Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Władysław Kulon Sędziowie Sędzia WSA Olga Białek Sędzia WSA Alicja Palus (sprawozdawca) Protokolant starszy sekretarz sądowy Małgorzata Boaro po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2016 r. sprawy ze skargi D. S. na decyzję D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego we W. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków oddala skargę w całości.

Decyzją z dnia [...] r. Nr [...] Prezydent Miasta J. stosując przepisy: art. 22 ust. 1 i art. 24 ust. 2c ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U z 2015 r. poz. 520) oraz § 47 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 542) i art. 104 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego orzekł o odmowie wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków miasta J. w jednostce rejestrowej nr 44 prowadzonej dla nieruchomości położonej w J. przy ul. C., oznaczonej geodezyjnie jako działko nr 50/2, AM - 4, obręb [...], [...], o urządzonej księdze wieczystej nr [...], stanowiącej własność małżeństwa D. i M. S., dotyczących przywrócenia stanu sprzed odnowienia ewidencji.

W uzasadnieniu decyzji organ orzekający wyjaśnił, że wnioskiem z dnia 27 grudnia 2010 r. D. S. zwróciła się do Prezydenta Miasta J. o zmianę lub korektę zapisów ewidencji gruntów i budynków "wraz ze zwrotem 354 m2 powierzchni do działki 50/2".

Wnioskodawczyni podała jednocześnie, że "ewidentne błędy powstały w wyniku zmian klasyfikacji użytków gruntowych, której nie było od czasów 1964 r. na gruntach ul. C.", a "niezgodność powierzchni gruntów nastąpiła w wyniku sprzedaży 19m2 (akt notarialny) pod potok P. w 2003 roku".

Następnie Prezydent Miasta J. podał w uzasadnieniu, że wskazana we wniosku działka o numerze 50/2, AM-4, obręb [...], [...], według obecnego stanu w ewidencji gruntów i budynków ma powierzchnię 1,5727 ha i stanowi własność D. i M. S., którzy nabyli w dniu [...]1980 r. (akt notarialny Rep. [...]) na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym 51/1 – droga, stanowiącą własność Skarbu Państwa, a po komunalizacji własność gminy J. .

W dalszej części uzasadnienia organ wyjaśnił, że w dniu 28 lutego 1997 r. nastąpiło na mocy obwieszczenia Wojewody J. odnowienie operatu ewidencji gruntów i budynków dla części obrębu [...] I i [...] II m. J. , które wykonano na podstawie pomiarów terenowych granic zgodnie ze stanem na gruncie z 1976 r. W wyniku odnowienia ewidencji został sporządzony "Protokół ogłoszenia wyników pomiaru stanu władania", zgodnie z którym powierzchnia działki numer 50 uległa zmianie z 1,6100 ha na 1,5746 ha. Przebieg granic nie uległ zmianie.

W dniach 17 i 18 grudnia 1996 r. nastąpiło ogłoszenie wyników pomiaru stanu władania wykonanego w związku z odnowieniem operatu ewidencji gruntów i budynków dla części obrębu [...] I i [...] II miasta J. . D. S. nie stawiła się pomimo zawiadomienia, odmówiła również podpisania odbioru zawiadomienia o stawieniu się w celu wzięcia udziału w ogłoszeniu stanu władania. Organ wskazał przy tym, że do 1996 roku powierzchnie działek w operacie ewidencji gruntów wykazywane były z dokładnością do 1 ara, tj. 100 m2, natomiast ich powierzchnie nie były określane na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych, ale były wyliczane na podstawie danych graficznych z map katastralnych, co dodatkowo powodowało obniżenie dokładności obliczanych w ten sposób powierzchni. W wyniku modernizacji część działek po nowych obliczeniach zwiększyła swoją powierzchnie, ale powierzchnie niektórych uległy zmniejszeniu, granice nieruchomości pozostały niezmienne. Łączna powierzchnia gruntów D. S. po odnowieniu ewidencji gruntów zwiększyła się o 0,0386 ha. Ponadto wyjaśnił, że w dniu [...] r. Prezydent Miasta J. , na podstawie wniosku Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W., wydał decyzję nr [...] w sprawie ustalenia nowej linii brzegowej potoku P. w J. . W wyniku tej decyzji z działki numer 50 o powierzchni 1,5746 ha zostały wydzielone dwie działki o numerach: 50/1 o powierzchni 0,0019 ha jako grunt zajęty pod potok P. oraz 50/2 o powierzchni 1,5727 ha jako działka przyległa. O postępowaniu i o możliwości i miejscu zapoznania się z dokumentami dotyczącymi przedmiotu postępowania oraz o możliwości i terminie wnoszenia uwag i wniosków do sprawy zawiadomione zostały wszystkie zainteresowane strony. Ponieważ żadna ze stron w ustalonym terminie nie wniosła uwag ani sprzeciwu do toczącego się postępowania na podstawie art. 15 ustawy Prawo wodne ustalona została linia brzegowa wg propozycji wnioskodawcy. Z "Protokołu z czynności przyjęcia granic nieruchomości" wynika, że D. S. brała udział w czynnościach przyjęcia granic, a podpisanie protokołu świadczy o tym, że znała granice działek po odnowieniu ewidencji gruntów.

W uzasadnieniu decyzji Prezydent Miasta J. podał też, że D. S. wystąpiła do Sądu Rejonowego w J. z powództwem o wydanie nieruchomości gruntowej stanowiącej część niezabudowanej działki oznaczonej w ewidencji gruntów numerem 51/5 (poprzednio 51/1), AM-4, obręb [...] II położonej przy ul. C. w J. , o powierzchni co najmniej 553 m2, wskazując w uzasadnieniu, że Gmina zajęła pod drogę działkę numer 51/1, w części stanowiącej własność jej nieruchomości oznaczonej geodezyjnie jako działka numer 50. Powództwo zostało oddalono przez sądy obu instancji, z tym że w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w J. sporządzona została przez biegłego sądowego opinia stwierdzająca, że faktyczna powierzchnia działki oznaczonej numerem 50/2 (poprzednio numer 50) według stanu na dzień 8 września 1980 r. była taka, jaką wykazano w odnowionej ewidencji gruntów i budynków. Ponadto - jak wskazał organ orzekający – zdaniem biegłego geodety powierzchnia działki nie świadczy o przebiegu granicy, bowiem jest wtórną daną obliczoną po ustaleniu przebiegu granicy, a różnica powierzchni nie może być dowodem na to, że granica przebiegała w innym miejscu niż to wynika z dokumentów.

Prezydent Miasta J. w uzasadnieniu decyzji powołał się również na stwierdzenia biegłego geodety, zawarte w odpowiedziach na pytania Sądu, z których wynika, że faktyczne powierzchnie działek 50/2 (poprzednio 50) i 51/5 (poprzednio 51/1) były takie jak wykazane w odnowionej ewidencji gruntów i budynków, granice działek 50/2 (50) i 51/5 (51/1) w spornym zakresie były takie jak w odnowionej ewidencji gruntów i budynków, a w zgromadzonych materiałach brak jest dowodów na to, że część działki 51/5 (51/1) mogła wchodzić w skład działki 50/2 (50).

Zdaniem organu pierwszej instancji wobec ustalonego w sprawie stanu faktycznego i prawnego nie ma podstaw do zmiany zapisów w operacie ewidencji gruntów i budynków dotyczących działki oznaczonej numerem 50/2 i przywrócenia zapisów istniejących przed odnowieniem ewidencji gruntów i budynków, stosownie do żądania wniosku.

Od opisanej powyżej decyzji odwołanie wniosła D. S., podnosząc w nim, że "działka 50/2 ma mieć powierzchnię 1,61 ha – 19m2 = 1,6081m2".

Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego D. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania administracyjnego decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ orzekający w szczegółowy sposób przedstawił dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie, w tym czynności wstępnego postępowania odwoławczego a następnie wyjaśnił, że zgodnie z art. 7d pkt 1 ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne do zadań starosty należy w szczególności prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym ewidencji gruntów i budynków, która – stosownie do przepisu art. 20 ust. 1 i 2 powołanej powyżej ustawy – obejmuje m.in. informacje dotyczące gruntów – ich położenia, granic, powierzchni, rodzaju użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbioru dokumentów, jeżeli zostały złożone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty, a także ich właściciela oraz innych osób fizycznych lub prawnych, w których władaniu lub gospodarowaniu znajdują się nieruchomości.

Ponadto organ odwoławczy wskazał w uzasadnieniu, że w myśl art. 24 ust. 2a pkt 2 ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne informacje zawarte w ewidencji gruntów i budynków podlegają aktualizacji na wniosek uprawnionych podmiotów wymienionych w art. 20 ust. 2 pkt 1 lub władających gruntami na zasadach samoistnego posiadania. Przywołał również przepis art. 24 ust. 2b omawianej ustawy, określający podstawy dokonywania aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków w formie czynności materialno-technicznej oraz w formie decyzji administracyjnej. W drodze decyzji administracyjnej następuje także odmowa aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków (art. 24 ust. 2c ustawy).

Następnie organ orzekający zwrócił uwagę, że sposób prowadzenia ewidencji gruntów i budynków w szczególności określają przepisy rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Przywołał też przepis §35 powołanego rozporządzenia, zawierający katalog źródeł danych ewidencyjnych niezbędnych do założenia ewidencji oraz przepis § 36 tego aktu określający w jakich przypadkach dokumentacja geodezyjna przyjęta do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego może stanowić podstawę wykroczenia w ewidencji przebiegu granic działek ewidencyjnych. Organ wskazał też, że zgodnie z § 37 powoływanego rozporządzenia, jeżeli brak jest dokumentacji wymienionej w §36 lub jeżeli zawarte w niej danej nie są wiarygodne, dane dotyczące przebiegu granic działek ewidencyjnych poszukuje się w wyniku geodezyjnych pomiarów terenowych lub geodezyjnych pomiarów fotogrametrycznych poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic. Ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych, w tym położenia wyznaczających je punktów granicznych, może nastąpić w oparciu o zobrazowania lotnicze, satelitarne lub ortofotomapę, jeżeli te zobrazowania lub ortofotomapa charakteryzują się rozdzielczością zapewniającą wizualizację szczegółów sytuacyjnych, które mogą mieć znaczenie przy ustaleniu przebiegu tych granic.

W myśl § 44 pkt 2 cytowanego rozporządzenia, do zadań starosty związanych z prowadzeniem ewidencji należy w szczególności utrzymanie operatu ewidencyjnego w stanie aktualności, tj. zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi.

Stosownie do § 45 tego rozporządzenia, aktualizacja operatu ewidencyjnego następuje poprzez wprowadzanie udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych w celu:

1) zastąpienia danych niezgodnych ze stanem faktycznym, stanem prawnym lub obowiązującymi standardami technicznymi odpowiednimi danymi zgodnymi ze stanem faktycznym lub prawnym oraz obowiązującymi standardami technicznymi;

2) ujawnienia nowych danych ewidencyjnych;

3) wyeliminowania danych błędnych.

Jednocześnie przy aktualizacji operatu ewidencyjnego stosuje się odpowiednio przepisy § 35 i § 36 tego rozporządzenia, natomiast przy sporządzaniu dokumentacji określającej przebieg granic działek ewidencyjnych na potrzeby aktualizacji operatu ewidencyjnego - odpowiednio przepisy § 37-39.

W dalszej części uzasadnienia organ odwoławczy przedstawił listę dokumentów (w liczbie 18), na podstawie których ustalono w sprawie stan prawny i faktyczny przedmiotowej nieruchomości w tym m.in.: operat techniczny z pomiaru stanu posiadania wsi [...] z 1960 r., kopię mapy ewidencyjnej w skali 1:500 przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu 12 maja 1963 r., wykaz zmian gruntowych sporządzony w dniu 30 czerwca 1983 r., przez Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, wpisany w dzienniku ewidencji zmian pod l.p. [...]. w którym pod pozycją 6 wpisano działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym o powierzchni ogólnej 1,6100 ha, protokół ogłoszenia wyników pomiaru stanu władania gruntami położonymi na obszarze obrębu 26 ([...] II) w mieście J. , sporządzony w dniu 17, 18 grudnia 1996 r. przez geodetę K. P., w którym pod l.p. 8, w kolumnie "stan wg istniejącej ewidencji gruntów" wpisano działkę ewidencyjną nr 50 o powierzchni 1,6100 ha, zaś w kolumnie "stan wg zmodernizowanej ewidencji gruntów" wpisano, działkę ewidencyjną nr 50 o powierzchni 1.5746 ha. W kolumnie "uwagi" wpisano: "pomimo zawiadomienia nie stawili się", wypis z rejestru gruntów sporządzony w dniu 14 kwietnia 1997r., dla jednostki rejestrowej G.44 obręb [...] [...] - II, w którym wpisano: działka oznaczona numerem ewidencyjnym 50 AM-4 o powierzchni ogólnej 1,5746 ha, położona w J. przy ul. C., numer księgi wieczystej KW [...], właściciel: małżeństwo S. M. oraz S. D. udział 1/1, protokół "z czynności przyjęcia granic nieruchomości" sporządzony w dniu 6 maja 2002 r., przez geodetę M. K. (Nr DZ operatu technicznego [...]), w którym pod pozycją nr 2 wpisano działki oznaczone numerem ewidencyjnym 50 oraz 48/1; w kolumnie "podpisy właścicieli stwierdzające przyjęcie granic" podpisała się D. S. nie wnosząc uwag, decyzję Prezydenta Miasta J. nr [...]r., [...]orzekającą "ustalić linię brzegową potoku P. w J. na odcinku od 3 + 460 do 4+ 900 biegu potoku; przebieg linii brzegowej wniesiony został przez uprawnionego geodetę M. K. nr świad. [...] kolorem czerwonym na zaktualizowanych mapach zasadniczych w skali 1:500 - sekcje map: (...) Obręb [...] II: AM - 4 nr działek (...), 50, (...)",zawiadomienie Sądu Rejonowego - Wydziału Ksiąg Wieczystych w J. z dnia [...] o wpisach w księdze wieczystej KW nr [...]; w dziale I księgi wieczystej wpisano m.in. działkę ewidencyjną nr 50/2, opinię biegłego z zakresu geodezji i kartografii sporządzoną w dniu 17 sierpnia 2012 r. przez J. S. na zlecenie Sądu Rejonowego w J. , "na okoliczność ustalenia faktycznej powierzchni, usytuowania oraz granic działek oznaczonych w ewidencji gruntów i budynków nr 51/5 (poprzednio 51/1) i 50/2 (poprzednio wg stanu na dzień 8 września 1980 r. a także tego, czy na dzień 8 września 1980 r. część działki oznaczonej nr 51/5 (poprzednio 51/1) mogła wchodzić w skład działki 50/2 (poprzednio 50), w opinii wpisano m.in., że "biegły stwierdza, że przy obliczeniach wykonanych na potrzeby odnowienia ewidencji gruntów nie popełniono omyłek, a obecne powierzchnie działek w rejestrze gruntów są poprawne, wypis z rejestru gruntów sporządzony w dniu 24 kwietnia 2015r., dla jednostki rejestrowej G.44 obręb [...] [...] - II, w którym wpisano: działka oznaczona numerem ewidencyjnym 50/2 AM-4 o powierzchni ogólnej 1,5727 ha położona w J. przy ul. C., numer księgi wieczystej [...], właściciel małżeństwo S. M. oraz S. D. udział 1/1.

Motywując podjęte w sprawie rozstrzygnięcie organ odwoławczy wyjaśnił, że D. S. nabyła na współwłasność działkę ewidencyjną nr 50 na podstawie aktu notarialnego z dnia [...] zawartego w Państwowym Biurze Notarialnym w J. . Z rejestru gruntów wynika, że od momentu założenia ewidencji gruntów dla obrębu obręb [...] - II, powierzchnię działki ewidencyjnej nr 50 określono jako 1,61 ha.

Podczas odnowienia operatu ewidencji gruntów i budynków obrębu [...] - II w 1996 roku, dokonano pomiaru działki ewidencyjnej nr 50 i na jego podstawie obliczono jej powierzchnię. W wyniku tego pomiaru podniesiono jakość danych, tj. określono powierzchnię działki z dokładnością do 1 m2. Z protokołu ogłoszenia wyników pomiaru stanu władania, sporządzonego w dniach 17 i 18 grudnia 1996 r. wynika, że działka, ewidencyjna nr 50 otrzymała powierzchnię ogólną 1.5746 ha. D. S. nie stawiła się podczas ogłoszenia stanu władania, jak również odmówiła podpisania odbioru zawiadomienia, do stawienia się w celu wzięcia udziału w ogłoszeniu stanu władania.

Organ wyjaśnił przy tym, że pole powierzchni danej nieruchomości, ujawnione w operacie ewidencyjnym stanowi pochodną przebiegu granic nieruchomości, a fakt, że powierzchnia działki jest pochodną jej granic oznacza, iż zmiany powierzchni wykazywane w ewidencji gruntów i budynków mogą wynikać nie tylko ze zmian położenia granic działki ale również z zastosowania dokładniejszych metod obliczeniowych. Z akt sprawy, wynika, że do 1996 roku powierzchnie działek ewidencyjnych nie były określane na podstawie bezpośrednich pomiarów terenowych, ale były wyliczane na podstawie danych graficznych z map katastralnych, co dodatkowo powodowało obniżenie dokładności obliczanych w ten sposób powierzchni.

Jednocześnie, w opinii biegłego z zakresu geodezji i kartografii, sporządzonej w dniu 17 sierpnia 2012r. dla Sądu Rejonowego w J. do sprawy sygn. akt [...] wskazano, że "faktyczne powierzchnie działek 50/2 (poprzednio 50) i (...) były takie - jak wskazane w odnowionej ewidencji gruntów i budynków" a "różnice powierzchni pomiędzy danymi ewidencji gruntów a obliczeniami biegłego wynikają z różnicy zastosowanych technologii obliczeniowych, układów współrzędnych i zaokrągleń". Zdaniem organu odwoławczego z tych względów należy stwierdzić, że powierzchnia działki ewidencyjnej nr 50 od momentu założenia ewidencji gruntów obrębu [...] II, do jej podziału w 2002 roku na działki ewidencyjne nr 50/1 i 50/2, była zgodna z materiałami źródłowymi znajdującymi się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym, a jej aktualizacji dokonywano zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

W zakończeniu uzasadnienia organ wskazał dodatkowo, że do podziału działki ewidencyjnej nr 50 (dokonanego na mocy decyzji Prezydenta Miasta J. nr [...], orzekającej o ustaleniu linii brzegowej potoku P.), na działki ewidencyjne 50/1 o powierzchni 0,0019 ha i 50/2 o powierzchni 1,5727, przyjęto granice i powierzchnię ogólną działki nr 50 ujawnione dotychczas w operacie ewidencyjnym, tj. 1,5746 ha. D. S. podpisała protokół z czynności przyjęcia granic nieruchomości (m.in. działki ewidencyjnej nr 50) w dniu 6 maja 2002r. nie wnosząc żadnych uwag.

Z tych względów organ odwoławczy uznał, że w rozpoznawanej sprawie należało orzec o odmowie wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków w sposób określony we wniosku D. S. z dnia 27 grudnia 2010 r.

Prawidłowość decyzji wydanej w postępowaniu odwoławczym zakwestionowała D. S. wnosząc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu.

W skardze podała m.in., że o pomyłce geodezyjnej zorientowała się z mężem w 2003 r. po sprzedaży 19m2 pod strumień P.. Do aktu notarialnego geodeta miejski przedłożył wypis i wyrys o zawyżonej powierzchni całego gospodarstwa, ale nie była wówczas podana powierzchnia działki oznaczonej numerem 50. Skarżąca stwierdziła też, że ani mąż, ani ona nic nie wiedzieli o zmianach w ewidencji gruntów.

W odpowiedzi na skargę przedstawionej w piśmie doręczonym Sądowi w dniu 25 listopada 2015 r. D. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego wniósł o odrzucenie skargi ze względu na braki formalne, gdyż skarga – w ocenie organu – nie czyni zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, bowiem nie określa naruszenia prawa lub interesu prawnego (art. 57§1 pkt 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), zatem powinna być odrzucona (stosownie do art. 58 § 1 pkt 3 powołanej ustawy) o ile skarżąca nie uzupełni braków formalnych skargi.

Ponadto w przypadku nieuwzględnienia wniosku o odrzucenie skargi D. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego wniósł o oddalenie skargi.

Uzasadniając ten wniosek organ przedstawił argumentację tożsamą z zamieszczoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 6 grudnia 2016 r. D. S. zarzuciła organom nagminne mataczenie i naruszenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej tj. art. 21 o gospodarstwach rolnych rodzinnych oraz wniosła o zmianę powierzchni wszystkich działek wchodzących w skład gospodarstwa rolnego stanowiącego własność D. i M. S. tj. działki nr 50/2 (powinno być 1.6081 ha), działki nr 103 (powinno być 0,2000ha), działki nr 48/4 (powinno być 0,1280 ha), wskazując przy tym, że nigdy nie była informowana o zmianach powierzchni działek.

W piśmie z dnia 25 stycznia 2016 r. stanowiącym odpowiedź na pismo skarżącej, opisane powyżej, organ odwoławczy wyjaśnił, że w sprawie działek ewidencyjnych nr 13 i nr 13/2 orzekł już Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w sprawach o sygn. II SA/Wr 584/09 i II SA/Wr 551/09.

Na rozprawie wyznaczonej na dzień 7 kwietnia 2016 r. pełnomocnik D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podejmując orzeczenie w sprawie uwzględnił następujące okoliczności faktyczne i prawne:

Należy przede wszystkim wyjaśnić, że w przepisie art. 1 § 1 i § 2 ustawy-z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) ustawodawca zastrzegł, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m.in. poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (jeżeli ustawy nie stanowią inaczej), formułując w ten sposób generalne kryterium wiążące sądy administracyjne w pełnym zakresie ich kognicji. Jednoznaczność tej zasady sprawia, że wojewódzki sąd administracyjny w toku podjętych czynności rozpoznawczych dokonuje oceny co do zgodności kontrolowanej decyzji (innego aktu lub czynności) z przepisami prawa materialnego, które mają zastosowane w sprawie oraz z przepisami prawa procesowego, regulującymi tryb jej wydania lub tryb podjęcia innego aktu albo czynności będącej przedmiotem zaskarżenia. Wiążące są przy tym przepisy obowiązujące w dacie wydania zaskarżonego aktu. Uchylenie decyzji administracyjnej albo stwierdzenie jej nieważności następuje tylko w przypadku stwierdzenia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mających wpływ na wynik sprawy.

Mając na względzie wskazane wcześniej kryterium legalności Wojewódzki Sąd Administracyjny po poddaniu ocenie ustalonych w sprawie w toku administracyjnego postępowaniu instancyjnego okoliczności faktycznych i istniejących wówczas okoliczności prawnych nie znalazł podstaw uwzględnienia skargi, mimo rozważenia w toku podjętych czynności rozpoznawczych przepisu art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), z którego wynika, że Sąd przy rozstrzyganiu sprawy nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Ponadto poprzedzając wyjaśnienie motywów wydanego wyroku, Sąd uznał za właściwe wyjaśnić, że nie uwzględnił zawartego w odpowiedzi na skargę wniosku o odrzucenie skargi, stwierdzając, iż zostało w niej określone naruszenie interesu prawnego skarżącej, stosownie do wymogu określonego w przepisie art. 57 § 1 pkt 3 powoływanej wcześniej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Przedmiotem oceny Sądu w rozpoznawanej sprawie była decyzja D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z [...] utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta J. z dnia [...] orzekającą o odmowie wprowadzenia zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków miasta J. w jednostce rejestrowej nr 44 prowadzonej dla nieruchomości położonej w J. przy ul. C., oznaczonej geodezyjnie jako działka nr 50/2, AM-4, obręb [...], [...]-II o urządzonej księdze wieczystej nr [...], stanowiącej własność małżeństwa D. i M. S., dotyczących przywrócenia stanu sprzed odnowienia ewidencji.

Materialnoprawną podstawę orzekania w sprawie w postępowaniu administracyjnym instancyjnym stanowiła przepisy powołanych wcześniej: ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

Z treści art. § 2 pkt 8 wskazanej powyżej ustawy wynika, że ewidencja gruntów i budynków to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie w sposób jednolity dla kraju informacji o gruntach, budynkach i lokalach ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami. Stosownie natomiast do przepisu art. 4 ust. 1a pkt 2 dla obszaru całego kraju zakłada się i prowadzi w systemie teleinformatycznym bazy danych obejmujące zbiory danych przestrzennych infrastruktury informacji przestrzennej dotyczące ewidencji gruntów i budynków (katastru nieruchomości).

Z kolei w myśl art. 20 ust. 1 i 2 powołanej ustawy ewidencja gruntów obejmuje m.in. informacje dotyczące gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały złożone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty, a także ich właściciela oraz innych osób fizycznych lub prawnych, w których władaniu lub gospodarowaniu znajdują się nieruchomości.

Stosownie do art. 24 ust. 2a pkt 2 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, informacje zawarte w ewidencji gruntów i budynków podlegają aktualizacji na wniosek podmiotów, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1, lub władających gruntami na zasadach samoistnego posiadania.

Jednocześnie w myśl art. 24 ust. 2b cytowanej ustawy, aktualizacja informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków następuje:

1) w drodze czynności materialno-technicznej na podstawie:

a) przepisów prawa,

b) wpisów w księgach wieczystych,

c) prawomocnych orzeczeń sądu,

d) ostatecznych decyzji administracyjnych,

e) aktów notarialnych,

f) zgłoszeń budowy budynku, zawiadomień o zakończeniu budowy budynku oraz zgłoszeń rozbiórki budynku, o których mowa odpowiednio w art. 30, art. 54 oraz art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, oraz zgłoszeń dotyczących zmiany sposobu użytkowania budynku lub jego części, o których mowa w art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, do których właściwy organ nie wniósł sprzeciwu,

g) wpisów w innych rejestrach publicznych,

h) wniosku zainteresowanego podmiotu ewidencyjnego i wskazanej w tym wniosku dokumentacji geodezyjnej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, jeżeli wnioskowana zmiana obejmuje informacje gromadzone - w ewidencji gruntów i budynków dotyczące nieruchomości znajdujących się w wyłącznym władaniu wnioskodawcy albo wnioskodawców;

2) w drodze decyzji administracyjnej - w pozostałych przypadkach.

Natomiast zgodnie z art. 24 ust. 2c tej ustawy, odmowa aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Istotne też jest, że stosownie do treści § 35 powoływanego wcześniej rozporządzenia regulującego sposób prowadzenia ewidencji gruntów i budynków źródłami danych ewidencyjnych niezbędnych do założenia ewidencji są:

1) materiały i informacje zgromadzone w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym;

2) wyniki pomiarów fotogrametrycznych;

3) wyniki terenowych pomiarów geodezyjnych;

4) dane zawarte w innych ewidencjach i rejestrach, prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów przez: sądy, organy administracji publicznej oraz państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne;

5) dane zawarte w dokumentach udostępnionych przez zainteresowane osoby, organy i jednostki organizacyjne;

6) dane zawarte w dokumentacji architektoniczno-budowlanej gromadzonej i przechowywanej przez organy administracji publicznej;

7) wyniki oględzin.

W myśl § 36 powołanego rozporządzenia, przebieg granic działek ewidencyjnych wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentacji geodezyjnej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego sporządzonej:

1) w postępowaniu rozgraniczeniowym;

2) w celu podziału nieruchomości;

3) w postępowaniu scaleniowym i wymiany gruntów;

4) w postępowaniu dotyczącym scalenia i podziału nieruchomości;

5) na potrzeby postępowania sądowego lub administracyjnego,' a następnie wykorzystanej do wydania prawomocnego orzeczenia sądowego lub ostatecznej decyzji administracyjnej;

6) przy zakładaniu, na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, katastru nieruchomości i ewidencji gruntów i budynków;

7) przez Straż Graniczną jeżeli dokumentacja ta określa przebieg granic państwa z dokładnością odpowiednią dla ewidencji;

8) w wyniku geodezyjnego pomiaru sytuacyjnego istniejących lub wznowionych znaków granicznych albo wyznaczonych punktów granicznych.

Ponadto w § 37 przywołanego rozporządzenia prawodawca postanowił, że jeżeli brak jest dokumentacji wymienionej w § 36 lub jeżeli zawarte w niej dane nie są wiarygodne, dane dotyczące przebiegu granic dziatek ewidencyjnych pozyskuje się w wyniku geodezyjnych pomiarów terenowych lub geodezyjnych pomiarów fotogrametrycznych poprzedzonych ustaleniem przebiegu tych granic. Ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych, w tym położenia wyznaczających je punktów granicznych, może nastąpić w oparciu o zobrazowania lotnicze, satelitarne lub ortofotomapę, jeżeli te zobrazowania lub ortofotomapa charakteryzują się rozdzielczością zapewniającą wizualizację szczegółów sytuacyjnych, które mogą mieć znaczenie przy ustaleniu przebiegu tych granic.

Ponadto – jak wyjaśnił to już organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji z przepisu § 44 pkt 2 cytowanego rozporządzenia wynika, że do zadań starosty związanych z prowadzeniem ewidencji należy w szczególności utrzymanie operatu ewidencyjnego w stanie aktualności tj. zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi, przy czym stosownie do § 45 tego rozporządzenia, aktualizacja operatu ewidencyjnego następuje poprzez wprowadzanie udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych w celu:

1) zastąpienia danych niezgodnych ze stanem faktycznym, stanem prawnym lub obowiązującymi standardami technicznymi odpowiednimi danymi zgodnymi ze stanem faktycznym lub prawnym oraz obowiązującymi standardami technicznymi;

2) ujawnienia nowych danych ewidencyjnych;

3) wyeliminowania danych błędnych.

Jednocześnie przy aktualizacji operatu ewidencyjnego stosuje się odpowiednio przepisy § 35 i § 36 tego rozporządzenia, natomiast przy sporządzaniu dokumentacji określającej przebieg granic działek ewidencyjnych na potrzeby aktualizacji operatu ewidencyjnego – odpowiednio przepisy § 37-39.

Wobec treści wniosku D. S. i sformułowanego w nim żądania należy ponownie zwrócić uwagę, że istotą ewidencji jest rejestrowanie stanów istniejących wynikających ze źródłowych danych o gruntach, budynkach i lokalach poprzez czynności o charakterze techniczno- deklaratoryjnym, nie jest natomiast weryfikowanie stosunków czy stanów własnościowych. Taki rezultat można uzyskać, ale po przeprowadzeniu sformalizowanej procedury aktualizacji (zmiany danych ewidencyjnych) czyli wprowadzeniu nowych danych do systemu, ale wyłącznie wynikających z dokumentów źródłowych określonych w §12 ust. 1 powoływanego aktu wykonawczego.

Z materiałów, jakimi dysponowały organy właściwe instancyjnie, doręczonych Sądowi wraz z odpowiedzią na skargę wynika, że działka oznaczona numerem ewidencyjnym 50/2, której powierzchnię skarżąca kwestionuje powstała z podziału nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna numer 50, dokonanego decyzją Prezydenta Miasta J. z dnia [...] orzekającą o ustaleniu linii brzegowej potoku P.. W dokonanych następnie zmianach danych ewidencyjnych, ujawnionych w wykazie (także w projekcie podziału nieruchomości) powierzchnię ogólną działki ewidencyjnej nr 50 określono na 1.5746 ha, natomiast w stanie nowym (po podziale) wpisano działkę ewidencyjną nr 50/1 o powierzchni 0,0019ha oraz działkę ewidencyjną nr 50/2 o powierzchni 1.5727 ha (D. S. w dniu 6 maja 2002 r. podpisała protokół z czynności przyjęcia granic nieruchomości nie wnosząc żadnych uwag). Wskazana powyżej powierzchnia działki nr 50/1 przyjęta została również w akcie notarialnym sporządzonym dnia [...] przenoszącym własność m.in. tej działki stanowiącej wówczas własność D. i M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we W..

Istotne też jest, że w protokole wyników pomiaru stanu władania gruntami położonymi w obszarze [...] w mieście J. , sporządzonego w dniach 17 i 18 grudnia 1996 r. przez uprawnionego geodetę w odniesieniu do działki ewidencyjnej nr 50 wpisano jako stan istniejący ewidencji gruntów, powierzchnię 1.6100ha (ujawnioną również w operacie technicznym z pomiaru stanu posiadania wsi [...] z 1960 r. oraz w wykazie zmian gruntowych sporządzonym w dniu 30 czerwca 1983 r.), natomiast jako stan wg zmodernizowanej ewidencji gruntów wpisano powierzchnię 1.5746. W protokole tym w "uwagach" wpisano "pomimo zawiadomienia nie stawili się".

Poprawność istniejących obecnie w ewidencji powierzchni działek ewidencyjnych o numerach 50/1 i 50/2 (odpowiednio 1.5727 ha i 0,0019 ha) potwierdził również biegły sądowy w opinii sporządzonej na zlecenie Sądu Rejonowego w J. . Takie wielkości zostały ujawnione w księdze wieczystej oraz w rejestrze gruntów.

W ocenie Sądu nie można kwestionować twierdzeń organu geodezyjnego uzasadniających różnice wielkości powierzchniowych działek ewidencyjnych o numerach 50 (wg stanu poprzedniego) oraz 50/1 i 50/2 (wg stanu obecnego) stosowanymi do roku 1996 r. i po tej dacie metodami pomiarowymi i obliczeniowymi.

Zasadne i oczywiste jest również twierdzenie organu odwoławczego, że wyrażona liczbowo wielkość powierzchni nieruchomości przyjęta w operacie ewidencyjnym stanowi pochodną przebiegu jej granic, a pomiary dokonywane w granicach o niezmienionym przebiegu ale różnymi technologiami obliczeniowymi mogą się różnić.

W rozpoznawanej sprawie istotne jest, że powierzchnia działki ewidencyjnej nr 50 w dacie jej podziału tj. w dniu 8 lipca 2002 r. była zgodna z materiałami źródłowymi przyjętymi do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w tym danymi ujawnionymi w protokole odnowienia operatu ewidencji gruntów i budynków obrębu [...] w 1996 roku. Jednocześnie do tego zasobu nie zostały przekazane żadne materiały źródłowe uprawniające organ geodezyjny do wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów w zakresie żądanym przez D.S..

Mając na względzie przedstawione powyżej okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził brak podstaw do uwzględnienia skargi i stosownie do przepisu art. 151 powoływanej wcześniej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.

Dodatkowo Sąd uznał za celowe wskazać, że wbrew zawartym w skardze twierdzeniom treść uzasadnień wyroków wydanych w sprawach o sygnaturach: II SAB/Wr 29/11 i II SAB/Wr 165/15 nie może być odczytana jako akceptacja zarzutów skarżącej, bowiem Sąd w tych sprawach nie rozstrzygał ani nie odnosił się do istoty sprawy, ale oceniał wyłącznie sposób prowadzenia postępowania w sprawie i sposób działania Prezydenta Miasta J. .