Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Halina Kuśmirek, , Sędzia WSA Krystyna Tomaszewska, Asesor WSA Paweł Groński (spr.), , Protokolant Ewa Sawicka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 czerwca 2007 r. sprawy ze skarg K. N., J. B., S. B., wspólników Spółki Jawnej "N." na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] grudnia 2006 r. znak [...] w przedmiocie odmowy dokonania zmiany zezwolenia na prowadzenie apteki. skargi oddala

Decyzją z dnia [...] grudnia 2006 r., znak: [...] Główny Inspektor Farmaceutyczny, działając w oparciu o art. 112 ust. 1 i ust. 3 i art. 115 pkt 4 w zw. z art. 99 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. –Prawo farmaceutyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533 ze zm.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego –tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. (dalej kpa), po rozpatrzeniu odwołania z dnia [...] października 2006 r. złożonego przez N. K. N. i W. Spółka Jawna od decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] października 2006 r., znak: [...] w sprawie odmowy dokonania zmiany decyzji – zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ przytoczył dotychczasowy przebieg postępowania administracyjnego, z którego wynika, iż decyzją z dnia [...] czerwca 2004 r., znak: [...] [...] Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w L. udzielił K. N., S. B. i J. B. zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej o nazwie "N." położonej w S. przy ul. [...]. W chwili udzielenia pozwolenia wnioskodawcy byli wspólnikami spółki cywilnej.

W dniu [...] września 2006 r. K. N., S. B. i J. B. złożyli wniosek o "przepisanie zezwolenia" na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, w którym to wniosku wskazali, iż ww. spółka cywilna przekształciła się w trybie art. 26 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) w spółkę jawną.

Decyzją z dnia [...] października 2006 r., znak: [...], [...] Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny odmówił dokonania wnioskowanej zmiany.

Od powyższej decyzji strona odwołała się do Głównego Inspektora Farmaceutycznego nie zgadzając się z interpretacją zawartą w zaskarżonej decyzji, zgodnie z którą to przedsiębiorcom tzn osobom fizycznym, a nie wspólnikom spółki cywilnej zostało udzielone zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. Odwołujący się podnieśli, że prowadzili działalność apteczną w ramach spółki cywilnej nie posiadającej osobowości prawnej, który to brak wyraża się m.in. w niemożności posiadania własnego majątku, braku zdolności sądowej i upadłościowej oraz statusu przedsiębiorcy. Ponadto wskazali, że po wejściu w życie nowelizacji kodeksu spółek handlowych nadal możliwe jest przekształcenie spółki cywilnej w jawną.

Utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję Główny Inspektor Farmaceutyczny podniósł, że zezwolenie na prowadzenie apteki "N." w S. przy ul. [...] zostało wydane w dniu [...] czerwca 2004 r. W dacie wydania zezwolenia obowiązywała ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.). Przepis art. 2 ust. 2 tej ustawy stanowił, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 tego artykułu. Stosownie do przepisu ust. 3 za przedsiębiorców uznani zostali także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, o której mowa w ust. 1 art. 2 przedmiotowej ustawy. W ocenie Głównego Inspektora Farmaceutycznego ww. ustawa nie traktowała zatem spółki cywilnej jako przedsiębiorcy, natomiast przedsiębiorcami byli wspólnicy spółki cywilnej. Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny w L. udzielił zezwolenia przedsiębiorcom: K. N., S. B. oraz J. B. W konsekwencji, ze względu na fakt, że zezwolenie nie zostało przyznane spółce cywilnej utworzonej przez wymienionych przedsiębiorców w sprawie tej nie znajduje zastosowania przepis art. 553 § 2 kodeksu spółek handlowych, stanowiący, że spółka przekształcana pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba, że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. W rezultacie wskazana spółka jawna, powstała w wyniku przekształcenia spółki cywilnej, nie jest podmiotem zezwolenia udzielonego ww. przedsiębiorcom.

Ponadto wobec faktu, że w dacie wydania zezwolenia każdy ze wspólników spółki cywilnej był traktowany jako odrębny przedsiębiorca organ nie zgodził się z twierdzeniem, że zezwolenie stanowi majątek wspólny wspólników spółki cywilnej, o którym mowa w art. 26 § 5 kodeksu spółek handlowych.

W ocenie Głównego Inspektora Farmaceutycznego zezwolenie byłoby majątkiem wspólnym wspólników spółki cywilnej tylko wówczas gdyby zostało udzielone spółce cywilnej, a zatem przed dniem 1 stycznia 2001 r. tj. datą wejścia w życie ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej. Tymczasem z akt sprawy wynika, że zezwolenie na prowadzenie apteki zostało udzielone po dniu wejścia w życie powyższej ustawy.

Dodatkowo organ podniósł, że osoby fizyczne nie mogą przekształcić się w spółkę handlową z uwagi na fakt, że przekształcenia takiego nie przewidują przepisy Kodeksu spółek handlowych. Spółka jawna utworzona przez K. N., S. B. i J. B. jest nowym podmiotem-uczestnikiem obrotu gospodarczego i jeżeli ten podmiot zamierza wykonywać działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu apteki ogólnodostępnej musi wystąpić ze stosownym wnioskiem do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w L.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której skarżący wnieśli o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucili naruszenie art. 2 ust. 3 ustawy-Prawo działalności gospodarczej oraz art. 553 § 2 kodeksu spółek handlowych poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że dotychczasowe zezwolenie nie było zezwoleniem udzielonym spółce cywilnej, a także naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć znaczący wpływ na wynik postępowania, w szczególności art. 7 kpa.

W obszernym uzasadnieniu skarżący podtrzymali dotychczasowe argumenty dotyczące sukcesji zezwolenia ze spółki cywilnej, która – ich zdaniem - prowadziła ogólnodostępną aptekę na powstałą spółkę jawną. Podnieśli, że spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej i stanowi jedynie węzeł obligacyjny, mocą którego wspólnicy wyodrębniają majątek wspólny wspólników spółki cywilnej funkcjonujący na zasadach współwłasności łącznej i z dokumentów sprawy wynika, iż uprawnienia wynikające z zezwoleń wchodziły w skład majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej. Okoliczność ta wynika wprost z faktu, że wszystkie decyzje wydane na rzecz poszczególnych przedsiębiorców dotyczyły tej samej apteki ogólnodostępnej. Skoro zatem przedsiębiorcy działający w ramach spółki cywilnej posiadali zezwolenie na prowadzenie wspólnie apteki ogólnodostępnej, to przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną powoduje przejście na tę spółkę jawną wszystkich praw i obowiązków, także zezwoleń, które przysługiwały wspólnikom spółki cywilnej i wchodziły w skład majątku wspólnego wspólników. Zdaniem skarżących organ naruszył zasadę określoną w art. 7 kpa, która nakazuje uwzględniać przez organ interes społeczny i słuszny interes obywatela.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z brzmieniem art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Sąd administracyjny kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu administracyjnym z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego obowiązującymi w dacie jego wydania.

Podkreślenia przy tym wymaga, iż zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. –Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Biorąc pod uwagę powyższe kryteria Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z prawem.

Zgodnie z treścią art. 155 kpa decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym społeczny lub słuszny interes strony.

Podkreślenia wymaga fakt, że decyzja wydana w trybie art. 155 kpa może dotyczyć wyłącznie tych kwestii, które były przedmiotem rozstrzygnięcia weryfikowanej w tym trybie decyzji. Ponadto wydana w trybie art. 155 kpa decyzja nie może zostać skierowana do podmiotu, który nie był adresatem weryfikowanej decyzji.

Na podstawie art. 99 ust. 1 Prawa farmaceutyczne apteka ogólnodostępna może być prowadzona tylko na podstawie uzyskanego zezwolenia na prowadzenie apteki. Z akt przedmiotowej sprawy wynika, iż zezwolenie na prowadzenie apteki ogólnodostępnej wydane zostało przez [...] Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego w dniu [...] czerwca 2004 r. na rzecz przedsiębiorców będących osobami fizycznymi tj. K. N., S. B. i J. B. Wniosek o zmianę decyzji [...] Wojewódzkiego Inspektora złożyła N. K. N. i W. Spółka Jawna, a więc podmiot gospodarczy powstały z przekształcenia w trybie art. 26 § 4 ksh spółki cywilnej. Podmiot ten nie był stroną postępowania administracyjnego o wydanie zezwolenia na prowadzenie ogólnodostępnej apteki, dlatego w sprawie tej nie można mówić o istnieniu następstwa prawnego po stronie spółki jawnej, czy też o sukcesji decyzji administracyjnej organu stopnia wojewódzkiego.

W ocenie Sądu organy orzekające w niniejszej sprawie słusznie uznały, że w dacie wydawania zezwolenia na prowadzenie apteki każdy ze wspólników spółki cywilnej traktowany był jako odrębny przedsiębiorca, zaś błędne jest stanowisko strony skarżącej, iż zezwolenie udzielone decyzją z dnia [...] czerwca 2004 r. stanowiło majątek wspólny wspólników spółki cywilnej, o którym mowa w art. 26 § 5 ksh. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy była osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmowała i wykonywała działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1 wymienionej ustawy. Za przedsiębiorców uznawało się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywania przez nich działalności gospodarczej o której mowa w ust. 1 (art. 2 ust. 3) wymienionej ustawy. Z treści powołanego przepisu wprost wynika, że ustawodawca przesądził, że za przedsiębiorcę należało traktować wspólników spółki cywilnej, a nie samą spółkę cywilną.

Wprawdzie z treści art. 553 § 1 ustawy Kodeks spółek handlowych wynika, że spółce przekształconej przysługują prawa i obowiązki spółki przekształcanej, jednakże w rozstrzyganej sprawie przekształcana spółka cywilna nie posiadała zezwolenia na prowadzenie apteki, ponieważ takie zezwolenie posiadali jedynie przedsiębiorcy K. N., S. B. i J. B., którzy są wspólnikami tej spółki. W tej sytuacji przekształconej spółce N. K. N. i W. Spółka Jawna nie może przysługiwać prawo, którego nie posiadała przekształcana spółka cywilna. Dodatkowo warto w tym miejscu zaznaczyć, na co nie zwróciły uwagi organy orzekające w niniejszej sprawie, że przepis art. 99 ust. 4 Prawa farmaceutycznego w ogóle nie przewidywał możliwości wydania zezwolenia na prowadzenie ogólnodostępnej apteki na rzecz spółki cywilnej. Zgodnie bowiem z tym przepisem prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki posiada wyłącznie osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego.

W związku z powyższym wbrew twierdzeniom skarżących powstała spółka jawna nie stała się z mocy prawa podmiotem zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej, bowiem spółka cywilna, której wspólnikami byli K. N., S. B. i J. B. nie posiadała zezwolenia na prowadzenie apteki, natomiast przedsiębiorcy jako osoby fizyczne nie mogą przekształcić się w spółkę handlową, gdyż takiego przekształcenia nie przewidują obowiązujące przepisy prawa, w tym Kodeks spółek handlowych.

Jednocześnie analizując przedstawiony problem w kontekście charakteru instytucji zmiany decyzji administracyjnej w oparciu o art. 155 kpa podnieść należy, że w trybie tym nie można zmienić zezwolenia wydanego na rzecz osoby fizycznej, na spółkę prawa handlowego – spółkę jawną, bowiem nie istnieje możliwość cesji uprawnień zawartych w decyzji administracyjnej wydanej dla jednego podmiotu na rzecz innego podmiotu. W trybie art. 155 kpa możliwa jest jedynie zmiana w zakresie przedmiotu decyzji, niedopuszczalna jest natomiast zmiana podmiotu decyzji (por. wyrok NSA z dnia 22 lutego 1991 r. IV SA 1377/90, ONSA 1991/2/37). Ponadto wskazać należy, że zezwolenie na prowadzenie apteki jest wyłącznie stosunkiem administracyjnym opartym na decyzji administracyjnej, w której organ administracyjny przyznaje prawo do prowadzenia przedmiotowej działalności gospodarczej oznaczonemu podmiotowi spełniającemu wymagania wynikające z przepisów prawa. Zdaniem Sądu prawo do zezwolenia jest niezbywalne, a zatem nie ma możliwości wydzielenia go z majątku wspólnika i pozostawienia w dyspozycji spółki. Zezwolenie jest bowiem instytucją prawa administracyjnego, a nie cywilnego, zaś dysponowanie nim stanowi domenę organu administracji publicznej a nie podmiotu gospodarczego, który je uzyskał w wyniku postępowania o wydanie zezwolenia.

Jak słusznie wskazał organ spółka jawna N. K. N. i W. stanowi zupełnie nowy podmiot, będący uczestnikiem obrotu gospodarczego, a w rezultacie jeżeli podmiot ten zamierza wykonywać działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu apteki ogólnodostępnej, musi wystąpić do właściwego organu o wydanie stosownego zezwolenia.

W tym stanie rzeczy, na mocy art. 151 w zw. z art. 132 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), należało orzec jak w sentencji wyroku.