Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie asesor sądowy WSA Marcin Kojło, sędzia WSA Marek Leszczyński (spr.), Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Derewońko, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 30 stycznia 2020 r. sprawy ze skargi Uniwersyteckiego Szpitala K. w B. na decyzję P. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w B. z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie wdrożenia procedury zapobiegającej szerzeniu się odry u pracowników oddala skargę

U podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i prawne:

W związku z przeprowadzoną w dniach [...] sierpnia 2019 r. – [...] sierpnia 2019r. kontrolą Szpitala przy ul. [...] w B. (powoływany dalej w skrócie też jako: "skarżący") w zakresie warunków zdrowotnych środowiska pracy ze szczególnym uwzględnieniem problematyki zachorowania na odrę wśród personelu oraz stosowania cytostatyków, przestrzegania zapisów ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach oraz ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych w zakładach pracy, zakończoną sporządzonym w dniu [...] sierpnia 2019r. - protokołem, Powiatowy Inspektor Sanitarny w B. stwierdził nieprawidłowości polegające na:

braku zgłoszenia do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w B. na właściwym druku, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 01.08.2002 w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (t. j. Dz.U. 2013 r., poz.1379) przypadków podejrzenia choroby zawodowej wymienionej pod poz. 26 Wykazu chorób zawodowych - "Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa". U p. B. P. zatrudnionej na stanowisku lekarza w Szpitalu ul. [...] (w załączeniu do protokołu druk zgłoszenie/rozpoznania choroby zakaźnej odry);

braku podjętych działań zapobiegających szerzeniu się odry u pracowników nieuodpornionych, mogących mieć potencjalny kontakt z osobami chorymi na odrę, polegających na zaszczepieniu przeciwko odrze. W biologicznej ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach lekarz, pielęgniarka, salowa, sanitariusz wymieniono odrę w środkach profilaktycznych przewidziano szczepienia ochronne. Pracodawca nie wdrożył szczepień ochronnych.

W dniu [...] sierpnia 2019 r. Szpital ustosunkował się do powyższych uchybień dokonując na właściwym druku zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika.

Po dokonaniu ponownej kontroli PPIS w B. decyzją nr [...] z dnia [...] września 2019 r. nakazał wdrożyć procedury zapobiegającej szerzeniu się odry u pracowników z uwzględnieniem zaszczepienia pracowników nieuodpornionych, mogących mieć potencjalny kontakt z osobami chorymi na odrę. Jednocześnie w związku z usunięciem uchybienia zawartego w punkcie 1 protokołu z kontroli organ umorzył postępowanie administracyjne w powyższym zakresie jako bezprzedmiotowe.

W uzasadnieniu PPIS w pierwszej kolejności przypomniał, że zgodnie z art. 236 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze. Przy czym, jak wynika z art. 2221 tej ustawy, w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca ma obowiązek stosowania wszelkich dostępnych środków eliminujących narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe, ograniczających stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki w tym zapewnienia szczepień ochronnych pracownikom szczególnie zagrożonym wystąpieniem niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń występujących w miejscu pracy.

Dalej odwołując się do Wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczących postępowania przeciwepidemicznego w związku z pojawieniem się w podmiocie leczniczym osoby z podejrzeniem zachorowania na odrę, organ zwrócił się uwagę, że szczepienie jest jedyną skuteczną metodą pozwalającą na uniknięcie zakażenia. W tym zakresie organ odniósł się bezpośrednio do regulacji art. 20 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz wydanego na tej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. zawierającego wykazy rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności, mając na względzie ochronę zdrowia pracowników, funkcjonariuszy i żołnierzy narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych w trakcie wykonywania czynności zawodowych. Odwołując się z kolei do treści załącznika ww. rozporządzenia organ podkreślił, że zalecane są szczepienia ochronne przeciwko odrze dla osób narażonych na działanie takiego biologicznego czynnika chorobotwórczego, który może wywołać chorobę zakaźną.

Końcowo organ podkreślił, że obecnie w Europie obserwuje się niepokojący wzrost liczby zachorowań na odrę, w tym również zgonów spowodowanych odrą. Ogromna zaś większość osób chorych nie była zaszczepiona. Mając zatem na uwadze znaczny wzrost zachorowań na odrę, ryzyko wystąpienia epidemii, szerzenia się chorób zakaźnych oraz szczególną sytuację pracowników ochrony zdrowia (narażonych zwłaszcza na działanie szkodliwych czynników biologicznych w tym wirusa odry) oraz przypadków zachorowań pracowników w zakładzie pracy na odrę, organ za zasadne uznał wdrożenie procedury zapobiegającej szerzeniu się odry u pracowników z uwzględnieniem zaszczepienia pracowników nieuodpornionych. Końcowo organ zasygnalizował, powołując się na informację odnotowaną w uzupełnieniach do protokołu [...] że już co najmniej 9 pracowników z Oddziału, gdzie wystąpiło zachorowanie pracownika na odrę z własnej inicjatywy poddało się szczepieniu, a pracodawca pokrył im koszt tych szczepień.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył Dyrektor USK w B. wnosząc o jej uchylenie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Autor odwołania wskazał, iż zgodnie z pkt 1 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności, pracownikom ochrony zdrowia pracodawca powinien zapewnić szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, natomiast pracownicy ci nie zostali ujęci w przypadku szczepień przeciw odrze (pkt 11 załącznika do rozporządzenia). Skarżący stwierdził ponadto, iż nie może zmusić pracowników do poddania się szczepieniom, a przeprowadzanie specjalistycznych badań w celu wyłonienia osób nieuodpornionych zdezorganizuje pracę szpitala. Podkreślił, iż w skali ponad 3000 pracowników dwa stwierdzone zachorowania nie stanowią wskazania przeprowadzania zaszczepienia pracowników przeciw odrze, tym bardziej, że w ramach podjętych działań ograniczających stopień narażenia pracowników na odrę w szpitalu została wdrożona odpowiednia procedurę z dnia [...] maja 2019 r, której przestrzeganie ma na celu zmniejszenie liczby zachorowań.

P. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny decyzją z dnia [...] października 2019 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję PPIS w B. z dnia [...] września 2019 r.

W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia organ w pierwszej kolejności powtórzył za PPIS, że do podstawowych obowiązków pracodawcy w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia należy m. in. stosowanie środków zapobiegających chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą. Pracownicy zakładów opieki zdrowotnej, ze względu na charakter pracy, narażeni są bowiem na różnorodne czynniki niebezpieczne i szkodliwe, zagrażające ich zdrowiu, a nawet życiu, w szczególności na szkodliwe czynniki biologiczne, do których niewątpliwie zalicza się wirus odry będący przyczyną jednej z bardziej zaraźliwych chorób. Dalej PPWIS podkreślił, iż pracodawca zobowiązany jest nie tylko do realizowania powszechnie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ale jego zadanie sprowadza się również do zagwarantowania faktycznego bezpieczeństwa pracowników w zakresie ochrony ich zdrowia i życia poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W przypadku zaś zatrudnienia pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca, zgodnie z art. 2221 § 1 Kodeksu pracy, stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

PPWIS wyjaśnił dodatkowo, że w części II załącznika I do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81 poz. 716 z późn. zm.) zamieszczony jest szkodliwych czynników biologicznych wraz z kwalifikacją do odpowiednich grup zagrożenia. W tym wykazie odznaczono, iż w przypadku wirusa odry jest dostępna skuteczna szczepionka. Mając zatem na względzie § 16 ust. 1 wyżej wymienionego rozporządzenia, w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach.

Nawiązując w dalszej kolejności do akt sprawy organ II instancji przypomniał, że w szpitalu w ostatnim czasie miały miejsce dwa przypadki zachorowań na odrę wśród pracowników, w tym jedno zachorowanie lekarza zatrudnionego w Szpitalu przy ul. [...] w B., co potwierdza ekspozycję pracowników na szkodliwy czynnik biologiczny w postaci wirusa odry. Skoro zatem pracownicy szpitala mają kontakt z wirusem odry w trakcie wykonywania czynności zawodowych to powyższa okoliczność powinna mieć dla skarżącego szpitala znaczenie przesądzające o konieczności uodpornienia narażonych pracowników za pomocą dostępnych szczepień ochronnych.

Odnosząc się z kolei do zarzutów odwołania PPWIS uznał je za niezasadne. Przypomniał, że wykaz szczepień wymieniony w rozporządzeniu RM z dnia 3 stycznia 2012r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności nie stanowi katalogu zamkniętego, a nieścisłość przepisu prawnego nie może być interpretowana na niekorzyść pracowników.

Odpowiadając natomiast na stwierdzenie skarżącego szpitala, iż nie może zmusić pracowników do poddania się szczepieniom, organ podkreślił, że w sytuacji, gdy pracownik ze szczególnej grupy ryzyka zawodowego odmawia przyjęcia wszystkich szczepień ochronnych, to pracodawca powinien przesunąć go na inne stanowisko pracy, nie związane z takim ryzykiem. Odmowę poddania się szczepieniom można potraktować zaś jako niewykonanie polecenia pracodawcy. Pracownicy szpitala, ze względu na kontakt z osobami potencjalnie chorymi są niewątpliwie zaliczani do grupy zwiększonego ryzyka zachorowania na choroby, którym można zapobiegać poprzez szczepienia. Taka metoda profilaktyki chorób zakaźnych chroni nie tylko samych pracowników medycznych, ale także zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych wśród innych pracowników ochrony zdrowia, pacjentów i ich rodzin. W ocenie organu powagę zaistniałej sytuacji rozumieją też sami pracownicy, albowiem już 9 pracowników z Oddziału, gdzie wystąpiło zachorowanie pracownika na odrę z własnej inicjatywy poddało się szczepieniu, a pracodawca pokrył im koszt tych szczepień.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku Dyrektor złożył USK w B. wnosząc o jej uchylenie. Zdaniem skarżącego, skoro w pkt 1 załącznika do rozporządzenia RM z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych (..), przy wykonywaniu czynności przez pracowników ochrony zdrowia, zalecono wprost aby pracodawca zapewnił szczepienia wyłącznie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, to USK nie jest zobligowany do dokonania szczepień przeciw odrze, o których mowa w pkt 11 tego załącznika, albowiem brak jest w tym zapisie ujęcia pracowników ochrony zdrowia. Brak zaś ustawowej delegacji potwierdza brak obligatoryjnego przeprowadzania szczepień w przedmiotowym zakresie. W konsekwencji, jak wywnioskował autor skargi, skoro obowiązkowe szczepienia przeciwko odrze nie mają legalnej podstawy prawnej, aby je przeprowadzać, to tym samym nie ma wymogu ich wykonania w szpitalu prowadzonym przez skarżącego. Sam zaś wykaz szkodliwych czynników biologicznych wraz z kwalifikacją do odpowiednich grup zagrożenia, stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. bez uwzględnienia wyżej wskazanych obowiązujących w niniejszym zakresie przepisów prawa, nie może stanowić przesłanki obligatoryjnej szczepienia przeciwko odrze pracowników skarżącego szpitala.

W odpowiedzi na skargę PPWIS wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Słowem należy wyjaśnić, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni (art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2167), a uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych wad w prowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: "p.p.s.a."). W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju kwalifikowane wady i uchybienia nie wystąpiły, wobec czego skarga podlegała oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie kontroli sądu poddana została decyzja P. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] października 2019 r. utrzymująca w mocy decyzję Powiatowego Państwowego Inspektora Sanitarnego w B. z dnia [...] września 2019r. nakazująca USK w B. wdrożenia procedury zapobiegającej szerzeniu się odry u pracowników z uwzględnieniem zaszczepienia pracowników nieuodpornionych, mogących mieć potencjalny kontakt z osobami chorymi na odrę.

Analizę regulacji prawnych będących podstawą wydanego rozstrzygnięcia należy poprzedzić ustaleniami faktycznymi, które w przedmiotowej sprawie są bezsporne. Otóż, jak wynika z akt postępowania administracyjnego, na terenie Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w B. w 2019 roku miały miejsce dwa przypadki zachorowań na odrę wśród pracowników, w tym jedno zachorowanie lekarza zatrudnionego w Szpitalu przy ul. [...] w B. Powyższa okoliczność, jak zasadnie stwierdziły organy inspektoratu sanitarnego, potwierdza ekspozycję pracowników na szkodliwy czynnik biologiczny w postaci wirusa odry.

W konsekwencji bezsporne jest, że pracownicy skarżącego szpitala mają kontakt z wirusem odry w trakcie wykonywania czynności zawodowych, a tym samym występuje realne niebezpieczeństwo dla ich zdrowia z powodu licznych powikłań w przypadku zachorowania i dużego rozprzestrzeniania się choroby.

Materialnoprawną podstawę decyzji stanowiły przepisy art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 59, zwanej dalej "ustawą o PIS"), art. 2211, art. 226 i art. 236 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j., Dz. U. z 2019r., poz. 1040 ze zm., dalej "k.p."), art. 20 ust. 1, 2, 3 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2019r., poz. 1239), § 39a ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.), § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. z 2005 r., Nr 81, poz. 716) wraz z Załącznikiem nr 1 obejmującym Wykaz szkodliwych czynników biologicznych, oraz przepisy rozporządzenia RM z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz.U. z 2012r., poz. 40).

Z przepisu art. 226 k.p. wynika, że obowiązkiem pracodawcy jest ocena i dokumentowanie ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz stosowanie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko. Ponadto pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze (art. 236 k.p.). Ocena ryzyka zawodowego polega na systematycznym badaniu wszystkich aspektów pracy w celu stwierdzenia, jakie zagrożenia w środowisku pracy mogą być powodem pogorszenia się stanu zdrowia pracownika i czy zagrożenia te można wyeliminować, a jeżeli nie – jakie działania należy podjąć w celu ograniczenia ryzyka zawodowego związanego z tymi zagrożeniami.

Stosowane w następstwie oceny ryzyka zawodowego środki powinny zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Sądu Najwyższego zakład opieki zdrowotnej jako pracodawca ma obowiązek zastosowania wszelkich dostępnych środków organizacyjnych i technicznych w celu ochrony zdrowia pracowników (personelu medycznego) przed zakażeniem (...) chorobą zakaźną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2005 r. III CK 652/04, Lex nr 151668)

W związku z tym, iż kontrolowane rozstrzygnięcie dotyczy występowania w środowisku pracy szkodliwych czynników biologicznych, w sprawie zastosowanie ma również art. 2221 § 1 k.p. zgodnie z którym w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Przepis ten nakłada więc dodatkowe, poza wynikającymi z art. 226 i 227 k.p., obowiązki na pracodawców, u których występuje narażenie pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych, a także obowiązki te precyzuje.

Na podstawie delegacji wynikającej z art. 2221 § 3 k.p. Minister Zdrowia wydał w dniu 22 kwietnia 2005 r. wspomniane wyżej rozporządzenie w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. I tak w myśl § 16 ust. 1 tego rozporządzenia w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciw któremu dostępna jest szczepionka, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 września 2001r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach. Przypomnieć tu należy, że ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach utraciła moc z dniem 1 stycznia 2009r., natomiast aktualnie aktem regulującym materię dotyczącą przedmiotu tej ustawy jest ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi. Ustawa ta jest więc aktem stosowanym odpowiednio na podstawie § 16 ust. 1 rozporządzenia z dnia 22 kwietnia 2005 r., w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciwko któremu dostępna jest szczepionka.

Z regulacji powyższej wynika więc wprost, że szczepienia ochronne zapobiegające szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników przeprowadza się przy wykonywaniu czynności zawodowych, określonych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy. Na podstawie delegacji w nim zawartej Rada Ministrów wydała w dniu 3 stycznia 2012 rozporządzenie w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności

Treść § 16 ust. 1 rozporządzenia z 22 kwietnia 2005 r . nie pozostawia zatem wątpliwości, że szczepienia przeprowadzane u pracowników dotyczą tych osób, które zatrudnione są przy wykonywaniu czynności określonych w rozporządzeniu wykonawczym wydanym na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wykaz tych czynności zawiera załącznik do wspomnianego rozporządzenia. I tak zgodnie z pkt 1 tego załącznika, przy wykonywaniu czynności w trakcie których dochodzi do kontaktu z materiałem biologicznym pochodzenia ludzkiego (krew i inne płyny ustrojowe) lub sprzętem skażonym tym materiałem, zalecanym szczepieniem ochronnym jest szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. W przypadku zaś czynności podejmowanych w trakcie pełnienia służby lub wykonywania pracy w urzędach, jednostkach podległych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ministra właściwego do spraw zagranicznych, Ministra Sprawiedliwości oraz Szefa Służby Celnej, przy wykonywaniu których osoby je wykonujące są narażone na działanie biologicznego czynnika chorobotwórczego mogącego wywołać chorobę zakaźną, a podanie szczepionki przeciw tej chorobie zakaźnej powoduje uodpornienie na nią, zalecanymi szczepieniami ochronnymi wymaganymi u pracowników są szczepienia przeciw: (1) tężcowi, (2) błonicy, (3) durowi brzusznemu, (4) wściekliźnie, (5) wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, (6) wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, (7) kleszczowemu zapaleniu mózgu, (8) japońskiemu zapaleniu mózgu, (9) zakażeniom wywoływanym przez Neisseriameningitidis, (10) odrze, (11) śwince, (12) różyczce, (13) ospie wietrznej, (14) poliomyelitis, (15) grypie, (16) żółtej gorączce, (17) zakażeniom wywołanym przez Streptococcuspneumoniae, (18) wąglikowi, (19) cholerze, (20) ospie prawdziwej, (21) jadowi kiełbasianemu – pkt 11 załącznika.

Analizując powyższą regulację, nie można zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego zawartym w skardze (a także w odwołaniu), że skoro ustawodawca nie ujął szczepień przeciw odrze w przepisie szczegółowym dotyczącym pracowników służby zdrowia, to nakazywanie ich przeprowadzenia nie ma legalnej podstawy prawnej. W ocenie sądu wykaz szczepień wymienionych w załączniku do cyt. wyżej rozporządzenia RM nie ma charakteru zamkniętego, albowiem, jak wynika wprost z treści tego wykazu są to szczepienia ochronne zalecane. Stąd też w przypadku, gdy pracownicy służby zdrowia podejmują czynności, o których mowa w pkt 11 załącznika do rozporządzenia RM z 3 stycznia 2012r., przy wykonywaniu których narażeni są na działanie biologicznego czynnika chorobotwórczego mogącego wywołać chorobę zakaźną, to nie można stwierdzić, że realizacja obowiązków wynikających z art. 236 i art. 209 §1 k.p. dotyczy wyłącznie grup zawodowych wymienionych enumeratywnie w pkt 11 tego załącznika.

Zgodnie z art. 209 §1 k.p. w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu ich odpowiedniej ochrony. Należy przy tym pokreślić, że pracodawca zobowiązany jest nie tylko do realizowania powszechnie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ale jego zadanie sprowadza się również do zagwarantowania faktycznego bezpieczeństwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2016 r. III PK 146/15, Lex nr 2112315).

Jak trafnie zaś zasygnalizowano w zaskarżonej decyzji, szczepienia są jednym z najbardziej efektywnych sposobów przeciwdziałania chorobom zakaźnym, a ich stosowanie w przeciwdziałaniu takim chorobom nie może być zastąpione innymi środkami ochrony. Personel medyczny, ze względu na kontakt z osobami potencjalnie chorymi należy do grupy zwiększonego ryzyka zachorowania na choroby, którym można zapobiegać właśnie poprzez szczepienia. Taka metoda profilaktyki chorób zakaźnych, na co prawidłowo wskazał PPWIS w swoim rozstrzygnięciu, chroni nie tylko samych pracowników medycznych, ale także zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych wśród innych pracowników ochrony zdrowia, pacjentów i ich rodzin. Ponadto, co również prawidłowo wyjaśniły organy inspektoratu sanitarnego, zachorowanie pracownika medycznego na chorobę zakaźną nawet o łagodnym przebiegu klinicznym może skutkować przeniesieniem zakażenia na pacjentów, na przykład z upośledzoną odpornością, prowadząc do wystąpienia u nich ciężkich, zagrażających życiu objawów zarówno w przebiegu samej choroby, jak i jej późniejszych powikłań. Odpowiednio dobrane programy szczepień pracowników ochrony zdrowia stanowią więc zasadniczy element profilaktyki i kontroli zakażeń szerzących się w placówkach ochrony zdrowia.

W tych okolicznościach orzekające w sprawie organy, po stwierdzeniu wystąpienia odry u pracowników UKS w B. oraz niepodjęcia działań, środków eliminujących lub ograniczających narażenie zachorowania na odrę, prawidłowo nakazały wdrożenie procedury zapobiegającej szerzeniu się odry wśród pracowników z uwzględnieniem zaszczepienia pracowników nieuodpornionych mogących mieć potencjalny kontakt z osobami chorymi na odrę.

Jednocześnie odnosząc się do pozostałych zarzutów skargi, należy zgodzić się z autorem skargi, iż nikt nie ma prawa zmusić pracownika do ochrony swojego zdrowia poprzez szczepienia profilaktyczne i pracownik ma prawo odmówić poddania się takim szczepieniom. Tym niemniej w takiej sytuacji, co wypada podkreślić, a co umknęło skarżącemu, odpowiedzialność za ewentualne zachorowanie spada na pracownika, który powinien liczyć się z tym, że w przypadku zachorowania np. na chorobę zawodową, zostanie pozbawiony wszelkich świadczeń odszkodowawczych – zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1205 z późn. zm.). W kontekście wyrażonych przez skarżącego obaw nie można też nie zauważyć, co wynika z uzupełnień do protokołu [...], że już co najmniej 9 pracowników z Oddziału, gdzie wystąpiło zachorowanie pracownika na odrę z własnej inicjatywy poddało się szczepieniu, a pracodawca pokrył im koszt tych szczepień. Obawy zatem skarżącego, że przy odmowie poddania się szczepieniom przez kilkuset pracowników istnieje realna możliwość zakłócenia funkcjonowania całego szpitala, wydają się na chwilę obecną wyłącznie teoretyczne.

Reasumując, zdaniem sądu, podniesione w skardze zarzuty okazały się niezasadne, gdyż postępowanie przed organami inspekcji sanitarnej zostało przeprowadzone w sposób wyczerpujący i należyty, a zgromadzony w sprawie materiał oceniono właściwie. Zostały także prawidłowo zinterpretowane, mające zastosowanie w sprawie, przepisy. Skład orzekający nie doszukał się też innych naruszeń przepisów prawa materialnego, czy procesowego, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonych decyzji.

Z powyższych względów sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.