Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Sędziowie sędzia WSA Marek Leszczyński,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak (spr.), Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 27 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi A. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na uchwałę Rady Gminy A. z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie stanowienia o kierunkach działania Wójta Gminy w sprawie zasad ustalenia lokalizacji budowy elektrowni wiatrowych na terenie gminy 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości, 2. zasądza od Gminy A. na rzecz strony skarżącej A. Sp. z o.o. w W. kwotę 557 (pięćset pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

w W. (powoływana dalej w skrócie jako "Spółka" lub "Skarżąca") złożyła za pośrednictwem Rady Gminy A. skargę na uchwałę tejże Rady Gminy

z dnia [...] grudnia 2012r., nr [...] w sprawie stanowienia o kierunkach działania Wójta Gminy w sprawie zasad ustalenia lokalizacji budowy elektrowni wiatrowych na terenie gminy, żądając stwierdzenia jej nieważności w całości.

W powołanej uchwale uregulowano, że inwestycje polegające na budowie elektrowni wiatrowych winny być poprzedzone konsultacjami społecznymi (§1 ust. 1). W ust 2 §1 zobowiązano inwestora do przedstawienia szczegółowych planów rozmieszczenia elektrowni wiatrowych w danym sołectwie, na zebraniach wiejskich sołectw oraz na stronie internetowej gminy i w Biuletynie Informacji Publicznej oraz do uzyskania pisemnej zgody wszystkich właścicieli nieruchomości, dla których odległość lokalizacji elektrowni wiatrowej jest mniejsza niż 1000 metrów. W §2 uchwała stanowi, że nie dotyczy ona małych elektrowni wiatrowych lokalizowanych na potrzeby gospodarstwa domowego.

Powyższej uchwale pełnomocnik Skarżącej zarzucił naruszenie art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 ze zm., dalej: u.s.g.) poprzez nieuprawnione wydanie uchwały zobowiązującej inwestora do określonych działań, pomimo braku podstaw prawnych do podejmowania przez Radę Gminy uchwał zawierających takie wytyczne.

W uzasadnieniu skargi pełnomocnik stwierdził, że wskazany jako podstawa wydania przedmiotowej uchwały przepis art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g. nie mógł stanowić podstawy wydania uchwały, gdyż pozwala on na podejmowanie uchwał zawierających wytyczne jedynie dla organów wykonawczych oraz gminnych jednostek organizacyjnych.

Podniesiono także, że nieprawidłowo uznał Wojewoda P., że naruszenie prawa poprzez wydanie uchwały miało charakter nieistotny. Uchwała narusza istotny interes Spółki, gdyż będąc inwestorem przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej w rejonie miejscowości Ś. i Ż. II na terenie Gminy A., jest ona bezpośrednim adresatem wprowadzonych uchwałą obowiązków.

Pełnomocnik stwierdził też, że katalog zawarty w art. 18 ust. 2 u.s.g., mimo, że określa zakres zadań zastrzeżonych do wyłącznej właściwości rady, nie może stanowić wyłącznej podstawy władczych rozstrzygnięć organu stanowiąco – kontrolnego gminy. W obecnym stanie prawnym nie istnieje delegacja ustawowa upoważniająca Radę Gminy do stanowienia o obowiązkach inwestora farmy wiatrowej, w tym do nakładania obowiązku uzyskiwania pisemnej zgody właścicieli okolicznych nieruchomości na inwestycję. Skarżące wskazała, że nie neguje obowiązku przeprowadzenia konsultacji społecznych w przypadku budowy elektrowni wiatrowych, jednak zawarte w uchwale zobowiązania wykraczają daleko poza ich zakres. W sprawie zaś Rada Gminy skierowała uchwałę do podmiotów nie mogących być adresatami uchwały w świetle podanej ustawy oraz nałożyła na adresatów obowiązki wykraczające ponad istniejące regulacje prawne.

W odpowiedzi na skargę Rada Gminy A. wniosła o umorzenie postępowania w sprawie wskazując, że nie podważa stanu faktycznego i nie neguje treści pisma Wojewody P. z [...] stycznia 2013r. Przyznaje, że uchwała została podjęta z naruszeniem prawa. W związku z tym w dniu [...] marca 2013r. podjęła uchwałę nr [...] w sprawie stanowienia o kierunkach działania Wójta Gminy w sprawie zasad ustalania lokalizacji budowy elektrowni wiatrowych na terenie gminy. W §4 tej uchwały skarżona uchwała została uchylona i wygasła ona

z dniem [..] marca 2013r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności Sąd zauważa, że pomimo, że skarżona uchwała została uchylona i wygasła z dniem [...] marca 2013r., to wobec faktu podtrzymania skargi przez Spółkę nie było podstaw do umorzenia postępowania. Stwierdzona zmiana stanu prawnego, związana z uchyleniem uchwały nie uczyniła bezprzedmiotowym postępowania sądowoadministracyjnego dotyczącego oceny legalności zapisów uchwały. Utrata przez skarżoną uchwałę mocy obowiązującej na podstawie §4 uchwały Rady Gminy A. z dnia [...] marca 2013r. spowodowała bowiem utratę obowiązywania jej norm z dniem [...] marca 2013r., natomiast stwierdzenie nieważności uchwały eliminuje ją z obrotu prawnego ze skutkiem ex tunc, tworząc stan, w jakim uznane za nieważne zapisy uchwały należy traktować jako nie weszłe do obrotu prawnego. W takim przypadku rozstrzygnięcia wydane na podstawie nieważnej uchwały podlegają ocenie z punktu widzenia ich legalności (vide: art. 147 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) oraz można się domagać przed sądem powszechnym odszkodowania za tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie niezgodnych z prawem rozstrzygnięć (vide: art. 4171 § 2 Kodeksu cywilnego). Sąd zauważa przy tym, że dopuszczenie kontroli sądowoadministracyjnej uchwał wyeliminowanych z obrotu prawnego w sposób inny niż stwierdzenie ich nieważności, nie budzi w orzecznictwie sądów administracyjnych wątpliwości (vide: między innymi wyrok NSA z 27.07.2007r. sygn. II OSK 1046/07, Lex Nr 384291, wyrok NSA z 24.05.2007r.sygn. II OSK 233/07, Lex Nr 334309, wyrok NSA z 13.09.2006r. sygn. II OSK 58/06, Lex Nr 320905).

Jako bezsporną w niniejszej sprawie należy traktować formalną dopuszczalność skargi. Przepis art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym wymaga w zakresie warunków formalnych skargi wywiedzionej na jego podstawie, by przedmiotem skargi była uchwała lub zarządzenie z zakresu administracji publicznej, by wniesienie skargi poprzedzone zostało bezskutecznym wezwaniem organu do usunięcia naruszenia prawa oraz by skarga została wniesiona z zachowaniem terminu do jej wniesienia. Te wszystkie wymogi skarga spełniła. Niewątpliwie uchwała Rady Gminy A. w sprawie stanowienia o kierunkach działania Wójta Gminy w sprawie zadań ustalenia lokalizacji budowy elektrowni wiatrowych na terenie gminy jest uchwałą podjętą w sprawie z zakresu administracji publicznej Skarga została poprzedzona wezwaniem organu do usunięcia naruszenia prawa

z [...] stycznia.2013r. i, w związku z brakiem odpowiedzi organu, wniesiona w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

Warunkiem skuteczności skargi wywiedzionej na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, decydującym o jej uwzględnieniu, jest wykazanie przez stronę skarżącą, że kwestionowana uchwała narusza czy też naruszyła – w odniesieniu do uchwał już nieobowiązujących – interes prawny strony. W przypadku skargi opartej na wskazanej normie chodzi nie tylko o wykazanie się indywidualnym interesem prawnym lub uprawnieniem, ale także zaistniałym w dacie wnoszenia skargi i spowodowanym zaskarżoną uchwałą, naruszeniem subiektywnie pojmowanego interesu lub uprawnienia. Uwzględnienie skargi może nastąpić, gdy sąd stwierdzi, że naruszenie subiektywnie pojmowanego interesu prawnego wiąże się z uchybieniem przez organ obiektywnemu porządkowi prawnemu (vide: wyrok NSA z 9.06.1995r. sygn. IV SA 346/96, ONSA 1996, Nr 3, poz. 125). Skarżąca Spółka takim interesem niewątpliwie się legitymuje, gdyż – jak wskazała – będąc inwestorem przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej na terenie gminy A. stała się bezpośrednim adresatem wprowadzonych uchwałą obowiązków.

Przechodząc do analizy skarżonej uchwały należy wskazać, że w świetle art. 91 ust. 1 zdanie pierwsze w zw. z ust. 4 u.s.g. uchwała organu gminy sprzeczna

z prawem jest nieważna, chyba że naruszenie prawa ma charakter nieistotny.

W orzecznictwie wskazuje się, że pojęcie "sprzeczności z prawem" w rozumieniu art. 91 ust. 1 u.s.g. obejmuje sprzeczność postanowień uchwały z jakimkolwiek aktem prawa powszechnie obowiązującego (zob. wyrok WSA w Poznaniu z 1 grudnia 2011 r., IV SA/Po 1044/11, opubl. w LEX nr 1096199).

W tej sprawie, jako podstawę prawną wydania zaskarżonej uchwały, organ wskazał art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym. Powołany przepis stanowi, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności. Słusznie zauważa pełnomocnik Spółki, że adresatem uchwały rady gminy na podstawie tej regulacji może być wójt. Tymczasem adresatem skarżonej uchwały, wydanej na podstawie tego przepisu, jest inwestor elektrowni wiatrowych. Niewątpliwie zaś przywołany przepis prawa nie uprawnia rady gminy do formułowania obowiązków takich podmiotów, a zatem uchwała została podjęta nie tylko z przekroczeniem przepisów prawa, ale w sposób sprzeczny z prawem.

W ocenie składu orzekającego zaskarżona uchwała została wydana

z naruszeniem prawa materialnego powodującym konieczność stwierdzenia jej nieważności w całości. Zauważyć przy tym wypada, że sprzeczność skarżonej uchwały z prawem nie jest obecnie sporna. Organ w odpowiedzi na skargę przyznał, że uchwała została podjęta z naruszeniem prawa i w konsekwencji w dniu [...] marca 2013r. podjął uchwałę nr [...] w sprawie stanowienia o kierunkach działania Wójta Gminy w sprawie zasad ustalania lokalizacji budowy elektrowni wiatrowych na terenie gminy, gdzie w §4 tej uchwały uchylił zaskarżoną uchwałę.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 147 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) orzekł o stwierdzeniu nieważności zaskarżonej uchwały w całości. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a. oraz §2 ust. 1 i 2, §14 ust. 2 pkt 1 lit. "c" rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U.

z 2013r. poz. 490).