Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 23 stycznia 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marzenna Glabas (spr.) Sędziowie sędzia WSA Adam Matuszak sędzia WSA Ewa Osipuk po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 23 stycznia 2020 roku sprawy ze skargi A. K. na bezczynność A. P. w udostępnieniu informacji publicznej I. zobowiązuje A. P. do rozpoznania wniosku skarżącego z dnia "[...]" o udostępnienie informacji publicznej - w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku; II. stwierdza, że bezczynność organu miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; III. orzeka o niewymierzaniu organowi grzywny; IV. odmawia przyznania od organu na rzecz skarżącego sumy pieniężnej; V. zasądza od A. P. na rzecz skarżącego kwotę 100 zł (słownie: sto złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wnioskiem z 19 marca 2018 r. A. K. (dalej jako: "skarżący") zwrócił się do A. P. – Polska Komunikacja Samochodowa o udostępnienie, w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1764, dalej jako: "u.d.i.p."), informacji dotyczących kontroli biletów w autobusach. Domagał się wskazania ile osób jest upoważnionych do kontroli biletów, czy kontrole realizuje podmiot zewnętrzny, jeżeli tak to jaki oraz przesłania wzoru identyfikatora.

W dniu 30 stycznia 2019 r. skarżący wywiódł, za pośrednictwem A.P. – Polska Komunikacja Samochodowa, skargę do tutejszego Sądu na bezczynność, wnosząc o:

- zobowiązanie strony przeciwnej do wydania aktu lub dokonania czynności

w przedmiocie informacji publicznej, zgodnie z art. 149 § 1 p.p.s.a.;

- uznanie, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa;

- przyznanie na rzecz skarżącego sumy pieniężnej zgodnie z art. 149 § 2 p.p.s.a.;

- zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z 28 lipca 2019 r. skarżący wniósł, na podstawie art. 55 § 1 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, dalej jako: "p.p.s.a."), o wymierzenie A. P. – Polska Komunikacja Samochodowa grzywny za nieprzekazanie Sądowi powyższej skargi.

Pismem z 26 sierpnia 2019 r. A. P. – Polska Komunikacja Samochodowa udzieliła odpowiedzi na wniosek o wymierzenie grzywny. Wyjaśniła, że nie jest organem tylko osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Podała, że nie udzieliła wnioskowanej informacji, gdyż firma nie wprowadziła kontroli biletów w autobusach Kierowca sprzedający ma obowiązek sprzedawać bilety zgodnie z ustawą i dokumentami uprawniającymi do ulg.

Postanowieniem z 1 października 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny wymierzył A. P. – Polska Komunikacja Samochodowa grzywnę w wysokości 100 zł za nieprzekazanie skargi w terminie. W uzasadnieniu Sąd wyjaśnił, że katalog podmiotów podlegających ustawie o dostępie do informacji publicznej zamieszczony został w przepisie art. 4 u.d.i.p. Przedmiotowy katalog jest katalogiem otwartym. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym. Skoro A. P. wykonuje zadania publiczne w postaci transportu publicznego, to jest podmiotem, o którym mowa w art. 4 u.d.i.p. i winna przekazać skargę do sądu.

Powyższe postanowienie doręczone zostało A. P. w dniu 14 listopada 2019 r.

W dniu 4 grudnia 2019 r. do tutejszego Sądu wpłynął wniosek skarżącego

o rozpoznanie sprawy na podstawie odpisu skargi. Skarżący podał, że podmiot zobowiązany nadal trwa w bezczynności w udostepnieniu wnioskowanej informacji publicznej. Podniósł, że stan faktyczny i prawny sprawy nie budzi wątpliwości, co pozwala na rozpoznanie skargi na podstawie jej odpisu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 55 § 2 p.p.s.a. jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony

w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości. W rozpatrywanej sprawie warunki te zostały spełnione. Prawomocnym postanowieniem z 1 października 2019 r. , sygn. akt II SO/Ol 5/19 A. P. – Polska Komunikacja Samochodowa (dalej też jako: "organ", "przewoźnik") została ukarana grzywną za nieprzekazanie Sądowi skargi na bezczynność w udostępnieniu informacji publicznej. Ponadto w sprawie jest oczywiste, że skarżący wystąpił do skarżącej z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej i w sprawie mają zastosowanie przepisy u.d.i.p. Skarżący przedłożył odpis wniosku. A. P. w piśmie z 26 sierpnia 2019 r. potwierdziła wpływ wniosku, fakt prowadzenia działalności w zakresie transportu publicznego oraz otrzymywania refundacji kosztów biletów ulgowych. W cytowanym postanowieniu Sąd wyjaśnił skarżącej także, że realizując zadania publiczne w postaci transportu publicznego, jest podmiotem, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. Zgodnie z tym unormowaniem obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym.

W orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, że podmiot wykonujący regularne przewozy związane z transportem publicznym jest podmiotem działającym

w sferze publicznej, niezależnie od formy organizacyjnej. Świadczy bowiem usługi

o charakterze użyteczności publicznej w zakresie transportu zbiorowego, realizując obowiązek jednostek samorządu terytorialnego. Sam przewoźnik przyznał też, że korzysta z dofinansowania ze środków publicznych do biletów ulgowych. Jest zatem podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu, stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. (por. postanowienie NSA z 17 lipca 2013 r., I OSK 1390/13, wyroki NSA: z 25 września 2019 r., sygn. akt I OSK 506/19;

z 7 czerwca 2019 r., sygn. akt I OSK 2916/17; z 28 maja 2018 r., sygn. akt I OSK 2838/17, publ. na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl). Zgodnie zaś z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b u.d.i.p. udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach,

o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o ich organizacji. W związku z tym, nie powinno budzić wątpliwości, że A. P. zobowiązana była do rozpatrzenia wniosku skarżącego. Ustawa o dostępie do informacji publicznej przewiduje różne sposoby udostępniania informacji publicznych. Jednym z nich jest udostępnianie informacji publicznej, zgodnie z art. 10 u.d.i.p., na wniosek. W myśl art. 13 ust. 1 u.d.i.p. udostępnienie na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki i nie później niż w terminie 14 dni, za wyjątkiem sytuacji przewidzianych w art. 13 ust. 2 i art. 15 ust. 2 u.d.i.p. oraz następuje w sposób i w formie zgodnej z wnioskiem, chyba że środki techniczne, którymi dysponuje podmiot obowiązany do udostępnienia, nie umożliwiają udostępnienia informacji w sposób w formie określonych we wniosku (art. 14 ust. 1 u.d.i.p.). Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, podmiot obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia, wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się (art. 14 ust. 2 u.d.i.p.). Zgodnie z art. 16 ust. 1 i art. 17 ust. 1 u.d.i.p. odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 następuje w drodze decyzji administracyjnej. Te ostatnie przepisy określają prawną formę działania organów, przy czym mają zastosowanie w ściśle określonych sytuacjach. Mianowicie wynika z nich, że decyzja wydawana jest, gdy wystąpią przesłanki uzasadniające odmowę udostępnienia informacji publicznej oraz że umorzenie postępowania dotyczyć może jedynie sytuacji opisanej w art. 14 ust. 2 u.d.i.p. W pozostałych przypadkach załatwienie sprawy dostępu do informacji publicznej ma formę pisma skierowanego do wnioskodawcy. Realizację wniosku stanowi oczywiście udzielenie żądanej informacji publicznej. W rozpoznawanej sprawie skarżący wskazał, aby wnioskowane informacje zostały mu przesłane na piśmie, na podany adres. Organ dotychczas nie udzielił skarżącemu odpowiedzi w żądanej formie na konkretnie zadane przez niego pytania ani nie załatwił wniosku w inny sposób wymagany prawem, pozostając tym samym w bezczynności. Dlatego Sąd zobowiązał organ do rozpoznania wniosku w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku (pkt I. wyroku), na podstawie art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a.

Uwzględniając skargę na bezczynność Sąd jednocześnie stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1a p.p.s.a.).

Na podstawie art. 149 § 2 p.p.s.a Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny

w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6.

W ocenie Sądu, omówiona bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, o czym orzeczono w pkt II. wyroku. W niniejszej sprawie czas jaki upłynął od momentu złożenia wniosku, ewidentne milczenie organu mimo ukarania grzywną, przekonuje o oczywistym naruszeniu zasad postępowania i całkowitym lekceważeniu wniosku skarżącego. Podejmowane przez skarżącego środki prawne mające na celu zaprzestanie bezczynności i ich ignorowanie przez przewoźnika przekonują o braku woli załatwienia sprawy, co świadczy o rażącym naruszeniu prawa.

Mimo powyższego Sąd orzekł o niewymierzeniu organowi grzywny. Art. 149 § 2 p.p.s.a. nie obliguje sądu do wymierzenia grzywny lub przyznania stronie sumy pieniężnej w związku ze stwierdzeniem bezczynności, lecz daje mu takie uprawnienie

w razie stwierdzenia, że bezczynność miała charakter rażącego naruszenia prawa. Kwestia ta pozostawiana jest do uznania sądu orzekającego w sprawie.

W związku z tym Sąd uwzględnił, że przewoźnik nie jest organem administracji publicznej w sensie ustrojowym. Jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, a więc organem jedynie w sensie funkcjonalnym, z uwagi na to, że wykonuje zadania publiczne z zakresu transportu zbiorowego, od którego wymaga się przede wszystkim znajomości przepisów związanych z tą dziedziną i okoliczności tej nie można pomijać oceniając zaniechanie organu. Z treści pisma z 26 sierpnia 2019 r. wynika, że A. P. jest przekonana, że jako podmiot indywidualny nie musi udzielać odpowiedzi na wniosek i podała wyjaśnienia dotyczące zadanych pytań. Podane informacje nie wyczerpywały jednak wniosku skarżącego i nie zostały mu przekazane w żądanej przez niego formie.

Z powyższych względów Sąd odmówił też przyznania od organu na rzecz skarżącego sumy pieniężnej (pkt IV. wyroku). Poza tym oddalając wniosek skarżącego o przyznanie sumy pieniężnej, Sąd miał na uwadze kompensacyjny charakter rozstrzygnięcia w tym przedmiocie. Skarżący zaś nie wykazał, aby na skutek omówionej bezczynności poniósł jakąkolwiek szkodę.

O kosztach postępowania, obejmujących zwrot od organu na rzecz skarżącego uiszczonego wpisu od skargi w kwocie 100 zł, rozstrzygnięto na zasadzie art. 200 p.p.s.a.