteru wkładu wynalazczego. Pojęcia wynalazek i wkład wynalazczy nie są sobie tożsame, a używanie tych pojęć zamiennie przez UP RP powoduje stawianie stronie wymogów pozaprawnych.

Ponadto strona Skarżąca podnosi, iż w sytuacji, gdy prawidłowa ocena przedmiotu zgłoszenia wymaga wiadomości specjalnych, UP RP na podstawie art. 84 kpa mógł skorzystać z pomocy biegłego ds. techniki audio wideo, który mógłby w sposób wyczerpujący i pełny przedstawić wynalazek. UP RP w toku postępowania nie skorzystał z pomocy biegłego, co w ocenie strony Skarżącej mogło przyczynić się do błędnego określenia stanu faktycznego tj. do nieprawidłowej oceny przedmiotu zgłoszenia.

Argumentację dotyczącą błędnej wykładni pojęcia "charakter techniczny" dokonanej przez organ w zaskarżonej decyzji skarżący poprzedził wywodami teoretycznymi. Podkreślił mianowicie, że wskazówkę co do tego, jak należy rozumieć charakter techniczny rozwiązania, można znaleźć w rozporządzeniu w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych. Skoro art. 10 ustawy o wynalazczości uznaje za wynalazek rozwiązanie o charakterze technicznym, zaś 32 ust. 1 rozporządzenia stwierdza, że wynalazek dotyczy technicznego sposobu oddziaływania na materię, to należy uznać, że rozwiązaniem o charakterze technicznym jest takie rozwiązanie, które dotyczy technicznego sposobu oddziaływania na materię. Przy czym za techniczne oddziaływanie na materię należy tu rozumieć oddziaływanie przy posłużeniu się kontrolowanymi siłami natury, w odróżnieniu od naturalnie niekontrolowanych sił natury w postaci zjawisk przyrodniczych. Do osiągnięcia celu przedmiotowego wynalazku, to jest uzyskania obrazu niezbędne jest jego wygenerowanie, co oznacza, że według wynalazku generuje się sygnał obrazu o określonych parametrach fizycznych. Proces generowania obrazu leży poza sferą intelektualnego oddziaływania człowieka tj. spełnia jedną z przesłanek uznania rozwiązania za wynalazek o charakterze technicznym. Tymczasem w rozpatrywanej sprawie UP RP dokonał zawężającej wykładni pojęcia charakteru technicznego ograniczające je wyłącznie do samej czynności posługiwania się siłami przyrody i nadając mu znaczenie sprowadzające się do przyjęcia, że rozwiązaniem o charakterze technicznym jest takie rozwiązanie, które samo w sobie stanowi sposób oddziaływania na materię.

Zdaniem Skarżącego, stanowisko organu stanowi niedopuszczalne sprowadzenie pojęcia charakteru technicznego jedynie do samego oddziaływania na materię, przy jednoczesnym postawieniu warunku nowości i nieoczywistości, a jego konsekwentne stosowanie do wynalazków z dziedziny mechaniki spowodowałoby odmowę udzielenia patentu dla jakiegokolwiek wynalazku z kategorii sposób" dla rozwiązań mechanicznych, bowiem należałoby wykazać, iż w sposobie zastosowano nowy sposób oddziaływania na materię. Zdaniem skarżącego, ustalenie kryteriów normatywnych kwalifikujących rozwiązanie jako rozwiązanie o charakterze technicznym odbywa się w sposób dyskryminujący techniki cyfrowe, dla których a priori uznaje się, że rozwiązania nie mogą mieć charakteru technicznego, ponieważ oddziaływanie na materię tj. sygnały elektryczne, jest znany. Stosowanie niejednolitych kryteriów oceny jest dyskryminacją wynalazku z uwagi na dziedzinę techniki i jako takie stanowi naruszenie art. 27 ust 1 TRIPS. Stanowi również naruszenie zasady równości wobec prawa wynikającej z art. 32 Konstytucji.

W konkluzji skarżący stwierdził, że błędna ocena stanu faktycznego sprawy oraz niewłaściwa interpretacja pojęcia charakteru technicznego, nie mogła doprowadzić do prawidłowego zastosowania art. 10 uow przez UP RP, co uzasadnia konieczność uwzględnienia przedmiotowej skargi.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Ocena działalności organów administracji publicznej dokonywana przez właściwy wojewódzki sąd administracyjny sprowadza się do kontroli prawidłowości zarówno materialnych jak i procesowych aspektów stosunku administracyjnoprawnego, skonkretyzowanego w zaskarżonej decyzji. Dla wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonego aktu niezbędne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a.).

W ocenie Sądu, skargę należało uznać za uzasadnioną.

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia art. 7, 77 k.p.a. poprzez brak wszechstronnego i dokładnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy a także szczegółowego uzasadnienia przyjętego przez organ stanowiska, co w konsekwencji uniemożliwia sądowi dokonanie kontroli legalności zaskarżonej decyzji. Pogłębiona argumentacja organu i wnikliwe odniesienie się do twierdzeń skarżącego było w niniejszych sprawach szczególnie pożądane, bowiem skarżący zarzucił organowi brak zrozumienia istoty zgłaszanego wynalazku.

W rozpoznawanej sprawie organ odmówił udzielenia patentu na zgłoszone rozwiązanie uznając, iż nie ujawnia ono rozwiązania technicznego.

Wywodząc, że patentowalnymi są wyłącznie rozwiązania problemów technicznych i nie wystarczy by techniczny był problem, czy tylko efekt (skutek) rozwiązania Urząd pomija, iż w orzecznictwie Komisji Odwoławczej EPO wkładem technicznym do poprzedniego stanu sztuki (techniki) może być albo techniczny problem do rozwiązania albo techniczny efekt uzyskiwany przez rozwiązanie. (por. Elżbieta Traple "Zdolność patentowa programów komputerowych /w:/ Wynalazczość i ochrona własności intelektualnej, zeszyt 26). Skarżący utrzymuje, że zastrzegł specyficzne cechy dotyczące procesu generowania obiektu graficznego, czyli fizycznie istniejącego obiektu o bezsprzecznie charakterze technicznym. Strona akcentuje, że wizualna odpowiedź zwrotna (zastrzeżona w zastrzeżeniu 11) dotyczy obiektu technicznego (obrazu). Zastrzegana cecha, jest zdaniem strony niepodzielna, nie można podzielić wizualnej odpowiedzi na warstwę materialną i niematerialną, ponieważ żadna z tych warstw nie funkcjonuje samodzielnie. Zdaniem strony, organ dokonując podziału w sferze opisu i koncentrując się na wyizolowanych aspektach pomija, że opis dotyczy jednego obiektu technicznego, którego charakter należy ocenić jako całość.

Organ wskazuje natomiast, że strona sformułowała zastrzeżenia sprzecznie z zasadami opracowywania części niezamiennej i znamiennej zastrzeżeń niezależnych. Zdaniem organu, jako że omawiany układ generowania grafiki został wymieniony w części niezamiennej zastrzeżenia nie mógł być (po raz drugi) wymieniony w części znamiennej tym razem jako nowy. Natomiast wzmianka w zastrzeżeniu, że omawiany układ "jest dostosowany do..." jest, w ocenie organu, założeniem li tylko technicznym (życzeniem) niedopuszczalnym w zastrzeżeniach. Organ ponadto wskazuje, że sformułowane zastrzeżenia dla urządzenia jak i sposobu nie spełniają także podstawowych kryteriów według "Układu o współpracy patentowej" (PTC) tj. jasności i zwięzłości a także, że określenie przedmiotu ochrony patentowej powinno być dokonane przez podanie cech technicznych wynalazku.

Odnosząc się do argumentacji organu należy wskazać, że po ostatecznym sformułowaniu przez stronę zastrzeżeń patentowych, co nastąpiło po drugim zawiadomieniu Urzędu Patentowego wystosowanym do strony na podstawie art. 49 ust. 2 p.w.p.(v. zawiadomienie z [...] marca 2007r.) organ wydał decyzję merytoryczną odmawiającą udzielenia patentu na przedmiotowy wynalazek. Wydanie powyższej decyzji nie zostało poprzedzone wezwaniem strony do poprawienia zastrzeżeń patentowych. Podczas gdy Urząd Patentowy przed przystąpieniem do badania merytorycznego ma obowiązek oceny prawidłowości zgłoszenia. Przeprowadza badanie formalno prawne zgłoszenia, w tym prawidłowość zastrzeżeń patentowych a w razie wadliwego ich sformułowania wzywa stronę do ich poprawienia. Tymczasem w rozpoznanej sprawie UP tego nie uczynił. Podkreślenia przy tym wymaga, że nienależyte ujawnienie wynalazku stanowi naruszenie art. 26 ustawy o wynalazczości a nie art. 10 tejże ustawy. Dlatego też podnoszone przez organ argumenty dotyczące wadliwości sformułowania zastrzeżeń patentowych są obarczone błędem. Świadczą o niekonsekwencji rozumowania organu, który z jednej strony nie uznaje przedmiotu za wynalazek a z drugiej dokonuje oceny przedmiotu tego wynalazku. Używanie przez organ zamiennie pojęć dotyczących art. 10 i 26 ustawy o wynalazczości prowadzi do wniosku, że organ niejednoznacznie podaje powód odmowy udzielenia patentu, choć w podstawie prawnej decyzji wskazuje art. 10 uow. Wskazana wyżej wadliwość wzmacnia przekonanie Sądu, że organ nie ma jasno sprecyzowanego poglądu w zakresie istoty przedmiotowego wynalazku.

Jeżeli spór pomiędzy zgłaszającym wynalazek do opatentowania a Urzędem Patentowym dotyczy istoty wynalazku, jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie, odmawiając udzielenia patentu Urząd Patentowy zasadniczo nie może poprzestać jedynie na własnym przekonaniu, co do przedmiotu zgłoszenia. Organ powinien dążyć do zebrania odpowiednich dowodów na poparcie swojego stanowiska. W grę może wchodzić dopuszczenie dowodu z opinii biegłego specjalisty z danej dziedziny. Brak przeprowadzenia wszechstronnego postępowania dowodowego i oparcie przez organ rozstrzygnięcia na własnym przekonaniu w zakresie uznania, co stanowi przedmiot zgłoszenia, a z taka sytuacją mamy do czynienia w okolicznościach niniejszej sprawy uzasadnia zarzut naruszenia w zaskarżonej decyzji art. 7, 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Ponadto, zdaniem Sądu, nie można uznać za przekonywującą argumentację Urzędu Patentowego RP odnoszącą się do kwestii udzielenia na przedmiotowe rozwiązanie patentu europejskiego. Zgadzając się co do zasady z twierdzeniem organu, że polski Urząd Patentowy nie jest organem dokonującym mechanicznego zatwierdzenia udzielonych przez EUP patentów, należy podnieść, że organ oparł swoje stanowisko na zaakceptowaniu poglądów sądu brytyjskiego zawartych w wyroku Aerotel/Macrossan z 27 października 2006r. (EWCA civ 1371), który odrzucił pogląd EUP, aby oceniać wkład wynalazczy w stosunku do stanu techniki podczas analizowania nowości i nieoczywistości a nie na wcześniejszym etapie to jest podczas oceny czy rozwiązanie ma charakter techniczny. Prawdą jest również, że powyższy wyrok uznawano za wytyczną w zakresie brytyjskiego podejścia do zagadnienia patentowania oprogramowania i metod działalności gospodarczej. Jednakże uwypuklenia wymaga, iż wzmiankowany wyrok nie stanowi odzwierciedlenia ostatnio prezentowanych poglądów sądownictwa brytyjskiego w omawianej kwestii. Wnioski zawarte w decyzji wydanej w sprawie Astron Clinica są odmienne od zawartych we wspomnianym wyroku. W uzasadnieniu decyzji z 28 stycznia 2008r. w sprawie Astron Clinica sędzia Kitchin uznał, iż praktyka brytyjska odmowy patentowania rozwiązań, których wkład techniczny przejawia się wyłącznie w oprogramowaniu nie jest zgodna z linią prezentowaną przez Komisję Odwoławczą Europejskiego Urzędu Patentowego a przez to osłabia pewność systemu patentowego. W związku z tym jako taka nie może być kontynuowana (v. Astron Clinica Limited and others, and Compotroller General of Patents, Designs and Trade Marks; Neutral Citation Number: [2008] EWHC 85 (Pat) Case No CH/2207/APP/0466, Royal Courts of JusticeStrand, London. WC2A 2LL).

W tym stanie rzeczy odwołanie się przez organ do tez wyroku w sprawie Aerotel/Macrossan nie może zostać uznane za wystarczające dla uzasadnienia odmowy udzielenia patentu w aspekcie istnienia na zgłoszone rozwiązanie patentu europejskiego. Zważywszy, że sądy danego państwa są zobowiązane w sposób jednolity traktować patent wydany przez krajowy urząd patentowy i patent europejski. Powyższe oznacza, że określenie zakresu ochrony patentu w aspekcie przedmiotowym powinno być dokonane według tych samych zasad. Należy zwrócić uwagę, że zapewnienie jednolitego poziomu ochrony ma szczególne znaczenie w sprawach o naruszenie patentu, gdyż o naruszeniu patentu europejskiego rozstrzygają organy krajowe. Powinny one zatem stosować dla oceny naruszenia patentu te same zasady, co pozostałe kraje na terenie których dany patent obowiązuje. Oczywistym jest, że wprowadzenie jednolitych norm prawnych nie zapewnia jednolitej ich interpretacji. Niemniej, należy dążyć do osiągnięcia tożsamych reguł interpretacyjnych w odniesieniu do poziomu ochrony patentów krajowych i europejskich z uwagi na wspomnianą wyżej konieczność jednolitego traktowania tych patentów. Nie ulega wątpliwości, że poziom ochrony patentu w Polsce powinien być porównywany z tym, jaki zapewnia patent europejski w innych krajach.

Ponownie rozpoznając zgłoszenie organ ustali w niebudzący wątpliwości stan faktyczny sprawy. Jednoznacznie zajmie stanowisko, czy zgłoszone rozwiązanie zostało dostatecznie ujawnione a jeżeli tak to dopiero wówczas dokona dalszych rozważań w zakresie jego patentowalności, uwzględniając że jednym z elementów oceny zdolności patentowej wynalazku jest charakter techniczny rozwiązania będącego przedmiotem zgłoszenia. Z uwagi na brak legalnej definicji pojęcia "rozwiązanie o charakterze technicznym" oceniając charakter techniczny przedmiotowego wynalazku organ będzie zobowiązany wskazać, co zdaniem organu kryje się pod tym pojęciem. Urząd dokona oceny charakteru technicznego zgłoszonego wynalazku i w tym aspekcie powinnością Urzędu Patentowego będzie również odniesienie się do argumentów skarżącego, jeżeli wykładnia omawianego pojęcia dokonana przez organ będzie różniła się od sposobu rozumienia tego pojęcia przez stronę. Należy podkreślić, że skarżąca prezentowała swoje stanowisko w tym zakresie w toku postępowania.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145§ 1 pkt 1 lit.c) p.p.s.a. orzekł jak w pkt 1 sentencji. O niewykonywaniu uchylonych rozstrzygnięć orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a., natomiast o kosztach postępowania na podstawie art. 200 p.p.s.a. w związku z art. 205 § 4 tejże ustawy.