Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Matan, Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski (spr.), Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Protokolant specjalista Beata Bieroń, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi "A" Spółki Jawnej w C. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w K. z dnia [...] r. nr [...], 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej na rzecz skarżącej Spółki kwotę 517 (pięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W wyniku kontroli drogowej przeprowadzonej w dniu 8 czerwca 2018 r. przez funkcjonariuszy Służby Celno- Skarbowej [...] Urzędu Celno- Skarbowego w K. stwierdzono, że zatrzymanym do kontroli pojazdem - ciągnikiem marki Mercedes Benz o numerze rejestracyjnym [...] przewożony był towar w postaci oleju napędowego w ilości 7,500 litrów, który podlega obowiązkowej rejestracji w systemie SENT. Przewoźnikiem tego towaru była spółka A Sp. Jawna w C. W ramach prowadzonych czynności kontrolnych polegających na sprawdzeniu zgodności danych zawartych w zgłoszeniu o numerze referencyjnym SENT [...] ze stanem faktycznym stwierdzono brak wpisu w polu "numer zezwolenia drogowego", co stanowi naruszenie art. 5 ust. 4 pkt 6 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów (Dz. U. z 2017 r., poz. 708) oraz rozbieżności w polu "miejsce dostarczenia towaru", co stanowi naruszenie art. 5 ust. 4 pkt 7 tej ustawy.

Naczelnik [...] Urzędu Celno- Skarbowego w K. wszczął postępowanie w sprawie a następnie decyzją z dnia [...]r. Nr [...], działając na podstawie art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r., poz. 800) w związku z art. 22 ust. 2, art. 26 ust. 1, ust. 2 i ust. 5 oraz art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 9 marca 2017r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, nazywanej ustawą SENT, orzekł o nałożeniu na skarżącą kary pieniężnej w wysokości 5.000 zł.

W uzasadnieniu organ odwołał się do ustaleń kontroli drogowej z dnia 8 czerwca 2017 r., potwierdzając ustalone w jej trakcie okoliczności dotyczącenaruszenia przepisów ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, w szczególności obowiązków określonych w art. 5 ust. 4 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w dniu przeprowadzenia kontroli.

Organ zwrócił uwagę, że stwierdzenie zaistnienia tej okoliczności determinowało konieczność wymierzenia wskazanej kary pieniężnej. Skarżąca w przepisanym czasie, to jest przed rozpoczęciem przewozu towaru, nie zrealizowała bowiem ciążącego na niej obowiązku ustawowego. Zarazem w sprawie nie wystąpiły jakiejkolwiek przesłanki odstąpienia od wymierzenia przedmiotowej kary, w szczególności sama skarżąca nie wykazała ich spełnienia.

W odwołaniu od powyżej decyzji skarżąca Spółka wniosła o uchylenie decyzji organu I instancji. Podniosła zarzut naruszenia art. 22 ust. 2, art. 26 ust. 1, ust. 2 i ust. 5 oraz art. 27 ust. 1 ustawy SENT. Podkreśliła, że nałożona kara jest zbyt restrykcyjna i stanowić będzie duży uszczerbek dla firmy. Dodała, że firma działa w sektorze paliw od 1993 r. i płaci solidnie podatki, nigdy nie uchylając się od płacenia należności.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...]r. Nr [...]Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach, działając na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 oraz art. 13 § 1 pkt 2 lit.a ustawy Ordynacja podatkowa oraz art. 22 ust. 2 ustawy SENT, utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wpierw zrelacjonował dotychczasowy przebieg postępowania. Następnie wskazał, że ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów zmieniona została ustawą z dnia 10 maja 2018 r., a przepisy te weszły w życie z dniem 14 czerwca 2018 r. Wobec tego, że kontrola drogowa miała miejsce w dniu 8 czerwca 2017 r. w rozpatrywanej sprawie materialnoprawną podstawą wydania zaskarżonej ustawy były przepisy ustawy z dnia 9 marca 2017 r. w wersji obowiązującej do dnia 31 stycznia 2018 r. z uwzględnieniem przepisów przejściowych ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw.

Dalej stwierdził, iż organ pierwszej instancji prawidłowo wymierzył przewoźnikowi w przedmiotowej sprawie karę pieniężną w kwocie 5.000 zł w oparciu o przepis art. 22 ust. 2 ustawy SENT według brzmienia obowiązującego na dzień dokonania kontroli drogowej (po zmianie kara ta wynosi obecnie 10.000 zł). Następnie szczególną uwagę poświęcił art. 5 ust. 4 i art. 22 ust. 2 tej ustawy, zwracając uwagę, że skarżąca istotnie przed rozpoczęciem przewozu towaru nie dopełniła ustawowego obowiązku uzupełnienia zgłoszenia o prawidłowe dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 pkt 6, dotyczące numeru zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Wskazał, że przewidziane w ustawie sankcje mają przede wszystkim znaczenie prewencyjne, a istotą tej kary jest przymuszenie do respektowania nakazów i zakazów, wymuszenie na przedsiębiorcy przestrzegania przepisów prawa.

Odnosząc się do zarzutów odwołania, organ odwoławczy nie podzielił stanowiska strony co do braku podstaw do wymierzenia kary pieniężnej po trzech miesiącach od wejścia w życie nowych przepisów, gdy zgłoszenie SENT zostało zaakceptowane jako prawidłowe w systemie. Stwierdził, że obowiązki przewoźnika wymienione w art. 5 ust. 4 ustawy SENT mają charakter formalny, ale ustawodawca uznał w art. 22 ust. 2 tej ustawy, że niewypełnienie któregokolwiek z nich, skutkuje nałożeniem kary pieniężnej, Co więcej z przepisu wynika, że zarówno wydanie decyzji nakładającej karę, jak i jej wysokość nie zależą od uznania organu. Nakładając karę organ nie ma podstaw do badania przyczyn, dla których nie zostały wymagane dane wpisane do zgłoszenia, gdyż przedmiotowa kara nie jest uzależniona od wystąpienia przesłanki winy.

W dalszej części uzasadnienia organ odwoławczy oznajmił, że nie dopatrzył się w niniejszej sprawie okoliczności, o których mowa w art. 22 ust. 3 ustawy SENT, uzasadniających odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Wspomniany przepis, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek przewoźnika lub z urzędu, może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, z uwzględnieniem przepisu art. 26 ust. 3. Przytaczając treść tego ostatniego przepisu organ przeprowadził ocenę wskazanych w nim przesłanek, podkreślając że ani ustawa SENT, ani ordynacja podatkowa nie definiując tych pojęć.

Wobec wniosku strony o odstąpienie od nałożenia kary organ wezwał stronę do nadesłania dokumentów przemawiających za odstąpieniem od nałożenia kary a po ich analizie i ocenie wskazał, że sama skarżąca nie wykazała zaistnienia ważnego interesu własnego lub interesu publicznego przemawiającego za podjęciem takiego rozstrzygnięcia. Stwierdził też, że w sprawie nie doszło do spełnienia hipotezy art. 24 ust. 1a i art. 30 ust. 4 zdanie 1 ustawy SENT, które w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw należało uwzględnić w związku z treścią art. 12 tej ustawy zmieniającej. W ocenie organu niewypełnienie ustawowego obowiązku nie stanowi bowiem oczywistego błędu, o którym mowa w 24 ust. 1a ustawy SENT, natomiast art. 30 ust. 4 zdanie 1 ustawy SENT nie stosuje się do przewoźników i nie dotyczy on sytuacji, gdy do stwierdzenia naruszenia doszło podczas kontroli drogowej.

W ocenie organu rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji podjęte zostało na podstawie kompletnie zgormadzonego i ocenionego materiału dowodowego, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżąca Spółka wniosła o uchylenie decyzji organu odwoławczego oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść tej decyzji, tj.:

- art. 12 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw, który należy odczytywać w ten sposób, że w przypadku postępowań w sprawie nałożenia kar pieniężnych wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, w przypadku ustalenia, że nie doszło do uszczuplenia podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, to postępowanie umarza się, a w niniejszym przypadku nie doszło do takiego uszczuplenia,

- art. 120, art. 121 § 1 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej i wyrażonych w tych przepisach zasady legalizmu, zasady zaufania do organu podatkowego oraz zasady oficjalności postępowania dowodowego przy dokonywaniu interpretacji pojęcia "interesu publicznego", którym to pojęciem posługuje się art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów, wskazując go jako podstawę odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej,

oraz naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 22 ust. 2 i ust. 3 oraz art. 26 ust. 3 ustawy SENT poprzez błędną ich wykładnią , w szczególności w zakresie interpretacji pojęcia "interes publiczny", użytego w art. 22 ust. 3 ustawy, którego prawidłowa wykładnia powinna odbyć się z poszanowaniem zasad zawartych w art. 120, art. 121 § 1 i art. 187 § 1 Ordynacji podatkowej oraz zasady proporcjonalności mającej wymiar konstytucyjny,

- art. 24 ust. 1a ustawy SENT w związku z art. 1 pkt 26 w związku z art. 12 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. ustawy zmieniającej poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy ujawniona nieprawidłowość była wynikiem oczywistego błędu i dotyczyła danych innych niż dotyczące towaru, a zatem na stronę, jeżeli w ogóle, - to powinna być nałożona kara w niższej wysokości - tj. 2.000zł a nie 5.000zł.

Odpowiadając na skargę organ administracji wniósł o jej oddalenie podtrzymując swe dotychczasowe stanowisko.

Dodatkowo pismem z dnia 15 kwietnia 2019 r. pełnomocnik skarżącej Spółki podniósł zarzuty wskazane już w skardze Spółki, tj. naruszenia przepisów Ordynacji podatkowej (art. 120, art. 121 § 1 i art. 187 § 1 oraz art. 210 § 1 pkt 6 i § 4) oraz przepisów ustawy SENT i ustawy zmieniającej w zakresie prawidłowej wykładni i interpretacji pojęcia "interes publiczny". Powtórzył żądanie uchylenia zaskarżonej decyzji i zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podkreślił, iż w sprawie interes publiczny przemawiał za tym, by odstąpić od wymierzenia kary. Omyłkowe niewpisanie numeru licencji nie było zamierzone i nie miało żadnego wpływu na kwestie podatkowe. Jednocześnie podkreślił, że system SENT w chwili dokonywania uzupełnienia pozwalał na zakończenie operacji pomimo nie uzupełnienia pola, w które wpisuje się numer licencji.

W ocenie skarżącej racjonalna ocena powinna prowadzić do wniosku, że nałożenie surowej kary finansowej, za niezamierzony błąd, sprzeczna jest z ratio legis ustawy, z jej duchem, a tym samym z interesem publicznym. Na poparcie swego stanowiska odwołał się od orzecznictwa sądów administracyjnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 2107) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że sądy administracyjne nie orzekają merytorycznie, tj. nie wydają orzeczeń, co do istoty sprawy, lecz badają zgodność zaskarżonego aktu administracyjnego z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami procedury administracyjnej, normującymi zasady postępowania przed organami administracji publicznej. Z brzmienia zaś art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.),), zwanej dalej "p.p.s.a." wynika, że w przypadku, gdy sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia – uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Nie ulega więc wątpliwości, że zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą ulec uchyleniu tylko wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić uzasadniony zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy to procesowego, jeżeli naruszenie to miało, bądź mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Przy tym z mocy art. 134 § 1 p.p.s.a. tejże kontroli legalności sad dokonuje także z urzędu, nie będąc związany zarzutami i wnioskami powołaną podstawą prawną.

Bezsporne w sprawie jest, że skarżąca prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą A Spółka Jawna z siedzibą w C. i posiada licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy, a w dniu 8 czerwca 2017 r. przewoziła samochodem ciężarowym marki Mercedes Benz olej napędowy w ilości 5.000 litrów. Zatem prawidłowo organ uznał skarżącą za przewoźnika w rozumieniu art. 2 pkt 8 ustawy SENT.

Tym samym nie są również zasadne zarzuty dotyczące naruszenia art. 120 Ordynacji podatkowej.

Za zasadny natomiast Sąd uznał zarzut naruszenie w zaskarżonej decyzji oraz w poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji art. 22 ust. 3 ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów oraz art. 121 i art. 122 Ordynacji podatkowej w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Mianowice na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 lit.b cytowanej ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2017 r.) obowiązującemu systemowi monitorowania drogowego podlega przewóz towarów objętych wymienionymi pozycjami CN: 2207 nieoznaczonych znakami akcyzy, 2707, 2710, 2905, 2917, 3403, 3811, 3814 zawierających alkohol etylowy, 3820 zawierających alkohol etylowy, 3824 oraz 3826, jeżeli masa brutto przesyłki towarów objętych tymi pozycjami przekracza 500 kg lub jej objętość przekracza 500 litrów; pod pozycją 2710 zaklasyfikowano olej napędowy.

W ustawie przyjęto (art. 4 ust. 1-4), że środkiem technicznym służącym monitorowaniu drogowego przewozu towarów jest rejestr zgłoszeń. Jest on prowadzony w systemie teleinformatycznym i gromadzi dane zawarte w zgłoszeniach, uzupełnieniach zgłoszeń i ich aktualizacjach oraz dotyczące przeprowadzonych kontroli.

Obowiązki poszczególnych podmiotów związanych z przewozem towarów określa art. 5 ustawy SENT. W zakresie przewoźników istotny jest ust. 4 tego artykułu, mówiący (w brzmieniu obowiązującym w 2017 r.), iż przewoźnik jest obowiązany przed rozpoczęciem przewozu towaru uzupełnić zgłoszenie o szereg elementów wymienionych w tym przepisie, takich jak dane przewoźnika, jego numer NIP, numer rejestracyjny pojazdu, datę rozpoczęcia i zakończenia przewozu, a także (pkt 6) numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, o ile są wymagane.

Przewóz towarów podlega kontroli, o której mowa w art. 13 ustawy SENT, polegającej na sprawdzeniu przestrzegania obowiązków w zakresie dokonywania, uzupełniania i aktualizacji zgłoszenia, zgodności danych zawartych w zgłoszeniu ze stanem faktycznym oraz posiadania numeru referencyjnego.

Na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy SENT (w brzmieniu obowiązującym w 2017r.), w sytuacji gdy przewoźnik nie uzupełni zgłoszenia o dane, o których mowa w art. 5 ust. 4 i art. 6 ust. 3, na przewoźnika nakłada się, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości 5.000 zł. Zgodnie zaś z art. 26 ust. 5 cytowanej ustawy, w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

W realiach niniejszej sprawy jest poza sporem, że skarżąca, będąca przewoźnikiem towaru podlegającego obowiązkowej rejestracji w systemie SENT – oleju napędowego (CN 2710) w ilości 7500 litrów, przewożonego samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony - przed rozpoczęciem przewozu towaru nie uzupełniła zgłoszenia o numerze referencyjnym [...] o dane wymienione w art. 5 ust. 4 pkt 6, tj. nie wpisała numeru licencji/zezwolenia. Brak ten strona uzupełniła w trakcie kontroli drogowej w dniu 8 czerwca 2017 r., podczas której kierujący okazał wypis nr 1 z licencji nr [...] na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy i uzupełnił zgłoszenie, podając numer licencji. Znalazło to odzwierciedlenie w protokole z kontroli (zob. pkt 6 protokołu) .

Stan faktyczny sprawy, ustalony w oparciu o zebrany materiał dowodowy, uzasadnia stanowisko organów o naruszeniu przez skarżącą obowiązku uzupełniania zgłoszenia o obowiązkowe dane – numer licencji, przed rozpoczęciem przewozu oleju napędowego, który to brak został objęty sankcją w postaci kary pieniężnej w kwocie 5.000 zł (art. 22 ust. 2 ustawy SENT). Należy przyznać rację organowi, że kara ta została ustalona w sposób sztywny i ustawodawca nie przewidział możliwości jej miarkowania.

Jednak dla rozstrzyganej sprawy ma znaczenie, że ustawodawca przewidział możliwość odstąpienia od nałożenia tej kary. Zgodnie bowiem art. 22 ust. 3 ustawy SENT, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek przewoźnika lub z urzędu, organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 albo ust. 2, z uwzględnieniem art. 26 ust. 3.

W tym zakresie organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji uznał, że w sprawie nie wystąpił zarówno ważny interes przewoźnika – takiego interesu skarżąca bowiem nie wykazała, jak i ważny interes publiczny. Organ wyjaśnił, iż pojęcie "interesu publicznego" należy interpretować uwzględniając zasady konstytucyjne. Zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych. Zatem udzielenie ulgi w postaci odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej, w przypadku nieuzasadnionym szczególnymi okolicznościami, byłoby złamaniem konstytucyjnej zasady powszechności obciążenia daninami publicznymi. Przy wykładni interesu publicznego należy uwzględniać respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej. Odwołując się do orzecznictwa sądów administracyjnych, wskazał, że "interes publiczny" to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowej spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie on w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych, jak również w pojęciu tym mieści się wypełnianie obowiązków władz publicznych, wynikających z art. 68 ust. 3 i art. 69 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, polegających na zapewnieniu opieki i pomocy osobom niepełnosprawnym. W ocenie organu, odstąpienie od wymierzenia kary traktować należy jako instytucję szczególną, którą można zastosować w określonych okolicznościach, np. znacznego pogorszenia sytuacji ekonomicznej podatnika, na skutek zdarzeń od niego niezależnych i przez niego niezawinionych (przewlekła choroba, klęska żywiołowa), z uwzględnieniem prawodawstwa unijnego. Organ zaznaczył, że podstawą odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej nie mogą być okoliczności, które dotyczą dużej części podmiotów dotkniętych problemami finansowymi. Okoliczności te muszą się cechować swego rodzaju wyjątkowością. Przyznanie ulgi w sprawie, postawiłoby przewoźnika w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do innych podmiotów realizujących przewóz, którzy wypełniają obowiązki wynikające z ustawy SENT bądź uiszczają kary związane z ich niewykonaniem.

W ocenie Sądu, organ nie rozpatrzył niniejszej sprawy w zakresie oceny przestawionych powyżej przesłanek odstąpienia od nałożenia powyższej kary w tym konkretnym przypadku w sposób wyczerpujący i wszechstronny. W zakresie przesłanki odnoszącej się do "ważnego interesu przewoźnika" organ winien działać na wniosek skarżącej i w oparciu i przedłożone przez nią dokumenty i dowody, ale w przypadku drugiej przesłanki "interesu publicznego" organ winien działać z urzędu. W tym zakresie jednak stanowisko organu o braku podstaw do odstąpienia od nałożenia na skarżącą kary pieniężnej jest co najmniej przedwczesne, jeżeli uwzględni się treść art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym postępowanie powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie od organów podatkowych oraz art. 122 tej Ordynacji, w myśl którego w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym.

Wprawdzie organ odwoławczy prawidłowo wskazał, że przy wykładni interesu publicznego należy respektować wartości wspólne dla całego społeczeństwa, takie jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, lecz na tym poprzestał – nie zastosował ich w sprawie. Nie przeprowadził oceny tej konkretnej sytuacji w świetle podstawowych zasad i wartości demokratycznego państwa prawa i zasady sprawiedliwości społecznej.

A przecież skarżąca konsekwentnie podnosiła, iż numer posiadanej licencji nie został wpisany w formularzu z powodu nieprecyzyjnej konstrukcji wypełnianego systemu (niejednoznacznego oznaczenia pola przeznaczonego do uzupełnienia danych o numer licencji), który pozwalał na zamknięcie formularza z informacją o kompletności statusu zgłoszenia, pomimo, że skarżąca nie uzupełniła obowiązkowego w jej przypadku pola. W takiej sytuacji skarżąca mogła uznać, że dokonała prawidłowego zgłoszenia, skoro system tak wypełniony formularz przyjął. Dopiero aktualnie przy polu przeznaczonym do uzupełniania danych o zezwolenie drogowe/zaświadczenie/licencje, znajduje się informacja: "To pole może pozostać nie wypełnione tylko w przypadku, gdy zezwolenie, zaświadczenie lub licencja NIE jest wymagane przepisami ustawy o transporcie drogowym.", która została zamieszczona przy użyciu czerwonego tekstu i wielkich liter, co świadczy o jej istotności.

Organy nie przeczyły, że sytuacja zaakceptowania formularza wypełnionego w taki sposób, jak uczyniła to skarżąca mogła mieć miejsce i że program został dopiero później uzupełniony poprzez umieszczenie uwagi o podanej wyżej treści. Niewpisanie przez przewoźnika w zgłoszeniu numeru zezwolenia, zaświadczenia czy licencji nie powinno wpływać na możliwość zamknięcia zgłoszenia, gdyż jak wynika z zapisów ustawy SENT nie zawsze takie dokumenty będą wymagane.

W ocenie Sądu, przedstawiona powyżej niedoskonałość związana z funkcjonowaniem tego sytemu zasługiwała na uwzględnienie w kontekście możliwości odstąpienia od wymierzenia kary z uwagi na interes publiczny – dyrektywę postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa, takich jak sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów państwa, zasady etyki, sprawność działania aparatu państwowego (zob. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1351/11 czy z dnia 2 marca 2016 r., II FSK 2474/15)

Podkreślić przy tym trzeba, że nieuzupełnienie przez skarżącą zgłoszenia o numer licencji nie było spowodowane brakiem uprawnień do przewozu towarów. Skarżąca dysponowała stosowną licencją, która co istotne, została okazana przez kierowcę podczas kontroli drogowej, a zgłoszenie zostało uzupełnione (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2018 r., sygn. akt II GSK 1696/18). Skoro system informatyczny przyjął zgłoszenie transportu oleju napędowego w ilości 5.000 litrów, skarżąca mogła przypuszczać, że zgłoszenie jest prawidłowe. To, że pole przeznaczone na podanie numeru licencji/ zezwolenia/zaświadczenia nie może być obowiązkowe z uwagi na regulacje ustawy z dnia 6 września 2001 r. transporcie drogowym, do której odsyła ustawa SENT (w art. 5 ust. 1), nie ma związku z obowiązkiem przygotowania formularza w sposób, zapobiegający popełnieniu przez korzystającego z systemu błędu, który w skutkach jest dolegliwy - podlega bowiem karze pieniężnej określonej sztywno, bez możliwości jej miarkowania. Organ powinien uwzględnić, że ustawa SENT weszła w życie w dniu 18 kwietnia 2017 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących nakładania na podmioty kar pieniężnych i mandatów, które zaczęły obowiązywać z dniem 1 maja 2017 r. Kontrola drogowa w sprawie miała miejsce w dniu 8 czerwca 2017 r. Dla adresatów powyższego aktu prawnego, w tym skarżącej, rozwiązania w niej przyjęte stanowiły oczywistą nowość. Rejestracja transportu następuje w elektronicznym systemie, zatem również program komputerowy obsługujący system SENT wymagał od przewoźników zdobycia pewnego doświadczenia, co do stosowania go w praktyce prowadzonej działalności. Jakkolwiek rację ma organ, twierdząc, że strona prowadząca działalność transportową, w związku z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych, wiedzę w tym zakresie winna przede wszystkim czerpać z regulacji prawnych, to jednakże, gdy nowym regulacjom prawnym towarzyszy uruchomienie programu komputerowego, np. w postaci określonego graficznego formularza elektronicznego, to powinien on zawierać oznaczenia rubryk podlegających wypełnieniu przez przewoźnika w taki sposób, aby nie rodziły żadnych wątpliwości, a w sytuacji, gdy ustawa przewiduje obligatoryjne podanie określonych danych (art. 5 ust. 1 pkt 6 ustawy SENT), niewypełnienie określonego pola z obowiązkowymi danymi, nie powinno pozwolić na zamknięcie dokumentu elektronicznego z informacją o kompletności statusu zgłoszenia (tak. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 17 września 2018 r., sygn. akt I SA/Kr 734/18)

Ponadto nie jest dla Sądu jasne stanowisko organu, że odstąpienie od nałożenia kary uprzywilejowałoby skarżącą w stosunku do innych podmiotów realizujących przewóz.

Skoro ustawodawca w art. 22 ust. 3 ustawy SENT expressis verbis wskazał na możliwość odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym, to przewidział sytuacje, w którym odstąpienie od dochodzenia należności będzie zbieżne z tym interesem, pomimo, że inni przewoźnicy dobrowolnie lub pod przymusem taką karę uiścili. Jak trafnie zauważył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olszynie w prawomocnym wyroku z dnia 28 czerwca 2018 r. sygn. akt I SA/Ol 204/18, badanie przesłanki interesu publicznego nie powinno być ograniczone do konfrontacji z zasadami równości oraz powszechności opodatkowania.

Na marginesie należy wyjaśnić, iż Sąd ma świadomość wydania w styczniu 2019 r. wyroków w sprawach o sygn. II SA/Gl 821/18 i II SA/Gl 822/18 odmiennej treści, ale stanowisko tam zaprezentowane uległo obecnie zmianie.

Mając na uwadze wszystkie podniesione wyżej okoliczności, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a i lit.c oraz art. 135 p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

O kosztach postępowania, obejmujących wpis sądowy od skargi w kwocie 200,00 zł, wynagrodzenie (częściowe - w wysokości 1/3 stosownie do treści art. 206 cytowanej ustawy) pełnomocnika w kwocie 300,00 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, rozstrzygnięto na wniosek skarżącej po myśli art. 200 cytowanej ustawy i § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2018 r., poz. 266).

Rozpoznając sprawę ponownie, organy uwzględnią przedstawioną przez Sąd ocenę prawną zagadnienia i wnikliwie rozważą podane przez skarżącą okoliczności niedochowania obowiązku uzupełnienia zgłoszenia o numer licencji przed rozpoczęciem przewozu, w kontekście możliwości odstąpienia od nałożenia kary przez wzgląd na interes publiczny. W interesie publicznym jest budowanie u obywateli, podmiotów gospodarczych (tu skarżącej) zaufania do organów państwa, a ewentualne błędy w funkcjonowaniu programu komputerowego do obsługi systemu SENT nie powinny powodować u skarżącej - zobowiązanej do korzystania z takiego programu – negatywnych konsekwencji prawnych i finansowych. Organy zważą, czy aby w interesie publicznym jest nakładanie na skarżącą dotkliwej kary pieniężnej tylko z tej przyczyny, że dopuściła się, z przyczyn, jak wskazała od niej niezależnych, uchybienia formalnego, które usunęła już w trakcie kontroli drogowej. Poza sporem bowiem jest, że skarżąca posiadała ważną licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy.