Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wojciech Kręcisz, Sędziowie WSA Wiesława Achrymowicz,, WSA Halina Chitrosz (sprawozdawca), Protokolant Specjalista Iwona Lachowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 21 stycznia 2011 r. sprawy ze skargi P. G. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego - oddala skargę.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 czerwca 2010r., Nr [...], Dyrektor Izby Celnej, na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 w związku z art. 239 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia P. G. na postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego z dnia 25 marca 2010r., nr [...] odmawiające wszczęcia na wniosek postępowania podatkowego w sprawie stwierdzenia nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki VOLKSWAGEN GOLF o numerze nadwozia [...], rok produkcji 1996 – utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

W jego uzasadnieniu podano, że skarżący w dniu 17 czerwca 2004r. złożył w Urzędzie Celnym deklarację uproszczoną nabycia wewnątrzwspólnotowego w/w samochodu, w której zadeklarował podstawę opodatkowania: 6.835 zł, stawkę podatku: 65% oraz należny podatek w wysokości 4.442 zł. Na podstawie dokonanej w dniu 17 czerwca 2004r. wpłaty podatku akcyzowego Naczelnik Urzędu Celnego w dniu 29 czerwca 2004r. wydał mu dokument potwierdzający zapłatę akcyzy.

W dniu 11 marca 2010r. do Naczelnika Urzędu Celnego wpłynął wniosek skarżącego o zwrot nadpłaty podatku akcyzowego, na podstawie art. 2 ustawy z dnia 9 maja 2008 roku o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego (Dz. U. Nr 118, poz. 745) oraz art. 74 ustawy Ordynacja podatkowa.

Naczelnik Urzędu Celnego postanowieniem z dnia 25 marca 2010r., nr [...] odmówił wszczęcia postępowania podatkowego w przedmiotowej sprawie, od którego P. G. złożył zażalenie.

W jego uzasadnieniu, powołując się na orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 stycznia 2007r. w sprawie C-313/05 (Maciej Brzeziński przeciwko Dyrektorowi Izby Celnej) oraz ustawę z dnia 9 maja 2008 roku o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego (a właściwie na jej projekt z dnia 16 kwietnia 2007r.), stwierdził, że interpretacja Naczelnika Urzędu Celnego, iż prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasło po upływie przedawnienia zobowiązania podatkowego, czyli z dniem 31 grudnia 2009 roku jest dalece posunięta, krzywdząca, sprzeczna z założeniami projektu do w/w ustawy i nie respektuje zapewnionych konstytucyjnie praw jednostki.

Dyrektor Izby Celnej, w rozpoznaniu zażalenia na wstępie odniósł się do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu z dnia 18 stycznia 2007r. sygn. C-313/05, w którym orzeczono, że "Artykuł 90 akapit pierwszy TWE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on podatkowi akcyzowemu w zakresie, w jakim kwota podatku nakładana na pojazdy używane starsze niż dwa lata, nabyte w państwie członkowskim innym niż to, które wprowadziło taki podatek, przewyższa rezydualną kwotę tego podatku zawartą w wartości rynkowej podobnych pojazdów, które zostały zarejestrowane wcześniej w państwie członkowskim, które nałożyło podatek. Do sądu krajowego należy zbadanie, czy uregulowanie sporne w postępowaniu przed sądem krajowym, a w szczególności stosowanie § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego, ma takie skutki".

Wskazał, że w dniu 19 lipca 2008r. weszła w życie ustawa z dnia 9 maja 2008r. o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, będąca konsekwencją powołanego wyżej orzeczenia ETS, określająca zasady zwrotu nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, dokonanego w okresie od 1 maja 2004r. do dnia 30 listopada 2006r. (art. 1). Zgodnie z jej art. 2, zwrot nadpłaty przysługuje podatnikowi podatku akcyzowego, który nabył wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy albo dokonał importu samochodu osobowego po upływie 2 lat kalendarzowych od jego produkcji. Zgodnie z przepisem art. 6 "w zakresie nieuregulowanym ustawą do zwrotu nadpłaty stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa, z wyłączeniem obowiązku składania korekty deklaracji". W związku z powyższym, zgodnie z przepisem art. 79 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa "prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego", natomiast zgodnie z treścią jej art. 70 § 1, "zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku".

W świetle tych regulacji, zdaniem organu odwoławczego, możliwość zakwestionowania zasadności pobrania przez płatnika podatku albo wysokości pobranego podatku i uzyskania jego zwrotu w drodze złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku jest możliwością ograniczoną czasowo, gdyż przepis art. 79 ustawy Ordynacja podatkowa wyklucza wszczęcie postępowania podatkowego w tym zakresie po upływie określonego czasu. W odniesieniu do podatku akcyzowego należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia przedmiotowego samochodu dokonanego dnia 15 czerwca 2004r., przedawnienie nastąpiło z dniem 31 grudnia 2009r., po której to dacie wygasło prawo strony do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty w podatku akcyzowym.

Odnosząc się do argumentacji zawartej w zażaleniu oraz w piśmie z dnia 8 czerwca 2010r., popartej projektem ustawy o zwrocie podatku akcyzowego z dnia 16 kwietnia 2007r., organ odwoławczy uznał, iż jest ona niezasadna. Wskazał, że istotnie projekt ten przewidywał pięcioletni okres (od dnia wejścia w życie ustawy) na wystąpienie o zwrot akcyzy, jednak w ostatecznej wersji aktu, taki zapis nie znalazł miejsca. Zwrócił też uwagę, iż zgodnie z art. 4 powołanej ustawy, w przypadku żądania przez stronę wznowienia postępowania w związku z orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 stycznia 2007r. w sprawie C-313/05 (Dz. Urz. UE C 56 z 10 marca 2007, str. 6) termin, o którym mowa w art. 241 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa, liczy się od dnia następującego po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeśli zatem, z treści art. 241 § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa wynika, że wznowienie postępowania z przyczyny wymienionej w art. 240 § 1 pkt 8 lub 11 następuje tylko na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca odpowiednio od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, natomiast z przepisu art. 240 § 1, że w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny (pkt 8) lub orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej decyzji (pkt 9), to - w jego ocenie - strona niewłaściwie wskazała, iż zgodnie z ustawą o zwrocie nadpłaty, uprawniona była do uzyskania nadpłaty po upływie pięciu lat od wejścia w życie tej ustawy.

Odnosząc się do wniosku skarżącego o jego przesłuchanie w charakterze strony, organ stwierdził, iż ze względu na upływ pięcioletniego terminu na złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty, byłaby to czynność zbędna, dodając, iż nie ma wątpliwości, co do słuszności rozstrzygnięcia podjętego przez organ pierwszej instancji. Fakt niedotrzymania przez podatnika terminu, o którym mowa wyżej nie budzi wątpliwości i stanowi negatywną przesłankę do wszczęcia postępowania podatkowego w żądanym przez niego zakresie. Zgodnie z brzmieniem art. 165a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, gdy żądnie strony zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania - co Naczelnik Urzędu Celnego uczynił.

Od tego postanowienia P. G. poprzez ustanowionego pełnomocnika złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie.

Wnosząc o:

1. uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, jako naruszającego prawo i przekazanie spawy do ponownego rozpatrzenia;

2. zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, pełnomocnik skarżącego, po opisaniu zaistniałego w sprawie stanu faktycznego, wyraził pogląd, iż możliwość ubiegania się o zwrot nadpłaconego podatku akcyzowego z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego pojawiła się dopiero w momencie wydania orzeczenie przez ETS w dniu 18 stycznia 2007 roku w sprawie sygn. akt C-313/05. W jego ocenie, skoro w następstwie tego wyroku, kwestię zwrotu nadpłaty uregulowano w ustawie z dnia 9 maja 2008 roku o zwrocie nadpłaty, to w myśl zasady lex retro non agit, bieg przedawnienia terminu do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty winien rozpocząć się z chwilą wydania orzeczenia przez ETS, względnie od wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 9 maja 2008 roku, bowiem zastosowanie przepisów art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 79 § 2 Ordynacji podatkowej jest w opisanym stanie faktycznym krzywdzące, nie respektuje konstytucyjnie zapewnionych praw jednostce i jest sprzeczne z założeniami projektu do ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym.

Pełnomocnik skarżącego zarzucił nadto, iż w swoim rozstrzygnięciu, organ II instancji wybiórczo odniósł się do zarzutów podatnika, a argumentacja zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia została uznana za niewyczerpującą.

Jego zdaniem, okresu do momentu wydania orzeczenia w tym przedmiocie, względnie wejścia w życie ustawy z dnia 9 maja 2008 roku o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego nie należy zaliczać do okresu przedawnienia prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej, wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu.

Rozpoznając sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Dokonując kontroli zaskarżonego postanowienia pod względem jego zgodności z prawem w oparciu o dyspozycję zawartą w przepisie art. 1§ 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych / Dz. U. Nr 153, poz. 1269 / oraz art. 3 ( 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U.Nr 153, poz.1270 z późn. zm.) – na wstępie, należy zaznaczyć, iż poza sporem pozostaje, że skarżący w dniu 17 czerwca 2004r. złożył w Urzędzie Celnym deklarację uproszczoną nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki VOLKSWAGEN GOLF, nr nadwozia [...], rok produkcji 1996, pojemność silnika 1781 cm3, w której zadeklarował podstawę opodatkowania: 6.835 zł, stawkę podatku: 65% oraz należny podatek w wysokości 4.442 zł, który uiścił, jak również, że wnioskiem z 9 lutego 2010r. wystąpił do Naczelnika Urzędu Celnego o zwrot nadpłaty podatku akcyzowego na podstawie art. 2 ustawy z dnia 9 maja 2008 roku o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego (Dz. U. Nr 118, poz. 745) oraz art. 74 ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z treścią § 1 zastosowanego w sprawie przepisu art. 165a Ordynacji podatkowej, gdy żądanie, o którym mowa w jej art. 165 (wszczęcia postępowania), zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości, iż P. G. występując z żądaniem zwrotu nadpłaty, przymiot strony postępowania posiadał, a zatem rozważenia wymagało, czy zachodziły w tej sprawie jakiekolwiek inne przyczyny, dla których postępowanie nie mogło być wszczęte.

Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, przyczyną, dla której organy odmówiły wszczęcia postępowania była ocena, że w myśl przepisów art. 70 § 1, art. 79 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa w zw. z art. 6 ustawy z dnia 9 maja 2008 roku o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego (Dz. U. Nr 118, poz. 745, zwanej dalej "ustawą o nadpłacie"), prawo skarżącego do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasło, a to w związku z upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Ustawa o nadpłacie weszła w życie w dniu 19 lipca 2008r. Określa ona zasady zwrotu nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, dokonanego w okresie od 1 maja 2004r. do dnia 30 listopada 2006r. (art. 1). Jak stanowi jej art. 2, zwrot nadpłaty przysługuje podatnikowi podatku akcyzowego, który nabył wewnątrzwspólnotowo samochód osobowy albo dokonał importu samochodu osobowego po upływie 2 lat kalendarzowych od jego produkcji, licząc rok produkcji jako pierwszy rok kalendarzowy. Z mocy art. 6, w zakresie nieuregulowanym ustawą do zwrotu nadpłaty stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z wyłączeniem obowiązku składania korekty deklaracji.

Zgodnie z art. 79 § 2 Ordynacji podatkowej (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009r.), prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Z mocy art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Jest to termin materialnoprawny, a zatem nie może on być on ani odroczony, ani przedłużony, ani też przywrócony.

Przedawnienie zobowiązania w podatku akcyzowym niewątpliwie nastąpiło z dniem 31 grudnia 2009r. W związku z tym, wystąpienie przez skarżącego do Naczelnika Urzędu Celnego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w dniu 11 marca 2010r., słusznie zostało uznane w zaskarżonym postanowieniu za czynność dokonaną po wygaśnięciu prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. Zasadnie w tym stanie rzeczy również uznano, że postępowanie w przedmiocie nadpłaty nie może być wszczęte, albowiem sprzeciwia się temu przepis art. 165a Ordynacji podatkowej (por. wyroki WSA: w Krakowie z dnia 19 października 2007r., sygn.I SA/Kr 475/06 i WSA w Olsztynie z dnia 7 stycznia 2009r., sygn. SA/Ol 451/08; por. także Ordynacja podatkowa. Komentarz, LEXIS NEXIS, 2009r., str. 424).

Prawidłowo także, Dyrektor Izby Celnej wskazał, że zgodnie z art. 4 ustawy o nadpłacie, w przypadku żądania strony o wznowienie postępowania w związku z orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 stycznia 2007r. w sprawie C-313/05 (Dz. Urz. UE C 56 z 10 marca 2007, str. 6) termin, o którym mowa w art. 241 § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, liczy się od dnia następującego po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Z art. 241 § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa wynika, że wznowienie postępowania z przyczyny wymienionej w art. 240 § 1 pkt 8 lub 11 następuje tylko na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca odpowiednio od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. W myśl z kolei przepisu art. 240 § 1, w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny (pkt 8) lub orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej decyzji (pkt 9).

Przepis art. 4 ustawy o nadpłacie, w szczególny sposób normuje termin wniesienia żądania wznowienia postępowania "w związku z orzeczeniem Trybunału w sprawie C-313/05" i wprowadza równe, uniwersalne zasady ubiegania się o ponowne załatwienie sprawy stwierdzenia nadpłaty podatku akcyzowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego, osobom, które uiściły go na podstawie regulacji, które Trybunał uznał za sprzeczne z unormowaniami prawa wspólnotowego. Ustanawia jeden, wspólny dla wszystkich termin miesięczny na wniesienie żądania o wznowienie postępowania, który rozpoczął bieg z dniem następnym po dniu wejścia art. 4 cyt. ustawy w życie - 20 lipca 2008r.

Tym samym nie ma żadnych podstaw do wywodzenia, jak tego oczekuje skarżący, aby z wnioskiem o zwrot nadpłaty można było wystąpić w ciągu 5 pięciu lat od wejścia w życie tej ustawy.

Na ocenę tą nie może wpłynąć fakt, że projekt ustawy przewidywał w przepisie art. 7, że o zwrot akcyzy będzie można wystąpić w ciągu 5 lat od dnia wejścia ustawy w życie, albowiem ostatecznie nie został on do uchwalonej ustawy wprowadzony.

Wbrew temu, co wywodzi pełnomocnik skarżącego, w niniejszej sprawie w żaden sposób nie doszło do złamania zasady lex retro non agit.

Niezrozumiały jest zarzut, jakoby organ odwoławczy zaprezentował w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia argumentację "wybiórczą i nie wyczerpującą". Niezależnie od subiektywnego przekonania podatnika, jak również i artykułowanego poczucia krzywdy, zaskarżone rozstrzygnięcie jest prawidłowe. Jego uzasadnienie odpowiada kryteriom określonym przepisem art. 210 §1 pkt.4 i 6 Ordynacji podatkowej.

Reasumując należy stwierdzić, że organ podatkowy I instancji zasadnie, powołując się na przepis art. 165a ustawy Ordynacja podatkowa, odmówił wszczęcia postępowania na wniosek skarżącego z dnia 19 lutego 2010r. w sprawie stwierdzenia nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego marki VOLKSWAGEN GOLF, gdyż jego prawo do złożenia takiego wniosku wygasło na podstawie art. 79 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa w zw. z art. 6 ustawy o nadpłacie.

W tym stanie rzeczy, Sąd oddalił skargę na podstawie przepisu art. 151 powołanej na wstępie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.